Narrabat memori Diomedes condita mente )
Sed Calehas Danais, nifi claufum e fedibus arcis
Armifonae curent fimulacrum avellere diva:.
Non umquam adfirmat Therapnads Ilion armis
CeiTurum, aut Leds rediturum nomen Amyclas •
Quippe deis vifum, ne cui perrumpere detur,
Eftigies ea quas umquam poffederit urbes.
Tum meus adjunéto monftratam evafit in arcem
Tydides Irhaco, & dextra molitus in ipfo
Cuftodes aditu templi, cselefte reportat
Palladium, ac noftris aperit mala Pergama fatis •
Sed poftquam Oenotriis fundavit finibus urbem,
JEger deliéli, Phrygium placare colendo
Numen, & Iliacos parat exorare penates.
Ingens jam templum celfa furgebat in arce,
Laomedontea: fedes ingrata Minerva: •
Quum medios inter fomnos, altamque quietem,
Nec celata deam, & minitans Tritonia virgo i
Non haeci Tydide, tanta: pro laudis honore
Digna paras , non Garganus, nec Daunia tellus
Debentur nobis : quserc in Laurentibus arvis,
Qui nunc prima locant melioris mcenia Trojae •
Huc intra, captuaique refer penetrale parentum,
Queis trepidus monitis, Saturnia regna cape flit »
Jam Phryx condebat Lavinia Pergama viétor,
Armaque Laurenti figebat Troia luco.
Verum ubi Tyrrheni perventum ad fluminis undas,
Caftraque Tydides pofuit fulgentia ripa,
PriamicUe intremuere metu : tum pignora pacis
Prztendens dextra ramum canentis oliva:,
Sic orfus Dauni gener, inter murmura Teucrum r
Pone Anchifiade memores irafque metufque,
Quidquid ad Idaeos, Xanthum, Simoentaque nobis
Sanguine fudatum, Scseaeque^ ad limina portae,
Haud noftrum eft : egere dei , duraque forores. z
Nunc age, quod fupereft, cur non melioribus svi
Ducimus aufpiciis ? dextras jungamus inermes .
Fcederis en hax teftis erit, veniamque precatus
Trojanam olÌentat ttepidis de puppe Minervam •
Hsec aufos Celtas irrumpere mcenia Roms
Corripuit leto, neque tot de millibus unum
Ingentis populi, patrias dimifit ad oras .
His fra&us duélor convelli figna maniplis
Optato lietis abitu jubet. itur in agros,
Dives ubi ante omnes colitur Feronia luco,
Et facer hume&at fluvialia rura Capenas.^
Fama eft, inta&as longevi ab origine fani^
Creviffe in medium, congeftis undique donis,
Immenfum per tempus opes, luftrifque reli&um
Innumeris aurum, lolo fervante pavore.
Haec avidas mentes, & barbara corda.rapina
Polluit, atque armat contemtu peélora divum.
Avia rune longinqua placent, quae fulcat aratro
Ad freta porre&is Trinacria B rutti us arvis
Diim Libys haud Izrus Rhegina ad litora tendit,
Viftor fubmoto patriis a finibus horte
Fulvius infauftam Campana ad mcenia claufis
Portabat famam, miferifque extrema movebat.
Tum preffans paifim cuicumque eft nomen in armis j
Dedecus hoc defende manu : cur perfida & urbi
Altera Carthago noftrs, poft federa rupta,
Et miffum ad portas Pcenum, poft jura perita
Confulis alterni, ftat adhuc?& turribus altis
Annibalem, ac Libycas exfpetlat lenta cohortes ?
Milcébat diflis fa&a, & nunc robore celfas
Educi turres, queis vinceret ardua muri,
Cogebat, nunc conjunilas adftringere nodi*
Inftabar ferroque trabes, quo frangeret altos
Portarum poftes, quateretque^norantia clauftra«
Hic latera intexrus ftellatis axibus agger,
Hic gravida armato furgebat vinea dorfo.
Ac poftquam properata fatis, qus commonet ufi«
Dat fignum, atque alacer fcalis tranfeendere imiros
Imperar, ac fevis urbem terroribus implet,
Cum fubito dextruni effulfit conatibus orneti.
Cerva fuit raro terris fpe&ata colore,
Qua: candore nivetn, candore anreiret olorcs.
Hanc agrefte Capys donum, cum mcenia fulco
Signaret, grato, parva mollitus amore
Nutrierat, fenfuique hominis donarat alendo.
inde exuta feram, docilifque accedere menfis,
Atque ultro blanda, atta&u gaudebat herili.
Aurato matres adluetz pe&ine mitem
Comere, & burnenti flavi© renovare colore«!.
Numen erat jam cerva loci, famuiamque Diana:
Credebant, ac th ira Deum de more dabantur»
H«ec svi virzque tenax, felixqie iene&am
Mille indefeflos viridem duxiffe per annos,
Sedermi) numero, Trojanis condirà teéla
TEquabat, fed jain longo mors venerat svo .
Nam fubito jncurfu fsvorum agitata luporum,
Qui noclis tenebris urbem ( miferabile bello
Prodigium ) intiarant, primos ad luminis ortus
Extulerat fefe portis, pavid ique petebat
Confternara fuga pofitos ad mcenia campos •
Excepram Isto juvenum certamine, duilor
Ma«flat, diva, tibi, tibi enim hsc gratiflìma iacra
''Fulvius, atque adfis orat Latonia cceptis.
Inde alacer, fidenfque dea, circumdata claufis
Arma movet, quaque obliquo curvantur in drbem
Mcenia flexa finu, fpiifa vallata corona .
Adiigat, & teiis in morem indaginis ambir.
Dum pavirant, fpumantis equi fera corda fatigans
Evehitur porta fublimis Taurea criftis
Bellaror, cui Sidonius fuperare lacerto
Ducìor, & Autololas dedit, & Maurufia tela.
Is trepido lituum tinnitu ftare neganti
Imperitans violenter equo, poftquam auribus hoftis
Vicinum fefe videt, ac clamore propinquo
Claudius, huic mquit, (prsftabat Claudius arte
Bellandi, & merita mille inter prsliafama)
Huic, inquit, folum, fi qua eft fiducia dextrs ,
Det fefe campo, atque ineat certamina mecum.
Una mora Aneads, poftquam vox attigit aures,
Dum dare? aufpicium jufque in certamina duftor.
Prsvetitum namque & capitai committere Martein
Sponte viris: erumpir ovans , ut Fulvius arma
Imperio folvit, patulumque inveilus in squor
Erigit undanfem glomerato pulvere nubem.
Indignafus opem amenti, focioque juyare
Expulfum nodo jaculum, atque arceflere vires,
Taurea vibrabat audis conatibus haftam,
Inde ruens ira telum contorquet in auras.
At non idem animus Rutulo, fpeftatur, & omni
Corpore perluftrat, qua fit certiifima ferro
In vulnus via, nunc vibrat, nunq comprimit haihffli
Mentiturque minas, mediam nunc tranfigit iflu
Parmam, fed grato fraudata eft fanguine cufpis.
Tum ftiiftum propere, vagina detegit enfem.
Et jam ferrata rapiebat calce volantem
Taurea cornipqdem, fugiens minitantia fata.
Nec Rutulps levior cedearis prendere terga:
profngó rapidus fufis inflabat habenis.
Uriue metus viítum, fic ira & gloria portis
viltorem immifit, meritique cupido cruoris.
Addimi vix oculis, via credunt mentibus hoftem
Con fi inm n“d° còniitante irrumpere teflis,
Per mediam propere trepidantum interritus urbem
j J t equum, adverfaque evafit ad agmina porta.
j|jpC ardore pari, nifuque incurrere muris
Igatefcnnt animi, penetrataque tefta fubire .
T Ä fimul, flammæque micant, tunc faxeus imber
Indruit, & fummis adfeendunt turribus hafiæ..
j\¡ec pronùm, audendi virtutem excellere cuiquam ,
Æquarunt iræ dextras, Diflæa per auras
Tslnat & in medium perlabitur urbis arando.
Lxtarur non hortandi, non plura monendi
Fulvi US effe locum, rapiunt fibi quifque laborem .
Qujìs ubi tam ereifos animi videt, Ót fupereflè
Fortunam fibi quemque ducem ; ruit impete vaflo
Adfportam, magnæque optât dilcrimina famas.
Très clauftra æquævo fervabant corpore fratreá,
Quèis delefla manus, centeni euique ferebant
E x c u b i a s , unaque locum ftatione tenebañt.
Forjna ex his Numiror, curfu plantaque volucri
Pràlabat Laurens, membrorum mole Laburnus.
Sedfcon una viris.tela: hic mirabilis arcu,
Illepaftam quarere, ac medicatæ cufpidis iflu
Prilia moliri, & nudo non credere ferro,
Terfius aptabat flammis ac fulfure tædas :
Qualis Atlantiaco metnoratur litore quondam
Monftram Geryones immane tricorporis iræ,
Cui tres in pugna dextras varia arma gerebant.
Unqiignes fasvos; aft altera pone fagittas
Fundebat, validam torquebat tertia cornum,
Atqùe una diverfa dabat tria vulnera nifu..
Hos'jubi non æquis variantes prælia Confuí
Confpexit telis, & portæ limina circum
Stra^em, & perfufos fubeuntum fanguine poftes,
Concitat iatortam furiatis viribus haftam.
Letam trifte ferens auras fecar Itala taxüs,
Et qua nudarat, dum fundit fpicula ab alta
Arcím protendens Numitor latus, ilia tranfit,
At ion obfepto contentus limine Martern
Exeícere levis bello, fed turbidus aulì
Vir&s incauto fervore eruperat amens )
Retlifa in campum porta, miferamque furori
ViiMentum obtulerat pubem : ruit obvia in arma
Scímo , & oblatum metit infatiabilis agmen.
Tifata umbrífero generatum monte Calenum
Nuaierant audere trucem, nec corpore magno
N ^ iáferior> inbfídere faspe leonem,
Nuqus inire caput pugnas, certare juveuco,
Atque obliqua trucis deducere cornua tauri
Adluerat, crudoque oüm fe attollere fato.
" ;|dum pr.pcipiies expellit Virius urbe,
eo preto, feu ne fìeret mora, nudus in æquof
p„Jace iesierat, leviorque premebat anhelos
TamTe |?rl?æ’ & Pelantes viflor agebaf.
jamqueVelitemum media. tranfegerat, alvo,
Sriüílj ludo, committere equeftres
Peal piignas> Marium tellure revulfo
Cum erat* » niifér implorabat. amicum
Sed1v?n?ltUrexlp‘” ns’ PcoPulul<í“e premebat hiantem ,
Effahdii i • ° vlre.s ^“Pl'cante dolore,
Seidl ! r f crimas pafiter, cornumque fonantem
■ ptoftrato morienteiB offendere am ic o .
Tratiavit, liquidas volucris ceu feinderet auras,
Hafta viri petìus, rupitque immania membra,
Quanta eft vis agili per aerala fumma Liburna,
Qua , panter quories revocata ad peflora tonfa
Percuflere fretum, ventis fugit ocyor, & fi.
Quani longa eft uno remoram preterii iflu.
Alcanium Volefus projeflis ocyus armis,
Quq levior peteret muros, per aperta volantem
Adiequitur pianta : dejeélum protinus enfe
Ante pedes domini jacuit caput, ipfe fequutus
Corruit ulterior, procurfus impere, truncus.
Nec fpes obielfis ultra referata tueri
Mania, convertnnt greflus, recipique petentes
lntandum excludunt focios, tum cardine verf®
Obnixi torquent obices munimina ferz.
Acnus hoc inftant Itali, claufofque fatigant.
Et ni ca:ca finu terras nox conderet atro,
Perfra&z rabido patuiflent milite port$.
Sed non in requiem pariter ceflere tenebrz .
Hinc fopor impavidus, qualem vigoria novit*
At Uapua, aut moeftis ulalantum flebile matrum
Quembus , aut gemitu trepidanrum exterrita patrum
i\/i°r/rientlà » 9 i metamcilie laboribus orat.
Muffat perfidia du&orque caputque iènatus
virius, a Posno nullam docet effe falutem
Vocifèrans, pulfis vivendi e peftore curis;
Speravi feeptra Autòma:, pepigique fub armis.
Si dexter Panis deus & forruna fuiffet,
Ut Capuani Iliaci migrarent regna Quirini:
Qui quaterent muros, Tarpeiaque moenia mifi.
Nec mini poicendi vigor affuit, alter ut zquos
Porraret fafces noftro de nomine conful •
Hactenus eft vixiffe fatis. dutn copia no&is,
Cui cordi j comes ( aeterna eft Acherontis ad undaai
Libertas ) petat ille meas menfafque dapefque ,
Et victus mentem fufo per membra Lyzo,
Sopitoque necis morfu, medicamina cladis
Hauriar, & placidis exarmet fata venenis.
Hzc ait, & torba reperir comitante penates.
5* i . in me^“ s confurgens ilice multa
Exitruitnr rogus, hofpitium commune peremtis .
ec vulgurn ceffat furiare dolorque pavorque,
Nunc mena ferae Decius redit, & bona virtus
Exiiiio punita truci : defpeélat ab alto
Sacra fides, agitatque virum fallacia corda.
occu^ta paffìm diffufa per aures:
Baderà mortales ne fzvo rumpite ferro,
Sed caftam fervate fidem : fulgentibus oftro
Hzc potior regnis. dubio qui frangere rerum
Gaudebit paéta, ac tenues fpes linquet amici,
Non illi domus, aut conjux, aut vita manebit
Umquam expersluctus, iacrimzque : agetzquore fempef
Ac tellure premens, aget zgrum no6le dieque
Defpeéfà ae violata fides. adit omnia namque
Concilia, ac menfas contingit, & abdita nube,
Accumbitque toris, epulaturque improba Erinnys .
Ipfa etiam Stygio fpumantia pocula tabo
Porrigit , & large poenas letumqne miniftrat •
virius interea dum dat penetrare medullas
Exitio, adfcenditque pyram, atque amplexibùs hzret
Jungentum tara, & Tubici jubet ocyus ignes»
Stringebant tenebra metas, viélorque ruebat.
Jamque fuperftantem muro, fociofqne MUorletn ‘
Voce attòllentem, pubes Campana videbat,
Pandunt attoniti portas , trepidoque capeffunt
Caftra inimica .gradu, queis leto avertere poenas
& Defiie