i
136 R E R U M NATURALIUM
D. Valentinus in Mitfeo Mufeorum binas éxhibet icones mirabilium horumce Animalium, qua: plurimoS
in oré, tam fupra, quam infra, dentes pragrandes gerunt, & ab Ipfo cum Animante Behemoth, de quo
Deus in libro Jobi , Cap. XL, vs. 10, loquitur, comparantur. At dubium h Deus in libro |oM, i-ap. Ai - , vs. j o , luijimui, comparantur. ^^^ ^...»..u... adenus e f t , qualisnam
Beília loco citara denotctur : fiquidem Authores hác in re nondum confentiant. De Vacca manna idem
D Valentinus p. 134 quídam memorar, iplam vocans Bovem marinum : at parum certx fidei ha?c
funt Equi marini quatuor inftrufti Curtis pedibus, & Leoninis quafi unguibus, rcpri-lentantur ; Vaccis
autem niarinis pedes &: ungulx. Vaccarum adfinguntur. Johnjímus Tah. XLIX, p. S¿, funiles exhibet
"^°Num. 8, s , 10 Lapides funt ex CorommM, oblongo rotundi, Ixves, petrofi, procnl dubio ex
Beftiis marinis, forte Vaccis marinis junioribus, deprompti. Lapis Num. 10 ex compofito diffraaus eft,
ut pateat, quànam ratione orbes lapidofi, fatis craffi, libi mutuo fucccHivè adplicaii fint.
Num. 11. Alia eft fpecies Lafi£s Bubalmi Orient alls, feu Pwargi, qui Indis quoque Lapis Coromandel,'
aut Bubali vocatur. Ex Indiis Orientalibus adferuntur hi Lapides varix magnitudipis. Nofter
hie Num. II delineatus ex maximis eft. Pro ratione molis admodum leves funt, & relinx inftar friabiles,
facillimè in pulverem comminuendi. Igni admoti, Refinx in modum, liquefcunt, fuavem Balfami'odorem
fundentes. Extus nubeculis quali S£ marmoreis variegationibus diftinguuntur. Sunt, qui
Eiftitios effe hos Lapides opinantut : at falluntur. Crefcere enim ilios naturaliter in ftomacho &c inteltinis
Bubalorum, .a hde dignillimis accepimus Hominibus, qui pondo eorum plurima ipfi hue detulerunt,
quam firmiflìmè affeverantes. Lapides hos genuinas effe S: nativas concretiones, in prxdiftis Animalibus
faftas ; quum Beftix hx in Indus Orientalibus admodum frequentes fint, &: loco Boum aut Equorum,
ad Atrriculturam à Ruricolis adhibeantur. Quin & ipfe ego hisce in regionibus horum Animantium nonnulla°
vidi, boves inter atque v.iccas pafcentu. Vagantur ea per fylvas orx Coromandel, &c. foliisque
arborum gummofo refinofis vefcuntur, qus forte in ipforum ftomacho difficulter folubilia tandem coagulum
formant fenfim augefcens, dum novx jugiter lamellx, foliacex, tenuiores vel crafllores, xquabiliter
fe circumponunt, in calculi duritiem fucceffivè compingendx. De Bubalis & Pygargis Aldtovandus
p r o l i x è egit. Yìà. AUro'varidum Ve §u»drufedihus Bifulcis, Lib. I , Cap. V , VI & XV.
Lapides hi cxterum dilute virides funt, partim magis ad fufcum vergentes, partim dilute fiavefcentes,
fiffilcs atque friabiles , colorem fuum &cile communicantes ; inque centro exhibent ftraminum, foliorum,
aut pilorum partículas, inter fe convolutas, quibus refinoGi materies per orbes fefe applicar j donee nati
íic calculi vel per anum excernantur, vel mole aut numero graves animal interficiaat, ab Hominibus inde
eximendi.
Num. II Ejusdemfpeciei Lapis eft , externam fuperficiem undique illx&m monftrans.
Num. I ; Similis fiftitur calculus, qui pro parte defquamatus ftruem lamellarum ad interiora usque
ofteudit'fub Lit. A, B, C, D.
Num. 14 Eft Lapis ejusmodi per medium diffraftus, ut interiora pateant. Lit. A externum corticem
defignat. B Orbes introrfum fenfim decrefcentcs. C Meditullium.
Num. 15 Fragmentum exhibet partem fere dimidiam ejusmodi Lapidis compledens , in cujus
meditullio minor alius lapillus, Ixvis, lit. C reftitit. Patet hie fub lit. A & B, lamellas fenfim niajoeadem,
ut in Bezoar Orientali, ratione fefe circumfjofuiffe.
Num. 16 Sz 17 Minores funt ejusdem ipeciei Lapides.
Calculi
I
D. Valcntyn, in zyn MufeumMufearum^ytnoont in plaat twee
van de voorgcmeldc wonderlyke dienen, die hunnen bek vol grote
tanden hebben, zo wel van bovcn, als van onderen, en vereelykt
de zelve by den Behemoth, waar van Godt tegen Job
ftreekt in 't X L kap. vers lo. Maar alzo andere Authcurcn andere
dieren daar voor houden, is hec zeer cwyFclachtig welk ecn
hec rechte dier is, waar van by Job wordc gefproken. Van de
zeckoeie fchryft de gcmelde Heer Valentyn bladz. i }4 njede,
noemchdc de zclve ecn wilden zceos {Meerochfe-,) maar op datverhaal
is nicc vcel ftaat te makcn. De zeepaarden worden verbeeld
mct vier körte benen en poten, als leeuwen, cn de zeckoejen
met benen en klaauwen als koejen. Op de zelve wyze wordt het
mede by Johnßon verbeeld tab. XLIX^ bladz. 8(5.
Num. 8, 5), lo Komen van Cormandel, en zyn ovaal rond,
glad, en Ileenachtig hard, die zekerlyk mede van zeedieren of
jonge zeckoejen gekoraenzyn, waar van Num. loaanwyli, en
mct voordacht gcbroken is, om tc zien op welke wyze de dikkc
en harde ileenachtige fchillen daardoor dentydtomgegrocitzyn.
Num. II Is ecn andere foort van Lapis Bubalis Oritntalis^ of
'Pygargm^ die van de Indianen Cormandel- of Buffelsßenen genaamt
worden. Deze zyn uit Üoft-Indie mcdegebragt, in foorten
klein cn groot,gclyk die,welken wy hier by Num. u vertonen,
van de grootfte foort is. Zy zyn naar mate van hunne grooTtc
maar licht, harrtig,cn bros, en laten zieh gemakkelyk tot poejcr
vrywen. Als men ze aan 't vuur houdt, imeken zy als harll, en
gcven cen licffelyken balfamyken renk van zieh. Van buiten
vertonen zy zieh als gewölkt en gemarmert. Daar zyn 'er, die
deze natuurlyke flenen voor gemaaktc houden maar de zelve zyn
in hunne meninge bedrogen. Zy groejen natuurlyk in de magen
cn darmen der BufFelsdieren, gclyk wy zeer wel onderrecht zyn
van geloofwaardige perfonen, die ze by menigce van ponden
iclf hebben mcdegebragt, en ons duidclyk verklaarc, dac hct
"waarachcige en natuurlyke aangroei van de gcmelde dieren is,die
in Ooft-indie gemeen zyn, cn de bocren tot hunnen akkerbouw
dienen in plaats van oflen of paarden. Wy hebben 'er zelf verfcheide
in deze landen van gezien, die onder de offen en kocibeeilen
weidden. Deze dieren lopen in ' t bofch van Cormandel,
enz. cn generen zieh van de bladeren der bomen, die gom- cn
harftachtig zyn, dat hunne maag, naar hct fchynt, niet wel kan
verteren , maar mct den tydt eene coagulatie of itremming
maakt, dat allengskens aangroeit, cn fchillen veroorzaakt, die,
naar hunne fpyze is, in vcrandering van koleuren cn dunner of
dikker lamellen of blaadtjes gecalculeert, in een eealiteit zieh
aanzetren, en van tydt tot tydt a.ingroeien. Van de Bubalis of
Pygargus heeft Aldrovandus wydlopig gefchreven. Zie yildrovandus
in ^adrupedtbus Bifulcis^ I. B., Aap. F, VI^ zwXF.
Verdcr zyn deze ftenen bleek'groen, deels wat bruiner, en
deeiswat licht geelachcig, fchilfcrig, en verwen af, zyndc van
binnen mcc ftrootjes, blaadtjes of haairtjes in malkander gerolt,
daar zieh de hariVigc ftoffe om heen zet en aangroeit, rot dat ze
zieh door den afgane ontlaften,of dcK^r de veelhcit daar van Nerven
, en door menfcnen van hen afgehaalt worden.
Num. II Is cen van de zclve foort in zyn geheel naar buitenwaarts,
als mede die van Num i j , waar van met let .A, B,
C , D is aangewezen, hoc dat zy zieh na hunne aflchilfcring
vertonen.
Num, 14 Is doorgeilagcn, cm hct binnenll:e daar van tc
vertonen , als mede met de lerters A, B, C aangewezen, gelyk
ook die van Num. 1 f , zyiide eene kleine helfe van diergelyke
foort, waar in nogecn klein glad fteentjc is tc ruggeblevcn;
ook ziet men op welke wyze de lamellen zieh daar om hecn hebben
'
woi
, gclyk men by de Orientaalfche Bezoar gewaar
een Num. 16 en 17 zyn van de zclve foort in 'c klein.
I n