occulta, renovari per gratiam facramentorum, A dum Legem tarnen eil caritas, b quæ major li-
temperare iracundiam, commorionem ante oc- bertate eil.
cafum folis relaxare, cavere ne fuperiora tua
occupet adveriàriùs, fpiritus ille habens potef-
fohan.ij. tatem , qui ièimmerfit'ìn cor Judæ, 6c com-
• minuit animæ ejusjânuas; 11e poflet refiftere,
furem excludere , mendacem avertere, exfur-
gere à mortuis.,fobrietatem adfumere: uxorem
Viro, ut Ecclefiam Chriilo , debere eile fubdi-
tam ., virum prò uxore animam fuam offerre,
lepri
uafi b
3. Non ergo fervi? Et quomodo fcriptum eft :
Laudate fervi D<w«/z#;w/,Quomodo ipfè Apofto-
lus ait : Sed ut fervi Chrifti facientes voluntatem
Dei ex animo cum bona voluntate ? Verum eil 6c
ièrvitus libera , qua: eil voluntaria , de qua
Apoilolus ait : jfu i liber vocatus e f i ,Jèrvus efi
Chrifii. Ha:c eil ièrvitus ex animo, non ex ne-
ceffitate. Itaque nos fervi quidem fumus crea.
rfal. 134.1.
Efhef.6.6.
ï/ki.j4 i7-
mo quali bonum bellatorem fumere arma Dei,
ac pretendere femper ,non folum adverfuscar-
nem Se fanguinem, fed etiam adverfum fpirita-
les nequitias -, ne à iiiis emolliri, ab extrañéis
capi poflìr. Ha:c breviter comprehenfa,ut po-
tui, perilrinxi. Vale , fili, Se nos dilige 3 quia
nos te diligimus.
per gratiam Chrifti accepimus, generati ex re-
promiflìone fecundum fidem. Unde quali ex libera
geniti , libertatis iàcrificium deferamus,
ftgnati in fronte, ficut liberos decet ; ut non
confundamur, fed gloriemur , Agnati fpiritu ,
non carne. Quibus reZe dicitur : State^ (fi nolite Galat-s.i.
iterum jugo fervitutis contineri. Non dixit : nolite
fervire, ièd nolite jugo fervitutis contine-
ri 5 eft enim gravius jugum fervitutis , quàm
E P I S T O L A L X X V I I .
'Soranti qua hereditas illaJìt, prò qua mortem oppetere C ièrvitus.
plerique non dubitanti refpondet hanc ipfam■ effe quam ^ Denique Ifaac fìlio filo Eiau petenti be-
• repromijftone quafi liberi adipi filmar ; nos enim cum
Deo ex caritate ferviamis, vera potéri liberiate. Hoc
in Efau benedizione fignaturn docet ; unde colligit ex
Lege per quam fiervitus fuit > etiam libertatem ejfe > ut
qua ad fidem nos adduxerit : addit non Chriftum, fied
JMoyfin accufaturum ; atque adeo Judaos defipere, a
quibus accufator pra bono judice eligitur.
nedictionem ait : Ecce ab ubertate terra erit tibi
habitat io, (fi d rore cali fummo : (fi fuper gladium
tuum v iv e s , (fi fervies fratri tuo. Erit autem cum
depofucris (fi folveris jugttm illius d collo tuo. Quomodo
iftud convenit, ut ferviat, cùm folverit
jugum fratris à collo fuo, nifi diftantiam effe in-
telligamus fervitutis ? Qua: igitur fit differentia,
ipfà nobis exponat leZio. Bonus Ifaac, Se bonus
On otiofe qirerendum putafti qua: D nobis, qui fecundum ipfum in libertatem naf-
j_ ^ fit rei divina: hereditas 3 Se cura tanto cimur : 6c bonus pater utrique fìlio. Denique
a:ftimetur nomine , ut propter earn" plerique quod utrumque diligerei, circa alterum aflecetiam
mortem fuam offerant. Verùm fi confi- tu probavit, circa alterum benedizione 3iènio-
GM.t7.3j.
tí* 4 0 »
A m b r o s i u s H o r o n t i a n o .
deres quia 6c in ufu humano hereditatis pecuniaria:
gratia facit, ut venerabiliora fiant jura
ri enim fìlio dixerat ,ut cibum deferret fibi, Se
acciperet benediZionem : fed dum ille moram
facit, Se cibum agreftem Se forenfem requi-
r it, frater junior domefticum detulit ex ovium
grege.
y. Bonus cibus omnium Chriftus eft, bonus
E Gibus eft fides ,fuavis cibus mifericordia, jucun-
dus cibus gratia. Hos cibos epulatur populus
Ecclefia: fanZa:. Bonus cibus ipiritus Dei, bonus
pietatis j quia hoc quoque plus defertur paren-
tibus, ne kefa pietas patris ulcifcatur le * exhere-
datione, vel abdicatione contumacis pignoris :
mirari profeZo defines qua: fit tanta divina:
hereditatis appetentia.
t. Eft autem hereditas propofita chriftianis
omnibus 3 fie enim dicit Efaias : Efi hereditas
credentibus in Domino : qua: fperatur ex repro-
miflìone, non ex Lege. Quod veterisTeftamen-
ti exemplo probatur , dicente Sarra : Expelle
ancillam, (fi filium ejus ; non enim heres erit filius
anelila cum filio meo ifaac. Filius Sarra: Ifaac,
filius ancilla: Ifmael 3 hi ante Legem funt : ergo
antiquior repromiflìo quàm Lex. Nos iècun-
dùm Ifaac filii per repromiifionem ,Juda:i fe- p exfpeZatur, populus erravit.
cibus peccatorum remiffio. At vero ille pra:«
durus cibus rigor Legis, terrorque poenarum :
agreftis cibus obfervantia Iittera: potius ,quam
gratia indulgenti^. Denique ille populus fub
malediZo , nos in benedizione. Velox cibus
fides : Prope efi enim verbum in ore tuo , (fi in corde
tuo : tardior cibus Legis. Denique dum Lex
cundum carnem filii ancilla:. Nobis mater libera
, qua: non parturiebat, Se poftea ex re-
promiifione effudit, peperitque mafculum.: illis
mater Agar , generans in fervitutem. Liber eft,
cui gratia promittitur *,iervus, cui jugum Legis
imponitur : prius ergo nobis repromiflìo quam
illis Lex ; Se fecundum naturam antiquior liber-
tas , quam ièrvitus. Libertas igitur ex repro-
miffione, ex Lege ièrvitus. Sed licet repromiifio
ipfa ante Legem fit, ut diximus, ex repromiilìo-
ne autem libertas, in libertate caritas j fècuna
. R om . cdic. cur afiimetur tanti : vet. cur tanto aftimetur : om- I
ncs vero miT. addunt, nomine ; non m a le , cùm lue idem iònet a c |
pretio.
* . Latini exheredant,Greci abdicant:hocdiferiminis incer utrum-1
que, cjuod abdicamus in vita,exhcrcdamus in morte. Abdicato ilatim J
6. Contuht igitur benediZionem pater impigro
Se fideli filio : ièd quia bonus pater erat,
ièrvavit Se ièniori filio benediZionem j ut eum
fèrvum faceret fratris fui : non quo familiam
fuam c degeneri vellet fèrvituti addicere, ièd
quia is qui regere fe non poteft Se gubernare,
fervire debet, Se fubditus effe prudentiori j ut
ejus regatur confilio, ne fuà ftultitià priecipi-
tetur, Se labatur temeritate. Pro benedizione
igitur hujufmodi confertur fervitus. Denique
inter bona annumeratur, inter collatam terrie
I gratiaparentum, juique liberorum denegatur : exheredato fùccellìo
I Ibonorum. P er pignora autem hic intelligimus liberos. Ita Nannius* b. M ff. aliquot, qua major libertas eft. E t alii nonnulli pro
Non ergo pervi , legunt Nunc, ergo ferviet?
c. Non pauci m ff degenerati v e lic i, ac fe rviiuli adducete.
Galat.}.! o ■
Deut. yo .
Exod.il. i.
efifii'
übertatem, Se rorem cadi à fummo. Sed quia A foffum ego d me facere ¿¡uidquam : fed infirmùs
dixerat : Super gladium tuum vives ; ne ei fortitu-
dinisaut poteftatis noceret præfiimtio, addidit :
Servies fratri tuo j ut Se carnis- fruZus uberes,
Se divinæ rorem adipifearis gratiæ , Se eum fè-
quaris, qui te fuo gubernaculo regat.
7. Sed tune erit iftud , cùm depofueris jugum
ejus à collo tuo j ut voluntariæ fervitutis
mèreedem habeas, non injuriam fubeas necefli-
tatis. Inhonorata enim hujufmodi fervitus,
ille,qui fic intelligit. Nihil quidem finePatre
facit Filius; quia communis operatio,& unitas
poteftatis eft : fed hoc loco quafi judex loquitur.,
ut cognofcamus homines in judicando >
quod non ex voluntate noftra Se poteftate, led
ex a:qiiitate debeamus formare fententiam.
11. Conftitue aliquem reum coargutum 6c
conviZum criminis, non adftruentem defenfio-
nis genera , fed deprecantem Se advolventem
quæ neceffitate cogitur honorata aucem , quæ B ft ad g®nua judiéis ¡ refpondet ei judex : Non
icclefii.
poffum à me facere quidquam 5 juftitia in judicando,
pietate defertur. Undo Apoftölus :Si volens hoc
ago , mercedem habeo: f i insuitus, difpenfatio mihi
credit.i eft. Melius utique mercedis premium,
quam dilpenfationis obfequium eft. Nos igitur
non contineamur fervitutis jugo, fed caritate
ipiritus ferviamus; quia dicit Apoftolus: Per ca-
ritatem fpiritus fervite inviceth. Timor Legis
eft caritas Evangelii. Denique: Initium fapien-
tia timor Domini, plenitudo dutem Legis caritas.
Tarnen ôcipià Lex dicit : Et in hoc verbo omne q dulgeo, fèd æquitati.
non potentia eft in judicando. Ego non
jùdico , fed faZa tua de te judicant : ipfa te
accufant, Se ipfa condemnant. Leges te adju-
dicant, quas judex non converto, fed cuftodio4
Nihil ex me ego profero, fed ex te forma judi-
cii in te procedit. Secundùm quod audio , ju-
dico, non fècundùm quod volo 5 Se ideo judu
cium meum verum eft, quia non voluntati in-
Galai )■. 14 • mandatum inftauratur ,(fi in ifto uno, inquit ^fer-
mone impletur: Diliges proximurn tuum.
8 . Hoc eft igitur quod propofuimus, quia
etli ex Lege fervitus, tarnen fecund 11m Legem
libertas3 caritas enim libertatis,timor fervitutis
eft. Eft igitur 6c caritas Legis, 6c fervitus ca.
ritatis; (ed Lex caritätis prenuntia eft, caritas
Evangelii pia: fervitutis arbitra eft.
9. Non fuperflua itaque Lex ,quai tamquam Galat. 3.
Galat.}.).}.
12. Confideremus itaque qua: fit judicandi
religio. Dominus carii atque terrarum judex
omnium dicit : Non pojfnm d me facere quidquam
:ficut audio, (fi judico; Se Iiomo dicit Domino
. fuo: Nefcis quoniam poteftatem habeo dimit- fik
tere te, (fi poteftatem habeo crucifigere te ? Quare ' ~
Dominus non poteft ? Jt>uia judicium, inquit 3
fc meum verum eft. Non enim quaro voluntatem
me am, fed voluntatem ejus, qui mißt me, id eft:
ia n .y . 31 i
I
pædagogns profequitur infirmiores. Infirmila-t) Non voluntatem hominis , quem videtis : non
t 5? ? '• » r ________ _____ . .U i r i - i i im k A m i n i tem dico morum, non côrporum 5 infantes eftim c n n p m w n c l in m i n P t n
funt, qui fari verbum Dei nefciunt , qui ejus
opéra non recipiunt. Nam fi ætas feneZutis
vita immaculata , utique ætas adôlefcentiæ' eft
vita maculola. a Lex ergo pædagogus fuit, id
eft vo.tt©-' >.-don.ee fides veniret. Et quafi infirmit
inquit, euftodiebamur d Lege, conclu f i in eam fidem,
qua revelanda foret. Poltquam autem fides ad-
venit, non dicit Evangelium, fed fidem j ea eft
arbitrium hominis,quem vos hominem tan-
tiimmodo judicatis : non voluntatëm carnis j .
quia fpiritus promtus j caro autem infirma: ièd iàatth.ïc.
voluntatem aivinam , quæ auZor legis , arbL +I-
traquejudicii eft. Similiter 6c teftis verus eft*
qui non fibi, fed alii fert teftimonium 5 fcriptum
eft enim : Laudet te proximus tuus , (fi non os Frov.ij.it
tuum.
13. Pulcre autem dicitur Judæis myftice : Ego
enim-fola fides , quæ eft in Evangelio. Nam £ vos non judico, id eft, ego univerforum relicet
juftitia Dei in eo revelatur, quæ eft
fide in fidem 3 tarnen fic illa Legis ell fides , fi
ei accedat fidei plenitudo. Merito ergo fides
îfta quafi fola dicitur 3 quia ilia fine hac fidés
non eft,in hac confirmatur. Denique ubi hæc
fides venit,plenitudo advenit,advertit filiorum
adoptio, ceflavit infirmitas, abiit iiifantia , in
virum perfeZum adfurgimus 4 Chriftum indui-
mus. 'Quomodo igitur infirmus 6c parvulus effe
demtio, ego peccatorum remiffio vos non judico
3 quia nie non recepiftis; Non judico, qui
libenter indulgeo; Ego non judico , qui fan- 2
guiñe meo redimo peccatore^ Ego non judico
, qui deleo iniquitates, Se memor non ero.
Ego non judicp, qui malo vitam quàm mor- :
tem peGcatoris, Ego non judico , qiii non
damno , fed juftifico confitentes. Moyiès vos
accufat, ille vos arguit 3 in quem fperatis : ille
poteft,inq Çhriftus eft Dei virtus ? Ergwo p accufat vos 3 quia judicandi non habet poteftaad
perfeZionem veninlus , perfeZionis pr«-
cepta accepimus.
* • 10. Audifti hodie * leZum : Non poffum ego
phan.y.30. d me faccre quidquam:ficut audio, judico. Audifti
AdeZum : Ego non accufo vos,ego non judico.
ibidem4/. Ego non accufo, Moyfes vos accufat, in quem
ibidem}i. fperatis. Audifti leclum : Si ego tefiimonium per-
hibuero dc me ipfo , tefiimonium meum non efi verum.
Didici qualis judex, qualis teftis effe debeam.
Non enim quail infirmus dicit : Non
a . R om . edit. ergo , id e ft , L ex fadagogusfuit.
* . LeCtionem hanc in Ecclcficc fynaxi fa itam d ie dubmmnon
eft. An veto Mediolani, minimc liquet.
b. R om . edit, fo la , meum juftitm eft.
c. M(T. aliquot, jud&orum prudcntia. Male.
* . Hcnuannus his verbis duftus, HorontianuiQ hunc c Judaif-
S, Ambr. Tom* I,L
tem , quæ ejus debetur auZori. ille ergo in
quem fperatis accufat :ifte in quem fperare nò.
luiftis, abfolvit.
14. MagnaJudæorum d impriideìitia i Merito
acGufantur in crimjnibus fuis 5 quia accufato-
rem elegerunt, Se bonum judieem refuta veruni
: ideoque deeft illis abfqlutio , pcena non
deeft; - ,
15. ReZe ergo 3 fili, '* à Lege Cöepifti 3 ih
Evangelio confirmatus es , à fide in fidem ¿ fimo
convèrfum éxiftimat : ncque nos ab co hac in re diíRdemuj.
Àddinuis Vero non eumdem illuni vid e ri, ad quem deftinaré flint
fuperiores ad Horontìanum cp ilìo lx . H une cium à cencris Eccle-
f ix oblatum à parcQtibusconftat ¿ née vidccurea quæftio à Diacono
& à viro ceciefiaftièïs difciplinis inftituto propofita ¡ ad quam ex-,
{blveudani has lirt eras diiexic Ambrófiiis.Z
Z z ij
p |
fj
■;;-i Í ; i
I l i
I!f
i l i ®
I l i
Biffi t i l i
' H W ' il
¡fi:
1