Polle pati faciem : prohibet fuccumbere fatis
Magnus, & itumodicos caftigat voce dolores •
Nobile cur robur Fortuna; vulnere primo,
Femina, tantoruin titulis infignis avorum ,
Frangís.? habes aditum manfurs in faecula fama;«
Laudis in hoc. l'exu, non legum jura, nec arma,
Unica materia ed conjux mifer : erige mentem,
Et tua cura fatis pietas decertet, & ipfum,
Quod fum vittus, ama : nunc fum tibi gloria major ,
A me quod fafces, & quod pia turba Senatus ,
Tantaque difcelììt regum manus : incipe Magnum
Sola fequi. deformis , adhuc vivente marito . .
Summus, & augeri vetitus dolor : ultima debet
Effe fides, lugere virum : tu nulla tulifti
Bella damna meo. vivit poft prafia Magnus,
Sed Fortuna perit : quod defies, iliud aitiaili.
Vocibus his correpta viri, vix «gra levavjt
Membra folo, tales, gemitìi rompente querelas :
O utinam in thalamos invilì Cafaris ififem
Infelix conjux, .& nulli lata marito.
Bis nocui mundo: me pronuba duxit Erinnys, •
Crafiorumque umbra;, devotaque man.ibus illis
Afiyrios in caftra tuli civilia cafus :
Pracipitefqne dedi populos, cunttofque fugavi
A cauifa meliore Deos. o. maxime conjux,
O thalamis indigne meis, hoc juris habebat
In tantum Fortuna caput ! cur impia nupfi,
Si miferum fattura fui? nunc accipe pcenas,
Sed quas fponte luan\: quo fit tibi mollius «quor,
Certa fides regum, totufque paratior orbis,
Sparge mari comitem. mailem felicibus arpiis
Dcpendifte caput.* nunc. clades denique luftra
Magne tuas. ubicumque jaces civjhbus armis
Noftros ulta toros, ades hue, atque exige pcenas,
Julia crudelis, placataque pellice cae fa ,
Magno parce tuo. Sic ¡ fata, iterumque refufa
Conjugis in gremium, cunttorum lumina folvit
In lacrimas, duri flettuntur pecora Magni,
Siccaque Theflali« confundir lumina Lesbos .
Tunc Mitylenaum pieno jam littore. vulgus
Affàtur Magnum: Si maxima gloria nobis -
Semper erit tanti pignus fervare mariti,
Tu quoque devotos faerptibi feedere muros
Oramus, fociofque lares dignare, vel una
Notte tua : fac Magne locum, quem cuntta revifant
Sécula; quem veniens hofpes Romanus adoret.
Nulla tibi fubeunda magis funt mcenia vitto.
Omnia vittoris pofiunt fperare fàvorem :
Hac jam crimen,.habenr . quid, quod jacet infuia ponto,
Cafar eget ratibus? Proce rum pars magna coibit
Certa loci. noto reparandum eft litore farum •
Accipe teroplorùm cultus , aurumque Deorum
Accipe: fi terris, fi puppibus ifia juventus
Aptior eft, tota , quantum valet, utere Lesbo,
Accipe.* ne Calar rapiat , tu vittus habeto .
Hoc folum crimen merita bene detrahe terra;,
Ne noftram videare fidem lelixque fecutus,.
Et damnafte miler. tali pietate viròrum*
Latus, in adverfis, & mundi nomine gaudens
Effe fidem., Nullum toto mihi, dixit,, ih orbò
Gratius elTe folum, non parvo pignore vobis
Oftendi. tenuit noftros hac obfide Lesbos
Adfettus: hic lacra domus, charique penates,
Hic mihi Roma fuit : non ulla in litora puppim
Ante dedi fugiens, favi cura Gsefaris tram
Jam feirem meritam, fervala conjuge, Lesbon,
I Non veritus tantam venia comnuttere vobtsr
I Materiarn. fed jam fatis eli fedite nocentes ; .
Fata mihi torum mea funt agitanda per orbem •
Heu nimium felix aterno nomine Lesbos,
Si ve doces populos, Regefque admittere Magaum,
Seu praftas mihi fola fidem . natn quarere eRtum eft
Fas quibus. in terris, ubi fit feelus . accipe numen,
Si quod adhuc mecum es, votorum extrema raeoriun:
Da fimiles Lesbo populos, qui Marte fubattum
Non intrare fuos inlefto Calare portus ,
Non exire vetent. Dixit, mceftamque carina '
Impofuit comitem. cunttos mutare putares
Tellurem, patriaque folum ;.fic licore toto
Plangitur, infefta tenduntur in athera dextra;
Pompejumqpe rainus, cujus Fortuna dolorem
Moverat ; all Ulani , quam toto tempore belli
Ut civein .videre fuam, difeedere .cernens
Ingemuit populus : quatnvvix fi calira manti
Vittoris peteret, ficcis dimittere matres
Jam poterant oculis: tanto devinxir am.OFe
Hos pudor, hos probitas, caftique modeftia vultus ,
Quod fubmLiTa nimis, nulli grayis hofpita turba,
Stantis adhuc fati vixit quafi conjuge vitto.
Jam pelago medios.. Titan demiftus ad ignes,
Nec quibus abfcondit, neq fi quibus exerit orbem,
Totus emt; vigiles Pompeii in pettore cura
Nunc focias adeunt Romani feederis urbes, -
Et varias regum mentes., nunc invia mundi
Arva fuper nimios foles, Auìlruraque jacentis.
Sape labor mceftus curarum, odiumque.futuri
Projecit feiTos incerti pettoris aftus, ,
Rettoremque ratis de cunttis. conful.it, aftris;
Unde notet terras ; qua fit .me.nfura fecandi
iEquoris in calo ; Syriam quo ¿dere fervei:
A ut quòtus in plauftro Libyam bene dirigat ignis*
Dottus ad hac fatur taciti.fervator OlympL:
Signifero quacumque fluunt labentia calo,
Numquam ftante polo,, miferos fallentia nautas
Sidera^ non fequirmir : fed qui non mergitur undis*
Axis inocciduus, gemina clar;iftimus Artto,
Iiie regi| puppes. hic cum mihi femper in ajtutn
Surget, & inft^bit fummis minor Urla ceruchisi
BofpoFon, &,Scytbi» curvantem Jitora pontum
Spettamus. quidquid defeendet ab arbore fum ma
Arttophylax, propiorque mari C.ynofura feretur,
In Syria portus render ratis. i-nde Canopos
Exciprt Auftrali calo contenta vagari,
Stella timens Borean : illa quoque perg,e finiftra ,
Trans Pharon in medio- taaget ratis aquore Syrtim •
Sed quo vela dari, quo nunc pede carbafa tendi
Noftra jubes ?r Dubio contra cui pettote Magnus, ÌHoc folum toto, refpondit, in aquore ferva,
iUt fit ab Emathiis femper tua longius oris •
Puppis, & Hefperiam p e la g o , caloque reiinquas;
Cetera da ventis . comitem, pignufque recepì
Depofitum : tunc certus e ram , q u a litora vejlern j
Nunc portum Fortuna d a b it. Sic fa tu r: a t ilie
Jufto vela modo pendentia cornibus ?cquis
T o r fit, & in Iìevuiij* puppina dedit., ittque fecaret,
Quas Afia c au te s , & quas Chios aQ)erat, ‘ undas,
Hos dedit in proram, tener hos in puppe rudentes ^
lEquora fenferunt motus, aliterque Ìecante • ,
Jam pelagus roftro, nec idem fpettante carina,’
.Mutavere fonum. non fic mode?atòr equorum,
Dexteriore rota lavum cum circuit orbetn,
Cogit iaoffeaf* eurrus accedere meta;*
1 Oftendit terras Titan , & fiderà texit.
, Sparfus ab Emathia fugit quicumque procella ,
É&flequitur Magnum : primufque a litore Lesbi
Hbccurrit natus, procerum mox turba fidèlis.
JIjqam neque dejetto fatis, acieque fugato
Abftulerat Magno reges Fortuna miniftros :
Ìferrarum dominos, & feeptra Eoa tenetites
fcu l hab'et comites. jubet ire in devia mundt
®eiotarum, qui fparfa ducis veftigia legit.
Quando, ait, Emathiis amiflus cladibus orbis
Ì[Jua Romanus. erat, fupereft, fidilfime regum,
p o am tentare .fidem, populofque bibentes
JEuphratem, & adhuc fecurum a Cafare Tigrim :
Nec pigeat Magno qusrentem fata, remotas
Medorum penetrare domos, Scythiofque receftits,
Et totum mutare diem, vocefque fuperbo
Arfacidie perferre meas: Si fadera nobis
.Prifca roanent, mihi per Latium jurata Tonantem,
■per veftros aftritta magos, implete pharetras,
Armeniofque arcus Geticis intendite nervis :
Si vos o Parthi, peterem cura Cafpia clauftra,
pit fequerer duros astemi Martis Alanos ,
Paifus Ach«menits late decurrere campis,
In tutam trepidos numquam Babylona coegi:
Arva fuper C y r i, Chaldasique ultima regni ,
ijfoua rapìdus Ganges, & qua Nyfieus Hydafpes
pccedunt pelago Phoebi furgentis ab igne,
IJampropior, quam Perfis, eram.* tamen omnia vincens
Suftinui noftris vos. tantum deefié triumphis, Èoiufque e numero regum telluris Eo x ,
ix asquo me Pavthus adit. nec munere Magni
Btant femel Arfacida. quis enim polì: vulnera eladis
ÉAlfyria, juftas Latii compefcuit iras^
g o t mentis obftritta meis, nunc Parthia ruptis
fcxcedat clauftris vetitam per fecula ripara,
Eieugmaque Pellaum : Pompejo vincite Parthi,
■Vinci Roma volet: regem parere jubenri
Ardua non piguit, pofitifque infignibus aula;
fegreditur famuli raptos indutus amittus .
In dubiis tutum eft inopem fimulare tyranno1.
fcnanto igitur mundi dominis fecurius ievurn
E/^erus pauper agiti dimiflb in litore rege,
«pfe per IcaFia; feopulos, Ephefumque relinquens ,
lE t placidi Colophona maris, fpumantia parva;
|Radit faxa Sami: fpirat de litore Coo
ÉAura fluèns: Gnidon inde fugit, claramque relinquit
®ole Rhodon, magnofque finus Telmeffìdos unda;
ÉCompenfat medio pelago. Pamphylia pappi
■Dccurrit tellus : nec fe coramittreFe murts
lAufus adhuc ullis , te primum parva Phafelis
ylagnus adit. nam te metui vetat incoia rarus,
JExhauftaque domus populis; majorque carina
®uara tua turba fuit. tendetis hinc carbafa rurfus
yam Taurum, Tauroque videt Dipfanta cadentem^
|Predem hoc Magnus, pacem cum praeftitit. undis-
fibi confultum ? Ciiicum per litora tutus
f ^ v ^ puppe fugit : fequitur pars magna Senatus
JAd profugum ^ colletta ducem: parvifque Synedrisr
M io portu mittitque rates recipitque Selinus, *
I ? Pfiocerum costu tandem, moefta ora refolvit
iVocibus his Magnus: Comites bellique, fugsquer
|Atque. inftar Patri«, qnamv-is. in- litore nudò*
p n Ciiicum terra,, nullis circumdatus armis
JEonlulcem., rebufque novis- exordia quasram,
■pgentes prsftate animos : non ontnis in arvis
Emathus cecidi^ nec fic mea fata premuntur, -
Ut nequeam relevare caput cladefque receptas
Excutere^. an Libyca; MariUtn potuere ruinse
Erigere im fafces, plenis & reddere faftis :
Me pulfum leviore manu Fortuna tenebit?
Mille me« Grajo volvuntur in asquore puppes,
Mille duces : fparfit potiùs Pharfalia noftras, '
Quam fubvertit opes. fed me vel fola tueri
Fama potell rerum, toto quas geffimus orbe,
Et nomen quod mundus amat. vos pendite regna
Viribus, atque fide, Libyen, Parthofque, Pharonque,
Quamam Romanis deceat fuccurrere rebus.
AH ego curarum, proceresarcana mearum
Expromam, mentilque meas quo pondera vergant.
iEtas Niliaei nobis lufpetta tyranni eli .*
Ardua quippe fides robuftos exigit annos.
Hinc anceps dubii terret folèrtia Mauri :
Namque memor^ generis Carthaginis impia proles
Imminet Hefperias, roultufque in pettore vano eli
Annibai, obliquo maculat qui fanguine regnum ,
Et Numidas contingit avos: jam fupplice Varo
lntumuit, viditque loco Romana fecundo.
Quare, agite, Eòum comites properemus m orbem.
Dividit Euphrates ingenti gurgite mundum,
Cafpiaque immenfos feducunt clauftra receflus,
Et polus Aftyrias alter notteique diefque
Vertit, & abruptum eft noftro mare difcolor unda,
Oceanufque fans, regnandi fola voluptas'.
Celfior in campis fompes, & fortior arcus;
Nec puer, aut ienior letales tendere nervo»
Segnis , & a nulla mors eft incerta fagitta .
Primi Pellteas arcu fregere fariftas,
BattraqueMedorum federa, murifque fuperbam
Aftyrias Babylona domos. nec pila timentur
Noftra^ nimis Parthis, audentque in bella venire,
Experti Scythrcas, Craflb pereunte, pltaretras.
Specula nec folo fpargunt fidentia ferro;
Stridula fed multo faturantUT tela veneno.
Vulnera parva nocent, fatumque in fànguine fummo eft»
O utinam non tanra mihi fiducia fasvis
Eflet in Arfacid-is! fatis nimis «mula noftris
Fata movent Medos, raultumque irr gente Deorum eft*
Effundara populos alia tellure revulfos,
Excitofque fu is immittara fedibus ortus ^
Quod fi nos Eoa fides, & Barbara faliunr
Fcederà ; vulgati fupra commercia mundi
Naufragi um Fortuna ferat. non regna precabor,
Qu« feci ; fed magna feram folatia mortis
Orbe jacens alio, nil h«c in membra cruente,
Nil focerum fecifie pie. fed cuntta revolvens
| Vit« fata me«, femper venerabilis illa
Orbis parte fui : quantus M«otida fupra t
Quantus apud Tanarm toto eonfpettus in ortu !
Quas magis in terras noftrum felicibus attis
Nomen abir, aut tmde redit majore triumpbo?
; Roma fave cceptis .* qui-d enim tibi lastras umquam
Pr«ftiterint Superi, quam, fi civilia Partho
Milite bella geras , tantan* confumere gentem ,
Et . noftris mifeere malis} cum C«faris arma
Concurrent Medis , aut me Fortuna necefle eft
Vindicet , aut CrafTum. Sic fatiK, murmure fentic
Confilium damnalfe viros .* quos Lentulus omnes
Virtutis- ftimulis, & nobilitate doiendi
Pr«cellìt, digrmfque tulit modo- confule voces:
Siccine Theffalic« mentem fregere ruin« ?
Una dies mundi damnavit fata? fecundurrr
Em at hi am lis tanta- datur ? jacet orane cruenti
*?. • ' ,*r.