A111. fdeel.
XXVI.
H oo fd s
t u k .
Koper
Kaal-
Erts•'
Zwart
Koper- Erts.
Cinaber en in Sigtnundfcollen by Salatnam, in
Sebenburgen, vermomd Goud daar in.
Ik heb de Koper* Vaal-Erts met gekryftal*
lizeerde Kalkfpaath van den Haarts ; gekry-
ftallizeerd met Pyriet in Kwarts , van Schnee-
bèrg in Saxen ; ook Zilverhoudende , met
Kopergroen en blaauw, van Schletz inVoigt-
land; met Paauwenkopcr en Bergblaauw van
Sahlfeld in Thuringen : met Yzer-Oker uit
Stiermark en van ’ t Eiland Sicilië.
Deeze Vaal-Erts is zwaar, half hard,'en
op de breuk weinig glanzig: zy fpringt, ge-
flagen wordende, in onbepaald hoekige brokken
, en heeft gemeenlyk eene Staalgraauwe
Kleur, welke fomtyds fterk naar het zwarte
trekt, en dan zeer naby komt aan de Zwarte
Koper - Erts, by ’t Bergvolk Schwarts - Erts genaamd,
die van Wal l er i u s hier t’huis ge-
bragt wordt; te meer om dat de Vaal-Erts
zelve dikwils zwart beflaat. In 't uiterlyk
aanzien zweemt zy anders veel naar ’t Koper-
glas, maar is zo glanzig niet en meer naar ’c
graauwe trekkende of vaaj; zynde tevens zeer
broofch en moeielyk te fmelten. Zyn Ed.
bepaalt de plaats der afkomst niet. Ik heb
zodanige met Kopergroen en Kies in Flets
uit Voigtland ; met geel en Paauwenkleurig
Koper, van Breidbach in de Paltz; als ook
Laagswyze met Pyriet in Okerige Kwarts uit
Cornwall, door Doétor Schlosshr aldaar gevonden.
Be-
Behalve Rottekruid en Yzer , bevatten dee- .
ze Koper - Ertfen ook Zwavel en leveren xxvi.*
dikwils meer dan de helft van haar
wigt aan Koper u it, hetwelk altoos van Zwart
eenen wreeden aart is. Gemeenlyk hou-
den zy ook een weinig Z ilve r , fomtyds
vry veel: en dan worden zy tot de Zilver-
Ertfen betrokken. Zeer zeldzaam komt de
Vaal-Erts gekryftallizeerd voor; of in driêzy-
dige Kryftallen , als by Kapnik in Sevenbur-
gen of in tienzydfge , met Kogelvlakten, by
Dognatska; of in veelhoekige, by Grosfen-
gogel in Tirol en in Herrengrunde: Welke
laatften groot en glanzig' zyn.
(8) Koper , dat getniheralizeerd is , Affeni*
kaal en wit. Cuprum
albidum,
Witte Ko*
Men noemt dit Weisf - Erts o f Weisf-Rup ■ Per■ Erts.
jkr ■ Erts in Duitfchland , dat is Wit-Koper-
Erts: niet om dat het wit Koper zy , maar
eene witte Erts van Koper. Zy komt zeld-
zaamer dan de Vaal-Erts voor. C r o n s t e d t
kende ze niet: volgens L i n n ^ üs breekt zy
in Saxen en op den Haarts : volgens W a l l
e -
(8) Cuprunt mirteralifatujft Arfenicale album. Syst.
Nat. XII. Tom. I l ï . Sp. 8- Cupr. Ferro & Arfenico
Sulphurato mmeralifatum. Cronst. Min. §. i<jy, Minera
Cupri alba. Wall. Syst, Min. Ij. p. 2g0,
M 2