De tweede penning, onder Karel V geslagen, is, wat de kz. betreft, aan de
boven beschrevene gelijk', op een punt na; in plaats van ANVRES, staat er
namelijk thans, gelijk beboort, ANVERS.
Op de vz. vertoont zich Karel’s borstbeeld, naar de regterzijde gekeerd, zon-
der de Orde van het Gulden Vlies, en op jeugdigen leeftijd.
Het omschrift is:
DA • DE • QVE -PE • CAE • Q ■ C^E • SVNT
D. i. Date Deo queue Dei, Caesarique quae Caesaris sunt, -of: Geef Gode
wat Gods, en den Keizer wat des Keizers is.
F IL IP S IV,
TOT A AT BE BACIFICATIE VAT GETD.
(1555 O F, WAT DE MUNTEN BETEEFT, 1557---1576.)
Hoewel Eilips IV, door den afstand van zijnen vader op den 25 October
1555, reeds in dat jaar op zijnen naam had kunnen doen munten, liep het
echter tot in Augustus 1557 aan, alvorens hij van dit zijn regt gebruik maakte
en bevel tot het slaan van nieuwe munt gaf.
Zijne eerste munten dragen mede den titel van Komng van Rngeland (REX
ANG:>, nit hoofde van zijn huwelijk met Maria, dochter van Hendrik VIII,
doeh bij het kinderloos overKjden van die Vorstin, op den 17 November 1558,
verloor Eilips zijne aanspraak op dezen titel.
De titel van Koning van Engeland kan dus alleen voorkomen op de munten,
die de jaartallen 1557 en 1558 dragen, doch wij zullen op PI. XXVH, N°. 12
nit de afbeelding van een Filips-daalder zien, dat erook nog met 155S1 voorkomen.
Eilips volgde, vooral in den aanvang zijner regering, wel het muntstelsel van
zijnen vader, doch geenszins de type van diens munten.
De gouden Reaal, door ons afgebeeld onder N°. 1 én 2 , vertoont op de vz.
’s Vorsten gekroond borstbeeld in het hamas, omgeven .met de Orde van het
Gulden Vlies, naar de regterzijde gekeerd.
Op de kz. ziet men ’s Konings wapenschild, zaamgesteld uit de verschillende
wapenschilden van Kastilie, Leon, Arragon, Grenada, Napels en.Sicilie, Oos-
tenrijk, Oud- en Nieuw-Bourgondie, enz., omgeven met de keten der Orde
van het Gulden Vlies en gedekt-door de Konirikkjke kroon, r Het omschrift is
’s Konings -spreuk (gevolgd door het muntteeken):
DOMINVS • MICHI • ADIVTOR f
ontleend aan de woorden van David, Psalm CXVU, vs. 6.
Het omschrift <ier vz. van N1. l is:-
PHS • D : G • HISPANG Z REX • DVX • BRAB
Dat der N\ 2 luidt alleen :
. PHS ■ D • G • HISE ■ Z ■ REX • DVX • BRAB •
N”. 1 is dus vd6r 1559j N". 2 na.dien tijd geslagen, doch vóór 1580, na
welk jaar deze muntsoort niet meer. vervaardigd werd.:
" Afgebeeld in Beeldenaars van de laatste helft der zestiende en de eerste helft
der zeventiénde eeuw.
G. weegt 5,1 w. , '
S e e e t je e s c h a tte d e z e ld z a am h e id in 1847 a ls v a n R4.
Gelijk wij vroeger zeiden, verving Ae Reaal na 1520, onder Karel V, het
gouden of gulden Vlies van diens vader, Eilips den Schoonen, dat hetJ eerst ten
jare 1496 geslagen was. Dit gulden Vlies werd, völgens Groebe (bl. 85), ook
wel dubbele Dhilips-gulden genoemd, doch oneigenlijk, daar het niet juist de
dubbele waarde inhield.
Anders is het met den Reaal van Karels zoon, Eilips, gesteld. Deze had
juist de waarde van het gelijknamige stuk zijns vaders, doch deze waarde was
steeds stijgende.
In 1499 gold het Vliés /2.10; later klom die waarde steeds', én was reeds in
den jare 15Z2'/2.1~5£; in 1572 golden zij reeds/3; in 1575 /3.10'; in 1579
/3.17 ; in 1581/4.4; in 1590/4 .8 Í; in 1610/4.18; in 1611 /5.1* (in 1610
in Zuid-Noderland zelfs/5.3). Zie Groebe, bl. 86; later wordt geene nadere
34*