11
1
60 H e t Y z i r , e s
lil'
A f d e e l . xxv.
Hoofds
t u k *
ger van allerley ontbindende Vogten aange-
greepen, verteerd en opgelost, dan het Yzer.
De Lugt zelfs, al is zy niet zeer fcherp, het
allerzuiverlle Water , veroirzaakt een geelachtig
bruine Kalk , of Roest, op deszelfs
Oppervlakte. Onder Water wordt het week
en ïchilfert af, en zo men ’t gloeijende verkoelt
ïn helder Water, dan neemt hetzelve een fa-
mentrekkende Smaak en verflerkende kragt
daar van aan. De Zuuren, inzonderheid de
Mineraalen, tallen het met veel hevigheid aan;
regt flerk Vitriool-Zuur werkt zo geweldig
niet; maar, met genoegzaam Water verdund
zynde, dan wordt ’er het Yzer, even als door
het Zoutzuur, met een groote verhitting en
fterke opbruifching» door opgelost, een groote
veelheid Dampen uitgeevende, welke zeer
fchadelyk voor de Borst zyn , en byna als die
van Rottekruid Hinken. Dit is de zogenaam.
de Ontvlambaare Lugt, dat Gaz van H e l m o n t ,
waar van men, wegens deszelfs ligtheid, v y f of
zesmaal zo groot als die der Dampkrings-Lugt
by den Aardkloot , nu onlangs begonnen is ,
tot het vullen van Lugtbollen, die hoog in de
Lugt opftygen, gebruik te maaken (w). Deeze
(tv) Zie de befchryving der Troef neerhingen met konjiige
Lugtbollen, weike, in ’t laatfte des ƒ aars *783, te Parys
opgelaten zyn, met derzelver Afbeeldingen, door my uit
hetFranfch vertaald, onlangs uitgegeven.
Ze Damp kan in Glas of in Flesfchen lang
bewaard worden , en vliegt altoos, wanneer xxv.
ïnenze aanlleekt, met een Hag in brand, niaa-*TOK?rD"
kende een bleekrood© Vlam. De oplosling in
Vitriool-Zuur is groenachtig , zy laa t, lang
ftaande, een gedeelte van het Yzer weder als
een geele Oker vallen, en, wanneer menze
ïn eene hitte , niet veel minder dan die van
kookend W ater, z e t , Hellende haar vervolgens
in de koeltê, zo fchietzy Yzer*Vitriool** De * Vitrio-
oplosfing in Zoutzuur is beHendiger, en laat,
wanneer men niets anders ’er bygiet, het Yzer
niet weder vallen. In den beginne is z y groenachtig,
naderhand wordt zy bruin: z.y geeft
wel door het uitdampen KryHallen, maar dee-
ze fmelten wederom van zelf in de Lugt. Het
Yzer met Armoniak-Zout fublimeerende,blyft
altoos een deel daar van in verbinding met het
afgefcheidene Zoutzuur, wordende in de open
Lugt tot eene Yzer-Olie, die een waare op-
losfing is van ’t Yzer, door dat Zuur. Het
Zoutzuur ontbindt zelfs de Kalken van dit
Metaal. Salpeter - Geest ontbindt ook wel het
Yzer met groot geweld, met flerke verhitting
en opwerping van Dampen , die fcherp en
rood z yn , maar van een tegenfirydige natuur;
alzo zy het Licht o f de Vlam, die men ’er naby
brengt, uitblusfchen en omtrent de helft
zwaarder zyn dan de gemeene Dampkrings-
E 2 Lugt.