M HiTTTTl
lu'
•i'
irt
«IV
•J'.li
G E E S T E L Y KE 3 5 0
drukt ireweeft, en dat 'er niet me6r dan een
Hm Speceryolie van gekomen is. Docli uyt
d e i e handeling ontttaan vcle tv^ffelingen ,
ende de Uytieggets van h e tgewyde Boek lullen
geenzins bezwaarlyktoellaan, dat .lv hen
tot de Winkels der Apothekers geleide.
De Wortelen, Ballen en Harsiappen beftaan
uytfvne, dünne, vlugge,o!yachtigeen
harfachtigii deelen, om dewelke uyt te ha.
len geene elaze kolf van eene zoort machtig
i s : welke loutachtige vlugiyn, kunnendoor
het Water worden uytgetrokken , maar de
harsachtlge hebben Wyn vannoden, jaBrandewyn.
Entel t , dat alle deeltjes door water
waren uytgetrokken geweeft, zo lul tgy toe-
«aan, by aldien gy alleen maar let op de attrekking
van het Kaneel-water, dat alle de
voortreffelykte deeltjes in deilucht zyn vervlogen,
en dat 'er weinig, ofnieti,mdeo!ie
zieh gezet heeft. Derhalvenis diekokmg,van
dewelkc de Talmudi ten fpreeken, overtollig,
ja llrydig tegen de regels van dekonft. Doch
laten wy ook eens aan het onderzoek onderwerpen
de evenredigheid der tot flof gemaakte
drooge laken tot de vocht ige, in hetbyzonder
de Olien. Deze is doorgaans als i. tes™
8 of ondcr achtdubbeld. \V ant men neemd
t e s e n eene once Olie een Drachma van de
StSffen tot Zalf-olie. Maar hier zien wy alle
dingen omgekeert , byna een zesmaal mecrder
fto&n tot de Olie. Derhalven zo merk aan,
dat noodwendig de ftoffen zo geweeitzyn,
boven uytgerekent, in eenHinOheverteert,
d a t ' e r naauwelyk daarna , fclioon door het
alderfterkileperffen, ¿en einig Hin is voor
den dag gekomen. Hier uyt onftaat de gedachte,
dat zy of droog zynde allecnlyk een
klomp hebben uytgelevert , waarby na de
e e r t e perfling een Hin nieuwe Ohe daar is
by gegotcn, en zo verder, tot dat 'er alle de
kracht is uytgetrokken geweeft: of, dat 'er
g e e n f o o . enj fo. ßkelsmoeten worden verton
, van dewelke gene uytgedrukt e melding
in de Schritt word geraaakt, maar allecn van
een Gerah of ^ van eene Sikel; zozullenwy
verkrygen.
Van
oncen
Myrrhe-olie •
Caffie
Kaneel
Kalmus -
Drachmen.
f. 7-
Somma 35.
7-
6.
Greinen.
• 4'i-
• 4't-
7-
gewichte gefchikt moet worden naar den St--
kel Ja Heiligdoms ( in het gewichte des betligdoms.
Stel nu voor een Hi n Glie 123Onc en, zozal
de eventedigheid uytkomen tegen het poeder
als tegen i. en deverklaringvandenText
zal, volgens de Regels der Artzenybereiders,
ftand grypen. In den eerften opflag fchynt wel,
dat myne verklaring ftryd tegen het 14. wf".
alwaar uytdrukkelyk gezegd word, dat het
) Maar ik breng weder daar tegen in,
dat deze uytdrukking niet minder kanvoegen
o p d e i .Sikels, danopdengehelenSikel, gelyk
de Oppert e Wetgever een uytgelezen gewicht
heeft gegeven, of eenGfr^Aofverwiszeling
van de twintig deelen van eenen bikel
tegen gehele Sikels, namentlyk 15.en50.beftiptelyk.
predeii«! Cent. 11. "Dee. I I I . Exerci(.
/ F . behoud de Sikels, doch het getal brengt
hy over een meér met den prys of waarde,
als met het Apothekers gewicht. Hdkr. Hierofhyt.
1. Deel bl. I95- blyft by het getal der
Sikels, en dezelveevenredigheidvan 11. ponden
Glie tot 61. P o n d e n Speceryen, en neemt
zyn toevlucht tot de Regels van d e Scheikonfl,
dewelke wil, dat men alleszal inf tor tcn, ende
koken in een toegeflocen vat, hier uyt dcot
werktuygen uyttrekken, en het zelve herhalen,
en zo als het wäre weder overhalen, en
op nieuws Vermagerl zynde uytdrukken, 00k
haalt hy tot hulp daarenboven de Afdruyping,
dewelke ook een kokingzoudezyn, haiende
uyt 10. ponden Kaneel lo.vierdedeelloodsolie,
uyt 10. ponden Kalmus even zo vele vierdedeelenloods,
ofmeér, uyt XX. ponden Casfie
zo vele, of meér drachmen. Dat daarna
deze Olien gemengt zyn geweeft metOlyvan
Oly ven. En dat dit geweeft hebben iAChrifma
euoodeßaton gelyk het aan Thilo toefchynt in
het Leven vanMozes aldcrlieffelykfte r i e k e n d e
toebereid naar de konf t der zalfbereiding. Ter
uythaling van welke Specery-olien den weg
heeft kunnen baneneene voorgaande weiking
der zoorten in wyn, en derxelver byeenverzameling
te ontbinden.
Van de voortreffelykheid dezer alderwelriekenfte
heilige olie kanmen gemakkelyk oordeelen,
zo uyt dewaardyderlnmengzels, als
uyt de getuygeniffen van de Heilige Schriftuur
zelve. D e KoninklykePfalmzingervergelykt de
aangename zoetigheid der Broederlyke Liefde
ai'Philadelfhin by dezelve. Pf. CXXXI I I . 1.
Ziet hne goed ende iieflyk is het. dat broeders
ook 't zamen woonen. vs. 2.. Het is gelyk de
koßetike olie op het hmfi, nederdalende of de«
baa-rt, den baart Aarons : die nederdaaltiot op
den zoomzyner klederen. E ene zalf-olie GOOS
zelven heilig Dit zal my eene olie der heiliger
zalvii/ge ,aldus fpreckt GODt o t Mozes, zyn
by Uwe geßacbten. Op geenes menfihenvleefeh
zil menze gieten, gy en zult ook nae haar
maakzel gene dergelyke maken: het is hei Hgheid,
zy zalu-lieden heiligheid zyn. --De man,
die zulk een zalvemakenzal, als deze, ofdie
daar van op wat vreemts doed, die zal uytgeroep
worden tiytzyneVolkeren Exod.XXX.
31, 32, 33. Zy wierd namentlyk alleen maar
tot Heilige Gebruvken gefchikt, en met dezelve
moeften ge9!alft -worden de Tente der
'I zamenkomße, endedeArke derCetuygeniße.
t xod.
N A T U U R K Ü N D Ë
Exod. XXX. 26. Ende de lafel met alle
hare Gereetfchap, ende den Kandelaar met
zyne gereetfihap, ende den renk-altaar vs. 27.
Ende den Altaar des brand offers , met al
zyn gereetjchap, ende het wafchvat met zynen
voet. vs. z8. Exod. XXX. Gy zult
ook Aaron ende zyne zone» zalvem ende gy
zukze heiligen om my het Trießer-ampt te
bedienen. Wel wierdeh in làtere tyden alleen
daar mede ingewyd de Hogeprieftcrs, opvolgers
van Aaron ^ en de Gezalfdedes Krygs
met welken naam beilempelt wierd die Priefìer,
dewelke het Volk in den Oorlog tot
dapperheid moeft aanzetten , en wederom
tiaar huys zenden die gene, dewelke volgens
de wet ten hären huyze mogten blyven.
Zelfs ook de Koningen, David, Zalomon,
hierom Cezalfden des HEEREN genaamt.
Aan anderen, welker werk het veel eer als
het myne het is, laat ik over het befliiren
der vragen omtrent deze heilige Zalf-olie.
Of ook Saul en de Koningen ifraels, en de
P r o f e e t e n , en de Schilden met dezelve zyn
gezalft geweeft; of behalven Aaron ook de
andere Priellersi of deze Heilige Zalf-olie maar
eenmaal van Mozes is toebereid geworden,
en tot den tweeden Tempel door een Wonderwerkis
bewaard eeweelt, dekruikealtyd
voi zynde? Alle welke zaken de dromeryen
der Thalmudiften zyn, de Wonderwerken
buyten nooddwang vermenigvuldigende. By
aldien men deze eerfte zamenmenging iiiziet
op eenenaaawkeurigewyze, zaimen zeggen,
dat dezelve inaauwelyks tot de eerfte zalving
is genoeg geweeft, zo dat het derhalven niet
minder als waarfchynelykis, dat dezelve zo
dikwyls op nieuw is toebereid geweeft, zo
menigwerf als zulksde noodzakelykheid heeft
Vereifcht.
Veel meér is het van myn beftek het nafpeuren
der Natuurknndige Redenen van zo
gedurige zaivingen by de Ooflerfche Volker
e n , zelfs ook by de Wefterfche, tot de beide
Indien , dewelke ook uyt Afie in Italie tot de
Romemen zyn oyergegaan. Wat aanbelangd
d e ontzielde Lichamen, de Tente, de Arke,
d e ratei, de Vaten, zoude ik het daar voor
h o u d e n , dat dezelve gezalft zyn geweeft,
op dat van dezelve geweert wierdendeBloe-
3 3 i
deloze Diertjes, voor namentlyk in de Arabifche
^oefteny menigvüldig, op dat dezelve
door hunlieder vuyiigheden nictwicrden befmet,
of op dat zy niet, bv aldien zyopde7.e
gewyde iichamch gingen zitron . liunlieder
iioutheid met de dood zouden boeten. Dit
was des te meèr noocjsokclyk. om dat dagelyks
zeer vele o^tìTianden gcfiacht wicrdcn
onder den blooCen-hemel, donrwelkenoodwendig
ontelbaare zoorten van VHegenmoeften
worden aangelokr. Hctisbekcnd, voornamentlyk
uyt de hedendaagfche NatUiirkundige
ervarentheid, dat alle Ol ievooraüe Ong
f d i e r t e fchadelyk is, ja dodelyk, als waar
doordeademhalendemondckcnsvan deLucht
ader door het gehele Lichaam uytgebrcid beftreeken
en gefloien worden, zo datalletoegang
aan de lucht tot de levcnde Werktuygen
word geweigerd. Daar en boven wierdenallé
de heilige Vaten den glanfchbehouden, endé
Rocft geweerdt . Ook brengen de zalvingeA
de menfchcn in die warme LuchrOreekengemali
by: de al te grooteUytwaalfemingworct
belet, de beweging des Blöeds en der Gceitenword
voortgczet, de Ongedicrtens afgcweevt,
dehuydzuyver englad bewaard. Hier
van daan is het , dat deze Zaivingen zo zeer
iet zyn uytgevonden, en ingebruykgctroki
ken tot eene tedere verwyftheid,' maar reri
dienile van de Gezontheid zelve. Hier v.in
daan is het , dat aan de Gaden, bygevalaankomende,
het eerfi walTching en zalving zë
van het Hoofd , als van de Voeten is aaligebodcn
geworden.. Aldus heeft die ßeruchte
d e Voeten des Zaligmakers eenKus hebbendé
gegeven gezalft met zalve, podas eyleipzé
nnroo Luk. Vli.:?8. Ende KRlSTUSnamhet
dien Farizeeuw kwalyk af het verzuym vaii
de zalving, welke men gewoon was den Gasi
ten aan te bieden : Luk. VK.46. Met olie en
hebt gy myn hooft niet gezal/t : maar deze heeft
myne voeten met zalve gezalft. pus j ziert
wy, dat zoortgelykegewoontens dikwylsgegrond
worden op de Natuur en Noodzakelykheid
zelve. De goedgunilige Lezer v.al
deze uytvveiding wegens het gebruyk derzaU
Ving ten goede houden , en by eene andere
gevoegzamer gelegendheid miirchien eene
breedere opheldering verwachten.
p p p P R I N t ^