I20 RE R U M NATURALIUM
Trachea fiiccumbit Oefophagiis, qui, reao duilii à fiiiicibus, juxta fpinim, descendit, intils hvis,
kibriciis, xqiiè c.ipax ubique, "donee eò circiter loci deveneric, ubi pars inferior membranofà Pulmonis
Jccori adcrcfcic: tum enim & exafperatur intus. Se ampliatiir magis, ore lato paulò poft in Ventricul
um abiturus. Vid. Fig. I & VI.
Ventriculus condnuatus faltem eft OefopLigus, nifi quod capaciorem m laccum dilatetur, qui plicis
nigisque valdè inrcqualem monftrat internara fuperficiem, neque vel in eadem quoque Serpentum Ipecic
ejusdem femper figurx videtur effe. r i n-
Aperui fane Serpentes, quarum Ventriculus nonnifi paulò majore capacitate ab Oelophago le dilhnguebat;
dum idem in aliis tumore'mul tum exorbitante peculiarem penitus làccum referebat. Scilicet
Serpens' prardâ fe fuftentat non omni tempore obvia : nafta hinc eft cum Oefophago Ventriculum valdè
cxtenfilem, ut efcâ oblat.î in plures dies (ibi profpicere poffet ; doûa interim fimul,fi requirit neceflitas,
jejuniiim pati quam longillimum, quo tempore vacuus venter valdè conttaliatur neceffe eft. Hxc qui
fecum reputar, ex facili videt , multum fore discrimen, ratione capacitatis, inter Serpentis bene pafta:,
ejusdemque dudum abftemix, Ventticulum. Vid. Fig. I , 11, III, VI, VIII.
Addo in tranfitu , quod ventriculis Serpentum examinandis intentus multoties inibi variorum repererim
Animantium cadavera femicorrupta : ita Ranam Fig. VII ex ventrículo f. Serpentis Fig. Ill extraxi; ÔC
in ventrículo Serpentino Fig. VIH diffeíto prominet etiamnum cauda Lacerta; lit. a. ex Oefophago mox
in cavum Stomachi devolvenda ; in cujus fine etiam hoerent bini phafeoli, Ut. b. b . , macerando quidem tumefaòli,
at ventricoli aftione minimè contriti. Qua: obfervata aliquam fortè lucem adferre poffunt explicando
digeftionis negotio in hisce Animantibus.
Ventricuìo arilior ciDntinuatur duiäus Inteftinalis, qui in principio, libi veficani Felleam, Pancreas,
vel Lienem, fibi propinqua gerit, tantisper reità defertur, deinceps vero plurimis crifpatus revolutionibus
inferiora pet i t , rurfumque ad pollicum aliquot diftantiam ab ano in reftum canalem evolutus, tandem
in cloacam dilatatur Ureteres pariter recipientem, & hiatu anguftiore, una cum foecibus inteftinaUb
u s , lotium Renum excernentem. Vid. Fig. I, II.
Hepar, ut diilum, immediate Cordis capfula: adcretum, inde descendit quam longiílimum, media
via ficco Pulmonali firmiter adhirens, nullis di f t inaum lobis, fenfim gracilelcens in duf tum, qui, duos
pollices latos circiter fub ventrículo, Inteftinali fiftula: videtur implantari. Vid. Fig. I , I I , IV.
Quin ÔC ad ip(àm Inteftinorum è Ventrículo originem, qua contraflrior quafi Pylorus extus finuluin
efformat, aliud adpenditur corpufculum, exiguum, oblongo totundum, vale Cinguineo nefcio, an ligamento,
aut duf t n excretorio, tunica: Inteftini fefe adneûens . Id an pro t i ene , an pro Pancreate habendum
fit, non determinaverim. Vid. Fig. I , lit. p.
Sub hoc deinceps vifcere Veficula vifitur Fellea, ab Hepate quidem feparatiffima, at Inteftino ipfi adha:
rens, juxta hujus externam fuperficiem recurvatum demittens duf tum Cyfticum, cum duñu forte Hepático
prius coeuntem, quam Inteftini in cavum fefe penetrar. Vid. Fig. I , II.
I n Pancreate indagando majore ufus fura diligentia, quam felicitate: fiquidem tale neutiquam potuerim
jnvenire corpus, illius quod Ipeciem ahquo modo referret.
O n J c r de luclitpyp legt de (lokdarm, dieregtdraads I de
k e e l , längs
g l i b b e r i g , t
E O I
lev, vali: gre
n e r , wyuer,
d e ma:ig. Z
D e maag is cefi
ven dac zy tot cene raìrn
ncn wegens raenigvnldi^
fchync ook in cene en de
ncrlci gedaante te hebbei
d i e de mang maar ecn wei
t c r w y l de zelve in andere
gezonderde zak gclcck :
•oediel vinden, zyi
i f l o o p t , zyndc van bii ^ _
evcn wyd, tot dat hy omtrent die plaats
her onderiire vl icsacht ige gedeekc der long aan de
i c : want daar wordt de zelve van binnen onefFe-
:n eindigE kor t daar na met eene brede opening in
F i g . I c nVI .
maar cene uitftrekking van den flokdarm, behalt
e holligheit verwyd wordt ,en vanbin-
; vouwen en rimpels zeer oneffen is, Zy
zelve foort van (langen niec altoos ecn.
Ik h eb, zeker, {langen geopent,
inig_ ruimer hadden dan den flokdarm;
, uittermacenuirpuilende, naar ecn afwant
nademaal de flangen niet alcvdt
2c door de Na tuur met een maag DC-
^ a a f t , d i c zeer uicrekt,"op dat zy van de voorkomende fi
v e l e d.igcn voorraadt kunnen opdoen: ondertulTchcn hcbben zy
o o k , als het de noodt vereifcht, zeer lang vaften geleert, in
w e l k e n tydc de ledige maag zonder twyfFel nictweini g inkrimpt.
Z u l k s overwegcnde, ziet men ligt, dat 'er groot onderfcheidt
t e n aanzien van de ruimte in de maag van ccn en de zel
moct ontfbaan, wanneer zy welgegeten, of langer cydi
h e e f t . Zie Fig. I , I i , I I I , V I en VIII.
By deze gelcgenheit voege ik hier noe b y , dat ik m(
igma-
;cn tc
I c n , wannccr ik bezig ben geweeft met de magen van ila
doorfniiffelen , half vcrteerde aazen van verfchcide dieren Baar in
h e b gevonden. Dus heb ik de kikvor fch, F i g .VI ! verbceld,uit
d e maag f. van de Hang Fig. III gehaalt} en uit de open gefnedene
liangen-maag van Fig. V I I I fteckt nog de ßaart van ecnc
hagedifle onder let. a. uit, die als gerecd llaat om uit hct cind
e des flokdarms in de maag af t e zakken. Nog ziet men in het
l a a t f t e van die zelve maag twee boontjes, let. b . b , leggen, die
door het weken wel opgczwollen , maar echter door de werking
c der maag in hct minl i nict afgcilcccn zyn. Dicrgelykc wa.ircilui
nemingen kunnen miiTchien eenig licht toebrengen tot de verk
l a r i n g van de w y z c , op welke het voedfel in deze dieren vert
e e r t wordt.
N a de maag volgt het kanaal der dar raen, dat naauwev is, en
in 't begin voor zo lang regt afloopt, als het de galblaas, het
k l i e r b c d t , o f d c mi l t , naaft zieh heetcj maar in ' t vervolg krygt
h e t zelve vele bochten en kronkels, gaande dus naar beneden tot
o m t r e n t eenige duimen breedte boven den aars, ahvaar hy weder
r e g t uitgeftrekt a fzakkende, en eindelyk zieh verwydende, het
zogenaamde rioel u i tma akt ,he t welk ook de pisleiders ontfangt,
e n alzo door het naauwe aarsgat de pis z o wcl der niercn, als de
ftrondt der darmen ui twerpt . Zie Fig. I , II.
D e l e v c r , zynde, gelyk gezegt is, onmiddelyk aan het hertz
a k j e vail gegroeic, loopt van daar zeer lang af, en is onderweg
c r i m e t denlongen-zak naauw vcreenigt, zonder eenige vcrdc-
I j n g in lobben , wordende allengskens fmaller, tot dat zy een
leider u i tgeef t , die omtrent twee duims breedre onder de maag
in de darmpyp fchynt ingcplant te worden. Zie Fig. I , I I , IV.
Daarenboven ziet men omtrent het beginfcl der darmen uit de
•laatfe, daar de mxag-por t ier , als eenigzins ingekromuiten
ccn kleinen inham of bocht ma;ikt, nog een
- . j d e r klein l igchaam, van gedaante langwerpig rond, hangeni
waar omtrent ik in twyfFel b e n , o f hct door ccn blocdvat,bände,
f door een aflcidend kanaal aan den rbk des darms is val l ge-
3r zeker zeggcn, of hct de milt,dan
loemt worden. Zie Fig. I , lec. p.
d e galblaas,die5wel duidclykcnvermdc,
doch met den darm zclf verz
i e h gccfc, de we lke , längs de uit-
1 d a rm omecbogen zyndc, miflchien
raileider
cerft met den galleider van de lever zieh vcreenigt, voor dat hy
in de holte van den darm doordringt. Zie Fig. I , I I .
H e t klierbedt heb ik met meer vlyt dan voorfpoedtnagefpeurt,
vermits ik nergens zo een ligchaam kon gewaar worden , hct
w e l k eenigzins daar naar gelcck.
E i n d e l y k
m a a g ,
pen
h e c h t . Dus kan ik nie
of hct een klierbedt ma|
O n d e r dit ligchaam v
VC g e n o c g van de Ic^
k n o c h t ,
wendige oppervlaktcv
" t den eallci
T H E S A U R U S . 121
Renes denique & mamitudine & ftrudiirä admodum fpeftabiles funt Serpentibus. Humilior autem
eft ipforum fitus, ut vel fub ipfis Tefticulis, in maribus, demum reperiantur, apice eorum paulo clevatiore,
quam locus eft, quo Inteftinum, mox in Redum abiturum, gyros fuos amittit. Interim finifter
Ren notabiliter altius, quam dexter, affurgit. Sunt autem corpora, angufta quidem, at valdè
longa, è tenui principio fcnfim latiora, dein vero fub finem iterum gracilefcentia, appianata , maximam '
partem (in Serpentibus fairem diu Ipiritu fermentato maceratis) albicantia, è plurimis corpusculis, tanquam
minoribus Renunculis, laxè libi mutuo adpofitis confiara, ftruaunä m aliorum quoque Renibus
Animantium non inufitatâ.
Ncque dubitet quispiam, utrum ex vero Renum nomen his corporibus adtnbuatiir : eorum namque
quodvis ureterem oftendit juxta longitudinem alterutrius marginis defcendentem , in defcenfu novo jugiter
ramulo, è fingulis minoribus Renunculis oriundo, auilum, brevi reftáque via, verfus cloacam tendentem,
in quam peculiari quilibet orificio feiè exonerar. Vid. Fig. I , II.
Superfunt generationis organa breviter indicanda. Mas Serpens"binos gent Tefticulos , altiore etiam,
quam Renes, loco in ventre fitos, dextrum & finiftrum ; quorum ille itidem, ut de Rene dextro diûum,
finiftro liumilior eft. Pifi majoris uterque formam, paulo tamen magis ellipticam, habet, & coloreni
extus atque intus albicantem. Cujushbet autem è corpore medio prohcifdtur vas deferens, quoque albicans,
infinitis fiexibus, arilè concretis, crifpatum, quod hinc evolutum vel triplo etiam longius fore,
quam nunc eft, credibile fit. Defcendunt porrò h i c ipfa vafa verfus fui quodlibet lateris Renem, cujus
limbo exteriori laxé hirentia una progrediuntur, donee, emenfis Renibus, uretcrum comitatu, usque ad
cloacam, ftipata, deinceps, infra hanc, in Penes geminos, fubordinatos, fefe immergant . Vid. Fig. 1.
Penes heîc gemini occurrunt, fuis radicibus infra cloacam, ad principium cauda- defixi, extra oeftum
Venereum fub integumentis cauda: latentes, inftar duorum corporum conicorum, apice fuo cauda: finem
í p e ñ a n t i u m , qua:, cava intus, fi aperiantur, faciera internain plurimis horridam ipinulis, verfus cloacam
prelfulis, oftendunt. Vid. Fig I.
^Hic quidem Penium fiaccidorum eft ftatus; qui dum rigent, è fuis in cauda vaginis exfurgentes, intern
a fuperficie (pinofa extroverfâ, apices fuos per cloaca hiatum emittunt, foemell.ï frigidioris loculos ardentibus
aculéis ftimulaturi. Perailo coitu reducuntur iidem, ut chirotheca: digiti, quorum apici intus
adnexum filum retrahitur.
T e l l i um loco Ovaria poflìdet Serpens fcemella, admodum infignia tempore parturitionis, & miro ovor
um nurnero fceta. Duo nimirum confpiciuntur duftus, membranacei, valdè exteniìles, forte & vi
mufculoiâ contraftilcs, longiffimi: certè alterutrum circa ventricuU confinia jam ortum deprehendi. Continentur
autem hisce duûibus ova, fibi mutuo direflè fubordinata, in funiculum quafi colligata, numero
plurima, ut vel in uno ejusmodi canale quatuordecim & quandoque pinta numerarim. Ita inftruCti
hi oviduitus, per fuum quilibet Ventris latus, reftâ defcendunt, peculiari utrinque orificio in cloacam
ièfe terminantes. Vid. Fig. II.
Uteri ca:terum fingularis veftigium reperire nullum mihi licuit. At infra cloacam bina quoque corpora
conica, obtufioribus tamen apicibus donata, fubter caudx lutegumenta deprehendi conrinuata, extus
ferè
E i n d e l y k zyn de nieren der (langen, zo wel ten opzichte van
h u n m a a k f e l , als uitgcftrcktheit, zeer merkwaardig. De zelve
l e g g e n vrylaag, zo dat men ze, by de mannetjcs, eerlfc onder
d e balletjes vindt, en hun opperfte punt maar een weinig hoger
l e g t dan de plaats, daar de darmen, huune kronkels verliezcnd
e , kort daar na den eindcldarm uicmaken. OndertulTchen legt
d e linker nier merkelyk hoger dan de regter. Hec ligchaam der
n i e r c n is fmal, maar zeer lang, wordende van een dun beginfel
allengskens breder, doch naar onderen weder fmaller. Het is
als plat gedrukt , en mecftendeels, ten minften in ilangen, die
l a n g in brandewyn gelegen hcbben , witachtig, bertaande uit
zeer vele kleine deeltjcs, die los aan elkander gevoegt zyn, en
naar kleine niertjes zwemc n j gelyk zulk een maakfel m de niercn
van andere gediertens niet ongemecn is.
N i e m a n d t trekke in twyf tel ,of deze ligchamen wel met recht
voor de nieren gehoudcn worden; wanc icder der zelve toont
e e n pisleider, die längs den ccncn randt afdalcnde ondcrwegcn
t e f f e n s met cen nieuw takje van icder dezer kleine niertjes verg
r o o t wordt, en vervolgens den koncn en regten weg neemt
naar de rioel, in welke iedcr met eene byzondere openine zieh
o n t l a f t . Z ieFig. I , II.
N u is niet meer overig dan dat ik (
d e delen, die tot de voortcelingc behc
Hang heeft twee baUetjes, een regte
d e nieren in de buik leggen, zynde de
d e linker gcplaatft, gclyk medc van de
h e b b e n de gedaant e van eene grot c erwet
g e r , en zyn van binnc
b r e n g t uic het middei
v o o r c , het welk
zeer digt aan cen i
zelve wel dri
k r o n k e l s los maakti
beneden toe, nade
Wiens ui twendigen randt zy zieh los aan hangen, en dus'tc ¿elyk
v o o r t g a a n , t o t diit z y , d e lengte van de nieren atgelopcn hebbcnd
c , zieh by de pisleiders voegen, cn met deze tot aan de riocle
îflw. / / .
n a k e n , onder welke zy naderhandt zieh v
de twi:e onJcrhor ige mannelyke roedeker
M e n ziec hier twcc mannelyke rocden, d
ond(
d e riocle aan het begin des ilaarts •
z e niec verhit worder ^
v e r b e r g e n , in gedaante va
h u n n e punt naar het eindc
zyn. Als men de zelve c
n e n f t e oppervlaktc eene i
alt 5
: r de bekleedfc
wee kegeírondi
:s ftaarts ge r ieht
n fnydt
i g t e
roedekens
iy uit hunr
: pi
jelyks
: en uitha
;-endc icd(
: körte befchryving van
i , g e v c . De mannccjesi
cen linker, die boven
r c g t c r ook hoger dan
niercn gezegt is. Zy
, doch wat langwerpi-
:hcig. leder der zeive
im een aflcidend vaatje
n witiu
ligcha:
wuAciitig zynde , met oncaliykè,
, bochten gekronkel t is, zo dut hct
u z y n dan het nu is, als men alle de
üde. Voorts lopen deze vaatjes naar
de nier van de zelve zyde
p u n t j e s naar de rioele toc gekeert
z y n . - Z i e Fig. I.
Z o d a n i g is de geflcldheit van
z y n j maar als zy Ityfworden, r)
die in den Ibiart zyn, en Üeken 1
n i n g van de rioele , kcrendc de ii ^ ,
v h k t e naar bui tcn, om dus mec der zelver bi
koude natuur der wyfjes te verliitten. Dit
d e , worden zy wederom ingetrokken, evei
een handfchocn, wanneer inen aan der zelvc
een draadt vali gemuakt hebbende, den zclven'ce
D e wyfjcs-flang heeft , in plaats van balletjcj
k e n , die in barcnstydt zeer groot , cn met ecn
tal van eieren begaaft zyn. Namentlyk, men
lange vlicsachtige kanalcn, die merkelyk i
f e h l e n ook door middd van de fpierki-acht zan
ncn worden: immers heb ik gezicii, dat ec
o o r f p r o n k reeds omtrent de maag nam. In
zeer talryke eiert jes bevat, de welke regt c
p h t a t l t , en gclyk als aan cen draadt gei'cgèn
v e e r t i e n , en zomtyds mccr der zelven in cen (
be. Dus voorzien gaan deze kanalcn, icder 1
den buik, regt naar onderen, en eindigen, i
zonderc opening, aaii weêrkanten in de, rioek
Voo r 't overige heb ik geen fpoor van ee
moeder kunnen vinden; maar onder de rioele
t c voorfchyn twee kegelronde üí^chamei
p u n t e n hadden, i
Hh
• e r d e r uitilrckken cot
; y n d e , zo lanij
van den itaart ztcK
i g c h a m e n, die mcc
. cn van binnen hol
z o bcvindt men in de bind
o o r n t j e s , die met hunne
;i als op elkander gedrukc
als zy (lap
î f c h e d e k e n s ,
:en uit door de npcg
e d o o r n d e , opperandende
pnkkcl s de
werk volbr;
als de
L-agt zy.v
u g crekt.
, de eiet
ongemec:
litgcdyt
1 gezecr
m if-
,kke;
1 van beide zvneu
deze kanalcn zyn
nder clIcandLr ge-
•.yn; zodatikwel
i e r f t o k getelt heb-
,ngs zyiie zyde van
;der met eene by-
. Zie Fig. II.
IC byzonder e baarkwamen
insgdyks
e c h t e r wat bo
onder de bädccdfels van den Haart voortli
pend