M. A N N Æ I L U C A N I P H A R S A L IÆ LIB. X.
Hic, cui Romani fpatium non [a8xtt orbis,
Parvaque regna putar Tyriis cum Gadibus Indos,
Ceu puer imbellis, ceu captis femina muris,
Quærit tuta dotnus : fpem vita; in lumme claufo
Ponit, & incerto luflrat vagus atria culiu
Non fine rege tamen; quem ducit in omnia fecum,
Sumpturus pcenas & grata piacuta morti ;
MilTurufque tuum, fi non fint tela, nec ignes,
In fámulos Ptoleinæe caput, fie barbari* Colchis
Credi tur' ultorem metuens regnique, fugæque
Enfe fuo, fratrifque fiumi cervice parata
ExpeélafTe patrem. cogunt tamen ultima rerum
Spem pacis tentare ducem : miflufque Utelles
Regius, ut fevos abfentis voce tyranni
Corriperet fámulos, quo bellum auclore moverent.
Sed ñeque jus ntundi valoir, ñeque feedera landa
Gentibus : orator regis, pacifique fequefter ,
Æftimat in numero fcéíeram. ponenda tuoritm
Tot monftris Ægypte nocens, non Theflala tellus,
Vaftaque regna jubæ, non Pontus, & impía figna
Pharaacis, & gelido circumfluus orbis Hibero
Tantum aufus feeleru m : non Syrtis barbara, quantum
Dellciæ fecere tuæ. premit undique bellum,
Inque dotnunt jam tela cadunt, quafiantque penates.
Non aries uno motums li mina puíftt,
Fradurufque dotnum; non ulla eli machina beili:
Nec flammis mandatur opus : fed ça’ca juventus
Confili), valios ambir divida penates,
E t nufquam totis incurfat viribus agmen.
Fata vêtant, manque vicetji fortuna tnetur.
Nec non Sí ratibus tentatur regia, qua fe
Protulir in medios audaci margine fluílus
J.uxuriofa dotnus. fed adeft defenfor ubique
Cæfar, & hos adirus gladiis% hos ignibus arcet :
Obfeílufque gerit ( tama eli conílantia mentis )
Expugnantes opus, piceo jubet unguine tindas
Lampadas immétti tundís in bella carinis,
Nec piger ignís erar per fiuppea vincula, perqué
Manantes cera tabula: & tempore eodem
Tranfiraqne nautarum fummique arfere ceruchi,
Jam prope femuflæ merguntur in æquore claífes,
Jamque hoíles, & tela natant, nec puppibus ignís
Incubuit folis : fed qute vicina fuere
Teda mari, longis rapuere vaporibus ignem:
Et cladem fovere Noti, percuÍTaque fiamma
Turbine, non alio mota per teda cueurrit,
Quam folet setherio latnpas decurrere fulco,
Materiaque carens, atque ardens aere foto.
IUa lues claula paulum revocavit ab aula
Urbis in auxiiium populos . nec tempora cladis
Perdidit in fomnos, led cieca node carinis
Infiluit Ciefar, femper feliciter ulus
Precipiti curfu bellorutji, & tempore rapto.
Tunc clauftrurn pelagi cepit Pharon. infiila quondam
la medio iletit ¡Ila mari, fub tempore vatis
Proteos: armine eli Pellteis proxima muris ,
I Ila duci gemiaos beilorum ptasifitit ufus :
Abftulit excurfus & fauces squoris bolli i
Caefaris auxiliis aditus & libera ponti
Odia permifit. nec pcenas inde Pothini
Diftulit ulterjus : fed non qua debuit ira,
Non cruce , non flammis, rabido non dente, fera rum:
Heu facinus, cervix gladio male casto pependit :
Magni piorre perit, nec non fubrepta parafis,
A famulo Ganymede dolis pervenit ad hoftes
Csfaris Arfinoe : qua qaftra carentia rege
Ut proles Lagtea tener, fàmulumque Tyranni:
Terribilem iuflo tranfegit Achillea ferro .
Altera, Magne, tuis jam vidima mittitur urobris.
Nec fatis hoc Fortuna putat. procui abfit, ut ¡ila
Vindids fit fumma tua:, non ipfe tyranuus
Sufficit in pcenas, non omnis regia Lagi.
Davn patria veniant in vifeera Catfaris enfes ,
Magnus inultus erit. fed non audore fnroris
Sublato cecidit rabies : nam rurfus in arma
Aufpipiis Ganymedis ennt ■' ac multa fecondo
Pralia Marte gerunt. potuit difqrimine fummo
Caefaris una dies in famam, & fecula mirti;.
Molis in exiguae fpatio fiipantibus armis,
Dum parat in vacuas Martem transferre carinas
Dux Larius, tota fubiti formidine belji
Cingitur: bine denfa; prstexunt lifpra claffes,
Hinc tergo infultant pedites : via nulla falutis §
Non fuga, non virtus, vix fpes quoque mortis honefk
Non acie fufa, nec magna; ifragis acervo
Vincendus tunc Csfar erat, fed fanguine nullo.
Captos forte loci pendei, dubiufne timeret,
Optaretne mori ; refpexit in agmine dento
Seaevam perpetuai meritimi jam nomina fama
Ad campps Epidamne tuos; ubi folus apertis
Obfedit muris calcantem mtsnia Magnum,
1 c. S I L I I I T A L I C I
D E
b e l l o p u n i c o s e c u n d o *
L I B E R P R I M U S.
Rdior arma, quibus Casio fe gloría töllit
Æneadum, patiturque ferox (EBnótria
jura
Carthago, da Mufa decus memorare
laborum
Antiquæ Hefperiæ, quantofque ad bella
crearit
Et quot Roma viros, facri cum perfida paili
Gins Cadmæa fuper regno cèrtamina movit :
QÏiæfitumque diu qua tandem poneret arce
Térrarum fortuna caput, ter Marte finiftro
Jqrarumque Jovi foedus, coiiventaque patrum
Si|onii fregere duces: atque impius enfis
Ter placidam fuafit temerando rumpere pacem •
Sed medio finem bello, excidiumque viciifim
Molitæ gentes: propiufque fuere peridlö
Queis fuperare datum , referavit Dardanus arces
DùfSor Ágenoreas : pbfeifa palatia vallo
Poenorum , ac mûris. défendit Roma falutem *
Tantarüm cauifas irarum, odiumque perenni
Servatum ftudio, & mandata nepotibus arma,
Fas aperire, mihi, füperafque reeludere mentes*
Japif^ue adeo magni reperam primordia motus*
■Pygmaleonæis quondam per cærula terris
Pólíutum fugiens fraterno crimine regnum
Fatali Dido Libyes appellitur oræ :
Tum pretio mercata lblüm , nova moenia ponit
Cingere qua fe£lö permiifum litora tauro.
Hic Juno ante Argos (fiç credidit alta vetulias)
Apte Agamemrioniarn gratiffimà te¿U Mycenen
Optavit profugis alternarti Conderé federn.
Verum ubi magnanimis Romana caput urbibus alte
Exfererè, ac miíTas etiam trans æquora claífes
Tot um figna videt viélricia ferre per orbem ,
Jam propius metuens, beliandi corda furore .
Phoenicum exflimulat : fed enim conamine primìe
Çontufo pugnæ, fraélifqüe in gurgite çceptis
Scanio Libycis , iterum iriflaurata capeflens'
A rma remolitur : dux agmirià fufficit unus
^Birbanti terras, pontumqiie movere pàfànti •
JJmque deæ cundías fibi beiliger induit iras
Annibai : hunc audet folum comjSonefe' fatis.
Sanguineo turn læta viro, atque in regna Latini
Hptrbine mox^ fævo venienttìtti haud inficia^ cladum :
W tr^er*lt ^Preta Troius, iriquif,
Bxful Dardaniam, & bis nùtiiina capta penates;
« ceptraqne fundarit vidlor Lavinia Teucris,
P utn Romana tuæ, Ticine, cadavera ripæ
B o n capiattt ; fimilifque mihi per Celtica rura
Sanguine Pergameo Trebia & ilipantibus armis
Borporibuique Virum rètro fluat, ac fua largo
Stagna reformidet Trafimenus turbidà tabo;
Dum Cannas tumulum Hefperis , càmpumque cruore
Aufonió merfuot fublimis Iapyga cernam ;
Teque vadi dubium coeuntibus, Aufidè, ripis
Per clypeos, galeafque virum , csefofque per artus
Vix iter Adriaci rumpentem ad litora ponti.
Ha»c ait: ac juvenem fada ad Mavortia flammat.
Ingenio niotus avidus, fideique finiilèr
Is fuit, exfuperans aftu, fed dèvius aqui.
Armato nullus divum pudor: improba virtus,
Et pacis defp.edlus honos: penitufque medùllis
Sanguinis humani flagrat fitis : iniuper aevi
Flore virens, avet TEgates abolere, parentum
Dedecus, ac Siculo demergerè fgedera ponto .
Dat mentem Juno, ac laudum fpe corda fatigat.
Jamque aur nodlurno penetrat Capitólia nifu,
Aut rapidis fertur per fummas paiTìbus Aipes.
Saipe etiam famuli turbato ad liminà fq^ino
Expavere, trucem per vaila filentia vòcem ,
Ac largo fudore virum inve.n,e,re futuras
Mifcentem pugnas, & inania bella gerentem •
Hanc rabiem in fines Italuni, Saturniaque arva
Addiderat quondam puero patrius fUror: ortus
Sarrana priici Bare* de gente , vetuilos
A Belo numerabat avos. namque orba marito
Cum fugèret J)ido famulam Tyròn, impia diri
Belides juvenis vitaverkt aràia manni,
Et fe participem cafus fòciàrat in omnes.
Nobilis hoc ortu, & dextrà. fpéèlatus Amilcar,
Ut fari, primamque datum diilinguerè lingua '
Hannibali vocem, folers nutrirò furores,
Romanum ièvit puerili iti peélore bellum*
Urbe fuit media facrum genitricis Elifie
Manibus, & patria Tyriìs’ fórniidine cultum,
Quòd taxi circurii, & piceas fqualéntibus umbris
Abdiderant, caslique arcebant lumine, templum •
Hoc fefe ( ut perhibent ) Curis morralibus olim
Exuerat regina loco, flant marmore moeils
Effigies, Belufque parens, omnifque nepotum
A Belo feries : fiat gloria gentis Agenor,
Et qui longa dedit terris cognomina Phcenix :
Ipfa fe'det tandem aeternum cónjunfla Sichgo:
Ante pedes enfis Phrygius ’jàcet : ordine centum
Stant afe, CiElique deis, Ereboque potenti.
Hic crine effufo, atque Ennasa; riumiria diva?,
Atque Acheronta vocatStygia cum véfie facerdos •
Immugit tellus , rumpitque horrenda per unibras .
Sibila, inaccenfi flagrant àltaribus ignes.
Tum magico volitant cantu per inania manes
Exciti, vultufque in marmore fudat Elifae.
Hannibal hxc patrio juftu ad pènetralia fertur,
IngreÌfi