Jure fed incerto mùndi, fubfidere regnuffl
Chalcidos Euboicx vana fpe rapte parabas.
Heu dimeni, nnllum belli fentire fragorem,
Tot mundi caruifle malis , prxllare Deorum
Excepta quis morte potefl ! fecreta tenebis
Litons Euboici memorando condite bullo,
Qua maris angufìat fauces faxofa Caryftos ,
Et tumidis infeffa colit qua numina Rhamnus,
Arflatus rapido fervet qua gurgite pontus,
Euripufque trahit, curfum mutantibus undis,-
Chalcidicas puppes ad iniquam clalfibus Aulim*
Interea domitis Cxfar remeabat Iberis,
Viflrices aquilas alium laturus in orbem : •
Cum prope fatorum tantos per profpera curfm
Avertere D e i. nullo nam Marte fubaélus
Intra caftrorum timuit tentoria duftor
Perdere fucceffus fcelerum : cum pene fideles
Per tot bella manus fatiate fànguirte tandem
Deflituere ducem : feu moeflo claflìca paulum
Intermiffa fono , claufufque, & frigidus enfis ,
Expulerat belli furias : feu prxmia miles
Dum majora petit, darnnat caufamque, ducemque,
Et fcelere imbutos etiam HunC venditat enfes.
Haud magia expertus difcrimirte Cxfar in ulto e li,
Quam non e {labili, tremulo fed culmine cunfta
Defpiceret, (laretque fuper titubantia fultus .
Tot raptis truncus manibUs, gladioque reliflus
Pxne fuo, qui tot gentes in bella trahebat,
Scit non effe ducis Arìftos, fed militis, enfes*
Non pavidum jam murmur erat, nec peflore teflo j
Ira latens: nam qua: dubias conilringere mentes m
CaulfaTolet, dum quifque pavet, quibus ipfe timori|§j}j
Seque putat folum regnorum injulla gravari, rin'~.
Haud retinet . quippe ipfa metus exfolverat audax .
Turba fuos. quidquid multis peccatur, inultum eli
Effudere rtfinas.- Licéat difeedere, Cxfar,
A rabie fcelerum-. quxris terraque marique
His ferrum jugulis, aniraafque effondere viles_
Quolibet holle paras : partem tibi .Gallia nollri
Eripuit: partem duris Biipania belìi* :
Pars jacet Hefperia : totoque exercitus orbe
Te vincente perir. Terris fodiffe cruorem _
Quid juvat Arflois, Rhodario, RhenOque fubaflij:
Tot mihi prò bellis bellum civile dedilti*
Cepimus expulfo patria: cum teda Senatu,
Quos hominurn , vel quos licuir fpoliare Deorum ?
1 mus in omne nefas, manibus, ferroque nocentes,
Paupertate pii. finis quis quxritur. armis ? .
Quid fatis e li, fi Roma pararti ? jam refpice canos,
Invalidafque manus : & inanes cerne lacertos •
Ufus abit vitx : bellis confumfimus xvuffi «
Ad mortem dimitte fenes. en improba vota :
Non duro liceat morientia cefpite membra
Ponere, non anima galeam fugiente ferire,
Atque oculos morti daufuram quxrere dextram,
Conjugis illabi lacrimis, unique paratum
Scire rogum. liceat morbis finire feneflam .
Sit prxter gladios aliquod fub Gxfare fatum.
Quid, velut ignaros ad qux portenta paremur,
Spe trahis ? ufque adeo (oli civilibus armis
Nefcimus cujus fceleris fit maxima merces ?
Nil aflum eli bellis, fi nondum comperit ifias^
Omnia polle manus. nec fas, nec vincula juris.
Hoc autiere verant. Rbeni mihi Cxfar iti undis
Dux erat, hic locius . facinus quos inquinai, xquat •
Adde, quod ingrato meritorum judice vtrtus
Noftra periti quidquid gerimus, fortuna vocatuf,
Nos fatum fciat elle fuum. licet omne Deorum
Obfequium fperes, irato milite, Cxfar,
Pax erit i Hxc fatus, totis difcurrere cailris
Coeperar, infelloque ducem depofcere vultu.
Sic eat, o Superi, quando pietafque, fidefque
Defiituunt, morefque matos fperare reliilum eli;
Finem civili faciat difcordià bello.
Quem non ille ducem potuit terrere tumultus !
Fata fed in prxceps folitus demittere Cxfar,
Fortunamque fuam per fumma pericula gaudenS
Exercere, venit : nec dum defxviat ira,
Expeflat : medios properat tentare furores *
Non illis urbes, fpoliandaque tempia negaflet,
Tarpejamque Jovis fedem, matrefque Senatus ,
Palforafque irifanda nurus* vult orrinia Cxfar
A fe fxva peti, vult prxmia Martis amari:
Militis indòmiti tantum nlens fana timetur.
Non pudet, heu Cxfar, foli tibi bella piacere
Jam manibus damrtata tuis? hos ante pigebit
Sanguinis ? his ferri grave jus erit? ipfe per omne
Fafque nefafque rues? lalfare, & dilce urie armis
PolTe pati ; liceat fcelerum tibi ponere finem.
Sxve quid irifequeris ? quid jartì rioleritibu's inllas ?
Bellum te civile fugit. Stètit aggere fultus !
Cefpitis, intrepidus vultu, meruitque timen
Non metuens; atque hxc ira dittante profatur.
Qui modo iti abfehtem vultu,.déxtraque furebas,
Miles, habes nudimi, promtumque ad vulnera pettus;
Hic fuge, fi belli finis placet, enfe reliflo.
Detegit imbelles anirnos nil fortiret1 aula
Seditio, tantumque fugam meditata juventus,
Ac ducis invitti rebus biffata fecuridìs^
Vadite, tneque meis ad bella reliriquite fatis.“
Invenierit hxc arma manus, •vobifque' repulfis
■ Tot reddet fortuna virus, quot tela vacabunt.‘
Anne, fugam Magni tanta cum clafie fequuntur
Hefperix gerites , nobis viatoria tutbam
' Non dabit, impulii tantum qux prxmia belli
Auferat, & veftri rapta mercede laboris, '
Lauriferos nullo comitetur vulnere curr.Us ? ; ,
Vos defefla fenes, exhauffaque faUgultie turba
Cernetis noltros jam plebs Romana triumphos,
Cxfaris an curfus vellrx ferttire putatis . .
Damnum polfe fugx ? veiutl fi curiila minentur
Flumina, quos mifcent pelago, fubducere fontes,
Non magis ablatis umquam decrefceret xquor,
Quam nunc crefcit, aquis. an vos ffiomenta putatis
Utla dediffe mihi? numquam fid curri Deorum
Se premit, ut vellrx morti,, vellrxque faluti
Fata vacent.- Procerum motus hxc cundla fequuntur,
Humanum paucis vivit gertus * orbis Ib'e'ri
Horror, & Aritoi, nollro fub riorfiine miles,
Pompejo certe fugeres duce*.fortis in armis
Cxfareis Labienus erat : nunc transfuga vilis'
Cum duce prxlato terras ritque sequora lufirrit .
Nec mellor mihi Veftra fides, fi bella nec holle,
Nec duce,me geritis * quifquis mea figna relinquit,
Nec Potripejanis. tradit fua partibus arnia,
Hic nutflquara vult effe meus. furit ifla profeflo
Cnrx callra Deis., qui me committefe tantis ,
Non nifi mutato voluerunt milite, bellis.
Heu, quantum Fortuna hutlietis jam potidere feflis
IAmolitur onus ! fperantes omnia dexfras ' Exarmare datur, quibus hic non fufficit orbis ■
Jam .certe mihi bella gerani : difeedite cailris ;
Tradite
■Tradite nodra viris ignavi ligua Q u in te s . _
l A t paucos, quibus hxc rabies aufluribus a rfit,
Non Cxfar, fed pcena tener, procumbite terrx.
■infidumque caput, feriendaque tendite colla.
■E* tu, quo folo ftabunt jam robore callra,
■Tiro ruclis, fpeda pcenas, & difce ferire, ,
■Difce mòli» T renm it fieva fub voce mmantis
B vuieus iners : unumque caput tam magna juventus
■Privatum faflura timer : velut enfibus ipfis
■ lm p e re t, invito moturus milite fe rrum.
■lule pavet, ne tela libi dextrxque negentur
■Àd fcelus Hòc, Cxfar : vicit patientia ixvi _
Koem ducis, & juguios, non tantum prxllitit enfes.
■Nil magis, affuetas feeleri quam perdere mentes,
■Arque perire, timer. tam diro fixderis ìflu
■Parta quies, pcenaque redit placata juventus. : I Btundufmm decimis jubet hanc attingere caltns,
■Et cundas revocare rates, quas avius Hydrus.,
■Amiquufque Taras, fecretaque litora Leucx,
■Quas recipit Salapina palus, & fubdita Sipus
■Montibus : Aufoaiam qua torquens frugifer oram ,
■Dalmatico Borex, Calabroque obnoxius Aulirò
■Appulus Adriacas exit Garganus in undas.
Iplè petit trepidam tutus fine milite Romam,
ijam dodam lervire togx.- populoque precanti
jscilicet induigens , fummum l)i¿la.tor honorem
[Contigit, & Ixtos fecit fe Conlule faltos,
‘Namque omnes voces , per quas jam tempore tanto
Mentimur dominis, hxc primum repperit xtris,
Qua, libi ne ferri jus ullum Cxfar abeflet,
Aufonias voluit gladiis mifeere fecures.
Addidit & falces aquilis, & nomen inane
Imperli rapiens, fignavit tempora digna
Moella nota, nam quo melius Pharlàlicus annus
Confule notus erit? fingir folemnia campus,
Et non admiffx dirimit luffragia piebis,
Decantatque tribus, & vana verfat in urna.
Nec cxhim fervare licet: tonat Augure furdo,
Et Ixtx jurantur aves, bubone fmillro.
Inde perit primum quondam veneranda poteffas
Juris inops. careat tantum ne nomine tempus,
Menltruus in fallos dillinguit fxcula Cenful.
Nec non Iliacx numen quod prxfidet Albx
Haud meritum Latio folennia friera fubado,
Vidit flammifera confedas node Latinas.
Inde rapir curfus, & , qux piger Appulus arva
Deféruit rallrls, & inerti ttadidit herb^P,
Ocyòr & cxli fiammis , de tigride feeta
Tranfcurrit : curvique tenens Mìnoia. teita»
Brundufii, claufas ventis brumalibus undas
Í. Invenit, & pavidas hiberno fidere claiTes. ^
[Turpe duci vifum eft, rapieudi tempora^ belli
In íegnes hsfifíe moras, portuque teneri,
Dum pateat tutum vel nou felicibus xquor*
Expertes ánimos pelagi fie robore complet.*
f Fortius hlberni flatus , cxlumque fretuinque
: Cum cepere, tenent, quam quos incumbere certos
- Perfida nubiferi vetat inconflantia veris.
Nec maris anfraéius, luftrandaque litora nobis,
; Sed retti fluttus, foloque Aquilone fecandi;
! Hic utinam fummi curvet carchefia mali,
i Incumbatque furens, Graja^ad moenia perflet,
i Ne Pompeiani Phxacum e litore toto
¡Languida jattatis comprendan! carbafa remis,
[ Rumpite-j.qux retinent felices vincula proras.
| Jam dudum. nubes, & faevas perdimus undas.
Sidera prima poli Phoebo labente fub undas
Exierant, & luna fuas jam fecerat umbras :
Cum pariter foivère rates, totofque rudentes
Laxavere finus:'& flexo navita cornu
Obliquât lævo pede carbafa , fummaque pandens
Suppara velorum perituras colligit auras .
Ut primiim levior propellere lintea ventus
Incipit,, exiguumque tiiment ; mox reddita malo
In mediam cecidere ratem : terraque relitta
Non valet ipfa feqù.i puppes, quæ vexerat aura .
Æquora lenta jacent alto torpore ligara.
Pigrius immotis hæfere paludibus undæ.
Sic flat iners Scÿthicas aftringens Bofphorus undas,
Cum glacie retinente fretum non impulit Ifler,
ImmenfùtTique gelu tegitur mare: comprimit unda,
Deprendit quafeumque rates : pec pervia velis
Æquora frangir eques, fluttuque latente fonantem
Orbita «ûgrantis feindit M^otida Beili.
Sæva quies pelagi, moeftoque ignava profundo
Stagna jacentis aquæ veluti deferta rigente
Æquora natura ceflant, Pontufque vetulias
Oblitus iervare vices , non commeat æilu ,
Non horrore tremit : non Solis imagine vibrat«
Cafibus innumerjs fixæ patuere carinas.
Illinc infeftæ clafles, & inertia tonfis
Æquora moturæ : gravis hmc languore profundi
Obfeflis ventura fames, nova vota timori
Sunt inventa novo, fluttus, nimi^fque precari
Ventorum vires, dum fe torpenribus unda
Excutiat ftagnis, & fit mare, nubila nufquam,
Undarm«que minæ: casio languente, fretoque
Naufragii' fpes oinnis abit. fed node fugata
Lai urn nube diem jubar extulit, imaque fenfim
Concuflit pelagi, moyitque Ceraunia nautis.
Inde rapi capere rates , atque æquora claflem
Curva iequi, quae jam vento, fluttuque fecundo
Lapfa Palæftinas uncis confixit arenas .
Prima duces vidit junttis confiilere cailris
Teilus, quam voiucer Genufus, quàm mollior Apfus
Circuméunt ripis . Apfo geílare carinas
Caufa palus, leni quam fallens egerit unda.
At Genufum nunc foie nives, nunc imbre folutae
Precipitant: neuter longo fe gurgite laiTat,
Sed minimum terræ yicino litote povit.
Hoc Fortuna loco tantæ duo nomina famae
Compofuit : miferique fuit fpes irrita mundi,
PoiTe duces parva càmpi ílatione diremtos
AdmotUm damnare nefas , nam cernere vultus,
Et voces audire datur : multofque per annos
Dilettus tibi, Magne, iocer, poll pignora tanta,
Sanguinis infapili Tobolem, mortemque nepotis,
Te nifi Niliaca propius non vidit arena.
Cæfaris artonitam mifcenda ad praslia mentem
Ferre moras fcelerum partes juflere relittæ .
Duttor erat ciinttis auaax Antonius armis,
Jam turn civili meditatus Leucada bello»
Ilium faspe minis Cæfar, precibufque morantem
Evoç^it : O mundi tantorum paufa malorum,
; Quid Superos, & fata tenes? funt cetera curfu
Atta meo, fummam rapti per profpera belli
Te pofcit Fortuna manum. num rupta vadofis
Syrtibus incerto Libye nos dividit æilu ?
Numquid inexperto tua credimus arma profundo?
Inque novos traheris cafus? ignave, venire
Te Cæfar, non ire, jubet. prior ipfe per hoiles
Percuífl medias alieni juris arenas.
D a Tu