h h p i '
t
S T E L Y K E
^ 6 6 G E E
omloop des bloeds, cene gelykefpanning der
zenuvvachtige vezels hec zelve aanhangende ,
eenen geregelden invioed van de dierlyke
Geerten, Ut dezelve Redenkaveling toondt
yerdrtes j£/iuil. Ment. & Corp. bl. 62. Hoedat
tip de Dro'jktnjchap mtt allee» àz deckn , 'aooruamnityk
ds Spiere» verzwakt u'orden, ina<f
ook de tìerffine», en derzcher verzeltjes bezwaard
zyvde, o*iderdi'ukt, eu de gewooue klopptngen der
plzaderen geßingtrd zynde, de kracht der ztele,
de-Mlke door de nniuurelykefpamiing en getempertheid
bevat word, vergaat, ende derhalveu dus
oiiifiaan zynde ongeregelde wdntkzels^ hetgemoed
•van de plaaís word bcùjogen, daar emdciyk bykomende,
nuegens gebrek va» invloetjend vocht, de
itytfpann'mg derzinneiyke '•jjerkiiiygcn, ßuypt de
ßnap la, mdar beroerd onde voi dioomen, ende
Vi ces acht ig door -luotiderlyke mbttldiugen der z akeri:
wameer op de vergar de adtrtjes in de Herßcneti,
nvoäzakehk op de beroermen, rsjegensdie buytenge.
xJo»e klopping ver'>saarde gedachten in di ziel
over eeti koruen.
Wat wonder derhalvenj dat d e alderwyfte
cn oppcrlle Wetgever, de aidervuyltte Peli
der Verllanden , de Dronkenfchap zullende
a f w e e r e n , gewik heeft dat zyne Priefìers zouden
geen wyn drinken : hy fchreet" eenen ald
e r h e i l i g i l en dienil voor, eenen alderzuyveri
l e n , welken hy gewild heeft, dat ook in de
aiderminlle omllandigheden of punten zoude
w o r d e n waargenomcn. Inderdaad tot zodanigen
Dieni l , en die Kerkplichiig, kondcn
geenzins paflen Menfchen tot den W y n geneg
e n , maar ten alderhoogílen nüchtere, altyd
b y z i c h z e l v e n bellendig, viQ\\i.txgeheleGeeß,
ende Ziele, ende lichaam onberiffel/yk moeße
bevuaard blyveu i.'lhef. F.ii. Ook was deze
W e t de 1/raeUten des te meêr noodzakelyk,
c m dat zy langen tyd hadden geleefd onâcr
d e Egyptenaren, aan W y n , enzohetfchynt,
aan guizig bierdrinken gewend. Gctuyge is
T>io, by, Athen£us o p het e inde v an het eerlte
B o e k : philoiious kaiphilofotas tous yîiguptious
getießhai — oinou ton ek krithoou genotneiton
pinem. enz.
D e Ver'iichcing, niet de Rurgerlyke Wet,
verbied de Dronkenfchap in deKrilicn Weer
e l d : zy ilaac i c e , ja 7,0 z y niet beveeid die
dwingeland van drie Let tercn, Mos y de gew
o o n t e : zo datmen doorgaans dronkenPriei
l e r s den ilocl ziet bekl immen, de Rechters
d e Bank, dcGeneesmeeilersdebeddennader
e n , anderen andere dienllen verrichten. Hec
w e l k waarlyk denHeidcncnnictis veroorlofd
g e w e c l l , gezondcr in dit Ihik, dan wy. By
die van Karthago mocl l :cnindeLcgcrp!aatze n
d e bezoldelingen geen W y n drinken, te huys
Slavcn noch üicni lmaagden, openbare Ferzo-.
n e n , Overheden, Rechters, Kaadsheercnzo
lang zy in Bedicning waren, ook was het geb
r u y k e n van W y n zondcr vcrontfchuldiging,
ten zy datmen Ziek was. Dcze openbare
W e t heefc "PL.to z e e r hoog gefchat , deweiké
in het IL Boek over delVetten, devoedfters,
e n de kinderen tot hun achthiende jaar toe
den Wyn verbied. Ziedaar de WetderÄT^rtbap^
inenzpn z e lve, gelyk Enfebius di e heeft
in het XII. Boek het xi. kap, Fneparat Enangelie.
iVleydena epi Üratppedou geueñhai teuton
tou pomatos all hudropofias fuggineÜhai
touton ton chronon hapanca. Kai kata polin
meyte doulon geneühai meydepote, meyte
archontas teuton ton eniauton, hon an archoeii
med aukuberneytas, meyde dikaftas energous
ontas oinou geueilhai to parapan ei mey foomaskias
ey nofoon heneka. DcPrieflcrs, zo
'er eenige zyn onder de Kriftenen, gelyk 'er
z e e r vele zyn, tot wyn genegen, zendeikaf
Egyptenaars^ welkerPrieilers,volgens
Torphyrius de Abßin III. Boek §. 6. of ten
eeneraaal afkeerig van Wyn, of ten minften
zeer matig waren, op dat zy biet mifîchien,
d o o r o n m a t i g g e b r u y k v a n W y n , zieh zouden
behalen zwakhei d der zenuwen, vanHoofd,
G e m o e d , en zieh in verbodenebegeerlykheden
nederllorler. Ik breng voor den dag
eenen Heiden, ja die verdacht was wegens
alle Gedsdienf t , Lukretius^ befchryvendede
Schadelykheden en de ungemakken van de
Dronkenfchap aldus ovcr de Natimr der Dingen
het III. Boek:
E i n d e l y k waarom als d e k racht van de n Berk
e n W y n door den Menf c h is doorgedrongen,
en de overgegeve brand in de aderen is weggegaan,
Voigd eene zwaarte van Ledematen?
D e Heenen werden belet voor den waggelend
e n : waarom ftamerd de T o n g Î is líec gemoed
vochtig ? De Ogen Zwemmen ; gef
c h r e e u w , fnikken, kyveryen groeijen aan?
E n al deoverigedingenvandatzoortdewelke
v o l g e n , waarom zyn die anders. danom dat
d e g ewe i d i g e heftigheld van den W y n gewoon
is de Ziele zelf in het Lichaam te ontroercn.
D o c h niet alleen moeilen zy zieh van Wy n
o n t h o u d e n , dewelkede Heilige amptsplichten
moeften bedienen, maar ook van allen Sche-
¿ a r , allen d ronken makenden Drank,dewclke
by de Grieken, hetwoordeen weinig omgebogen
zynde Sikera, Sikéra^ by deLatynen
Sicera w o r d genaamt. Van dezen drank word
doorgaans melding gemaakt in het Oude en
Nicuvve Verbonds-boek Rum. VI, Rccht.
Xni. 4. Spreuk. XXXI. 6. Jez. X}iIX. 9. Luk.
L ij. en in alle deze Plaat/en word zy ic^en
den W y n , Oimoy ondcrfcheiden. Datditde
z in is, welken wy hebbcn gegeven van de
Siceray llerken drank, blykt niet aileen uyt
d e omilandighcden van den T e x t , maar ook
uyt de gctuygenis van Baßlius , die door
v e r f t a a t , al dat gene, het welk mächtig
is Drottkenjchap ie verwekken : van ZfrtuUianns,
die in het Boek over de Nuchterheid^
d e Dronkenfchap Sicera n o cmd : van Hieronymus
'MW Nepoiiaiins over het leven der Kcrk
e l j -
TAH CCXXIX
L k v i t i c i CapXI V. 2.
A i i i n i ¿ i i i l i a imindii erimmiiinla
m f ïuJ i ( „
i ^ e i i i t - mih uni'Ptrte A^t»
h'' I
r.'
Ül