Cum gemitu, rapidufque ruit: data federa nuper
Accendunt animos, expeèiatique nepotes.
jamque aderat, clypeumque viri, atque immania membra
Luftrabat vifu, propiorque a fronte comica;
Lux gale» fevas paulum tardaverat iras.
Haud iecus e fpecula prceceps delatus opaca
Subfidens campo fubmiffos contrahit artus,
Quum vicina trucis confpexit cornua tauri,
Quamvis longa fames ftimulet, leo : nunc ferus alta
Surgentes cervice toros, nunc torva fub hirta
Lumina miratur fronte, ac jam Ììgna moventem,
Et fparfa pugnas meditantem fpeéfat arena.
Hic prior intorquens telum fic Appius infit :
Si qua tibi pietas, ièium ne defere fedus,
Et generum comitare focer. Per tegmìna velox
Tunc, asrifque moras, bevo ftetit hafta lacerto.
A t contra non diéla Libys, fed fervidus haftam
Perlibrat, magni donum memorabile fratris :
Ca»fo quam viétor fub mcenibus ille Sagunti
Abftulerat Durio, ac fpeélata; nobile pugna?
Germano dederat portare in praslia pignus.
Telum ingens, perque arma viri, perque ora, doloris
Adjutum nifu, Ietalem protulit iftum:
Exfanguefque viri conantis veliere terrum
In vulnus cecidere manus : jacet asquore nomen
Clarum Masonio, atque Itala; pars magna ruin»
Appius : intremuere lacus, corpufque refugit
Contradis Thrafimenus aquis: telum ore cruento
-Exfpirans premit, atque admorfe immurmurat halle.
Nec fati rnelior Mamercus, corpore toto
Exfolvit pcenas, nulli non faucius hofti.
Namque per adverfos, qua Luiitana ciebat
Pugnas dira manus, raptum cura fanguine Teli
Signiferi, magna vexillum mole ferebat,
Et trepida infelix revocabat figna fuorum.
Sed furiata cohors, aufifque aceenfa fuperbis,
Quodcumque ipfa manu geftabat raiflìle , quidquid
Prtebebat tellus fparfis vix pervia telis,
Injecit pariter, plurefque in corpore nullo
Invenere locum perfoifis oflibus hafta;,
Advolat interea fraterni vulneris ira
Turbatus Libyi duèlor, vifoque cruore ,
Num lateri cufpis, num toto pondere telum
Sediffet,-fratremque amens fociofque rogabat.
Utque metum leti procul, & levio’ra pavore
Cognovit, proprio teèlum geftamine pracceps
Ex aci e rapi t, & tutis a turbine pugna;
Conilituit caftris: medicas hinc ocyus artes,
E t fenioris opem Synali vocat : ungere vulnus
Herbarum hic fuccis, ferrumque e corpore cantu
Exigere, & fomnum rado mififfe chelydro
Anteibat cunèlos, nomenque erat inde per urbes,
Perque Paragoni» celebratum litora Syrtis.
Ipfe olim. antiquo primum Garamanticus Ammon
Scire pater dederat Synalo, morfufque ferarum,
Telorumque graves iélus fedare medendo.
Atque is .deinde fuo moriens caleilia dona
Monftrarat nato, natufque hieredis honori
Tranfmifit patrias artes: quem deinde fequutus
Haud levior fama Synaius, Garamantica foters
Monftrata augébat ftudio, multaque vetuftum
Ammonis comitem numerabat imagine patrem •
Tutn proavita ferens leni medicamina dextray
Ocyus intortos de more adftriètus amidus,
Mulcebat lympha purgatum fanguine vulnus •
A t Mago exuyias fecum, casfique voiutaas
Hoilis mente necem, fraternas pedore curas
Pellebat di<ftis* Se cafum laude levabat :
Parce metu, germane: meis medicamina nulla
Adverfis majora feres : jacet Appius hafta
Ad manes puliiis noftra: fi yita relinquat,
Sat nobis adum eft, iequar hoftem l*tus ad umbras 1
Quae dum turbatos avertunt aequore campi
Dudores, valloque teneni: ex agmine Poénum,
Cedentem confuí tumulo foeculatus ab alto,
Atque atram belli caftris le condere nubem,
Turbidus extemplo trepidantes milite mcefto
Invadit cuneos, fubitoque pavore relaxat
Jam rarefeentes acies: tum voce feroci
Pofcit equum, ae media ruit in certaniina vallis, 1
Sic ubi torrentem crepitanti grandine nimbum
Illidit terris, moiitus J upiter altas
Fulmine nunc Alpes, nunc mixta Ceraunia calo,
Intremuere fimul tellus, Se pontus, & sether,
I plaque commoto quatiuntur tartara mundo.
Incidir attonitis itiopino turbine Pcenis ¡fl Haud fecus improviia lues, gelidufque fub offa
Pervafit miferis conlpedus Confulis horror,
it medius, ferroque ruens denfiftìma, latura
Pandit iter, clamor vario diicrimine vocuni
Fert belli rabiem ad Soperos, Se fiderà pulfat.
Ceu pater Oceanus cum fievior sethere, Calpen
Herculeam ferit, atque exefa in vifeera montis
Contortum pelagus latrantibus ingerit undis :
Danr gemitum Icopuii, fradafque in rupibus undas [_
Audit Tarteffos latis diftermina terris;
Audit non parvo divifus gurgite Lixus.
Ante omnes jaculo tacitas fallente per auras
. Occumbit Bogus, infauftum qui primus ad amnem
Ticini, rapidam in Rutulos contorferat haftam.
Ille libi longam Clotho, turbamque nepotum
Crediderat, vanis deceptus ia alite fignis :
Sed non augurio Parcarum impellere metas
Conceffum cuiquam : ruit inter tela cruentis
Sufpiciens oculis cadum, Superofque repofeit
Tempora promiffa; media jam mòrte feneèLe.
Nec Bafago exultare datur, ne impune reliftum,
Confulis ante oculos viètum fpoliaffe Libonem.
Laurigeris decus illud avis, vanaque juventa
Florebat : fed Maffylus fucciderat enfis
Pubefcente caput mala, properoque virentes
Deleratleto bellator barbarus annos .
Flaminium imploraffe tamen jam morte fuprema
Haud fruftra fiiit : avulfa eft nam protinus hofti
Ore fimtìl cervix : juvit punire feroci
Vièto rem exemplo, monftratum reddere letum.
Quis deus, o Mufe, paribus tot fuñera verbis
Evolver, tantifque umbris in carmine digna
Quis lamenta ferat? cenantes laude cadendi
Prima»vos juvenes, mortifque in limine crudée
Faita virum, & fìxis rabiem fub peétore telis?
Sternitur alternus vaftis concurfibus hoftis,
Nec fpoliare vacat, pradseque advertere mentem.
(Jrget amor czdum, claufis dum detinet hoftem
Fraternum caftris vulnus, funditque ruitque
Nunc jaculis, nunc enfe, modo inter millia confuí 1
Bellantum confpectus equo, modo Marte feroci I» Ante aquilas & figna pedes, fluit impia rivis
Sanguineis vallis, tumulique, Sì concava faxa
ÌArmorum fonitus fiatufque imitantur equorum« Mifcebat campurn membrorum in prslia portaos
Celli us fiumano robur, vifaque paventes
Mele I
mole gigantei vertebat còrpons alas
S t h r y s Marmarides : lati fuper agmen utrumque
Sgens tollebant humeri caput, hirtaque torvae
FVontis casfaries, Se crinibus aemula barba
limbrabat riètus ,. fqualore hinc hifpida diro
Et villofa feris horrebant peètora fetis.
Apfpirare viro , propioremque addere Martem
^u d aufum cuiquam . laxo ceu bellua campo,
Ìjceffebatur tutis ex agmine telis .
Tlndem vefanos palantum in terga ferenti
Cim fremitu vultus, tacita per nubila penna
Stravit torvum Gortynia lumen arundo,
Awertitque virum : fugientis ad agmina confai
Iworquet tergo jaculum, quod tegmine nudas
Ifumpit coft^ , hirtoque a peètore primum
lilicronem oftentat. rapidus convellere tentat,
Qua nafei ferrum fulgenti cufpide cernit,
i5|nec abundanter defufo fanguine late
P&cubuit motiens, & telum vulnere preftit :
Spiritus exundans vicinum pulvere moto
Pè'flavit campum, & nubem difperfìt in auras.
Nec minor interea tumulis filvifque fremebat
Diverfus Mavors, variaque per ardua pugna
£| faxa & dumi rorantes cxde nitebant.
Eiitium trepidis, letique, Se ftragis acerba
CluiTa Sichieus erat : Murranum ille eminus hafta
Pffculerat, quo non alius, quum bella filerent,
Dàlcius Oeagrios pulfabat peètine nervos .
Occubuit filva in magna, patriofque fub ipfo
Qua:fi vii montes leto, ac felicia Baccho
^èuana, & Zephyro Surrentum molle falubri.
Addiderat mifero comitem, pugnsque ferocis
Giudebat trilli viélor novitate Sichseus.>
Palantes nam dum fequitur, pervaferat altana
Ini filvam, Se prìfes reclinis ab ièlibus ulmi
Twga tuebatur trunco, fruftraque reliélos
T|uranus comites fuprema voce ciebat.
Tjanfegit juvenem, ac perfoftìs incita membris
Hlfit in oppofito cufpis Sidonia Iigno.
Quid vobis ? qusnam ira deum, vel mente finiftra
Qus fedit formido, viri, qui Marte relièlo
Ramorum quxfifiis opem? non xquus in arèlis
Nimirum rebus fuafor metus, arguit afper
Exitus eventu pravi confulta timoris.
Annoia excelfos tendebat ad sthera ramos
JEiculus, umbrofum magnas fuper ardua filvas
Njibibus infertans altis caput, mftar (aperto
Siiftaret campo ) nemoris, lateque tenebat
Fmn'dolì nigram teilurem roboris umbra.
Pafr juxta quercus longum molita per aevum
VIrtice canenti proferre fub aftra cacumen
Dmufas patulo laxabat ftipite frondes,
jftibrabatque coma fummi faftigia montis •
Hhc £tna?a cohors, Triquetris quam miferat oris
Aèx, Arethufa, tuus, defendere nefeia morte
Dldecus, & mentem nimio mutata pavore,
Clrtatim fefe tulit, adfcendenfque viciffim
w^iTit nutantes incerto pondere ■ ramos.
Moxque alius fuper atque alius confiftere tuto
certant, pars excuffi. nam fragmine putrì
®moruna, & fenio male-fida fefellerat arbor.
S f s trePÌdi.celfo inter tela cacumine pendent.
^prbatos una properans confumere pefte
^Prripit .aratam jamdudum in bella bipennem
I Po™0 clypeo mutatus tela Sichaus.
■cumbunt foci» dextr», magnoque fragore,
Pulfa gemit crebris fuccumbens iclibns arbos#
Fluèluat infelix concuffo ftipite turba,
Ceu Zephyrus quatit antiquos ubi damine lucos 3
Fronde fuper tremuli vix tota cacuminis hsrens
Jaélatur, nido pariter nutante, volucris.
Procubuit tandem multa devièla fecuri
Suffugium infelix miferis Se inhofpita quercus,
Elifitque viros fpatiofa magna ruina.
Inde alia; cladum facies, contermina cxdis
Collucet rapidoque^ involvitur zfculus igni.
Jamque inter frondes arenti robore glifcens
Verticibus fsvis, torquet Vulcanus anhelòs
Cum fervore globos ftammarum, & culmina torret.
Nec tela interea ceffant, femiufta gementum,
Atque amplexa cadunt ardentes corpora ramos.
Haec inter miferanda virum eertamina, Confui
Ecce aderat volvens iram , exitiumque Sich»o.
At juvenis fubito tantse diferimine pugna; IOccupat eventum telo tentare priorem,
Cui medio leviter clypeo ftetit »ris in ora
i Cufpis, & oppofitas vetita eft tranfmittere crates.
Sed non & Confui miffo concredere telo
Fortlinam optat» esdis parat ; at latus enfe
Haurit, nec cruda; tardarunt tegmina parmae.
Labitur infelix, atque oppetit ore cruento
Teilurem exfpirans, tum diffundente per artus
Frigore fe Stygio, manantem in vifeera mòrtem
Accipit, & longo componit lumina fomnò.
Atque ea dum variis permixtus triftia Mavors
Cafibus alternai, jam caftris Mago reliélis,
Jam Libyie duèlor properantia figna citato
Raptabat curfu, Se ceffata reponere avebant
Tempora caede virum , ac multo penfare cruore.
It glóbus intorquens nigranti turbine nubem
Pulvens','& furgit fublatis campus arenis :
Quaque ferens greffum fleèlit veftigia duélor
Undanti circum tempeftas aèfa procella
Volvitur, atque altos operit caligine montes.
Occubuere femur Fonranus, Buta cànoni m
Transfìxi guttur, preffoque e vulnere chfpis
Profpexit terga: hunc triftes luxere Fregellz ■
Multiplicem proavis, hunc mater Ahagnia flévit.
Haud difpar fortuna tibi, Lavine : fed aufo
Non eadem : neque enim Tyrio concurrere regi '
Tentas, fed leèlus par ad certameh Hiremon
Autololum moderator érat, quem poplite ciefo '
Dum fpolias, gravis immiti cum turbine coftas
Fraxinus irrumpit, collapfaaue membra fub ièlu
Hofte fuper fufo fubita cecidere riiina.
Nec Sidicina cohors defit. Viridafius armat
Mille viros, nulli viélus vel ponere caftra,-
Vel junxiffe ratem^duroque refolvere muros'
Ariete, & in turrim fubitos immittere pontes.
Quenl poftquam Libyse duèlor virtute feroci
ExuJtare vider, ( namque illi vulnere praceps
Terga dabat levibus dimfus Avaricus armis )
Acrius hoc pulchro Mavorte accenfus in iram,
Et djgnum fele ratus in certamine fa:vo
Cominus ire viro- referenti e corpore telum ;
Advolat, & fodiens peélus , Laudande laborum
Quifquis es, haud alia decuit te occumbere dextra*
Ad manes leti perfer decus : Itala gentis
Ni tibi origo foret, vita donatus abires.
Hinc Fadum petit, & veterem bellare Labicum,
Cui Siculis quondam terris congreffus Amilcar
Clarum fpeèlato dederat certamine nomen :
M Imme