Hl. gegroeide Korrels, als die van Pekelzout,
x x v ? ' welker driezydige kanten fchynen aan te too-
stus°fd’ nen’ c*at het agtzydige Teerlingen zyn. De*
zelven worden raauw niet ligt van den Zeil-
fteen aangetrokken , en geeven een roode
ftreek.
XXVI. (26 J Yzer , dat ontrefbaar is , witachtig ,
Ferrum . 7 • Spatofum. ópaathlg.
Yzerfpaath.
Deeze noemt men Witte Tzer - Erts of ook
Staalfieen en Tzerfpaath, als volkomen naar
Kalkfpaath gelykende , dan d3t zy in ’ t Vuur
zwartachtig wordt. Overvloedigst breekt dezelve
in Stiermark, als ook in de Wildberg
-in \ Bergfe Land, by Meelbach in ’ t Nasfau»
Weilburgfe en in \ Venetiaanfche Gebied van
Brescia en Bergamo. By Andriesberg,op den
Haarts , breekt witte Kalkfpaath, by Orpes
niet ver vanPresnits in Bohemen, Asbest, in
Stiermark Zwavelkies, in Voigtland en in Piemont
Kobalt-Erts; by Zellerfeld, als ook in
de Dorothea byClausthall, Loodglans; by Lau-
terthali op den Haarts gedeegen Koper; by
Schladf26)
Ferrum intraAabile albicans Spathofum. Syst,
Nat. uts. Sp 26. Syst. Nat. VUL p. 175. N. 10. Ferrum
Spathofum, Colotc gilvo f. badio, W o l t . Min. 31.
Min. Ferri alba Spathiformis, Wa l l . Min. 244. N. 3.
Minera Ferri alba W a l l . Syst. Min. II. p. 251. Minera
Martis Spathofa. Vos. Min. 167. Terra Calcaria
Marte intime mifta, indurata. Cronst. Min. 29.
Schladming in Stiermark , als ook by Claus- m.
thall, Wit Gulden, en in de Dorothéa, by Ax x vt
Ratiborzits in Bohemen, Zilvér Glas-Erts H o o ïd -
STDK.
daar in. Tzerm
Altoos geeft deeze Yzer-Erts, of fchoon fpaath.
zy niet wit is , een witte ftreek; zy neemt,
lang in de Lugt leggende, en nog meer in ’ t
Vuur, by het verkoelen, een bruine of zwarte
Kleur aan; verliest in ’t Vuur veel: dikwils van
dertig tot veertig Pond in ’t Centner , aan
gewigt: welk verlies grootendeels voortkomt
uit de wegdamping van Waterdeeltjes. Anders
behoort zy onder de ligtvloeijende en
rykhoudende Ertfen, geevende dertig en veertig
Pond Yzer, ja meer, i n ’t Centner. Het
Yzer, dat men ’er uit krygt, is ook uitmuntend
goed, niet koud- noch rood - breukig (p)
en voortreffelyk om Staal van te maaken. Na
’ t rooften wordt het van den Magneet aangetrokken,
en beftaat blykbaarlyk uit Metallyne
Yzer- en Kalk-Aarde ; welke laatfte de oir-
zaakis, dat het zo gemakkelyk tot vloeijing
is te brengen, en misfchien ook dat het zulk
deugdzaam Yzer uitlevert. . Zender twyfel
ontftaat het ook daar uit, dat eenige byfoor-
ten van deeze Erts met Zuuren opbruifchen.
Alle anderen Stoffelyke deden, daar in, zyn
louter
( vy D a t is te z e g g e n , n ie t b a r f t e n d e , ’ t z y h e t k o u d
e l g lo e ije n d g e fm e e d w o r d e .
H 3