78 S I L I J I T A l i c i
Illuvie , rigid atque coro» fqualore perenni
-Horrida femiferi promunt e rupibus pra :
Atque effusa cavis exefi pumicis aij.tris
Alpina invadit manus: adfuetoque vigore
Per dupios, notalque nives, atque invia, peritile
Clauftu» motuivagis itjfeftat qprfijjus boilera.
Mutatur jam forma loci* : tic languirle multo
lnfeilas rubuere nives , bis nefeia vinai
Paulatim glacies cedit tepefacla cruore :
Dumque preutir fouipe* duro yeftigiq po.ruu,
Ungula perfolTìs hefit COUlpreiia p.ryinis,
Nec pelli* laplus fimpUx .- abiciiid rdjpquunt
Membra gelu, frailafque aiper rigor amputai agtus.
Bis fenos fole*, tot idem per vulnera lavas
Emenfi nocles, optato vertice lìdunt,
Callraque praruptis fufpendunt axriqa igeisi
At Venus ancipiti mentem labefafla eimprg
Adfatur genirorem, & rumpit inceda quereU? i
Quis poenae modus, ailt pereundi terminps, oro,
/tueadis erit ! & quando terriifqup ftptuuique
Emenfis fediffe da bis ? cur pelle re nofirps
A te conceda Poenps parat urbe? nepotes?
Alpibus intpofuit Libycn, finemque minatur
Imperio, cafus mwoit jaqi Roma Saguntf .-
Quo Troia extremps cinese* j facfamq.ne ruinum,
Affaracique larem, & Veda iecrfcta feramus,
Da federa genitor, tutjfquc lacere,. gurpuine eli
Exfilia errantes tptum quicfiOe per prpeul ì
Anne iteruro capta repetentur Pergatna Roma?
His Venqs . fit contra genitor fic deinde profatur.
Pelle metus, neu te T-yria CQuHir.iiia genti*
Turbarinr , Cytherea: renet, ianguntque tenebit
Tarpeias arces fanguis tuus. h.ic ego Mani*
Mole virps fpeflare paro, atque expendere iieilo,
Gens ferri patieos, ac ¡.era domare labore*,
Paulatim antiquo patrum deiueìcit honori.
Atque (He haud mnquam parcus prò lande cruori*,
Et le in per fama fitienf, pMcura ledendo
Tempora agit, mutuili volyens inglorius aivum
Sanguine de nofiro populus, blandoque vepenp
Defidise virtus paulatim e vieta leiieleu .
Magna moli* opus, multoque labore parandolo >
Tot populos inter fqll 13ivi polvere ragna,
Jamque tibi veniet tetngns, .quia tua al ina recuni
Nobilior fit Roma piali*, bine nomina noffro
Non indiana polo tiferei iabor, bine tibi Paullus,
Hinc Fabius, gratufque miài Marceilus opimis :
Hi tantum parient Latro per vulnera reguvtm ,
Qnod luxu, fic muituro mutata mente nepotes,
Non tamen evertiffe queanr: jamque ipfe creati)*,
Qui Poenum revqcet patria, Latioque répplfiini
Ante fuse muro* Carthaginis eruat aruiis.
Hinc, Cytherea, tuie ¡ungo regnabirur avp,
Exin fe Curibus virrps ealaftis ad aftrq
Efferet, & facris augebit nomen ìplis:
Bellarrix gens haqciiero nutrita Sabino.
Huic pater ignptam donabit vincere Thub’n ,
Inque Caledonios primus trahet agiTiirta Iucas,
Compefcet ripis Rrieaum, reget ipipiger Afros,
- l euuiferamque ienex bello dotnitablt Ìdui;reu.
Nec Stygis illa laous, viduarqque iumine regna,
Sed fuperum fede*, no(lrofqu.e tfnebit bpnpre* ,
Tum juvenis magno pracel)efls robqte menti*
Excip jet patriam ntolem, celliifque ièretur
£«aatwn imperio tipileps caput : bjc ;ferà genti*
■ Bella PaljeftiniE pnmn,deiebjt in g ffs ,
H B . F R I l i
At tu tranfeendens Germauice fafla taoruBj.,
Iam puer auiicomo psrfirroidate ¿atavo,
Nec te terruetint Tarpati «ulminis ignes ;
Sacrilega* inter damma* fervabere terris,
Nam te ipnga maneut poli» confottia mundi.
Huic la*o* atcu* olim Gangetica pubes
Submitter,- vacuafque oftendent Bacira pharetras,
Hic & ab Arftoo curras *g9t axe per urbern,
Ducet & Eoos, Bacehn cedente, trtumphos.
Idem indignante*)* tranfmktere Dardana figna
Sarmaticis viSof .compefcet fedibus Iftrum .
Quin & Romuleo* fnparabic yace nepotes,
Quies erit eloquio pattuì)) dgeus. huic fua Mufe
Sacra ferent, meliorque lyta, cui fubftitit Hebruj
Et venit Rhodope, Pbiubf miranda loquetur . ’
llle etiam, qua per dea , .vi,de*, fiat regia nobis.
Aurea Tarpe« ponti Gapitolia rupe)
Et junget np.ftro tempio rum .eulmìua cielo .
Tun* , q nate, deurn., djypfque dature, beatas
Imperio terra* .patrio tega, tacdq feneilam
Hofpitia exctpieht csii , fpliaque Quirinus
Concedet, mediumque parens fraterque locabunt.
Siderei jujtta latìiibuiit tempora nati.
Bum pandi* feriem vaeturi Jupiter a v i ,
, Duflor Agenoreu* .tumuli*'delaeus iniquis •
Lapfantem dubjo devexa per iuvia ni fu
Firmabat greIfuin , atque humentia faxa premebat.
Non aciesi, hoftifve tener, fed prona minaci
Prarupro turbat, & eautihus otaria rupes.
j Stantclaufi, mcerentque .raoras, & dura viarum :
i Nec refovere datur torpentia membra quiete.
j Nofjem operi jungunt, & robpra ferre coaflis
; Approperant bumeris, ac raptas collibus ornos.
: Jamque ubi nudaruot filva danjiffima montis ,
; Adgeflete trabes, rapidifque acceafus in orbem
i Excoquitur flammis fcopulus : mox p ro ru ta 'fèrro i
Dat gemitum puwis refoluto pondere moles,
At,que apent feffis antiqui regna Latini.
His tandem ignotas tranfgreifus cafibus Alpes
Taurtms duftar ftatuit tentoria campi*.
Intesea voce* J.ovis atque oracuja portaus
Emenfis adex.it Garauiautum laBtus areni* R
Bollar, & Ut vifo ftimuiabat corda Tonante:
Majitoip Bdiae, patriis qui a mceuitHi$ arces
Servitium dextra, Libypas peqetravimus oras :
Nos tulit ad fuperos perfundens fiderà Syttis,
Nos pepe aquoribus tellu* violentior haufit.
Ad fipern etili .media tenduntur ab .ora
Squalente* campi : tutnulum natura nafiavtt
Immenfis fpatiis, nifi qnem caya nubila torquens
i Conflruxit turbo, impacia glomeratus arena-:
: Ve) fi perlraclp populatus carcere terra*
j Afncus, aut .pontum fpargeqs fuper srbera Gorus
| invalere truce* eapientem ptslia campum,
; Inque Vicem ingefto cumulatunt pulvlere montes :
tias oblervatis valle* enavitnns alhis,
f ^ am^ue sonftodit'iter, peditemque profuudo
i 5:‘ ran.iem c?mpo, & femper media àrea videntem
I mdonu* cyriofura regit -lìdiflima pantis.
Verum ubi defedi lucoj pemarqfaqué,regna
, Cormgesj Jovis, & .fulgentia tempia calumms
1 Advehimur wagnis, quam teta frante facerdos
Fxcepto* bofpes teélis induclt Arisbas?
; Star fano vicina ( novum & memorabile ) lympha,
Quae nafeenre die, qpa deficiente tepefeit,
Quasque riget, itiidimu cum ;fol accendit olympnui)
' ’ A tq u e
S 1 L I I I T A 1 I C I
AtÌue éaderai rurfiis ìidAumis fervei in itmbris.
Tarn loca piena dea, dités fine vomere glebas
oftentat ienior, litàquè Ita mèmé profatur
Hasfumbras nerriofum, « cortrtexa cacùmina calo,
Calcatofque Io'vl lacòs, prece Bollar adora.
Nafi» iu' dona I°v's H° tl divulgata per orbem
In gremio Tbebèà gettìinàs fediffe Colùmbas >
Quarutfi, Cftaonias penrtis quS cotìtigit ora* ,
ìoplet fatidico Dódonida rtiunere quercum.
Atlqua) Catpathium fuper aiquor veda, per ai)ras
]B!j}ibyetf niveis tfanaVit còncolbf àfiS.
Hanc féèt'tA prima Cytbere'ta dOndidif ales,
Hicfubi nunc a r i* , lilcofqfiT vid'ètis opacos :
Pudore etèdló grègis ( adirtirabilé dieta )
Lanigeri capiti? Diedi* infet Corrtuà pérllahs,
Mafmaridis àtes pópulis refpoftfa caiièbàt.
Mox fubituln némus, atque atinòfo robore lùCtìs
Exfiluit, quaiefqtie premurtt mMc f id e r à qtìercus
A-^rtifia Venere die . priftd iflde pavijfe
Arbor numeii h àb et, calitilrqne tepentibus à r is .
Dumque ea m iram u r, flibito ilridore ( trèrnéiidum}
Impull'ae patuere fores, itjàiorqtte repente
Luxloculos ferit : ante a ras (làt Velie facerdos
Effulgens n iv e a , & popoli eoriciiflem c e rtan t.
Inde ubi manaàtxs dffudi peilOTe voces,
Ecce intrat fubit'us valerti deus, alta (unoto,
Collilis trabibus, volvuhtnr mliritiùVa lucò-,
Ad.uiajor nota jàfl) Vbx prórulfipit in aùras:
Tenpitis ih Làtiubi, bellóqué agitare pa'ratis-
Affaràci prolem: Libyti ccèpta alpera cerrtò,
Gisdivumque truceili curros jain féandete , & atràtfl
In latus Hefpérhim il a or inani exfplrà-e furehtes
Cornipedes , multoque fluentia fanguine Iota •
Tu-qùi pugnàruh) eVetltus, extrérrtaque fati
Depofcis-, claroque ferox dà* Vela labóri-, \
ISàde i'Etoli ciliClorls Iapygà cariiptlni.
Sidonios augebis àvos, nulliquè rellnques
Altius Aufórtiìè penetrare iti vile era geutis,
DÉlec viCla tibi trepidabunt Bardana regna.
Nec ponet pilbes rtthquhrtl Sit'UfHla CDraitì,
Dtfrii fcarpet fupéras ili tèrtls A'rtnibal àuràs.
Talia portabal la’tis orarula Bollar,
Implebatque virò* pughfè pnVpioi'is arrtorc.
L l B É R I V .
f Arha pèf A f iF è l i t e turbaias fpaigitar urbes ,
'Nubilèfos ràòritéS , 8t faxa fninarttia calo
A|cepiffe jugniii, Poir.ofque per invia veclos :
dimalaque HCrcuìéi jaclatiìr firóà labóris,
Defceridtffe drrceth, difoi cànit improba mòtus
Etjglifcir gteffu, vólucriqUè éitatiór Euro
t | rrificis quatit àrrònitas tumOfibu* attlCSi
Adllruit aiidltis dótillS per inania rerum
ffljcere rnniofeiii vidgi pavbr : itut iH acres
uellorum ràprirh cufas, ibblìuftìne per ollinem
Aufoniam MaWfs ftfèplt, i l n e t àrmft Vitofque :
:JW* novant, ac de rè'fa rubigine fièvuS
^■duitur ferro Iplerido'r : fiiveùibquè fèpóiìai
inflauranr gale* coni deSuS : balla jùvàtur
Air,erto, revocante ue rtbvà fòrnice bióehnes .
gmlentùr regirtèii laterurti impenetrabile, multai
a urus dextras^ atque irrita Vulnera thórax:
:smrs arcli 'òvigiiat, dómitat pars verbere anhelum
L 1 B E A IV. 79
Cornipedem in gyroS, faxóqtte exàfpètal enfèm .•
Nec vero murls, quibus èli Hiaata Vetuffas,
Ferre morantnr openi : fubveflant faxa, caViiqtìé
Retrailànt tdrres, edit quas lófigiòr ,-etis.
Hinc tela accipiant arcis, & ròbon pottis,
Et fidos cèrtant obicès ifteffère filva.
Circnmdàht foffas. haud iègnis conila taagiflér
Pracipitàt timor, ac vallis trdmdamr in atvis. .
Deferiierè kfem , pórtant cérviciburs zgras
Attoniti mattès, dhcéhtefcjàie nlrima fila
GrandiVos fapuère fertes : tùm crine folnto
Ante agitar ióhjux, dextra livàque trahuntur
Parvi, non ¿quo cotaitanfes órdirte, nati.
Sic vulgus traduntque metus, Héc pofeitur auilor.
At patres quamquam extetrént imminia ccepta,
Inqué finn béllum, atque Alpes, & pèrvia faxa
Accepère, tartien crudam cóhtra albera mentem,
Et magno* foltunt animò*: juvàt tfe periclis
Ad decus, & dextra meitrtìràrrdum cóndere nomen,
Quàle_ dedit nùrtiquarti rebus fortuna fecundis .
Sed Libys duftor rato foVet igfnina Vallo
Fella graduiti, ttuFtoque «elu torpentia nervos :
Solandiqàe gettus, laetis ollentat àd uAem
Per campos fupeóelfè Viam, RóminTqUé fub ili il,
At non & rerdm curas, cdnfultaqne bèlli
Stare pròbat, iblufqlie nequit pètfetre qui'éte'm •
Armile tre qUondàni prifea ir. rei- tempora géntés
Aufonium ltivafefe tatù*, fedefque beata*,
Et metui peperère mina: tirox impia bella
Tarpeius pater, & capti fenfefe Qùirités. .
Hic dum follicitat dóni* & inania corda,
Ac fluxam rtiorum gétitèm fbvet, atmaque jungl't,
Jam conful volucti petveèlus litora ci alfe
Scipio, Phocaicis fefe referebat ab óvìs .
lngentefque dttces, pélagi rerfieque laborem
Diverfum eiiienfòs , ptopiòra pertCtfla vallo
Jungebànt, tnkgùeqiie àdètatìt prirrrOfdia cladis.
Namque ut coliaiis adthoto ctmfdle caftris
Suflulerat fortuita mióris, figfiUmquè fortìtis
Accenfie vlFo pOftèbant hOffè tohofte* :
Debellata prOCul, qUactìttiqUè vòca'rirur Ibetis ,
Ingenti Tyrius, numerofa per agmiiià, diifior
Voce fonat, nòn Pyreftèn Rbadartumve FeVoCéin
Juffa afpernatbs, Rutulam fomaffe Sà'gnntum,
Raptum per Gèltas iter, & quà pbhére greffum
Ampftitryòmade ftierit labor, iffò fub armis ’
Poenorum tarma*, equitemque per ardùa veclum
Infultaffe jtìgo, & fremuiffe Mmiitibus Alpes.
Contra pulchra fiios vocat ad dlfcritnina confai :
Hollem, miles, babe* Frailum , ambullumque nivofis
Cautibns, atque segre torpentia menibra trabenteirt.
En age, qui facros rftòrltes, rù|>éfq'ue profundas
Tranfiluit, difeat quanto llèt celfius arce
Hereulea valium, & majns fit, fendere colles,
An nollros rupiffe glòbós : det inania fatate,
Dum magna Tufo ptìgna, tetróque nienti,
Qua ventura d i, obflent Alpe* : fuper àrdua duflum
Huc egere dei, Latini ut fartgtìine fines
Imbuerer, reHufqUe hOllilis conderet offa .
Scire libet, nova nane nobis, atque altera bellum '
Carthago, anne eadem inittat, qua» merla- fub zquor ■
mgates inter vado jacet obtuta ponto.
Hate ait, atque agmen Ticini fléilit ad undas ,
Csruleas Ticinus àqnas & (lagna, vadofo
Perfpicuus fervat turbari nefeia, fundo,
Ac nitidum viridi lente trahit amne liquorem .
Vix