rana bafilica petebatur : fed bafilica nova j hoc Àexiguntur 'ducenta póndo auri d infra totum
triduum. Refpondent aliud fe tantum
aut duplum, fi peterentur, daturos, dummodo
fervarent fidem. Erant pieni carceres negotia-
toribus.
7. Palatina omnia officia,hoc eft,*merho-
riales, agentes in rebus * apparitores diverforuni
comitum temperare à proceflli jübentur, fpe-
cie qua feditioni interefle prohibebantur :hö-
noratis multa minabantur graviffima * nifi baeft
* intramurana, quzE major eft.
z. Convenerunt me a primo principes virtii-
tum viri, comites confiftoriani * ut Se bafilicam
traderem , Sc procurarem , ne quid populus
turbarum moveret. Refpondi quod erat ordi-
nis, templum Dei à facerdote tradi non poffe.
3. Acclamatum eft fequenti die ih Ecclefia :
etiam * prxfettus eo venit j coepit fuadere vel
ut bafilica Por ciana cederemus. Populus reclama
vit. Itatuiic difceffum eft, vt intimaturum B filicam tradererit. Fervebac perfecutio : ac fi
fe imperatori diceret.
4. Sequenti die, erat autem Dominica,* poft
lettiones atque trattatimi, dimiffis catechume-
iiis,fy ni bollini aliquibus competentibusb in bap-
tifteriis tradebam bafilica:. Ulic nuntiatum eft
mihi comperto quod ad Pbrtiarìam bafilicam
de palatio * decanos mififienc, Sc vela fuipen-
derent, populi partem eo pergere. Ego tarnen
manfi in muñere, * miffam facere ccepi
aperuiffent portam, prorupturi in omne faci-
nus videbantur.
8. Coiivenibr ipfe à comitibus Sc tribuhis j
ut bafilica: fieret matura traditio , dicentibus
imperarorem jure fuo uti j eo quod in poteftate
ejus eflent omnia. Reipondi,fi à me peteret^
quod meum effet*id eft,fundum meum,argentum
meum , e quidvis hujufmodi meum, me
non refragaturum j quamquam omnia qua; niei
5. pum offero, raptum coghovi à populó (j finit, eflent pauperum : veruni ea quæ funtdi-
Caftulum quemdam, quem prefByterum dice-
rent Arriani. Hunc autem in platea offende-
iant tranfeuntes. Amariffime fiere, Se orare
in ipia oblationé Deum ccepi, ut fubveniret,
c ne cujus ianguis in cauià Ecclefize fieret : certe
lit rneus Ìanguis prò falute non iolum populi,
fed etiam prò ipiìs impiis effunderetur. Quid
inulta ? Miffis presbyteris Si diacònibus * eripui
injuria; virurri
vina , imperatoria: poteftati non elle fubjetta.
Si patrimonium petitur * invadi te : fi corpus ;
occurrani; Vultis in vincula raperei vultis in
mortem ? f voluptati eft mihi. Non ego valla-
bór circunifufione populorum, nec altaria te-
nebo vitàiii obfecrans 3 fed prò altaribus grai
ti us inimolabor;
9. Horrebam quippe animo, cùnì armatos
ad bafilicam Ecclefia occupandam miilos cog_
6. Condemnationes illicö graviffima: decer- j ) nofeerem j ne dum bafilicam vindicant, aliqua
nuntur : priiho in corpus omne mercatorum. ftrages fieret, qua: in perniciem totius vergeret
Itaque fanttisdiebushebdomadis ultima:,* qui- civitatis. Orabam ne tanra urbis vel totius
bus folebant debitorum laxari vincula , ftri- Italic bufto fuperviverem. * Deteftabar invidunt
catena:, imponuntur collo innocentium diam fundendi cruoris $ offerebam juguluni
a. Principesyirttttum defideratur 111 mulris m(T. in nonnullis | | Obfervat. in Eccle. t j . Nannii fcrupulum, allatis T . L iv ii teftimotamen
& cunclis edit, reperitur. Forfitan autem principe* virtu-
turn non alii dicuntur ab Am b ro lio , quam magiftri militum , &
principes agentium in rebus : de quorum officiis confule J . C . Bulen-
gcrum. lib. 3. de imperio Rom. cap. n . & lib .6- c ap .4 4 . Comites vero
confiftoriaui vocantur i i , qui principis confiftorio intererant : de
quibus idem Bulingerus lib- 3. de Imperai.Rom. c ap .n . & lib.t .d e
Imperio Rom. cap. 9 . Quibus etiam adderc iicct Godcfridum in
Le g . de Comit Confift.
* . Erant varia prxfeitorum genera ; de quibus ciratus Buleng.
de Imp. Rom. variis locis, ficut & Godcfr. at cùm prafeBus fimplici-
te rh ic appellatur, intelligimus prx fc&um p rx to iio , cujus officium
paflim explicant iidem auftores.
* . Poft leBionem videlicet facrarum paginarum : atque traBattim,.
Concionem fcilicct, five ledtionis expolitioncin- Quod autem ait
fe competentibus tradidiife fymbolum, jam quidcm ad lib 1 de
E lia cap. i o - num.34. quinam vocarcntur competcntcs, explicui-
mus : quando vero fymbolum accipercnt, hoc ioco difcrte expri-
mitur, lfidorus quoque lib .i. d cE cd c f. Offic- cap. 1 7 . loquens de
Dominica palmarum : H oc autem die , inquit, fymbolum competenti-
bus tr aditur. Sed non diu fterifle cam coniuetudinem hinc deduci-
ln u s , quod Alb. Flaccus , dum agit de eadem re, non verbum uti-
tu r , fed utebatur j adhibet. Immo vero non ubiquc eamdem diem
tradendo fymbolo ctiam Ambrofii xtatc adtributam intelligimus ex
Auguftino; Expcndc ipfius Serm. ¡9 - in Matthaum S e rm .m .
de Tra d ii. Symb. atque alios.
b. R om . edit, cum mff. a liq u o t, in baptifterii tradebam bafilica :
alia: edit, cum ceteris mff. ut in contextu. Notum verp eft baptifte-
ria , ftatim atque libertas Eccle: x affulfic , inferiori Ecclefiarum
parti adjungi ccepiflc. A d i hac de rePaulini epift 3 1 . adSeverum.
* • Godcfridus ad leg. de Decants eorum idem officium clic atque
licioni m ad ferit: Ideo, inquit, corripiendis rets : velis item fe u corti-
nis regiis, licit fifco v indicatis, fufpendendis operam decani n a v a -
bant. Quodut oftendat, hunc ipfum locum allegar. Eumdcm ctiam
cirat Bulengerus lib.6. cap. 7 3 .quem confule.
* . { 4 i;jam facere capinoti demiflione competentiam , fed d e fa -
Crificio ipfod iftum videtur. Nam alioqui verbo ccepi, cùm jam
catechumenos dimifiiTet,admodum improprie ufus fuiffer.
c. V e t. edit. & miT non p an c i, nec hujus fanguis. Non quidcm
abfurdc, fi refcratur ad Caftulum ; meliusramcn R om . edit, cum
miT. a liquot, nc ctt jus fanguis Primum auciorcm hujus cmenda-
tionis/Cofterium laudat Nannius : attamcn fibi iuppuratum adhuc
locum viderihancob rem a i t , quod fanguis fieri Latine non dica-
tur. Proinde non fie r e t , fed jitter et legendum pucat. Gronovius
remover. Verum is ipfe dum pro ne cujus fan gu is legendunl
cenfet,nequisfanguis,acu tiu s , quam pàr f it , philofbphatur.
* . Idem Ambrofius in Pfa lm.ti8. S e rm .iy . num.7. agensdeoleò
rnifericordix : Hoc oleum, inqu it, lucet in Ecclefia folemnitatibui.
A t potiffimum in pafchali folemnitatc v in ilos laxari olim fblitos
teftatur Gregorius N y f f . Cirat. 3. d e RefirreSl.Dorn. Chryfoftonius
G ra t 6. a d popul. Antioch. & a lib i, nec non alii Patres. D a tx fu n t
quoque in eamdem rem lè g c sp lu r in u c ,u tp u t am .iv .v iiv ii.& v i l i .
de Indulg. Crim. Sed famfeum noftrum ad 1 1 1 . & 1 v. qua: à Valen-
tinianoi. 3 11.367 . & 368 . lata: funt, h jc alludere facile deprehendasi
d. Ita miT. à quibus non recedant edit, nifi quod pro infra e xhi-
bent in t ra , Sc quod vocem totum R om . edit, jugulavit, Continuo
vero poft i ubi omnes edit. & pauci miT. Refpondent aliqui ; m(T.
plures potiorcfque prxferunt, Refpondent aliùd.
* . Omnia officia , id eft ; plurima, nimirum qua: hic fignifican-
tur j licet etiam nonnulla forte rcticuerit. Sunt autem memorialesi
qui fcrinio memoria: prsefunt, de quibus Buleng. lib. 4 . de Imperiò
Rom. c ap .13 .D e agentibus in rebus T itu lu s eft in Cod. fuftìn. l a i .
multa etiam mcntio in Cod. Theod;p rxfertim lib. 6 .Sunt qui generale
nomen putenc in eos rela tum, qui res Ca fa ris agunt, ut aut p ro-
curatores fint principis : aut commifTarii per divcrlas provincias ad
legatos , au&o imperio, difperfos j unde in libris pofterioribus
ducenarii quidam, alii centenarii ieguntur. Ic a Nannius e x A l-
ciato ,quam tarnen fententiam refcllens j aie divinare fe agentes in
rebus eos effe qui ordinem ducunt, hoc eft, militares magiftratusj.
idquc e x legibus Thcqdofii ac Ju ft in iani, ubi palatina m iliti* iidem
opponuncur, probari putat. Apparitores ii diccbantur , qui variis
parebant magiftratibus. D e quibus Bulengerus lib. cit. c a p . 17 . De
Comitibus autem idem a u ä o r toc locis a g it , ut longius eilet cos
vcl rcceafcic. Pneftat igitur eodem ledorem remitterc ficut & ad
Godefr. De honoratis tandem jam nonnihil d idum eft ad lib. i . de
Officiis cap. 19 . n um .iyo . quibus tantum addimus illos ab Alciato
lib . Praterm. 1. definiri, qui palatinam dignitatem habent, admi-
niftratione autem a b ft in e n tS e à Nannio pio iifdem habe ri, qui
R om * fenatores, in municipiis decuriones vocabancur ; quod ut
oftendat, e x lih .16 . T ic . 4 . leg. 4 4 . Theodofii citar. Adi ctiam
Godcfridum ad legem de officio jud . civil.
c. Vet. edit, cum mff. multo pluribus,ju s hujufmodi : Rom. cum
aliis quidvis hujufmodi.
f. MlT. ptopc ad unum , voluntati eft mihi : melius omnes edit.
voluptati See.
* . Id e ft , magis horrebam, nc invidia Se offènfio alieni fangui-
nis in me rediret, quam nc meus ipfius fundcrecur.
meum. Aderant Gothi tribuni, adoriebar eos,
dicens:Propterea vos poflèffio Romana fufeepir,
ut perturbationis publicæ vos præbeatis minií-
tros ? Quo tranfibitis , fi hæc deleta fiierint ?
: io.Exigebaturd me,ut compefcerem populum.
Referebam in hiéo jure eile 3 ut non excitarem •
in Dei manu, uti mitigaret. Poliremo fi me
a inceritorem putaret , jam in me vindicari
oportere , vel abducì me in ‘quas vellet terra-
rum folitudines. His dittis, illi abierunt : e^ó
in bafilica veteri totum exeei diem.
mùm cubitum ine recedi j ut fi quìs abducere
vellet, inveniret paratum.
il. Ante lucem ubi pedem limine extuii, cir-
cumfufó milite óccupatur bafilica. Idque à nii-
litibus imperatori mandatimi dicitur, ut fi predire
vellet,, haberet eópiam \ fe tamen przcftó
futurós, fi viderent eum cum cathólicis convenire
: alioqiiin ife ad eum ccetuin , quelli Ani-
brofius cogeret, trahfituros.
A enim przeful Dominus, qui lalvos faciet fperah*
tes in fe.
15. Sed veniamus ad propofitas lettiones. Vi'-
detis diabölo tentandi iicentiam dari 5ut boni
probentur. c Invidet iniquus bonis profettibus
tentat diverfis modis. Teritavit fanttum-Job in
patrimonio', tentavit in filiis, tentavit in dolore
corporis’. Fortibr iii fuo corpore tentatur ’
infirmior in alieiio. Et mihi meas divitias, quas
in Vobis häbeo; volebat aüferre; Sc hoc tran-
Inde do- ß qffillftacis veftra patrimbnium diifipare tupie-
P f a l. 16 . 7 .
bar. Vos quoque ipfòs ìnihi bónbs filiosgeftie-
bat eripere, pro quibus ego quotidie inftauro
facrificium : vqs rùinìs quibufdam publieze peri
turbationis coiiabatur involvere. Duo igitur
jam genera tentatiorìis excepi. Et fortalfe quia
infirmiorem me domihils Deus novit, adhuc ili
Corpus meum noii dedit poteftatenr. Etfi ipfe
cupiam, etfi ofFeram • adhuc me fortàflè huic
.certamini imparem judicat- Se diverfis exercei
12. Prodire de Arriams nullus àudebat • quiac 'Iabóribus. Nec Job ab ilio Ccepit certamine
nec quifquaiii de civibus erat, pauci de familia fed in hòc coni ultimavi t:
regia, nónnulli etiam Gothi. Quibus ut òlini
*plauftra fedes erat, ita riunc planftrum Ecclefia
eft. Quocùmque femiiia ifta proceflerit ^
Ìècum fuos omnes coetùs vehit.
13. Circumfiiiani bafilicam effe gemitu po-
i6. Tentatus eft autem Job niintiis cbacer-
Vatis malòruni • tentatus eft etiam pei- niulie-
rern , quæ ait : Die altquoâ verbum in t>eum, &
morere. Videtis quanta fubito moveantur Go- '
tlii, arma, gentiles , multa mercatorum, pce-
ha farittoruni. Advertitis quid jubeatur , cimi
mandatur : Trade bafilicam ,lioc eft -.Die ali-
quod verbum in Deum, & morere. Nec folum die
puli intellexì i feci duni Ieguntur lettiories , in-
timatur mihiplenam populi elle bafilicam etiam
hovam : majorein videri plebeni , quàrh cùni ......... ^ lumm
teffent omnes liberi ileàórem efflagitari; Quid - j adversùm Deüm ¡ fcdètìam&c id'verfUsDei
blUrá 1 Milites ipil ¡ qui videbantur òccupaflè Mandatur í Trade altatià Dei:
bafilicam > cògnito quod przecepiflèm, ut abfti-
nerentur à^communionis coniortio j ad cori-
Ventum hunc noftrum venire cceperunt. Qui_
bus vifis, turbantur mulierum animi- pronpi.
fe una; Ipfi tamen milites fe ad òrationem ve-
hifle,non ad præliuni loquebantur. Clàmavit
aliqua populus.Quani moderate, quam conftaii-
ter, quam fideliter pofeebat, ut ad illam per.
17. Urgemut igitur praceptis regaiibiis, fed
Iconfirmamur Scriptura: fermonibus , qua: ref-
pondit i Tdmquam una ex infifiieittibus loquuta es.
Non mediocris igitur ifta tentatio * namque
afperibres tentationes has effe cognbvimus-
qua: fiunt per niulieres. Deniqne per EVain
etiam Adam fupplaritatus eft \ eoque fattum; ut
" mandatis czbleftibus deviaret; Quo err ore
bafilicam ¡ In ilia qubqiie bafiíicá ¿ cognito • prfevar icat ri ci s confcientiæ relis latelôfl
noniilns nrrpfrnfiiitn f l o r r t m gRrJTOlwra fertur qubd populus præfentiam flagitabat . C.J Ì__ . . . ^ R . .
ineam..
14. Tune ego hunc adoifus feimoneni fum i
Audiftis, fîliiÂbrum Job legi, qui folemni mu-
here eft decitifus Sc tempore.Scivit ex ufu liunc
librum etiam diabblus ihtirriandum, quo virtiis
bmnis ftiæ tentatibriis aperitur Sc proditur } Sc
ideo fe hbdie rnotu majoie fcôncüffit. Sed gra-
tias Deb.noftro, qui Vos ita ñrmavit fide atque
re Cupiebat; fed latere non poterat'j Sc ideo
ait ei Deus: Adam, ;ubi « ?h o c eft * quid eras ilumy
ante ? ubi hunc effe coepifti ? ubi te conftitue-
fam? quo ipfe tranfgrefliis es? Agnofcis effe te
nudum, quia bonze indumenta fidei perdidifti;
Folia funt ifta; quibus liuiic velare te quzeris;
Repiidiafti fruttum.,fub foliis Legis latere cu-
pis > fed proderis. ff.ecedere a domino Deo tub
propter unarii mulierem defiderafti, propterea
patientia. Unurn Job miraturus adfcenderani, p fugis, quem videire quèrebas: Cum uiia mu
bmnesjob quos mirarer; inveni; In fingulis
vobis Job revixit * in fingulis fantti illius patieh-
tia Sc virtus refulfit>Quid enim praferitius dici
potuit d cbriftianis viris * quam id quod Hodie
in vobis Spiritus fanttus eft loqiiutus J Roga-
mus, Aiigufte non pugnamus : non timenius *
fed rogamus. Hoc chriftiands decet j ut Sc
tranquillitas pacis optetur, Sc fidei veritatifque
chnftaritia rtec niortis revocetur periculb. Eft
a. Oirries edit, ihcentorem putarent. i . '.in quas v e lle n t : omnes
tn(T. putaret nempe impcrator auc potius Juftiria ipfius mater.
* . Gotthi Scythica gens crcdicur, qui in curribus degunt, ¡ecut- i
f-oSioi, & dua.>3&riai appellantur, Gotrhorum fedes turn orien- I
talium , hoe e f t , Ooflgoethen , vulgo Oftrogothen; turn occidenta-
lium , hoc e ft , Vueflgoethen, vulgo Vifogotthen , in mari Baltheo ad I
5 uediam demonftrantur- A rbitror illis nomen indicum a bonitate,
hoc eftgoctk i ut altera gens fe a malitia, hoc eft , quaeth; appelÌ
liere te abftondere makiifti ; reliiiqilere fnccu.
liim mundi,ihcolatum paradifijgratiam fchrifti;
Ì8: Quid dicatri qudd etiam Eliam jezabel
cruente perfequuta eftl quod Johaiinem Bap.
tiiiam Herbdias iecit octidi ? Singula: taitien , .
(liigulos j mihi quei mjtiora longe -merita’ j ed ’ ’
teritamenca graviora. Virtus infiririldr, fed plus
periculi. Succedunt fibi niulierum-vices j alter:
nantur odia; commenta varianriir, femorcs cori:
lâycrunt Quados : ut -Frànci d iiii fupt urti attehen, hoc e f t , ju -
venes cxli'bts, nondum mariti. Ita Nannius. lnnuitur ergo ab Am -
brofio fynaxcs Arriànorurn fuifTe ambulatorias.' I b. Rom. edit, fola , Qu id enim pruft.mtius? At minime muran-
.Reg. t y , I .
& f e q .
Matth.1 4 .
dam prafentius -, idem enim eft ac fi fcribasì Quodnàm diàum al»
animo fibi magis prxfente, & afFeàjbus libero proferii potuit ì
Ç'. Omnes edit. Invidet initnicùs : bmnès mfT. nihilo dctcuÒit
j fcnfu ; In videi iniqùtis.