- J
N A T U U
Archcfiratm dus by Athenrns VII. B.
R K U N D E
Eine overgroote Tmyn gevangen , welke zy
bj dm mm Onjnus , dag andmn Cetus
I I I Î
Keytos naamentlyk word dan een Tonyn genaamd,
wanneerzy volwaiTcnis, hecwelkblykc
Ute Soßratiis van den Beeßen. By Fano worden
Cetarii geiuamd de Tonyn-vtjfchers. De
Tonyn-vangrt of viflchery by den Sicilianen
Keyfia. Hiß. Animal XIiL B. i6.
kap. By Horatms Serm. II. Satyr. 5. Cetaria
zyn piaatzen voi Tonynen. Keytotheyria by
<^Uaniis op de aangcliaalde plaats zyn hutjes,
in dewelkc de viflchers de netren, en andere
dingen voor de Tooyn-vangft bewaren. Ja
zelfs fchynd de naam van Ihymus^íiQ dalen
van thannin, welk woord miíTchienby den Feniciers
oorfpronkelyk is geweef t, by welken de
Tonyn-viflchery zeer gen^een was , getiiige
Jrijioteles de Mirabil. Dezelve naam behoudcn
nog hedendaags de Türken, 7imn, hmne,
Meninzk. Lex'. 1406. De Italianen
Toiino, Tonnina ; de Engelfchen Tunnyfifch,
7hmme. D" et Hoog^d iütfchen Thunn-Fifch. De
Perzianen Ton. De Arabieren Ihonon , Thonaton.
De Talmudiften atinim. Deze Tonynvifch,
welke wy in hec tegenwoordig Printblad,
groeid wel tot eene zeer zware grootte , zelfs
tot die van een walvifch, zoo dat dezelve zomtyds
over de 100. ponden weegt , doch word
echter van den Vifch-befchryvers niec beftiptelyk
tot het walvifch-zoort gebrachcj maar tot
de niec geangelde viifchen , of tot het middel
zoort tuilchen met angels voorziene, van dewelke
twee Vinnen op de rüg worden om hoog
geftooken , en daarcnboven eenige kleine vinnetje^.
digt by de ftaart boven op de rug en beneden
hec ligchaam groeyen. Dezelve worden
wel niet onder de alderaangenaarafte viflchen
getelt, echterfmakelyk, en worden te Kadix ,
Marfeille en andere zee piaatzen van Italie en
Sicilie jaarlyks in groot getal gevangen , van
lid tot lid aan mooten gefneeden, ingezouten.
Jovtiis zegd, dat rnct de varfche mooten van de
Tonynen , de-welke die van Kadix vangen, de
rondomleggende Volkerengefpyzigt -worden. Derzelver
over ige memgte word m vyversmet zout
water geworpen : en de bewaarden -worden by
fiukken in tomien gekuipt door eene beroemde koophandel
door geheel Europa byna vertiert. Dog
dciigt atleen maar derzelver onderbuik : welkge-
deeìte door den Romeinen Taranrello genaamd
word , om dat 00k in de Inham van 'larento ,
daar de befle vangß van alle vijjchen is, de Tonynen
ingezouten bewaardworden. Dcoverigegedeeltens
van het ligchaam , de-welken het zeer
aan dat vette zap ontbreekt, dienen tot fpyze
voor geringe menjchen, dewelke melandrya Woor
Plimusgenaamd worden. De gantfche befchryving
van de vife h lees by Wtllougby Ichthyol, bí.
167. Shane Nat. Hifi. of Jamaica I. Deel 11.
bl. waar uit ik ontleend hebbe de Fig. ß. gelyk
die door de letter A. word betekent, uit
Willongby.
Vers 15. Gy hebt eene fonteine ende beekegeklooven:
gy hebtfierke rivieren uitgedroogt. Su
dierrheyxas peygas kai cheimarrhous , fu exey.
ranas potamous eytham. Gy hebt gefcheurt fonteinen
en beeken , gy hebt verdroogt de rivieren
Etham. Aquila hceft voor eytham fierrhous ,
fterke, Symmachus archaious, oude, waar van
daan 00k onze Ovtntnin^eaßuvios pravalidos,
grojfe Flfíjfe, ílerkfe rivieren. De fonteinen
en beeken zyn even als aderen door de gantfche
aarde verfpreid, dat zy tot verkwikking
zouden zyn voor planten, beeilen, menlchen,
ja tot noodwendig gebruik , vol gens de alderwelgefchikfte
wetten, dewelke na en dan wonderwerken
hebben verbrooken, gelyk zulks is
gebeurd in de iiitvloeying van water uit de fteenrots,
en de ulcdrooging van de Jordane.
Vers 19. De dag isuwe, ookisdenachtuwe:
gy hebt het licht en de zonne bcreid. Sey eßin
hey heymera, kai fey eflinhey nux, fu katertizoo
heylion kaifeleymyn. Niet alleen word de weU
daadvermelt, engepreezen, maar ook het middel.
Van welke zaak elders.
Vers 17. G y hebt alle de palen der aarde ge^
ßelt: zomer ende winter die hebt gy geformeert.
Su epoieyfaspanta ta boria teys geys, theroskai
car fu epoieyfas. Door de páen der aarde moeten
niet verilaan worden de einden der wereld,
aan ons onbekend, maar ta horia teys geysy de
einden der aarde, jader Landfchappen, door
dewelke de Volkeren onderfcheiden worden -,
eindpalen waar van daan alle ftervelingen haar
vcedzel hebben en geruft leven. By deze wel^
daad komt nog de verdeeling van het jaar in
deelen , zomer en winter, herfß tn lente, in
ZOO verre dezelve afhangd van dejaarlykfche
beweeging van het aardryk rondom de Zon ,
en de alcyd dezelve hoogte van het Afpuntder
aarde.
PfaliTi L X X I V . veri. 15».
En geeft aan het mid gediene de ziele umr Torteidttive niet over.
DcKuisheid àtr Torteldmve, dat dezelve,
hec gaeykc gcftorven zynde, niet weder paart
mec eene andere is grotelyks geroemd , by aldien
Arißoteles , ^Elianus , anderen gcloof
verdienen. De Rabbyncn hebben deze overlevering
aangenomen, als met den aard van het
Volk over eenkomenHe, en deze kuifcheweduwe
van den man goeder gedachtcnis hebben zy
vergeleken by den Ifraeliten , dewelke GOD
met gcnen anderen G ü D hebben verwilTelt,
fchoon