Tab. V.
fig. II.
a. a.
Fig. HL
ter van hét Spaarne (g) by Haarlem , waar in geen menfchen
ooit konden heugen éeftige Zee-quallen gezien te hebben.
Doch die zoort was zeer verfeheelende van de twee hier na
te melden , gelyk uit de volgende befchryving en afbeeldingen
daar van ha het leeveh , zoo’ al$ dezelve door mynen zeer
geachtén Vriend , de Hooggeleerde Pröfefïbr in de Kruidkunde
in ’s Hage , de Heer M a r t in u s W il h e lm u s
S c h w e n k e medegedeelt zyn.
De eerde Figuur van de Vyfde Plaat vertoont de Zee-qual
in ruft , wanneer deszelfs gedaante plat-rond ,, van binnen epn-
caef of hol , en van buiten convex of bol zig vertoond, waar
door het fchyht., -als of ’t uit twee, 1'chaamen vyas te zaamen gefield
f Waar van het. buitenfte rond , glad, blinkend, dpor-
fchynend en vans een paerel of Zee-couleur is , zonder d ’.t
men daar eenige vezels of iets diergelyks , en enkeld maar een
fubftantie als lil aan konde gewaar worden.
. Het binnenfte deel ^omtrent de grootte van een drie gulden
ftuk hebbende , was met oneindig veel yeezels ( tentacula)
voorzien , waar van zommige langer, andere korter waren.
Deze , met een vergrootglas bel’chouwt, beftonden uit leedjes
of ringen als een Spiraal, waar door het Dier die in en
uit kan trekken ; welke beweging gefchiedde , als het wilde
zwemmen of van plaats veranderen: want dan wierd de circulaire
band toegetroken en vernauwde zig na binnen , en het
Dier vertoonde zig dan, in plaats van plat-rond , ovaal of ke-
'gels-wys ; zonder dat eenige. vezels daar aan befpeurd wierden ;
doch in een ogenblik wierden die alle wederom als met geweld
(g y ï t è ïS p a a r n e is een Binnewater , 't welk'door'drie Sfaizenwan
verfcheidé ' grootte met' het Y gemeenfehap heèft ,' en door de ;Stad
Haarlem kopende een uur bezuiden dezelve in het Haarlemmer Meer
valt.
weid na buiten uitgeftooken , even als zoo veele riemen , en
het Dier fchoot fchielyk onder water door,: Deze in- en uittrekking
gefchiedde beurtelings tot dat het aan de oppervlakte van
het water kwam, wanneer die bewegingen ophielden , en,het
Dier zyne plat-ronde gedaante wederom aannam: Zakte het
langzaam na beneden , dan was het wederom convex of b ó l,
en die 'vezels vertoonden zig op het langfte.
In de binnenfte of holle zyde van dit plat - rond , fchoon
doorfchynende , zyn eenige opaque of donkerer deelen op te merken
: voor eerft.
Het kruis (A ) ’c welk beftaat uit vier radii of ftraalen, dieuitTab; v .
het middelpunt na den omtrek , doch niet evenredig van elkan- fig-l i j der
geplaaft, loopen. Van zommigen word dit middelpunt voor
de, mond gehouden , doch ik heb, noch in het leeven, noch na
de dood , daar eenige opening in kunnen ontdekken.
Op elke radius of ftraal in het midden zyn onregelmatige vliezen,,
die als klap - vliezen in het ruftend Hier nederwaarts hangen
, tót aan den binnen rand. Rpntom bet middelpunt, daar
de ftraleri in zaamen. loopen , komt diergelyk g-rooter vlies
voort , doch meer ,gefronft en geplooit ; \ welk zig tot aan
den ‘ .
■ ’(ƒ;) Zyn Hoog- geléérde noemt deze 7. é t - qual , jiit oorzaak dezer ■
vier in1 ’t;kruis ftiaiidé ftraalen ,'Oolt de gekruijïe Ze e-qua l. Doch het
jfehynt my- éefdèr het derde-foort van L lktn^eus Ne wezen , doordien
Heer onderfcheiden met den bynaam van de plat-rond.e Zee -qual met
een. omgebogen r.and die, zeer veel vezels heeft. (Medufa teqmrea Jive
crbïcularis planiufcula margirfe inflexo villofo i e n t a c u la t o o f dé vierde foort,
genoemt de Zee-qual, die van anderen vier holligheden heeft. ( Me-
iufa aurita , Jiibtus quatuor habtris •iavitates.') En dat het eerfte volgende
foort , dat ik befphryye , de waare gekruille Zee-qual is met een wit
Kruis. ( Msdufa cruciata Jive orbicularis cruce alba.
II . Deel. I