I '
I i i
4 -i ;
l a - í -
4 , 6 G E E S T
tonen. Van de fchadelykheid nuvan deze
fpvy.e, en de kracht om de Venus ziekte te
ver\.'ekken zìi gelegendheid ora te fpreeken
worden gegeven , daar van de Melaatsheid
zal gewacli worden gemaakt.
Öok la.it het woord Letaa vele betekenisfeil
toe, het welk zommige afleiden van het
Griekfche Loot, een Mol, of 00k wel willen
beengen tot latax, een dier op land en in 't
water levende, gelykflagUg met deBeveren
Octer by ArifloteU Hiß. K///. Boek, f kup.
Aan anderen àe Mnys-Sfinnekof » in
welke Leytoo-, ì.<jìì7h<« verdicht word te zyn
veranderd, by Antonius Liberalis iMetttm. xS-
• Doch het is "beter I.etaa met de Ouden te
bven.icn tot de Hagedißen. Wanc by de Grleken
IS het kalabooteys of askalabooieys, by Hieronymus
cn deZuvigers ccngefpikkelde haj^eäis,
by Jonathan Sernamuha, dar liet zeltde
bccekend: by den Syrier Tferuritha, dat is,
een SaUmander , by de Anbieren aladha,
aladb/ija-, cen H^gedis. Zo 00k by Salomo,
Ktmchi-, Tomanns, àQZurigets, dewelkein
de landt.ile den algemenen naam Heidex hebben.
Doch hetvaltzvvaardezoorttebcichryven
: Na de Syrier hebbcn een Salmander
'Pd^ninus , Arias , Junius, Cafialio : een
Gefp'kkclde Hagedts, of een Hagedis, Munßeritty
Scbindlernsy àeGenevensers ¡de: Engelfchen,
Ae Italianen, ¿Q Zurtgers. Aan
cha>t bchaagd in het IV. Boek, 4.kap de
Hagedis van de Arabiers genaamt IVachrdy
ot Ifachara, dewelke gezegt word roodvaa
verwe te zyn , gelyk de Hagedis, aan de
Aarde te hangen, en de fpyzen door fenyn
te befmetten, die hy betreed. Ik vinde in
het ¿i .v.bl -534Ì . ii^iahisret, IVahret
by de Arabieren. Een beeli gelyk een
Hagedtsxooà van verwe, zoalsevenis gezegt.
Meér is 'er tot noch toe niet van bekend.
Chomet is by de latere J o d e n Salomo, Kimcbiy
'PomaiiuSy Aquinas sexiQ Slekke. Het
zelfde willen de Spaanfchen, die het in Kimc/
j; o v e r z e t t c n X v t H z x . Ka^akol, insge-
\\'V.s Arias, Mw/ßertiSy 'Fetrus fioùertus, de
Ccncvers en Eugelfihen. Maar bydeGrieken
cn Hieronymus, welken wy Zurigers in de
Latynfche Overzetting volgen, is Saura ^ Hagadis,
by de gedrukt e Arabifche Cbirba, Cha-'
m-eleon, in de H^riàicWiii-txxSammabrast^GTi
Hagedis. Het zelfde wil Chaulmata van de
Seriers, het welk BafUfla Ferrar ins kwalyk
overzet door een Vogel hebbende den rüg
met zwarce en purpere vedercn onderfcheiden.
Doch by aldien men denoorfprongvan
het woord inziet, moct de Hagedis in het
Zand zieh ophoudende gezocht worden, want
Chometon is by de Thalmudiilen zand, en
miifchien hebben de Grieken daarvan genomen
hun amatimi of ffamatbon. Eene zodanige
Hagedis nu is, volgens het oordeel van
Bochart\\st IV. ß o e k 5. kap. de Qbitlca, luchti,
E L Y K E
tuchacea, chukca der Arabieren, van eene
hemehblaauwe verwe, van welke Alcamus^
'Lomir en andere Arabieren melding niaken.
' Daar is aladha, ook een beeil nevens de Alazrhart
gelykende naar de Sammabras, de Hagedis,
raaar fraaijer. In het Latyn behouden
wy den algemenen naam van eene Hagedis,
Lacerta, in deraoederfpraakgeheelverfchiU
lende , den ßlindfchleich, Ceciliam , welk
waar uyt wy genomen hebben, my niet bewuft
is. Deze Hagedis , indien wy de w«arheid
willen belyden , is eene van de alderonbekendften.
7hinfchemeth fluyt de bende, i>ec welk by
ácGriekeu, Hieronymus, Onkelos, Selomo,
Ktmchi, Tomar ius, Äquinas, Tagninus, Munßerus
, Arias, die van Geneven, Ae Engel,
[eben, de Zurigers in de moedertaal is eene
' h u l , welke wyboven onder den tytcl van
hebben gehad. DeSamaritaanfche Vertaalder
wil een fVezel, welke bydeKaldeeuwen
is Carcußba. De Syrier zet het Over Jodaida,
veelvoetig. De Arabifche Handfchriften
albedal, voor welk moet gelezen worden
nedal, of nedel een beeil met 44. pooten»
Julus ofScholopendra, eene vevlvoetige rupze.
Deze uytlegging hebben de Kaldeeuwen en
Thalmudiüen. De Tbiufemeth van "Jonathan
is de Salamander, en by den Arabier van
Erfenius Senabras voor Sammabras. By Bo-
Chart in het IV. ßoek het 6 kap. betekenen
deze woorden, en Ihinfemeth dit Kameleon.
De gelegendheid, welke aan deze
boven andere Dieren den voorrang heeft gegeven
, is de oorfprongsafleiding van het
woord Thinfemith van Nafam ademen. Wanc
de Kameleon word geloofd door adera halen
televen. PZ/w/hjhetVlILBoek, 33.kap. ^Dezelve
ts hoog, altyd met een opgefferden bek, is
de eenigße der ßeeflen. dat noch met ffys,noch
rtiet drank gevoed word, noch door geen ander
voedzel als van de Lucbt. En Ovtdius in het
XV. ßoek der Herfchepping, Z)a/ dier ook
dat door de JVinden gevoed word en door de
lacht. Welk Verdichtzel Vallifnerius voortrefFelyk
heeft opgeloil in zyne zeer geleerde
Verhandeling over de Kameleon. Doch daar
zyn ook voor hera geweeil, dewelke in dit
Dier eene lange Tong hebben aangemerkt,
achter aan lymachtig, door welker uytwerp
hy Vliegen en Muggen vangt, van den tak
van een Boom op welke hy zit. Ook heeft
onze Zurichze Latynfche Overzetting voor
Ihinfemeth de Kameleon.
De Afbeeldingen ter opheldering van dezen
Text dienende zyn.
A. Een Egel
B. Een Hagedis.
C. EenFret.
D- DcKamelcon.
E. Een Salamander.
PRINTTAR.
CCI.XIV
J.EA-ITIC'I C'iip. X I . n a - io.
I n i j i iu 11<11 ex Ca et ii v r i i lms .
i