I hl'
N A T U U R
cene voIHage vryheid en veiligheid, onder
de onmiddelyke befcherming van GOD.dewelke
hiinliedei-Wetgever was, Schepper,
Wegwyzer , Leidsman en van den weg en
van het gehele Heirleger, en noclitans zyn
zy begeerig naar die Egyptifche, wreedeen
onverdragelyke dienftbaarheid , dewelke zo
dikmaals en menigwerf hunne zielen heeft
benaauwd, het zweet uytgepertt. F.en Zinnebeeld
en Voorbecld van de mcnfchelyke
vuyHgheid, devvelkehetvoorledene, fchoon
flimmer, boven het tegenwoordige en toekomende
gewoon is den voorrang te geven,
om af te keeren de verplichting, dewelke
voor het voorledene by de ondankbare gene
is. Den Ifraeliten lichteden des daagsen des
nachts de alderfchynbaarile tekenen van de
Geddelyke Tegenwoordigheid in de Wolken
Vyer-kolom, ja zy zagen GOD zelf als
in eene Spiegel : zy genieten tydelylie en
geeftelyke goederen , gelyk de alderzeldzaam-
Ite, zoookdealderduurbaarile, ennochtans
worden zy meér vermaakt al was het door
het denkbecld alleenderViflchen, Pompoenen,
Komkomraers en Ajuynen van Egypte.
Zie daar eenzeerdroevig Voorbeeld van onze
verdorvendheid, dewelke een Wezen der
Reden voor een zakelyk Itellen, Niets voor
lets, de Aarde voor den Hemel, deDood
voor het Leven ! Dagelyks verzamelen zy het
Hemelfche Manna, en ten eenemaal verwonderlyk,
zy vullen den Buyk tot zatl-teid toe
met deze alderimakelykfte fpyze, de welke
noch de Vaders geproefd hebl^n, noch de
Nakomelingen, en zie daar ! zy begeeren daar
en boven Vleefch, Aardwortnen, dewelke
GOD hunnen Schepper, Onderlioiider, Vcr-
!ofler j wetten voorfchryven, wa»i zji kwatnen
al-weder, ende verzochlen GOD, endeßelden
dmHeiXtgtn Ifraélseenperk Pf, LXXV III. 4. i
datis, deonmeetbare macht GODSbefchry
Ten zy in de naauwekring van hunne herflenloze
onbefchaamtheid. De verfoeijelykheid
vàn de misdaad der opfland vermeerderd, dal
die gefchiedenis, waar van nu word gefproken,
eene andere is, veifcheiden van die,
dewelke verhaald word Kxod.XVI. e^geheel
Jaar : want deze is voorgevallen voor
een Jaar in de Woellyne Sin op den li. dag
van de tweede Maand, op het cerile Jaar na
den Uyttocht, eér dat zy aan den berg Sinai'
kwamen: maar gene op het einde van de
tweede Maand in het tweede Jaar teKibrot/j
Ihaava: aldaar atenzy ofkwakkels ofSprinkhanen
alleenlyk maar cenen dag, hier worden
zy daar medegefpyllgedurendedenloop
van een volle Maand.
In Egypie, het welk nietkanontkend worden
, waren de f^ßhen in overvloed, zo dat
zy byna voor geen prys kondcn gekregen
worden. Deze Gerechten verfchaften de
Zeen, de Middelandfche, ende Rode, de
K U N D E . 48 1
Nyl zelve, emegrmemrvhe/l(vmviiichenl
äe nvur uytkvrrmie , •Dmmmtmlik wmmtr
z j , na hoog u s.yti gfjouli, Word iiylgedrmiJ
üioiiorus I. Boek. Oak bedmdaags wurde» in
äe flaatzm naby de Zee gtbgm alle ieße zoorun
•oanl^igiheninveelovirvloedgtvrMdm, alle welke
de Epflenaren ge2,miten zynde zeergraag eelen,
jilpiri. Median. Jgyft. I, ßoek. lo. kap. die
van mecningis, dac de Viffchen in de Nyl
groeijende, alhoewd zy vet zyn en aangenaam
van foiaak , zeer kwaad zyn voor de
gezondheid , om dat die rivier gene fteenachtigengrondheeft,
maarflymaciitig, noch
met zeer door eene fnelle en hevige beweging
Word beroerd, zo dat het water zelf
üym en modderachtig is.
Dat 'er van Tuynplanten, tamme vruchten,
cn tot noodwendig gebruyk en overdaad
dienende in Egypte gecn gebrek geweeü is.
bewyft zelf onze Text, dat 'er gene is de
Ondervinding, en het boek zelf van 'Prosper
/llfmu van de Egyfüfihe Planten toond zulks
zeer voortreffelyk en overvloedig. vers
worden vermeld Kijcbim, Komkoramers yo\-
gens de mening der meelle Uytieggers: welke
terilont aialkhm.Vamjiomen volgen. De LXX.
drukken dezezoorten van Vruchtenuyt door
Siktims kaifefmis, wy KMfm ,md Pheben beter
Kirbfen und Meloenm, Kaimttrden ende Meloe-
»i». Men moet hier aan tekenen, dat alhier niet
moeten verilaan worden Komkommers en
KauwoerdenonsEuropianengemeen,dewelke
in die Ooftcrfche Landfehappen veeleSr dienen
om Varkens te meüen , dan om Menfchen
te fpvzigen, maaralderhandealdcrfmakelyklle
Kauwoerde-Vruchten. Want da
Oiidcn plachten alle Kauwoerdachtige Planten
in het algemeen uyt te drukken door Sihtous
kai fepmes, ßmus kai meylaprpone:. kam.
kommtrsm Pompoenen, Komkemmenm Meloe-
«en , ha welk Salmafms uyt Palladius, den
&hryver der Zamenfpraken over den Landbouw
in het Grieks en anderen bevvyit Hyle Jair. ^ y.
kap. 37. U. en over Solmus bl. 718. Zo dac
eindeiyk de latere E euwtyd door deze naineii
byzondere DenkbeeUen of IMerktekencn
heefi gevoegd. By ColiimelUhebbcn ic Komkommers
een flechc gerucht-
Maar dt blaauwe Komkommer, dewelke wafcht
indenzwangerettbuyk,rmghain^, enals eene
ßang tnet gras bedekt met eenen gebogen buyk al~
tydlegd in het rond ,fchaäelyk de iieklensfiberpt
van eeaen ondeugendenzomer.
Ook zyn zy tegenwoordig niet zeer in achting,
zo dat zy naauwelyksop de Tafeis körnen,
dan zeer klein, onryp en groen, ja ook
oudstyds. dat wederom uyt Colamella blykt.
Italie zyn in achting de lileinße en de groerje,
in de Provincien de aldttgroolße en de wajebvermge
ofde zwarte. By aldien wy alhier Komkom