
Romanis praflare malis. non impare vulttl
Afpicis Emathiamnec te vide re fuperbum
Profpera bellorum , nec frailum adverfa videbunt:
Quamque fuit 1-eto per tres infida triumphos,
Tam mifero Fortuna minor, jam pondere fati
Depofito fecurus abis: nunc tempora beta
Refpexiffe vacat: fpes numquam implenda receflit:
Quid fueris nunc fcire licet. fuge praiu dira,
Ac tefUre Deos, nullum qui perftet in armis,
Jam tibi Magne mori: ceu flebilis Africa damnis,
Et cen Munda nocens, Pharioque a gurgite clades,
Sic & Theffalica pod te pars maxima pugna.
Non jam Pompeii nomen populare per otbem,
Nec lludiym belli: fed par, quod femper habemus,
Libertas, & Cafar. erunt: teque inde fygato
Oftendet mofiens, fibi fe pugnalfe, Senatus .
Nonne juvat pulfum bellis celTilfe , nec iliud
Profpeftare nelas, fpumantes cade catervas ?
Refpice turbatos incurfu fangqinis amnes,
Et foceri miferere tui. quo peftore Romam
Intrabit fafjus cam pis felicior iflis ?
Quidquid in ignotis folus regionibus exul,
Quidquid fub Phario poiitus patiere tyranno;
Crede Deis, longo fatorum crede favori.
vingere pejus erat. prohibe lamenta fonare,
Flere veta populos: lacrimas, luftuique remitte.
Tam mala Pompeii, quam profpera mundus adorer.
Afpice iecurus vultu 8on fupplice reges;
Afpice poffeffas urbes, donataque regna,
JEgyptum, Libyamque, & terras elige morti.
Vidit prima tua teflis Lariffa ruins
Nobile,.nec vi&um fatis caput: omnibus ilia
Civibus efludit totas per mpenia vires,
Obvia ceu l.eto: pramittunt munera flentes:
Pandunt. templa, domos: focios fe cladibus optant.
Scilicet imrnenfo fupereft ex nomine multum;
Teque minor folo cunflas impeliere gentes
Rurfus in arma potes, rurfufque in fata redire.
Sed quid opus viflo populis, aut urbibus, inquit?
Viflori praftate fidem. Tu Caefar in alto
Cadis adhuc cumulo patriae per vlfcera vadls:
A t tibi jam populos donat gener. avehlt inde
Pompejum fonipes; gemitus, laorimaque fequuntur :
Plurimaque in favos populi convicia divos.
Nunc tibi vera fides quafiri Magne favoris
Contigit, ac fruiius. felix fe nefcit amari.
Calar ut Hefperio vidit fatis arva Harare
Sanguine, parcendum ferro, manibufque fuorum
Jam ratus, ut viles animas, perituraque frufira
Agmina permifit vitae, fed caflra fugatos
Ne revocenr, pellatque quies noilurna pavorem ;
Protinus hoilili llatuit fuccedere vallo,
Dum fortuna calet, dum conficit omnia terror,
Non veritus grave ne feflis ac Marte fubaftis
Hoc foret imperium: non magno hortamine miles
In pradam ducendus erat: Victoria nobis
Plena viri, dixit: fupereft pro fanguine merces,
Quam monftrare meum eft: nec enim donare vocabo,
Quod fibi qnifque dabit. cuniftis en plena atetallis
Caftra patent: raptum Hefperiis e gentibus aurum
Hie jacetr Eoafque premunt tentona gazas.
Tot regum Fortuna ftmul, Magnique coadia
Expe&at dominos: propera pracedere miles
Quos fequeris: quaicumque tuas Pharfalia fecit,
A viftis rapiantur opes. nec plura locutus
Impulit amentes, aurique cupidine cacos
Ire fuper gladios, fupraque cadavera patrum,
Et csfos calcare duces, qua foffa, quis agger
Suftineat prerium belli fcelerumque petentes?
Scire volunt, quanta fuerint mercede nocentes.
Invenere quidem fpolìato plurima mundo,
Bellorum in funttus congeda pondera mail's :
Sed non implerunr cupi cures omnia mentes •
Quidquid fodit Iber, quidquid Tagus expulit auri «
Quodque legit dives fummis Arimafpus arenis,
Ut rap.ianr, parvo fcelus hoc venifte purabunt,
Cum fibi Tarpejas vifior defponderir arces.-
Cum fpe Romans promiferit omnia prsds :
Decipitur, quod caftra rapit. capit impia plebes
Cefpite patricio fomnos : vacuumque cubile
Regibus infandus miles pretnit : inque parentum,
Inque torls. fratrum pofuerunt membra nocentes :
Quos agitat vefana quies, Ibmnique furentes .
Theffalicam miferi verfant in pedfore pugnarne
Invigilai cunftis fsvum fcelus, armaque rota
Mente agitant, capuloque manus abfente moventur •
Ingemuiffe pyres campos, terramque nocentem
Infpiraffe animas, infeflumque aera totum
Msnibus, & fuperam Stygia form ¡dine nodlem.
Exigit a meritis trifles vidloria pcenas,
Sibtjaque & flamntas infert fopor : umbra percenti
Civis adeft : fua quemque premit terroris imago,
llle fenum vultus, juvenum videt ille figuras:
Hunc agirant totis fraterna cadavera fomnis :
Pectore in hoc pater eft;, omnes in Csfare manes.
Haud alios nondum Scythica purgatus in ara
Eumenidum vidit vultus Pelopeus Oreftes:
Nec magis .attonitos animi fenfere tumultus,
Cum fureret, Pentheus, aut, cum defiflet, A«ave.
Hunc omnes gladii, quos ant Pharfalia vidit.
Aut ulrnx vifura dies, ftringente Senatu,
Ilia nodle premunt: hunc infera monftra flagellant.
Et quantum poens mifero mens confcia donat,
Quod Styga, quod manes, infeftaque Tartara fomnis
iompejo vivente videt! tamen omnia paflo,
Poftquam clara dies Pharfalica damna retexit,
Nulla loci facies revocat ferafibus arvis
Hsrentes oculos . cernit propulfa cruore
Flumlna, & excelfos cumulis squantia colles
Corpora, fidentes in tabem Ipedtat acervos
Et Magni numerar populos; epulilque paratur
Ille locus, vultus ex quo, feciefque jacenrum
Agnoicar* juvat Emathiam non cernere terrain,
Et luftrare oculis campos fub clade latentes .
Forrunam, Syperofoue fuos in fanguine cernit.
Ac ne lata furens lcelerum fpedlacula perdar
Invidet igne rogi miferis, cadoque nocenti
Ingerir Emathiam. non ilium Pcenus humator
Confulis, & Libyca fuceenfas lampade Cannse
Compeliunt, hominum ritus ut fervet in boftes :
Sed meminit nondum fatiata csdibns ira,r :
Cives effe fuos. petimus non lingula bulla,
Difcretofque rogos ; unum da gentibus i«nem t
Non interpofitis uranrur corpora-flammis.
Aut generi ft poena juvat, nemus extrue Pindi.•
Erige congeftas Oetso robore filvas,
Theflalicam videat Pompejus ab «quote flammam.
Nu agis hac ira: tabefne cadavera folvat,
An rogus, baud1 refert : placido Natura recepra*
Cundla finu, fi.nemque fui fibi. corpora debent.
Hos, C«far, populos, li nunc non uiierit ignis,
Uret cuna terrjs., nret cum gurgite poiui.
Com-
¿ommunis muado fupereft rogus, oflìbus altra
Mifturus. quocumque tuam Fortuna vocabit,
Ij« quoque eunt anima:. non altius ibiy in auras,
jjon meìiore loco Stygia fub nodte jacebls.
Libera Btttunz mors eft : capit omnia tellus
du* gemut: c«lo tegitur qui non habet urnatn.
Tu cui danr pcenas inhumato funere gentes,
Quid fugis hanc cladem ? quid olentes deferis agros ?
Has trahe Cariar aquas : hoc, fi potes, utere cxlo.
Sed tibi tabentes populi. Pharfalica rura
Eripiunt, campofque tenent vidtore fugato.
I Non folum Haemonii funefta ad pabula belli
Biftonii venere lupi, tabemque cruenta
psdis odorati Pholoen liquore leones.
Tunc urli latebras, obfcoeni tedia domofque
©efemere canes, & quidquid nare fagaci
Aera non fanum, motumque cadavere fentit.
Jamque diu’volucres civilia caftra fecuta
Éonveniunt. vos, qua-Nilo mutare foletis
Threicias hiemes, ad iliollem ferlns Auftrum
Iftis aves. numquam fe tante vulture caeluia
Induit, aut plures preflerunt aera penna.
Omne nemus mifit volucres, omnifque cruentai
Alite fanguineis ftillavit roribus arbor.
Sape fuper vultus vidtoris & impia Ugna
Aut cruor, aut alto defluxit ab aethere tabes,
Membraque dejecit jam laflìs unguibus ales.
Sic quoque non omnis populus pervenit ad olTa ,
Inque feras difeerptus abit: non intima curant
Vifcera, nec totas avide forbere medullas:
Deguftant artus. Lati« pars maxima turbz
Faftidita jacet, quam fol, nlmbique, diefque
Longior Emathiis refolutam mifeuit atvis.
Theflalica infelix quo tanto crimine tellus
Jyfifti Superos, ut te tot mortibus unam,
Tot feelerum fatis premerent? quod fuflicit asvum ,
jjnimemor ut donet belli tibi damna vetuftas ?
■lux feges infedta furget non decolor herba ?
Quo non Romanos violabis vomere manesf
Ante novx venient acies, feelerique fecundo
Praftabis nondum ficcos hoc fanguine campos.
Omnia majorum vertamus bulla licebit,
Et ftantes tumulos, &. qui radice vernila
Effudere fuas, vidtis compagibus, urnas :
Plus cinerum Hzmonix fulcis telluris atatur,
Pluraque raricolis feriuntur dentibus offa.
^Julius ab Emathio religaffet litore funem
Fiavita, nec terram qullquam movillet arator,
Romani bullum populi : fugerentque coloni
Umbrarum campos, gregibus dtìmeta carerent;
Nullufque auderet pecari permittere paftor
Veliere furgentem de noftris oflìbus herbam,
Ac , velut impatiens hominum, vel folis iniqui
Ì l i mi te vel glacie, nuda atque ignota jaceres,
Si non prima nefas belli, fed fola tuliffes.
O Superi, liceat tetras odiffe nocentes.
Quid totum premitis, quid totum abfolvitis orbem ?
Hefperix clades, & flebilis unda Pachyni,
Et Mutina, & Leucas puros fecere Phiiippos.
L I B E R O C T A V U S .
Am fupet Herculeas fauces, nemorofaque Tempe,
Hxmoiiia deferta petens difpendia filvee,
Cotnipedem exhauftum curfu, Uimulifque negaatenr
Magnus agens, incerta fuga veltigia turbat,
Implicitafque errore vias. parer ilie fragorem
Motorum ventis nemorum comitumque fuorum:
Qui poli terga venit, trepidum, laterique timentem
Exantmat. quamvis fummo de culmine lapfus ,
Nondum vile fui pretlum Icit fanguinis effe,
Seque mentor fati tanta mercedis habere
Credit adhuc jugulum, quantum pro Cafarle ¡píe
Avulfa cervice daret. deferta fequentem,
Non patitur tutis fatum celare latebrís
Clara viri fàcies. multi Pharfalica caftra
Cum peterent, nondum fama prodente ruinas,
Occurfu llupuere ducis, vertigine rerum
Attoniti : ciadifque fua vix iple fldelis
Auílor erat. gravis eli Magno, quicuruque raalorum
Teftis adeft. cunélis ignotus gentibus effe
Mallet, & obfeuro tutus tranfire per orbem
Nomine : fed longi pcenas Fortuna favori:
Exigit a mifero, qua tanto pondere fama
Res premit advetfas, fatifque priori bus urget.
Nunc feftinaros nimium fibi fentít honores,
Aplaque laurifera damnat Syllana juventa .
Nunc & Corycias claffes, & Pontica figna
Dejeílum mentiniffe piget. fie longius avum
Defttuit ingentes ánimos, & vita fuperftes
Imperio, nifi fumma dies cum fine bonorum
Afluir, de celeri pravertit triflia leto ,
Dedecori eft fortuna prior, qüifquamne fecundis
T radere fe fatis audet, nifi morte parata ?
Litora contigerat, per qua Peneius amnis
Emathia jam clade rubens exibat in aquor.
Inde tatis trepidum, ventis & flu&ibus impar,
Flumineis vix ruta vadis evexit in altum:
Cujus adhuc remis quatitur Corcyra, finufque
Leucadii, Cilicum dominus, terrzque Liburna,
Exiguam viflor pavidus correpfit in alnum.
Confcia curarum fecreta in litora Lesbi
Fleííere vela jubes, qua tum tellure latebas
Mceílior, in medits quam íi, Cornelia, campi:
Emathia llares. trilles przfagia curas
Exagítant : trepida quatitur formidine fomnus :
Theffaliam nox omnis habet : tenebrifque remotis
Rupis in abrupta fcopulos extremaque curtens
Litofa, prolpiciens nuélus, nutantta longe
Semper prima vides venientis vela carina,
Qnarere nec quidquam de fato conjugis audes.
En ratis, ad vellros qua tendit carbafa portas,
Quid ferat ignoras.’ fed nunc tibi fumma pavoris
Nuntius armorum triftis, rumorque finiíler.
Vi flus adeft conjux. quid perdis tempora luflu?
Cum polfls jam flere, times. tunc puppe propinqua
Profiluit, crimenqúe Deum crudele notavit,
Deforment pallore ducem, vultufque prementem
Canille’, atque atro foualentes pulvere vedes.
Obvia nox miferz calum, lucemque tenebria
Abílutic, atque animam claufit dolor : omnia nervis
Membra relifla labant : riguerunt corda, diuque
Spe monis decepta jacet. jam fune1 figaro
Litoribus, luftrat vacuas Pontpejns arenas.
Quem poftquam propias famuue videra fideles,
Non ultra gemitus tácitos incedere fata
Permifere fibi, fruftraque attollere tetra
Semianimem conañtur heram; quam peélore Magnas
Ambir, & aftriflos refover comóíexibus artus.
Cceperat in furatnum revocara fanguine corpus
Pompeii fentire manus, mceftatnque mariti
í F * Podé