Perditis hxfuros nùmquam vitalibùs idus ?
Hunc a ut tortiiibus vibrata phalarica. nérvis
Obruat, aut vaili muralia pondera faxi:
Hunc aries ferro, balliilaque limine portx
Summoveat: fiat non fragilis pro Csefare nittrus ,
Pompejumque tenet : jam pedora non tegit armis :
Ac veritus cr.edi clypco , tevaque vacafle,
Aut culpa vixifle fua, tot vulnera belli
Solus obit, deniamque ferens in pedore filvam ,
3 am gradibus feifis, in quem cadat, eligit hoftem ,
Par pelagi monflris. Libycx fic bellua terra:,
Getulus denfis Elephas oppreiTus ab armis
Omne repercuifum fqualenti miifile tergo
Frangit, & hsrentes mota cute difcutit haflas.
Vifcera tuta latent penitus, citraque cruorem
Confi xx ftant tela fera:: tot feci a. fagittis,
'Tot jaculis, unam non explent vulnera mortem.
Didxa procul ecce manu Gortynis arando
Tenditur in Scxvam , qux voto certior omni
In caput, atque oculi Izvum defcendit in orbem.
iIle moras ferri, nervorum & vincula rumpit,.
Affixam vellens oculo pendente fagittam
Intrepidus, telumque iuo cum lumine calcar .
Pannonis haud aliter poft iilum fxvior urfa,
Cum jaculum parva Libys amentavit habena,
Se rotat in vulnus: telumque irata receptum
Impetit, Se fecum fugientetn circuii hafiam .
Perdiderat vultum rabies : iletit imbre cruento
Informis facies: lxtus ftagor xtheta pulfat
Vidorum: majora viris de fanguine parvo
Gaudia non fàoeret conipedum in Calare vulnus,
Ule tegens alta fuppreffum mente dolorem,
Mitis, & a vultu penitus virtute remota, .
Parcite, ait, cives : procul hinc avertite ferrum :
Collatura mex nil funt jam vulnera morti .-
Non eget ingefiis, fed vulfis pedore telis.
Tollite, & in Magni viventem ponile cailris :
Hoc veilro prillate duci : iit Scxva relieti
Cxlaris exemplum potitis, quam mortis honeite.
Credidit infelix fimulatis vocibus Aulus :
Nec vidit redo gladium mucrone tenentem:
Membraque captivi pariter laturus & arma,
Fulmineum mediis excepit faucibus enfem .
Incaluit virtus: atque una cade refedus
Solvat, ait, poenas, Scxvam quicumque fubadum
Speravi! : pacem gladio fi quxrit ab ilio
Magnus, adorato fubmittat Calare figlia .
An fimilem veltri, fegnemque ad fata putafiis?
Pompeii vobis minor eli, caufxque Senatus,
Quam mihi mortis amor. Simul hxc e flatus, & altus
Ctefareas pulvis tefiatur adeflè cohortes.
Dedecus hic belli Magno, crimenque remifit,
Ne folum tota fugerent te Scava caterva:
Subdudo qui Marte ruis: nam languine fufo
Vires pugna dabat. labentem turba fuorum
Excipit, atque humeris defedimi imponere gaudet.
Ac velut inclufum perfoffo in pedore numen,
Et vivam magna (peciem Virtutis adorant :
Telaque confixis certant eveliere membris, •
Exornantque Deos, ac nudimi pedore Martern
Armis Scava tuis: felix hoc nomine fama,
Si tibi durus Iber, aut li tibi terga dedilfet
Cantaber exiguis, aut longis Teutonus armis.
Non tu bellorum fpoliis ornare Tonantis
Tempia potes, non tu latis ululare triumphis.
Infelix, quanta dominum virtute parsili 1
Nec magis hac Magnus cailrórum parte repulfus
Intra claultra piger dilato Marte quievit,
Quam mare laffatur, cum fe tollentibus Euris,
Frangentem fludus fcopulum ferir, aut latus alti
Montis adell, feramque fibi parat unda ruinam.
Hinc vicina petens placido cailella profundo
Incurfu gemini Mattis rapit : armaque late
Spargit, Se effufo laxat tentoria campo:
Mutandzque juvat permilfa licentia terra:.
Sic pieno Padus ore tumens fuper aggere tutas
Excurrit ripas, & totos concutit agros.
Succubuit fi qua tellus, cumulumque furentem
Undarum non palla, ruit: tum flamine toto
Tranfit, Se ignotos aperit fibi gurgite campos.
IIlos terra fugit dominos : his rura colonia
Accedunt, donante Pado. vix prxlia Cxfar
Senferat, elatus fpecuia qua: prodidit ignis.
Invenit.impulfos preffo jam pulvere muros,
Frigidaque ut veteris deprendit figna ruinx:
Accendit pax ipfa loci, movitque furorem
Pompeiana quies, Se vido Csefare fomnus.
Ire vel in clades properat, duna gaudia turbet.
Torquato ruit inde minax : qui Cxfaris arma
Segnius haud vidit, quam malo nauta fremente
Omnia Circex fubducit vela procellx :
Agminaque interius muro breviore recepit,
Denlius ut parva difponeret arma corona.
Tranfierat primi Cxfar munimina valli,
Cum fuper e totis emilit collibus agmen,
Efluditque acies obfeptum Magnus in hofletn.
Non fic JEtnxis habitans in valtibus horret
Enceladum fpirante noto, cum tota cavernas
Egerit, & torrens in campos defluir JEtna:
Cxfaris ut miles glomerato pulvere viflus
Ante aciem, cxci trepidus iub nube timoris
Hofiibus occurrit fugiens, inque ipfa pavendo
Fata ru it. totus mitri civilibus armis
Ufque vel in pacem potuit cruor: ipfe furentcs
Dux tenuit gladios . feiix, ac libera legum
Roma fores, jurifque tui, vicillet iti ilio
Si tibi Sylla loco, dolet heu, femperque dolebit,
Quod feelerum Cxfar prodell tibi fumma tuorum j
Cum genero pugnaffe pio. prò ttlllia fata !
Non Uticx Libye clades, Hifpania Munite
Fleflet, & infando pollutus fanguine Nilus
Nobillus Phario geflaffer rege cadavere
Nec Juba Marmaricas nudus prefliffet arenas, ’
Poenorumque umbras placaffet fanguine fufo
Scipio: nec fanilo caruiffet vita Catone.
Ultitnus effe dies potuit tibi Roma malorum:
Exire e mediis potuit Phatfalia fatis.
Deferii advetfo pofleflam numine fedem
Cxfar, & Ematnias lacero petit agmine terras.
Arma fecuturum foceri, quacumque fugaffet,
Tentavere fuum comites divertere Magnum,
Hortati, patrias fedes, atque holte carentem
Aufoniam peteret. Numquam me Cxfaris, inquit,
Exemplo reddam patrix, numquamque videbit
Me, nifi dimiffo redeuntem milite, Roma.
Hefperiam potui, motu furgente , tenere,
Si vellem patriis aciem committere templis,
Ac medio pugnare foro, dum bella relegem,
Extremum Scythici tranfeendam frigoris orbem ,
Ardentefque plagas. vidor tibi, Roma, quietetn
Eripiam , qui, ne premerent te prxlia, fugi ?
Ah potius, ne quid bello patiaris in ilio,
■Te Cxfar putet effe fuam. fic fatus, in ortus
■Phcebxos convertir iter, terrxque fecutus
«Devia, qua vallos aperit Candavia laltus,
■Conti"'* Emathiam, bello quam fata parabant.
B Tbeflaliam , qua parte diem brumalibus horis
BiAttoliit Titan, rapes Offxa coercet.
I (Cum per fumma poli Phcebum trahit altior xllas, I ¡Pellón oppouit radiis nafeentibus umbras.
I At medios ignes cxli, rabidique Leonis
■Solftitiaie caput nemorofus fubmovet Othrys .
■Excipit adverfos Zephyros, & Iapyga Pindus,
Et maturato prxcidit vefpere juceni.
Nec metuens imi Borean habitator Olympi
■Lucentem totis ignorai nodibus A rd on .
'Hos inter montes media qui valle premuntur,
Perpetuis quondam latuere paludibus agri :
■Flumina dum campi retinent, nec pervia Tempe
H ite n aditus pelago, itagnumque implentibus undis
■crefeere curlus erat. poltquam difeeffit Olympo
■Hercúlea gravis Offa manu, fubitxque ruinam
ìSenlir aqux Nereus : melius manfura fub undis,
■Emathis xquorei regnum Pharfalos Achillis
■Eminet, Se prima Rhceteia ìitora pinu
ijQux retigit Phylace, Pteleofque, Se Dorion ira
^fclebile Pieridum, Trachin, pretioque nefandx
j^P-impados Hercuíeis i fprtis Melibaa pharetris : ÌLtque olim Lariffa potens : ubi nobile quondam
lune fuper Argos arant: veteres ubi fabula Thebas
loultr.it Echionias : ubi quondam Pentheos exul,
lolla caputque ferens fupremo tradidit igni,
'uefta quod noe folum nato rapuiffèt Agave.
Ergo abrupta palus multos di fee flit iti amnes.
urus in occafus, parvi fed gurgitis , JEas ‘
¡¡ionio fluit inde mari:'.nec fòrtior undis Labitur avedx pater.Ifidis . & tuus , Oeneu,
Pene gener craifis oblimat Echinadas undis":
|Et Meleagream macularás fanguine Neflì
Evenos Calydona Tecajfj, fent.ajnne,.citato
jMaliacas SperchiOs, aquasa Se flumiue puro
Irrigai Amphfyfos fimulííntis pafdua Phcebl .
Quique oec húmenles*, nebulas, néc'rote mídentem
Aera, nec teiiues ventos fufpirat Anauros V.
¡Et quifquís pelago per fe non cognitus amqis
■Peneo donavit aquas. it gurgite rapto
■Apidanos .- numquamque celer ,, nifi millus,, Enipeus.
■I Accipit Aíopos. ijurfus, Phcenixque, Melafque , .. “ Solus in alteri.us’ nomen cüm. venerit undx,
Defendit Titarefus. aguas, .lapfufque fuperne
Gurgite Penei pro ficcis utitur arvis',
"Hunc fama eíl Stygiis manare paludibus amnem ^
Et cepitis ' memorem, fluvii contagia vilis
¡Nolle pati, fuperumque fibi fervare timorem.
t .Ut primum emiífis patuerunt anmibus arva,
BPinguis Bcebicio difeeffit vomere fulcus :
■Mox Lelegutn dextra preffum defcendit aratrum.
■ih olí du, Dolopefque folum fregere cotoni,
■Et Magnetes equis, Minyx.gens cognita remis.,
BlUic le infle ros Ixionidas Centauros
BFceta Pelethroniis nubes effudit ¡n antris.
■Afpera te Pholoés frangentem Monyche faxa,
BTeque; fub Oetxo torquentem vertice vulfas,
P.hcece ferox, quas vix Boreas inverteret, oraos:
BHofpes & Alcidx magni Phole : teque per amnem
I Hac tellure feri micuerunt femina Martis.
Primus ab xquorea percudís cufpide faxis
Theffalicus fonipes bellis feralibus ornen
Exiluitj primus chalybem, frxnofque momorditj
Spumavitque novis Lapithx domitoris habenis.
Prima fretum feindens Pagafxo litore pinus,
Terrenum ignotas hominem projecit in undas.
Primus Theffalicx redor telluris Itonus
In formam calida: percuffit pondera maffx,
Fudit & argentum flammis, aurunique moneta
Fregit, & itnmenfis coxit fornacibns xra.
I Illic, quod populos fcelerarl impegit in arma,
I Dividas numerare datum eíl. hinc maxima ferpens
Defcendit Python, Cyrrhxaque fluxit in antra :
Unde & Theffalicx veniunt ad Pythia lauras.
Impius hinc prolem fuperis immifit Aloeus,
Inferuit celfis prope fe cum Pelion aílris',
Sideribufque vias incumbens abflulit Offa.
Hac ubi damnata fatis tellure locarunt
Catira duces : cundos belli prxfaga futuri
Mens agitar, fummique gravem diferiminis horanl
Adventare palam e í l , propius jam fata moveri
Degeneres trepidant animi, pejoraque verfant.
Ad dubios pauci prxfumto robore cafus
Spemque metumque ferunt. turbx fed millus inerti
Sexrus erat, Magno proles indigna parente,
Qui mox Scyllxis exul gradaras in undis , •
Poliuit zqüoreos Siculus pirata triumphos.
Qui fiimulant.e metu fati prxnofcere curfus,
Impatienfque mor*, venturifque omnibus xger;
Non trípodas Deli, non Pythia confulit antra,
Nec quzfiffe libet, primis quid, frugibus altrix
Ore Jovis Dodona íonet, quis noícere fibra
Fata queat, quis prodat aves, quis fulgura exit
Server, & Affyria ferutetur fiderà cura,
Aut liquid taciturn, fèd fas, erat. ille fupernis
Deteílanda Deis fxvorum arcana Magorum
Moverat, & trilles facris feralibus aras,
Umbrarum, Ditifque fidem : miferoque liquebat
Scire parúm Superos. vanum, fxvumque furoretn
Adjuvat ipfe locus, vicinaque moenia caílris
Hxmonidum, fidi quas nulla licentia monflri
Tranfierat, quarum, quidquid non creditur, ars eli,
Theífaia quin etiam tellus nerbafque nocentes
Rupibus ingenuit, fenfuraque faxa canentes
Arcanum ferale Magos, ibi plurima furgunt
Vim fattura Deis. & terris hofpita Colchis
Legit in Hsmoniis, quas non advexerat, herbas*
Impía , tot populis, tot furdas gentibus aures
Cailicolum, dira; convertunt carmina gentis.
Una per sethereos exit vox ilia receflus,
Verbaque a^l invitum perfert cogentia numen,
Quod non cura poli, c^lique volubilis umquani
Avocat. irifandum tetigit cum fiderà murmur,
Tunc Babylon Perfea licet,, fecretaque Memphis
Omne vetuftorum folvat penetrale Magorum :
Abducit fuperos alienis Thefialis aris.
Carmine Theflalidum dura in pra;cordia fluxit
Non fatis adduttus amor: flammifque Teveri
Iliicitis arfere lenes, nec noxia tantum
Pocula perficiunt, aut cum turgentia fucco
Frontis amaturae fubducunt pignora foets •
Mens hauili nulla fanie polluta veneni
Excantata perit. quos non concordia mifii
Alligat ulla tori, blandseque porentia formíB,
Traxerunt torti magica vertigine fili •
E Ceífii