Erupit : non liada viris, non letifer arcas »
Telum damma fuit, rapienfque incendia ventus
Per Romana tulit celeri munimina curfu.
Nec quamvis viridi lufíetur robore, lentas
Ignis agit vires: teda fed raptus ab omni
Confe.quitur nigrj ipatiofa yolumina fumi.*
Nec folum divas, fed faxa ingentia fai vi t,
E t cruda: putrì fluxerunt pulvere cautes.
Procubuit, majorque jacens apparuit agger.
Spes yicìis telluris abit, placuitque profundo
Fortunam tentare mari, non robore pi&Q
Ornatas decuit fulgens tutela .carinas,
Sed rudis, & qualis procumbit montibus arbor,
Conferitur flabilis navalibus area bellis.
Et jam turrigeram Bruti camitata carinam
Venerat in flufìus Rbodani cum gurgite claiTis,
Stcechados ^rv^i tenens. nec non & Graia juventus
Omne iuum fatis voluit committere robur :
Grandsvoique fenes miftis armavit ephebis ,
Accepjt non fola viros, quae dabat in undis
Clams : & eméritas repetunt navalibus alnos •
Ut matutinos fpargens fuper aquora Phoebus
Fregit aquis radios, & liber pubibus iether,
Et polito Borea, pacemque tenentibus Aufìris,
Seryatum bello jacuit mare; movit ab omni
Quifque fuam barione ratem, paribufque lacertis
Casfaris faine pubes, hinc Graio remige claiTìs
Tollitur: jmpulfa: toniìs tremuere carina,
Crebraque iublimes corjvellunt verbera puppes.
Cornua Romanie cladis9 validaeque triremes,
Quafque quater furgens extru&i remigis ordo
Commovet, & plures qua mérgunt aquore pinus ,
Multíplices cinxere rates, hoc robur aperto
Oppoiìtum pelago, lunata fronde receaunt,
Oraine contenta: gemino creviife liburna.
Celfior at cunftis Bruti Pratoria puppis
Verberibus f?nis agitur, molemque profundo
Invehir, 6^ fummis longe petit aquora remis,
Ut tantum medii fuerat maris, utraque claifis
Quod femel excuffis poflet tranfeurrere toniìs,
Innúmeras vado mifeentur in athere voces :
Remorumque fonus premitur clamore : nec ullas
A udiri pQtuere tuba:, tum carula verrunt,
Atque in trandra cadunt, & remis pefìora pulfant.
Ut primum rodrjs crepuerunt obvia rodra;
In puppim r^diere rates, emiflaque tela
Aera texerurit, vacuumqùe cadentia pontum.
Et jam diduótis extendunt cornua proris,
Diverfaqye rates laxata claíTe receptas.
Ut quoties asdus Zephyris, Eurifque repugnat,
Hue abennt fluiìus, illue mare : iìc ubi puppes
Sujcato varios duxerunt gurgite tra^us,
Quod tulit illa ratis remis, hac reppuiit aquor.
Sed Grajis hábiles pqgnamque laceuere pinus,
Et tentare fugam, nec longo frangere gyro
Curfum, nec tarde fle&enti cedere clavo.
A t Romana ratis dabilem prabere carinain
Cerrior, & terra: dmilem bellantibus ufum.
Tunc in (ignifera refidenti puppe magidro
Brutus ait, Paterifne acies errare profundo ?
Artibus & certas pelagi? jara coniere bellum:
Phocaicis medias roftris oppóne carinas.
Paruit, obliquai & prabuit fcoftibu? alnos.
Tune qu^cumque ratis tentavit robora Bruti, -
I&u vida fuo, percuda: capta cohafit.
Ad *'ias manic*que ligant, teretefque catena,
Seque tenent remis: redo detit aquore bellum*
Jam non excuffis torquentur tela lacertis,
Nec longiaqua cadunt jaculato vulnera ferro:
Mifcenturque manus. navali plurima bello
Enfis agit, dat quifque fua de robore puppis
Pronus in adverfos ictus : multique perempti
In ratibus cecidere fuis; crúor altus in undis
Spumat, & obdudo còncrefcunt fanguine fludus.
Et quas imm iífi traxerunt vincula ferri,
Has prohibent jungi conferta cadavera puppes*
Semianimes alii vadum Tubiere profondum,
Hauferuntque fuo permidum l'anguine pontumi.
Hi ludantem ammani lenta cum morte trahentes,
Fradar um lubita rati um peñere ruina.
Irrita tela fuas peragunt in gurgite cades :
Et quodeumque cadit frudrato pondere ferrimi)
Exceptum mediis invenit vulnus in undis.
Phocaicis Romana ratis vallata carinis,
Robore didudo dextrum, IaVumque tuetur
Æquo Marte latus : cujus dura pugnat ab alta
Puppe Tagus, Graiumque audax apludre retentât,
Terga fimul pariter miifis & pedora telis
Tranfigitur. medio concurrit pedore ferrum,
Et detit incertus flueret quo vulnere fanguis ;
Donee utralque fimul largus crúor expulit hadas,
Di viiìtque ani mam, fparfìtque in vulnera letum •
Dirigit hue puppim mileri quoque dextra Telonis ,
Qua nullarn melius, pelago turbante, carina
Audiyere manum : nec lùx ed notior ulli
C radina, feu Phcebum videat, ièu cornua Luns,
Semper venturis componete carbafa ventis.
Hic Latia rodro compagem rupérat alni :
Pila, fed in medium venere tremenda pedus,
Avertitque ratem morientis dextra magiftri.
Dum cupit in fociam Gyareus erumpere puppim,
Exctpit immiffum lulpenfa per ilia ferrum,
Atiixufque rati, telo retínente, pependit.
òtant gemini frarres, foecùndæ gloria matris,
Quos eadem variis genuerunt vifcera fatis .*
Diicrevit mors fæva viros : unumque relifium
Agnorunr mileri, fublato errore, parentes,
Æ.ternis cauiam lacrimis: tenet ilje dolorem
Semper, & amifluni fratrem lugentibus offert.
Quorum alter, miftis obliquo pefline remis
Auius Romans Graia de puppe carinæ
Injeilare manum: fed earn gravis infup'er ¡flus
.Amputât: ilia tarnen nixu, quo'prenderai, hæiir,
Diriguitque tenens dridis immortua nervis •
Crevit in adverfis virtus : plus nobilis ir2
Truncus habet; fortique indaurat proelia læva,
Rapturufque fuam procurrit m «cquora dextram .*
Hæc quoque cum toto manus ed abfcifla lacerto.
Jam clypeo, teliique çarens, non conditur ima
Puppe, fed expodtus, fraternaque peñore nudo
Arma tegens crebra confixus cufpide perdat:
Telaque multorum leto cafura fuorum
Emerita jam morte tenet. tum vulnere multo
Effugientem animato lados collegit in artus:
Membraque contendit toto, quicumque manebat,
Sanguine, & hodiletn, defeélìs robore membris,
Xnfiluit, folo nociturus pondere, puppim.
Strage virutn cumulata ratis, multoque cruore
Piena, per obliquum crebros latus accipit itfus.
At podquam ruptis pelagus compagibus haulìt,
Ad íummos repleta foros, defcendit in undas,
Vicinum tnvolvens contorto vertice pontum. Æ quora
prabuit ‘^ ^ ‘“ ppi'rapidos manus inferit uncos,
S r fp ro h ib e n t focii, f u f p e n f a q u e rrura re te n ta n t.
c iniirur avulfus : n e c, ficut vulnere, ianguts
1° S lentus ruptis cadit undique vems, ,
D d S f q u e a n im s diverfa in membra meantts
Fnlrceptus a q u is. nulbus v ita p e rem p tt.
Ed tatua dimida v ia : p a rs.u lttm a trunct
Tradidit in letum vacuos vitalibus a ttu s . .
At tumidus qua pulmo ja c e t, qu a vueex >
Hzferunt ibi fata diu : luftataque multum
Hac cum parte v iri vix omnia membra tu le ru n t.
Dum nimium pugnax untus turba carline
Incumbit prono lateri, vacuamque rebnquit,
Qua caret hofle, ra tem : congedo pondere puppis
Verfa, cava texit pelagus nautafque c a n n a .
Brachia nec licuit vado jaflare profundo,
Sed daufo periere mari. tunc unica din
Confpefla ed leti facies , cum forte natantem
Diverfae rodris juvenern fixere canns.
Difceffit medium tara vados peftus ad ictus :
Hec prohibere valent obtritts odibus a rtu s ,
Quo minus ara foaent: elifo ventre, per ora
Ejeftat fatiiem permidus vifeere fanguts.
Podquam inhibent remis puppes, ac rodra recedunt,
Dìsjeihim in pelagus perfodo peftore corpus
Vulneribus tranfmifit aquas. pars maxima turbae
Naufraga, jadatis morti obluftata lacertis,
Puppis ad auxiUum focix cpncurrit: a t lu i
Robora cura vetitis prenfarent altius ulms ,
Nuta re tq u e :ra tis populo peritura recepto :
lmpia turba fuper medios ferit enfe lacertos.
Brachia linquentes Graia pendenna puppe,
A manibus cecidere fuis : non ampltus undas
Sudinuere graves in fummo g u r g i t e truncos.
Jamque omni fufis nudato milite telis,
Invenit arma furor.- remum contorfit in holtem
Alter : at hi totum vatidis apludre lacertis,
Avulfafque rotant excuifo remige fedes.
In pugnam fregere rates, fidentia peffum
Corpora caefa tenent, fpoliantque cadavera ferro.
Multi inopes te li, jaculum letale revullum
Vilceribus traxere l'uis, & vulnera lava
Oppreffere manu, validos dum pia beat ictus
Sanguis, & hodilem cum torlent, exeat, haftam.
Nulla tamen plures hoc edidit acquore clades ,
Quara pelago diverfa lues. nam pinguibus tgnis
Affixus tadis & te So fulfure vivax
Spargitur: at faciles prabere alimenta canna
Nunc pice, nunc liquida rapuere incendia cera.
Nec flammas fuperant unda: fparfifque per aquor
Jam ratibus, fragmenta ferus fibi vindicat ìgms.
Hic recipit fluétus, extinguat ut aquore tìammas:
Hi, ne mergantur, tabulis ardentibus harent.
Mille modos inter leti, mors una timori ed,
Qua capere mori. nec ceifat naufraga ‘
Vela legunt dejefla mari, ratibufque mintdrant:
Iiiicertafque manus iClu languente per undas
Exercent. nunc, rara datur ri copia ferri,
Utuntur pelago, favus compleélitur hodem
Hoitis, &• implicitis gaudent fubfidere membris,
Mergentefque mori, pugna fuit unus in rlla
.Éxiuiius Phoceus. animam fervare fub undis,
Scnltarique fretum fi quid merfiffet arenis,
Et nimis afhxos unci convellere morfus,
Adduitum qtioties non fenferat ancora funem .
Hic ubi coroprefliim penitus deduxerat hodem,
Viflor & incolumis lummas remeabat in undas ,
Sed fe per vacuos credit dum furgere fluitus,
Puppibus occurrit, tandemque fub sequore manfit.
Hi fuper holtiles jecerunt brachia remos,
Et ratium tenuere fugam. non perdere letum
Maxima cura fuit, multus fua yulnera puppi
Affixit moriens, & rodris abdulit iflus.
Stantem fublimi Tyrrhenum culmine prora:
Lygdainus excuffa Balearis to rto r habens
Glande p e te as, folido fregit cava tempora plumbo.
Sedibus expulfi, podquam cruor Omnia rupit _
Vincula, procumbunt oculi : dat lurnine rapto
Attonitus, mortifque illas putat effe tenebrai.
At podquam membris fenfit condare vigorem,
Vos, ait, o focii, ficut tormenta foletis,
Me quoque mittendis reitum componite telis.
Egere quod fupéred anima, Tyrrhene, per omnes,
Bellorum cafus : ingentem militis ufum
Hoc habet ex magna defunftum parte cadaveri
Viventis feriere loco . Sic fatus in hodem ^ :
Caca tela manu , fed non tamen irrita mitttt.
Exciptt hac juvenis generali fanguinis Argus,
Qua jam non medius defcendit in ilia venter ;
Adjuvitque fuo procumbens pondere fe rrum.
Stabat diverfa vièta jam parte carina
Infelix Argi genitor, ( non ille inventa
Tempore Phocaicis ulti ceffurus in armts ;
Viitum avo robur cecidit, feffufque fenefta
Exemplum, non miles erat ) qui funere vifo,
Sape cadens longa fenior per trandra canna
Pervenit ad puppim, fpirantefque invenit artus.
Non lacrima cecidere genis, non peilora tundit v
Didentis toto riguit fed córpore palmis.
Nox fubir, atque ocùtos vada ooduxere tenebra.
Et miferum cernens agndfcere definii: Argum.
Ille caput labens , & jam languentia colla
Vifo patre levat : vox fauces nulla folutas
Profequitur: tacito tantum petit ofcula vultu,
Invitatque patris claudenda ad lumina dextram.
Ut torpore i'enex caruit, vitefque cruentus _
Capit hab'ere dolor, Non perdam tempora, dixit,
A favis permiffa Deis, jugulumque fenilem
Confodiam . veniam mifero concede parenti, _
Arge, quod amplexus, extrema quod ofcula fugt.
Nondum dedituit calidus tua vulnera fanguis,
Semianimifque jaces , & adhuc potes effe fuperdes .
Sic fatus, quamvis capulum per vifcera mtm
Polluerat gladii, tamen alta fub aquora tendit
Pracipiti faltu, & letum precedere nati
Fedinantem aniinam morti non credidttum .
Inciinant jam fata ducum: nec jam amphus anceps
Belli cafus erat : Graia pars maxima claflts
Mergitur : ad alia mutato remige puppes
Viètores vexere fuos: navalia pauca
Pracipiti tenuere fuga, quis in urbe parentum
Fletus erat! quantus matrum per litora planttus .
Conjux iape fui, confuds vulttbus unda,
Credidit ora viri, Romanum amplexa cadaveri
Accenfifque rogis miferi de corpore trut?£°
Certavere patres. at Brutus m aquore viCtor,
Primus Cafareis pelagi decus addidit arrnis.
c w b e r