Cernit tabe jecur madidum: venafque minaces
Hoftili de parte videt. pulmonis anheli
Fibra latet, parvufque fecat vitalia limes._
Cor jacet : & faniem per hiantes vifcera rimas
Emittunt : produntque fuas ontenta latebras.
Quodque ( nefas ) nullis impune apparuit extis,
Ecce videt capiti fibrarun» tncrefcere molem
Alterius capitis, pars Egra & marcida. pendei :
Pars micat, & celeri venas movet improba pulfu «
His ubi concepii magnorum fata: malorum,
Exclamat : Vix fes. fuperi quscumque monetis
Prodere me populis: neque. enim tibi fumme iitavi
Jupiter hoc lacrum: cafique in vifcera tauri
Inferni venere Dei, non landa timemus :
Sed venient majora metu. Dii vifa fecundent,
Et fibris fit nulla fides, fed conditor artis
Finxerit ifta Tages, flexu fic omnia Tufeus
Involvess, multaque tegens ambage cauebat.
At Figulus, cui cura deos, fecretaque cadi
NoiTe fuit, quem non flellarum TEgyptia Memphis
iEquaret vifu numerifque moveatibus altra,
Aut hic errat ( ait ) nulla cum lege per avum
Mundus, & incerto dilcurrunt fiderà motu :
A u t, fi fata movent, orbi, generique paratur
Humano matura lues. terrxne dehifcent?
Subfidentque urbes ? an tollet fervidus aer
Temperiem ! fegetes tellus infida negabit ?
Omnis an infufis mifcebitur unda venenis ?
Quod ciadis geni», o Superi ? qua pelle parati:
Savitiam? extremi multorum tempus in unum
Convenere dies, fummo fi frigida.calo:
Stella nocens nigros Saturni accenderet ignes ;
Deucalioneos.fudiffet Aquarius imbres,
Totaque diffido latóiffet in aquore tellus.
Si fzvum radiis Nemeaum, Ehmbe, Leonem
Nunc premeres, tato fluerent incendia, mundo,
Succenfufque fuis flagraflet. curribus sther.
Hi ceffant ignes. tu qui flagrante minacem
Scorpion incendis cauda, chelafque peruris,
Quid tantum, Gradive y paras ? nani mitis in alto-
Jupiter Occafu premitur, Veneriique falubre
Sidus hebet, motuque celer Cyllenius haret,
E t calum Mars folus. habet ► cur figna meatus
Deferuere fuos, mundoque, obfcura feruntur:
Enfiferi nimium fulget Jatus Orionis ?
Immirìet armorum rabies: ferrique poteftas
Confundet jus omne manu t fcelerique. nefando
Nomen erit virtus-: multofque exibit in annos
Hic furor. & Superos-quid prode!! pol'cere finem?
Cum domino pax-ifta venit. due Roma malorum
Continuam feriem : clademque in tempora multa
Extrahe, civili tantnnr jam libera bello .
Terruerant fatis hac pavidam prafagia plebem :
Sed majora premunt. nam quaiis vertice Pindi
Edonis Ogygio decurrit piena Lyao :
Talis & attonitam. rapitur matrona per urbem,.
Vocibus his prodens urgentem peclora Phoebum.
Quo feror, o Paan? qua me fuper xthera raptam
Conftituis terra ? video Pangaa nivofis'.
Cana jugis, latofque JEmi fub rupe Philippos.
Quis furor" hic, o Phoebe* dace ; qua. tela, manufque
Romana: mifeent acies, hellumque fine holle eli f '
Qua diverfa feror? primos me ducis in ortus,
Qua mare Lagei mutatur gurgite Nili . -
Hunc ego, flumineadeformi: truncus arena -
Qui jacet, agnofeo r dubiam fuper aqgora Syftini y i
Arentemque feror Libyen, quo triftis Erinnyi
Tranllulit Emathias acies. nunc defuper Alpis
Nubifera colles, atque aeriam Pyrenen
Arripimur. patria ledes remeamus in urbis:
Impiaque in medio peraguntur bella fenatu.
Confurgunt partès iterum,. toturaque per orbem
Rurfus eo. nova da mihi cetnere litora ponti,
Telluremquejpovam : vidi fam, Phrebe, Philippos.
Hac ait: & lalfo jacutt defeda furore.
L I B E R S E C U N D U S .
JAmque ira patuere deum, manifeftaque belli
Sigila dedit mundus: legefque & foedera rerum
•Prafcia monftrifero vertit natura tumultu,
'Indixitque ne&s. cut hanc tibi reftor Olympi
Soiiicitis vifum mórralibus addere curanti
Nofcant venturas ut dira per omini clades?
.Sire parens rerum cum prtmumi iriformià regna,
Materiamque rudem fiamma cedente reeepit,
Fixit in aternum caufas, qua cìinda coercet,:
Se quoque Iege tenesti y & facula caufa ferentem
Fatorum immoto divifit limite mundum :
Sive nihil Lpofitum eft, fed fors.incerta vagatur,
Fertque, refertque vices,« & habent mortalia cafum :
Sit fubitum, quodeumque parasi fit caca futuri
Mens homiuum: fati : liceat fperare timènti .
| Ergo ubi concipiunt, quanti: fit dadibus Urbi
Conllatura fides Superum, (ferale per urbem
J ullitium : latuit plebejo tedus amidu
i Omnis honos : nutlos comitata eft purpura- fafces :
Tum queftus- tenuere fuosy; magnufqùe per orhnés
Erravit fine Voce dolor, fic funere primo
Attonita tacuere dòmus, cum corpora nondum f
Conclamata .jacent,; nec marer crine foiuto :
Exigit ad favos famularum brachia plandus :
Sed cum .membra premit fugiente rigenlia vita-, fi
;Vultufque exaninies, oculofque in morte jacemes '■
jNecdum eft ille dolor, fed jam metus : incubar amens,
Miraturque malum . Cultus matrona priores
■ Depofui: : maftaque tènent délubra caterva .
¡Ha lacrjmis fparlere: deos, ha pedora duro
¡Afflixere Tolo : lacerafque in limine fiera
i Attonita fudere cornas i Votifque vocarl
Aliaetas crebris: feriunt ululatibus aures v :
:Nec cunda furami tempio jacùere Tonhntis : ..........
Divifere deos: & nulli:defuit aris
ilnvidiam fadura parens-. ^quarum una madentes^
(Scilla genas,,plandu:liventes arra lacerrós, . • '
■Nunc, ait, o mifera-contundite pedora matresy.
!Nunc laniate comas, neye Hunc cifiérre dólorera,
'E t fummts fervate malis-y nunt flere-poteftasy.■:!
Dum pendei fortuna ducurà : cum vicerit alter,
Gaudendum eft; bis:le'ftimulis dolor ipfe laceffit.
Nec non beUay.viri,.diverfaque càftrà petentes
- Eflundunt juftas iD-numina- fava :querelas. ;
O mifera fortrs, quod non in Punica nati
Tempora Cannarum fuimus y Trebiaque, juventus .
Non pacem petimus Superi: date gintibus iras:
Nunc urbes éxcite- feras : conjuret iti 'arma
Mundus: Achaméniis. decurrànt Medica-Sufis
Agmina : Miflàgetas Scythicus non- alligét Ifter :
; Fundat ab etfremo flavos Aquilone Suevos
I Albis, & indomitum Rheni caput : ommbus hoftes
Reddi*
M.edditc nos populis : x ivile ’ayettite bellum i *.j
Hinc Dacus premat, inde Gete.s : occ^rrat lberis
Alter ad Eoas hic vertat fign^ .pharetras.
Nulla vacet tibi, inanus. vel perdere women
Si placet Hefperium, Superi, coll.apsus -in .ignes
Pluriraus ad terram per fuMn» décidât ^the-r.
Sæve parens utrafqvie iìmul partefque ducelque 9
Pùm nondum merqere, feri^ tantone novoi;um ^
Proventu ícele rum quserunt, uter imperet ]Jrbi r
V ix tanti fuerat çivilia bella move ri,
Ut neuter, taies pietas peritura querelas
Egerit: at miferes angit fua cura parentes,
<[)deruntque gravis viv^cia fata feneftæ,
Servatofqne iterum beUis civili bus annos.
Atque aliquis magno qnærens exempt timori,
Noti alios.,.inquit, motus tunc fata parabant,
Cum poii Teutónicos viélor, Libycofque triumphos
Exul limofa Marius ¡caput abdidit ulva.
Stagna avidi texere foli, laxæque paludes
Depofitumfortuna, tuum: mox vincula ferri
Exedere fenem, longufque in carcere pædor.
Confuí, & e ver fa felix moriturus in urbe .
Poenas ante dabat feelerum. mors ipfa refugit
Sæpe virum^ fruftraque hofti efb conceda poteilas
Sanguinis invili, primp qui cædis in iétu
Diriguit, ferrumque manu torpent.e remiiit ; h ;
Viderai immènfam tenebro ibi ijij, cárpele! lucera,
Terribilefque Deos feelerum : .Mafiumque futurum:
Audieratque pavens: Non hæe contingere fas eft
Colla tibi: debet mpltas hip- lggibus ævi,
Ante fuam, mortes:: vanum depone furorem•
Si libet ulcifci deletæ fuñera genris, : :
Hunc Cimbri fervate fenem . non ille favore
Numinis,.ingenti Superum prote£\us ab ira,
Vir ferus, & Romam çupie$ti perdere, feto
Sufhciens • idem pelago cklatus iniquo
Hoñilem in terram, vaçuifque mapajibus adia^,
Nuda triumphati japuit per regna Jugurthæ,
Et Pcenos preífit ciñeres , iplatia feti
Carthago, Mariufque tulit : pariterque jacentes
Ignovere deis. Libycas ibi colligit iras.
Ut primum fortuna redit .* fervilia folvit
Agmina: conflato fævas ergañula ferro
Exeruere manus .* nulli geilanda dabantur
Signa ducis, nifi qui feelerum jam fecerat irfum,,
Atruleratque inerzia nefas, prò fata! quis ille,
Quis fuit die dies, Marius quo mçenia vi&or
Çorripuit ? quantoque gradu mors (æva cucurrit?
Nobilitas cum plebe périt : iateque vagatur
íjnfis : & a nullo revocatum eft pecore ferrum «
Stat cruor in templis; multaque rubentia cæde f
Lubrica faxa madent, nulli fua profuit ætas .
Non fenis extremum piguit vergentibus annis
Præcipitafle diem : nec primo in limine vitae
Infantis miferi nafcentia rumpere, fata. .
Crimine quo parvi cædem potuere merer! f ...
Sed • fetis eft jam poife mori, trahit ipfe. furorts
’ Ímpetus ; & , vifuin eft lenti, quæfiiTe nocentem •
Pars magna perlt: rapuitque cruenti»
Victor ab ignota vultus cervice reciibs, .
Qum vacua pudet ire manu., fpfcs una falutis
H m .P°^ut® fixiiTe tren^ntia dextræ .*
Mftle licet gladii. mortis nova figna fequantur,
Degener o populus, vix fee ufa longa decorum
5Jc meruiíre viris , nedum breve dedecus', .«vi ^
vitam, duna, Sylla redit. cui fuñera vulgi
Fiere vacet ? vix te fparium per vifcera Babi
Innúmeras inter carpènti® membra coroníc
Difcelfifle manus ; aut te prafage malorum
Antoni y .cujus lacetis pendentia cani:
Ora feren:„miles, fella rorantia menfe
Impofuit, truncos lacefavit Fimbria Craflbs.
Sava Tribunirio maduerunt robora tabo.
Te quoque neglerium violata Scavola dextra
Ante ìpfum penetrale dea, femperque calenttj
Mafiavere focos: parvum fed felfa feneiftus
Sanguinis. efiiidit jugulo, flammifque pepercit.
Septimus bac fequitur, repetitis iafeibus, annns ;
Ille fuit vitæ Mario modus, omnia paíTo,
Quae pejor fortuna poteft, atque omnibus ufo,
Qu* melior: menfoque homini quid feta pararent.
^ apud Sacri cecidere cadavera portum?
Aut Collina tulit ftratas quot porta catervas ,
Tunc cum pene caput mundi, rerumque poteft as
Mutavit traiata locum, Romanaque Sarnnis
Ultra Caúdínas fperavit vulnera Furcas Ì
Sylla quoque immenfis acceifit cladibus ultor,
llle quod exiguum reftabat fanguinis Ufbi,
dumque nimis jam putrida membra recidit,
Exceint medicina .modum, nimiumque fecuta eft,
Qua morbi duxere, manus. periere nocentes j
Sed cum jam foli poíTent fuperefie nocentes •
Tunc data libertas odiis, relblutaque legum
Fraenis ira ruit. non uni cun£ta dabantur ,
Sed fecit fibi quifque nefes. femel omnia viiftor
JuiTerat. infendum domini per vifcera ferrum
Exegit famulus : nati maduere paterno
Sanguine : certatum eft, cui cervix casfa parentis
Cedejret : in fratrum ceciderutìt præmia fratres.
Bufta repleta fuga, permiftaque viva iepultis
Corpora: nec populum latebrse cepere ferarum*
Hic laqueo, fauces, elifaque gut tura fregit :
Hic fe præcipiti jaculatus pondere dura
Diffiluit percuflfus humo: mortefque cruento
V lélori rapuere fuas : hic robota bufti
’ nec omni fanguine fufo
S n jin ” ami?}as5 dum licet, occupât ignes»
Colla ducura pilo trepidara geftata per urbem,
Et medio congefta foro: cognofcitur illic
Quidquid ubique latet feelerum. non Thracia tantffln
Vidit Biftonii ftabulis pendere tyranni j
Poftibus Antæi Libye > nec Gracia mcerens
Tot laceros artus Pifea fie vit in aula. •
Cum jam tabe ftuunt, confufaque tempore multo
^ n?,1. . e- notas5 rniferorum dextra parentum
Colligit, & pavido fubducit cognita furto.
Meque ipfum memini cæû deformia fratris
Ora rogo cupidum, vetitiíque imponere ftammis,
Omnia Syllanæ luftraflê cadavera pads.*
Perque omnes truncos, cum qua cervice recifum
Conveniat, quasfiife caput. quid fanguine manes
Placaros Catuli referam ? cui viffima triftes
Inferías Marius, forfan noletitibus umbris,
Pendit, inexpleto non fenda piacula bufto:
Cum laceros artus, æquataque-vulnera membrîs
Vidimus, Sí toto quamvis in corpore cæfo
Nil animæ letale datum , moremque nefanda
Dirum fevitiæ, pereuntis parcere morti •
Avulfe cecidere manus, exeélaque lingua
Palpitat, & muto vacuum ferit aera mota*
Hic aures, alius fpiraroina naris aduncas
Amputât : ille cavis evolvi: fedibus orbes,
Ulti