{1(1
j6 6 H e t K o p e r , e n
in . als ik gezegd heb, in deezeri een aanmerkelyk
x x f ö verfchil. Ik vind, dat de Mynen van la Pla-
*TVK°rD" iQ Spanje , twee Mylen ten Noordwesten
yan de Stad Molina , alleenlyk Plaatjes
uitleveren, ten deele blaauw, ten deele groen,
in de Spleeten van witte Kwarts gegroeid ,
waarfchynlyk overblyfzels van een ryker Erts.
Thans zyn de vbornaamfte Kopermynen inde
nabuurfchap van Rio Tinto, , en deeze hebben
kortlings, in tien Jaaren tyds, omtrent honderd
en - veertigduizend Ponden fyn Koper
uitgeleverd. Men ontdekte aldaar, omtrent
negentig Voeten diep,in ’tjaar 1762 een fraai-
je Koperen Plaat, met een leesbaar Romeins
Opfchrift, daar in gefneeden. Dat de Romeinen,
weleer, dezelven bewerkt hebben,blykt
uit de overblyfzels yan Fornuizen , die men
daaromftreeks vindt, in ftaat om vier- o f vyf-
honderd Centners Erts te bevatten, en dus veel
grooter dan eenigen , welken men in Spanje
o f in de Westindiën gebruikt (Q. Het Land
is daaromftreeks met Slakken bedekt. Op ver-
fcheide andere plaatfen van Spanje komen ook
Koperhoudende Stoffen voor, gelyk ik ’er heb
van Guadalpanal en Valence. ^
Aflchei- Ook geeft de eerfte Smelting van de Zilver-
z^ïver^B Ertfen doorgaans eenig Koper, en de Koperverdere
Ertfen houden gemeenlyk wat Zilver, dat b y
zuivering .
yan ’t Ko- «et
perf
l j Tretvels ihrough Spain. Lond. *£8®>p.3io.
de K o p e r . E r t s e n . 167
het verfmelten ’er in blyft , indien het niet aidebl.
door Konst daar van gefcheiden worde. Meest
gefchiedt dit met Lood. Een Centner Gaar- s t o k .
Koper, dat uit tien- tot elf-Loodige Ertfen
gehaald is,vereifchr ontrent een half Centner
Lood en eene Karre Kolen. Het Zwart-Koper,
dat op de meefte Manieren van den eer-
ften arbeid komt, wordt zelden zo gebruikt,
doch men verkoopt het dus in Hongaric aan
de Turken. Dit heeft nog allerley vreemde
deelen , voornaamelyk Yzer en Zwavel, by
z ig , welken het onzuiver en wreed maakeri ;
waar van het gereinigd moet worden, om fyn
en fmeedig te zyn. Deezen arbeid noemt men
Gaarmaaken , ’t welk o f , gelyk by Fahlun in
SweédeD , op eenen grooten , o f ; gelyk aan
den Onder- Haarts, op een kleinen Gaarhaard;
o f , gelyk in ’t Keulfche Zuurland , wanneer
de Koper-Ertfen fterk Yzerhoudende zyn, op
eenen Zandhaard; o f , gelyk by Gozlar,in een
Dryf-Oven met Zooden*, o f , gelyk by Gru-
nenthal in Saxen, als ook by Teyoba in Hon-
garie, in een groote Gaar - Oven gefchiedt.
Gemeenlyk valt, by dit gaarmaaken, wat Verfehü
Koper-Afch, die tot veelerley oogmerken ge ken en k'
bruikt wordt, en aTtoos een goed deel Slak-derze*verJ!
ken, Gaarjlakken genaamd, welke men aan den8ebnuk‘
Onderhaarts, in den Oven, waar in de Koper*
Ertfen gefmolten worden , brengt, en wat
Slakken , die van de Loodfmelting komen * L 4 daar lil. Dcel. V- Stuk.