i ;¡
.1
.'Iii:
•'•11
:<i-ff{
1. ;..„
l l t !
474 G E E S T E L Y K E
é Heilloos OVERSPEL,¿í'áf dutzend gruuwHen l
En van de áeugd ontaard
'Den buuw'lyks band verbreekt, en voortteeld Bafierd Kind'ren,
Hier ziet ge uw kragt verminderen j
Hier Word g\ oj> den froef áoor G O D S bevel gebragt;
hen Vrowjo van ti verdaut
Moet in den tíoofáraai van JeruJakm, o/ V klagen
Van harén Man, verdrágen
'Dat wen haar vraagd of zy is fchiildig aan dat kwaady
Om, eér men ver der gaat y
VryjoiUigt zo zo is, de waarbeid te openbdren:
Maar z-o zy dnrjt verklären
U^at zy onfchuldig is, en rein en onbefmet.
Van word zy neiar G O D S wet
Naar V buittenf VOORHOF f w N I K A N O R S port gezonden.
Heeft zy haar fltgz gefcbonden
fíoe bitter zal dat kwaad baar firaffen in 't gemoeá?
Men leid haar met een floet
Van aUerhande volk, om V 'Proeffijik te voltrekken,
Men ziet haar BORST ovtdckken
*Loor 's Triejier band-, by rukt de SL[J]]E.R van haar boofd;
V Sieraad is haar ontroofd:
Het haer H A N G T wilt en woeß ; gejcbenrde en vuUe K L E D E N
Bedekken haré le den;
W I L G E - T A KKiLN zyn haar gor ¿el. In dien ßand
Wort haar uit 's Trießers band,
*Daar al de aanfchouwers voor den uitßag ßaan te béven,
T)en ß lTT'REN
Z f zwelgd dien moedig door, en bhft in éénen jtaat,
Haar lighaam^ haar gelaat
Is onveranderdi dies hoord zy zig vry ver klaren t
Maar ivat was haar weérva'ren
Indien zy/cbuld had> Jmaad, verägting, /chande, en fyn^
Om elk een vloek te zyny
*Le böge Godheid heeft dit middet zelf gevonden y
En aan de IVet verbanden,
Op dat de onkuisheid worde uit J/rael geweerd,
En zy ßeeds kuis geeerd.
Oneindige Opfermagt hoe groot is vw vermögen,
Geljk uiy voor onze oogen
Zien in deez' wonderdrank, die door uw wys beleid
De Schuld van de on/chuld fcheid!
De Inbeelding, het w e l k nietkanontkend
w o r d e n , heeftzeergvootckrachc, groot
e r van de gelteldheden desgemoeds. Heiis
niet van noden velc voorbeelden aan t e halen:
nochtans zal ik die niet overflaan, deweJke
tot de tegenwoordigezaakdienen. Velehebben
zieh wys gemaakt, en uyt de hefFe des
Volks, en vanhoger rang, datdoordekonil
van Tovery de dieven ten minllen in eenige
gevalien kunnen worden ontdekt, en dermaten
benaauwd gemaakt worden, dat zy
d e weggevoerde gocderen zelfs rotzweetens
t o e gedwongen worden weder tegeven. Ook
kunnen die gene, dewelke hun e igen gewi f l e
van diefllal befchuldigd, entegelyktenmini
l e n de Inbeelding van de zekerheid der zo
e v e n verhaalde werkingen, overwint, niet
buyten geruUheid worden gef leld, in hun hert
benaauwd worden, ja tot zweeten worden
g e b r a c h t : zo dat z y niet egr veilig l e v e n , voor
dat zy het weggenomenehebben wedergegev
e n , overreed namentlyk, dar zy door die
k o n f t e n ; byaldien zy miilchien w i e rde n werki
l e l l i g gemaakt , en noch me^r, zo zy zeker
w e e t e n dat zy gebruykt wierden, kunnen
worden herroepen, en gedwongen worden
tot wedergeving in de vorige plaats. En ik
h e b ' e r g e k e n d , die iiyt ditbeginflelgezweet
hebben . dewelke dingen zeUs de alderger
i n g i l e een anderen hadden ontnomen, in
t e g e n w o o r d i g h e i d van eenen d e rden, die uyt
fpotterny ten minllen zieh voor meeilcr van
d e z e weder roepende Konil uytgaf. In deze
handgreep beftaat miirchien die opcnbaring,
z o zy waar is, der Kapiicynen van het weg.
gedragen ; want. die godsdienllige Vadcrs
durve ik van gene T o v e r y befchuldigen, tnaar
o o k zoude ik niet kunnen overreed worden,
dat
N A T U U R K U N D E . 475
hy 2al het ondertekenen, die niet onkundig
i s , van de verbaailnwkende krachten der
Hartstochten van de ziel op het lichaam. en
daarenboven aanmerkt, dat de geftcidheid
z e l v e eene overgeving tot oneerlykheid is.
F.chter ben ik met andere Uytleggers in
dat gevoeien, dat hier iets is tulTchen ingekomen,
het welk de krachten der Natuur te
boven gaat: hetGoddelyk Oordeel, en de(.
felfs openbaring door konil Dit beduyt ik,
20 uyt de Inmengfels van iiet V l o e k water,
als uyt de nytwerkingen van den dronk zelve.
De Inmengzels zyn g ewe e f l Heilig water
toe te reikeniÉ-^i-^i metßof, het welk was '
0/ de vloer van den labernakcl in een aarde
vat. Stelook, dateenigejodenwillen, dat
d e Priefler daar iets bitters van Alilem heeft
ingemengd. of afgefchrapte Inkt van parkement
papier, waar op de wenfch der grouwzame
vervioeking was gefchreven : van deze
o o r z a k e n vinde ik noch geen verband metde
o p g e v o i g d e zwelli/lg des èniks, en vervallen
•van de heufe, of, het welk de Joden daar
b y voegen, eenefchielykeopzwelling van het
Aangezicht en van de Oogen, berimpeling
van het gehele lichaam, vvaterzncht, Invail
e n , of kankerachlige verrotting van den buik
(want Jmk betekend niet altyd de Heupe,
maar ook de Teel leeden, of den Buyk gel
y k Gen. X L V I . 26. F.xod. I. f . Num V.i:.
Bochart Hteroz.WOiú, V. I ä o e k , if kap )
H e t is wel iiiet buyten allen twyf fel , wat 'er
moet verilaan worden door der heupe, by
aldien dat betekend '^arek een Val^ of eene
uyt hetL.itgang, engemakkelykevaluvthet
k r o e s j e , of gebrek van voedfel , en uyt deze
o f andere oorzaak ontilane hinkingf De nat
u u r e l y k e oorzaken hebben o p d e natutirelyke
lichamennatuurelyke uytwerkingen, het z y de
p e r z o o n aandemisdaadfchuldig, ofonfchuld
i g zy. E^n d e Wet van G O D zoude waardat
die dingen, dewelke van hen verhaald
w o r d e n , door wonderwerken, waarlyk zo
g e n a a m t , gefchieden. Zo zoude iemand
z e g g e n , heeft de vertoningalleenvandehan
deling met de verdachte aan re gaan, of de
H a n d c l i n g zelve ingelteld zynde zodanig de
Inbeelding kunnen bevreellroaken, datzyof
van tevoren de misdaad bekend heeft, eer
het tot d e zaak k w am, of dat uyt natuurelyke
oorzaken volgen die dodelyke uytwerkingen,
van d ewe l k e in d e n Text .
In dit gevoeien zoude lightelyk kunnen
w o r d e n bcveftigd, die het Kerkplechtigezelf
a a n m e r k t , zo als d e befnedene dat zelve bef
c h r y v e n in alle zyne omilandigheden. Van
d e eerfte Rechtsvervolging van Rechten of
lagere Rechibank gezonden te worden naar
Jeruzalem, de zitplaats van denGoddelyken
D i e n i l , ja van G O D zelf; gefteldte worden
v o o r den G root enRa adj aldaar door vrien
d e l y k e woorden tot eene v rywi l l ige bekencenls
t e worden aangepord; gebracht te worden
van d e z e oppcrl l e en gevreesde Vierfchaar
na den buytenften Voorhof tegen de Poort
van Nikanor-, ja niet längs den regten weg,
maar door omwegen rondom te worden gel
e i d ; op den weg zelf van een geheel Geleid
e benaauwd en vermoei d te w o r d e n , opde
plaats zelve van de grouwzame Uytvoering
v o o r al het Vol k van denPrieftertotdeborii:
t o e te worden ontdekt, met gefcheurde kled
e r e n , beroofd te worden van de Hoofd
S l u i j e r en alle Hoofddekzel , met uytgebreid
e hoofdhairen als eene Megara daar te word
e n gefteld, het z y met een zwartkleed, of
v u y l en gefcheurd te w o r d e n aangedaan; van
d e Oorringen en andere vercierzelen te wor -
d e n beroofd; rondom den buyk met een riera
van wilge teenen omgord te worden: de offerhande
der yvering uyt de banden van den
M a n zeit, miiTchien door valfche yverzucht
v e r v o e r d , teontfangen, en die ontbloot van
d i e en w i e rook, lang die in het gezicht van
het Volk vaft te houden; van den Priefter
van het naaftaanftaande oordeel van het Bitter
water te worden gewaarfchuuwd, eindelyk
met grouwzame, by aldien zy fchuldig zyn
m o c h t e , bezweerings-woorden te worden ov
e r l a d e n : dehalven tenfpot, vervloekingen,
o o r d e e l , fchande te worden bloot gellelt.
A l l e deze dingen, zeggeik, moeiten, alwas
het de alderftandvailigile, in de alderdroev
i g f t e neferflagtighetd terneder werpen, jade
Inbeelding en de Gefteldheden dermaten ber
o e r e n , dat het geen vvonder wäre geweell,
b y aldien de fchuldige, of die zieh maar van
eenigerhande ongecrouwigheid was bewuft ,
w e g e n s benaauwdheid en fchrik terftond ter
aarde wäre gevalien, het zy ineenhartvank,
o f d o o d . Alle deze dingen, by aldiendiein
hetalgemeen worden aangemerkt,gelden voor
natuurelyke oorzaken vandeuytwerking, en i
l y k aan befpotting zyn blootgcftcldgeweeil,
b y aldien het water der vervlocking of in de
fchuldigen niet gehad hadde de uyrwerking
e n , welkede Wetgever heeft bedreigd, of
aan onfchuldigen had geoeffend. Deze zint
w i f t i n g zoude noch meér klem hebben, by
aldien de drank ook indefchuidigezyne uytw
e r k i n g had ontbroken, de manzel fvan dez
e l v e misdaad bewull zynde. Zie Mijchna
Sota kap. 4. Sea. /. 3. 4, 5. metdetf^fftekemngen
van IVagenfeilva deftelfs i. aan«
t e k e n i n g op Mifchna Sota kap I.Sed r. òeldea
uxor Hebraic. \\\. 13. kap en van
d e z e gehele Handeling LundiusLevit.Trie'
fierth WA^oQk, 55 kap.
Ik kere wederom tot de Natuurkundige
o o r z a k e n , gene neveien zullende op een hop
e n , maar die zullende verdryven, mydaar
in voorgaande de hoog beroemde Michael
Frederik Lochner in zyne zeer geleerde Verliandeling
van het Nerium bl.^83. Jemand
K e e e e zo u d e