M a tth .lí,
b
Rom. y }•
vulostuos) Ego vero Iiberos qu«ro , fugio Ter. A
vos peccaci. Sed force cornices itineris, 8i duces
viarum neceilarii. fuerunt ? Ucinam fequi
poffent ; ego iilis monftrarem Domini vias.
Sed qui Deum nefcicis, vias ejus quomodo no*
viftis ì Vias ejus ingrqdiuntur elecli Domino:
non quicumque incranc eas , fed camen nemo
excluditur.
ij. Sequatur qui paratus eft , ingrediacur
viam,qu« ducic ad Mefopotamiam uc qui earn
peric, per aquas tranfeac, aquas Tigris acque 3 r.
Euphrara:, forcicudinis acque j ulti eia;, per la-
crymas pocnicenci«, bapeifmum grati«.a In ea
ed via exercicus Dei j omnes enim qui fune in
Ecclefia, Deo milicanr. In ea efl: grex ille in-
iìgnis diveriarum vircutum , quem Jacob fibi
elegie; omnis enim fine Agno anima, indo&a
& inerudita eft, difciplinarum nefeia : qu« au-
tem in (ignita, eadem dives operum, & gracia-
rum opima
*E P I S T O L A X X V I I I .
Pythagoricum adagium, communem viam efle declinandam,
petitum fuijfe ex facris paginis, indeque colligi a fie -
beta vita abhorrere deberefacerdotalem. Hinc Ambrofius
lren&um ut populares opiniones & cupidirates fugiat,
ingrediatur. Domini portas, & viam artam > arque du-
. centem ad Jitperiora, calcet, excitar.
A m b r o s i u s I r e n a i O íalucem.
* S cripta
circa ann.
Ychagoricum mandacum * in aliquo-
rum feripcis pr«dicari invenimus, quod
ille difcipulos fuos communem acque uficacam
populo prohibueric ingredi viam. Sed hoc un-
de adfumferic, non efl: incognicum. Nam cüm
* ex populo Jud«orum, uc plerique arbicran-
cur, genus duxeric,ex ejus difciplinaderivavic
eciam magiílerii pr«cepca : mericoque magnus
apud philoíophos habicus j c «qualem, uc aiunc,
vix reperic. Legerac icaque in Exodo Moyíi
16. Ad eam qui venic , iracum fracrem re- q divino pneceptum efle oráculo : Solve calce aconciliée
prius. Ad eam qui venic, Sichimam
precioiàm illam & acfcuofam inhabitée vircucum
oificinam , ubi læfæ cafticacis gravis eit ulcio.
Ad eam qui venic , luétecur cum Deo ; uc ad
imicacionem ejus fe exerceac, ad humilicacem
Chrifti & palîiones ejus congrediacur. Tollac
crucem fuam , 8c Chriitum fequacur. Denique
bonus congreilbr non æmulacur ,non inflacur-
immo eciam benedicic congrediencem iibi cali
munere.
17. Sequamur ergo fàn&um Jacob , 8c vias
ejus j uc perveniamus ad eas pailiones, ad eas
congrefliones,b perveniamus ad humerum, per-
veniamus ad pacienciam macrem fidelium , 8c
ad pacrem Ifaac,ideft, jucunditatis capacem,
læciciæ redundancem. Ubi jam paciencia , ibi
Iætitia ; quia poil cribulaciones paciencia , paciencia
aucem probacionem operacur,in qua eil
fpes, de qua non confundimur ; quoniam qui
11011 fueric confufus crucem Chrifti, nec Chrif.
eus confundecur in eo. Vale , fili, Sc non eru-
befeas pacrem incerrogare , qui non erubefeis
in pailïonibus Chrifti gloriari.
ment um pedum tuorum. Id eciam pneceptum Jefu
Nave, videlieec uc decric« 8c popularis vi« de-
ponerenc pulverem , qui viam Domini ambulare
defiderarenc. Legerac pr«cepcum eidem
Moyfi, uc moncem cum iacerdocibus adfcen-
derec, populus aucem feorfum ftarec. Separa*
vie igicur facerdoces á populo, 6c poftea ipium
Moyfen incra nubem incroire pr«cepir.
a. Vides divifiones ? Nihil in facerdocibus
j-j plebeium requiri, nihil populare, nihil commune
cum ftudio acque uiu 8c moribus incondic«
mulcicudinis? S o b r i a m á curbis gravitatem,fe-
riam vicam, fingulare pondus dignicas fibi vindicar
iacerdocalis. Quomodo enim poceft ob-
ièr.vari à populo , qui nihil habec fècrecum à
populo, difpar á mulcicudine ? Quid enim in re
mirecur, fí fuá in ce recognoícac, íi nihil in ce
ac&piciac, quod ulcra fe inveniac, íi qu« in fe
er ubeícit , in ce quem reverendum arbicracur,
oftendac ?
3. Supergrediamur igicur plebeias opiniones,
6c ftraca qu«dam gregalis converfationis, ac
decric« vi« órbitas declinemus , ac vulgaris fe-
mir« folum, quam curric ille, cujus vica levior
curfore., de quo dicicur : <* Tranfivit, & non vi-
dit. Sed qu«r^mus nobis viam inacceflam fer-
monibus infolencium,inviam operibus imperi,
torum, quam nitllus maculofus decerac, macu-
lofus fcilicec ignavi« fu« fordibus, 8c fumo
iniquicacis oblitus
E xo d .x .it.
U u . S .H .
fob 9 . i j .
cenebrifque 8c pariecinis
quibuidam anim« ruinofus , qui nullam vircua
Omnes edit, in ex efl v irtut .- omnes m(T in tu eft v ia . I J monfl Evxng. Propof. 4 . cap. i . Quod vero plurima è Judxorum
b . Vet. edit. & cundi mff. tervenixmus a d murum : edit. Rom. I fontibus hauiifle h lc dicitur, nihil ea de re ad) idem us his , quie
Perveniamus ad, humerum. Quam quidem corrcctionem non po- j | priori tomo in P là l.li8 . Serm. & alibi fubnotavimus.
tuimus non retinere. Manifeftum quippe eft Sichimam hoc loco I I c. Ita vet. edit. & cun ftimfl. R om . autem edit, qualem v ix r e -
deli gnau, quam vocem Ambrofius numquam non humerum inter- I I peris ullum-, quod e x Virgilii Epigr. defumtum efle addita ma r^i-
pretatur. Evolve fuperiori tomo lib 1 . de Abraham cap i.n um ./ . 1 1 nali notula indicavit. Veruni quidem eft inter illa epigrammatia
&,lib.L. cap .;. num 8 . lìb- de fofeph cap. 3. num. 9. lib. de Benedict. " --- ” ................- — - ' ■' * " " " • ' *
Patriarch, cap j num. i i . See.
n alium hie intelligimus, quam Philonem, qui initio libri
nit probus liber f i t , Pythagorcam fen tent ¡am &is \u,<pa-
f à i a i ¿ J b h , quam ¡ ( f i t S i a mr v o c a t, commode &
cleganter exphcat. Eamdcm quoque inter Pychagorca fymbola re-
fert Erafmus, & e x Hieronymo ineumdem plane intelleftum ex -
ponit. Q u a autem ratione prxcepcum illud obfervarinc Pythagorei,
& maximus eorum numerus ,quod in fe a lio rum hominum, quos
fugiebant, odium concitailent, intcrnecionc dcletus fucrit, narrant
Laertius lib. 8 . Juftinus lib .io . Arnobius lib.i. aderf. Gentes & alii.
* DePythagorse natali (bio multa controvcrfia eft apud anti-
•quos -, ut difccre licet e x demente Alex. libi i- Stromat. Diogene
Lacrt.lib s . & aliis, quibus addimus crudit. Hu ctiumiib. 1 . D e - |
v erum eit ilia epigran
Maroni adfcripta u n um q u o d etiam inter Auibnii IdylTia reperi-
tu r , e x fta re , in quo illud hemiftichium habetur, ubi tarnen repent
legitur , non reperii. Verum tarnen non eo refpcxille Ambrolium
ju re dixeris,fed vel ad Jofephum qui lib. Gont.Appion. eidem,Pytlia-
goræ pietaris ac iàpicntiæ palmam adjudicar» vel ad Ovidii te fti-
monium lib .iy . Tranfmut. de eodem Philofopho ita cauencis :
Mente deos a d iìt, & qua natura negavit.
Vifibus humants > oculis ea peSioris haufit.
vel denique ad aliqs quofpiam antiquorum locos, ubi non iufre-
quences Pythagoræ laudes occurrunr.
d .E d it . ultimse PariC. t ra n f iv i, & non. v id i. E t infra., ubi.nos
cum ant. edit. & pluribus potioribufque m it fumo iniamtatis \
R om . edit, cum aliis mlT. fimo iniquitatis. N o n malo firnfu. At
vero quod pro oblitut quidam mlT. prsefcrunt, obligatus.'mCchix eft.
tis W a t e m gullaverit aut-cerce A 7 . Sit ergo via iioftra anguflior, virtus exufpeftandam
niagis quam d i r e d o affed u ^ aper. berantior, trames preffior, fides fublimior calr
n l i n i i m p n f i « r .,.co finu mends fufeipiendara arbitracus fie : ôoc- «äa __• . .. 1 7 „ 5
{ quod plerique amane, qui fibi faceci acque urbani
videncur, pulerirudinem iàpienciæ in de-
decus verfudæ cransfigurances ) veram non in-
tuens graciam, camquam in nocte poficus, non
credit in die vivendbus} quia de numero The-
manorum 8cSab«orumeftdeficientium 8 c aver-
tencium fe à vericace, de quibus dicic Job ; y f
Iis arcior, vigor mencis exundans, ièmicæ reci
c«j quia inflexibiliaiiinc vircucum veftigia. Unde
Salomon : o qui dereliquerunt femitas reftas !
8» Sic greifus ad iuperiora 5 quia melius eft
adfcendere. Denique, fleue ledum eft hodie :
Vet iis , qui defcendunt in Mgyptunt * Non uti-
que cranfire in Ægypcum criminofum eft : fed
cranfire in mores Ægy prior um, cranfire in eo*
E f a i i i . u
dete vias Tbemanorum femitus Sabaorum | quia B rume perfidi« f«vicacem, 8c luxuri« defor
confußonem incident, qui in civitatibus & divi. ~ ? -
tiisJptm habent. Ita & vos infur re xißis in me fine
mifiricordia ; unde n/ifi vttlnere meo, timete.
4. Has igicur devias ièmicas declinancium,
6c ilium deficiencium pulverem , qui proprer
fuam appecenciam ceciderunc f«pe in deferto
derelinquamus. Convertamur autem, 8c fèqua-
mur fapienri« viam, quam non calcaverunc filli
glorificantium fe 8c jadancium, quam bin ceri
tio ignorar,mors nefcitj quia Deus direxicG
eam : Abyffus dixit : Non efl in me ; mare dixit :
Non eft mecum. Sed fi qu«ris viam fapienti« 8c
difcipiin« j colere Deum, atque ei fubditum
effe iàpientia eft : abftinere autem à pecca;is --
difciplina eft.
tatem. Qui eo cranfìc, defeendic : qui defeen-
dic, cadic. Declinemus icaque ^Egypcium hominem
, 8c non Deum. Vitiis enim fuis etiam
ipfè rex ^£gyptiorum in poteftatem eft datus,
cujus comparatone Moyfès Deus «ftimacus
eft, imperans regnis, fubjiciens fibi poteftaces.
Unde ei didum legimus : Faciam te in Deum
regi Pharaoni. Vale, 8c nos, ut facis, quali fi-
lius dilige.
E P I S T O L A X X I X .
Pulcritudinem fitmmi boni quarendam fluadet, fore ut illa
rtcreetwr oculus nofter, atque anima nutriatur fpondens ;
eo quod hic anima cibtts fit > cujus cognitionem fanttù
Deus revelat, quemque David cupide indagavit. Hoc
bonum diligenter tenendum efle ; quando idem ip fu/n fit,
quod anmntiaverunt Evangelifta , feilieet Chriftum.
Hoc bonum qui cum defìderio hauferit, eum ad myfterio-
rum ficientiam perventnrum , & jam negleüurum qua
fiint corporis, ad quod Apoftolus nos adhortatur. Eie-
vandam igitur animam ab afleElibus , ut fératur ad bonum
5. Quid igiturnobis cum iftius feculi via,in
qua eft tencatio j immo ipfa vita hominis tenta-
tioeft, 8c exfilior quam fermo fabularurn , ha-
bicare in luteis domi bus, dies 8c nodes in lu-
cris ponere, 8c de lucris Temper cogitare, 8cD
ficut mercenarios diurnam mercedem qu«rere,
atque,ut cicadas aiunc, aura quadam pafci cu-
pidicatum ? Vere ficuc cicadas, quia de die in
diem vivunt, « queftu rumpuntur fuo. Quid A m b r o s i u s I r e n ^e o falucem.
enim aliud fune homines nullius ponderis, nul- x* X Nter legendum , cùm paululum requielius
illud, in quo fons vita eft, & quo non nifi virtute
perducimur. Verum perfieverantiam ad id opus efle &
difciplin«j nifi uc videantur ficut cicad«, X viflèrn animo, quia lucubracione deftitead
mortem nati diurnam , ftrepentes magis iam, verficulum ilium ccepi mecum volvere,
quam loquentes ? Qui Tub ardore ferventium * quo vefperi in vigiliis ufi fuerainus : Clgflìot
cupiditatum fe mulceant cantu fibi noxio , fta- xstMa if¿5 -ftf ct^pu7mv.Q.i ¿¿flat oìttìSìs
timque occidanc, nullum frudum ferences, ni- E T%f ivtLyrthify/MDav ouItqv. Et vere nihil * fjje-
hil habences grati«. Horum igitur vi« noxi« ciofius ilio fummo bono, cujus eciam pr«dica-
tortuof«que ferpentium , qui venenato lapfu tio fpeciofa eft nimis, 8c maxime perfeverantis
corporis fe fé trahunt, atque d in ipiram nequi* fermonis proceflus, 8c qu«dam apoftolie« pr«-
ti« fé fé colligunt, 8c erigere non queunc ad di cationis veftigia. Sed illa qui pofTunc? Qui bus
c«leftia. donavit Deus, non iblùm uc Chriftum annun-
6. Ingrediamur autem portas Domini, por* tiarent, fed etiam pro ilio paterentur.
tas juftiti« , quasjuftus qui fuerit ingreflus, 2. Nos quantum poflumus^ incendamus ilio
confitetur Domino. Sed h«c paucorum in- animum, 8c in ilio fimus,illud animo teneamus,
greffio, unde Dominus a it, quia unguflaporta, quod eft pulcrum , decorum, bonum 5 ut fiat
& artu eft via , qua ducìt ad vitam ; & fauci F illuminatione ejus, 8c fulgore fpeciofa anima
fltnt^ qui inveniunt eam. Lata autem porca 8c noftra, 8c mens dilucida. Nani lì oculi noftri
•Script etre,
au. } 87 .
Pfal. 4 4 -3-
Rem.t o . \ j.
ipatiofà v ia, qua multi gradiuntur, ad mortem
dirigit, 8 c viatores fùos eo ducic.
a . M !f . aliquot, ant certe lippìs octtlis. Minus commode.
b . Nonnulli m(T. interior ignorai m o r sm fe it quia &c- Mclius
vero cete ri, & edit, ut in te xiu.
c. V e t. edit.quxftuqiie Rom. queftuqtte; ìnfT. omittunt copulam
q u e , non incommode ; ftd minus concinne quiftu perdiphchongum
effèrunt. Eterniti hìc non obfcure alluditur ad illud V irg . e x lib.j.
Geo rg . E t cantu que ruli rumpebant arbufla c ic a li.
Qu oq autem eafdem cicadas aura v is it a re adlerit fanilus P r x fu l,
crii refpiccre potuerit aut ad Arift. lib. i . de Hift. animal, cap. 7 .
au t ad P lin iilib .i. cap.t 6• maxime vero ad V irg . E c lo g .j. ubi legi-
snus : Dumcpte thymo pajcetitur apes, dumrore cicada. Cercum ta-
men eft imitacionem hic Phiionis effe ex citato libro Quod omnis
probus liher non longe ab initìo.
d . M ff. aliquot, in fphiram : alii , & edit, in fpiram. Virg-
lib. a . Georg .
Squameus in fpiram traHu f e colligit anguis.
c. Vet. edit. & mfl. non p&uei, perfidiam > e fa cupiditattm, lucùm
aliqua obducuntur caligine , pafcunctu*
agrorum vindicate, & fpecie nemoris, vel coilis
x u r ii , quidam , avidiiatem & lu x u r ii deformitàtem : Piateli. &
Gem. perfidiam e fa cupiditate , lu x u r ii deformitate : a l i i, ac
R om edit .perfidia favftatcm, Albín, cac; tatem, & c.
* . De primis vigiliis quse ftatim prima noílis hora pèriblve-
bantur, hic locus eft. De ¡¡Idem etiam loquitur Hieronymus epift. 7 .
a d I.itam hifee verbis , accenfdque lucerna reddere facrificiumvef-
pertinum iupple adfucfcac. A lucerna autem dicebatur luccrnarium,
de quo Epìphan. in Anacéph. Bafil. de Spirita fanéio cap. 1 9 . Se
& Chryfoft. Horn. 1 9 . ad Antioch. Porro de aliis duabus vigiliis
qua: Se media n o ile , & fub orrum (olis agebantur, clare loquitur
Ambrofius lib .i. de Abrah. cap 9 . l!b. de E lia & f junio cap. i y .
in P fa l . js . v e r f.iy . & in 118 . Serm. 19 .
* . Hunc verfum de corporea Chrifti fpecie vulgo interpretan-
tu r novi Theologi ; cùm vetcrcs Patres eum de (ola interióri pu.*-
critudine intellexcrinr, corporea: forma: igriobifitacém ad humi-
litatem incarnatíonis pcrtinere exiftimanres. Qua de re conlule
R ig altii differtationem de pulehritudin* Chrifti.