Afdeel Praa^ » en mooglyk ook de Yzer-Man o f
XXV. Tier'Glimmer t’huis brengen , welke vervol*
gens befchreeven wordt,* of ook de zuivere
Fzer- Kryjlallyne Staal‘ ‘Erts , van Stiermark in Ka*
^ ^ • r i n t l i i e , enz.
III. Aantrekbaare Yzer-Erts.
IV. (4) Y z e r , dat aantrekbaar is, zwart achtig ,
Ferrum . . .
Chahjbea- e eniger ma at e vonkende, en zeer digt van
staaldigte zelfftandigheid.
Dit is een der befte Yzer-Ertfen , van Wal-
eerius Zwarte Yzer-Erts genaamd, in Swee-
den Swart Jernmalm. Men vindt dezelve niet
alleen op verfcheide plaatfen in Noorwegen
en zeer overvloedig in Sweeden, maar ook in
Bohemen en Hongarie , zelfs in Yenetie en
Piemont, en op ’t Eiland Elba in de Tos-
kaanfche Wateren. Zodanige komt insgelyks
onder de uitwerpzelen van den Vefuvius voor/
Z y is, buitendien, in Lapland, in Siberie en
te Crownpoint in Noord-Amerika, aangetroffen.
Kalkfteen,Kalkfpaath, Glimmer,Kwarts,
Veldfpaath en Schirl ,zyn de Gefteenten, waar
in zy meest voorkomt.
Dee*
(4) Ferrum retraftorium nigrans fubfcintillans compac-
tisfimum. Syst. Nat. uts. Sp. 4. Minera Ferri retraftoria.
Cromst. Min. 312. N. 1, Minera Ferri nigra. Wall«
Syst. Min, II. p, *37,
d e Y z e r - E e t s e n . «?3
Deeze Erts is zwartachtig graauw van Kleur, A
geheel Staaldigt, dat is , zig als Staal vertoo- ^XV*
nende, en fomtyds op de breuk als Glas glim- h u k .
mende. Zy geeft een zwarte Guhr, dat is
een zwart Roeftig Vogt, af, en laat zig zelfs
raauw zeer ligt van den Zeilfteen aantrekken.
Aan ’ t Staal geeft zy naauwlyks Vonken, en
wordt, door enkele gloeijing, zo fmeedbaar,
dat zy zig laat hameren. Gemeenlyk is zy
ligtvloeijende, geeft van vyftig tot tagtigPond
Yzer uit het Centner, en, het gene daar uit
gewonnen wordt, is voortreffelyk goed, uit-
muntende tot het maaken van Staal. Ik heb
daar van, uit Sweeden en Noorwegen, fraaije
Stukken.
(5) Y ze r, dat aantrekbaar is en zwart achtig,
met Ruit achtige Vlakken in de Erts ver-Sidereum.
Yzerfpreid.
glans.
Deeze, die men in Sweeden Zevenfler-Erts
noemt, valt aldaar in de Yzermynen vanNord*
berg en Grengie, als ook in Wermeland, en,
volgens de aanwyzing van S t i e g l i t s , zou
een foort van Yzerglans by Dambach in ‘de
Paltz of in de Neder - Elzas breeken. Dit
(5) Ferrum retra&orium nigrans, Maeniis Rbombiös
Minerse Ferri infparfis. Syst. Nat. uts- Sp. 5. Eifen glans,
jcs-r. Min. 59i. N. 110. Minera. Ferri grife» ftellats».
Wall. Syst. Mm. II. p. *4°*
III. Deel. Y. Stuk,