vendente, nifi eo a qui noftrum jam peec-atricis A potè qui feiat fine cruce Domini ialutem le
fucceflìonis ære quælitum fervicium poifidebat:
iìnedubio ipfe flagitabat pretium , ut fervido
«xueret,, quos tenebat obftriiftos. Pretium au-
tem noftræ liberationis erat languis dominijefu,
quod neceffàriò folvendum erat e i, cui pecca-
tis noilris venditi cramus.
Donec igitur hoc pretium pro omnibus
folveretur hominibus, quod Dominici langui-
nis efFufione pro omnium fuit folvendum abfo.
habere non pofle. Quis enim acu utatur ad prx-
liandum, cum telis inftru&us fit validioribus ?
13. Jam illud quivis facile refellendum adver-
tit, quia' propofitum eft pleroique potuiffe ad
facra: religionis provocari obfequium,nifi eiTent
doloris timore, vel laboris contuitu revocati.
Et potuit hoc terrere majorem, quod infantuli
plerique fuftinebant fine periculo? Efto tarnen
aliquos infimtulos Judieorum , cüm dolorem
-lutione, opus fuit fingulorum languine, qui Le- B circumcifi corporis plagæque ferventis fuftinege
8c confuetudinis ritu , facra: pra:cepta fe-
querentur religionis. Sed quia pretium pro omnibus
folutum eft, pofteaquam paffus eft Chrif
ins dominus, jam non opus eft, üt viritim fan-
guis finguldrum circumcifione fundatur 3 cum
in ianguine Chrifti circumcifio univeriorum celebrata
fit, Sc in iliius cruce omnes fimul cru-
cifixi fimus cum eo , 8c confepulti in ejus lepul-
cro , compiantati fimilitudini mortis ejus , ut
re non potuerint, defundos fuiiTe: fed hoc nec
ceteros deterrebat piovediori a:tate robuftos,
& laudabiliorem faciebat eum , qui praxeptis
obediflet carieftibus.
14. Quod fi hoc in exiguo dolore arbjtran-
tur confeflionis fuifle obftaculum, quid de mar-
tyrio dicunti Nam fi reprehendunt circumci-
fioriis dolorem , reprehendant 8c martyrum
mortem, per quos cumulata non minuta reli-
7. ultra non ferviamus peccato : ^ u i entrn mortuus C gio eft. In tantum autem abeft noeuifle fidei
eß, jufiificatus eß d peccato.
10. Quod fi quis, * utMarcion &Manicha:us,
reprehendendum Dei putatefle judicium, quia
vel oraculum de circumcifione celebranda
edendum putavit eile, vel legem qua fanguinis
effufio mandatur 3 necefle eft ut is etiam dominum
Jefum reprehendendum arbitretur , qui
non exiguum,fed multum fanguinem pro hujus
mundi efFudit redemtione,&hodiequenosfuncircumcifionis
dolorem , ut probabiliorem fi-
dem faciat dolor j major enim fidei grada, fi
quis pro religione contemnat dolorem : 8c hic
magis habet pramiium quam ille, qui ideo dolorem
voluit circumcifionis fubire , ut gloria-
retur in Lege, 8c laudem ex hominibus magis
quam ex Deo quiereret.
15. Oportuit igitur circumcifionem ex parte
fieri ante ejus adventum, qui totum circumcidere
jubet fanguinem noftrum pro tanto reli- D deret hominem 3 ex parte enim debuit adfuefi»
gionis certamine, dicens : ¿¡)ui vult me fequi,
tolUt crucem fuam, & fequatur me. Si autem nequáquam
juila eft accufatio , cüm aliquis totum
fe pro pietate ofFerat, 8c multi fanguinis
fe mundet effufione jquomodo legem poifumus
reprehendere ,extgui ftillam exigentem fängui-
nis , cüm pra:dicemus dominum Jefum multi
efFufionem fanguinis, Sc totius corporis mortem
imperantem ?
cere humana conditio, quemadmodum in id,
quod perfedum eft, crederetur. Si autem opor-
tuk circumcidi, in qua magis parte membro-
rum oportuit circumcifionem neri quàm in ea,
qua: quibufdam videtur inhoneftior ? U t iis
qua putarentur ignobili or a. ejfe membra corporis
nojlri, honefiatem abundantiorem circumdarent
qua inhonefia funt nofira, honefiatem abundantiorem
haberent. Ubi enim magis vir fànguinis fui
il. Nec ipfum circumcifionis fignaculum 8c E admoneri debuit, quam in ea parte , qua: mi.
ipecies feriabatur, quo populus Dei velut quo- nifterium errori exhibet.
dam figillo fignatus corporis , difeernebatur à
ceteris nationibus. Nunc autem Chrifti dona-
tus nomine fignum corporis nequaquam requi-
r it , qui pra:rogativam divina meruit nuncupations.
Quid autem abfurdum fi propter pieta-
tem aliquid doloris vel laboris inferri videba-
tur, quo plus devotio per hax certamina pro-
baretur ? Pulcrum etiam ut ab ipfis vita incu-
nabulis infigne religionis adolefceret, Se pude- ^
ret unumquemque atatis provectioris vel labori
, vel dolori cedere, quorum utrumque te-
. nera infantia viciflèt.
11. Sed jam levi circumcifionis dolore non
opus eft Chriftiano populo , qui mortem Domini
circumferens, * per momenta lìngula
fronti propria mortis contemtum infcribit, uta
. Amcrb & Rom edit. cum paucismfT. q u inoftro jam.- Eraf. | !
a c G ill, cum rcliquiscod. qui noftrum jam . Obfervabis autem obù
te r his paucis verbis da re primigenii peccati fucecflioncm infirmati. I
* • Cùm ifti haerctici, ut jam à nobis obfervatum e f t , totum 1
antiqui feederis inftrumencum rejicercnt j immo etiam Deum L e - I
g is au ftorem, ut Auguftinus lib. de h t r e f. cap. 4 . de Manichaùs
tcftificatur, non Deum bonum, ièd unum è principibus tenebrarum ! ‘
effe crederenr, conlèquens crac u t circumcifionem proferiberent, | |
u t potè in Lege veteri conftitutam. Sed cùm hxreticorum fitexceffus
omnes iàn x do drin x oppofitos femper tueri, non defuere, qui rc-
tincndam etiam iub Evangelio carnalcnj hanc amputationempro-
16. Nunc tempus eft ut 8c illis relpondea-
mus, qui dicunt, fi ea pars corporis noftri fe-
cundum naturam eft, nequaquam earn ampu-
tari oportuifle : fi non eft fecundum naturam,
non debuifle fimul nafei. Qui quoniam tam
arguti funt, 8c ipfi mihi refpondeant, utrum
fecundum naturam fijcceifio humana fit, qux
generadonibus adolefcit, an contra naturam.
Si enim fecundum naturam , numquam igitur
intermittenda eft : 8c quomodo integritas vi-
rorum, virginitas puellarum, abftinenda vidua-
rum , continentia conjugum przdicatur? Nullum
ergo ftudium qu^rendx fucceflìonis feria-
ri debuit. Sed iplè aucbor natura; non utique
generationi obfèquutus eft , qui de fé, cùm
effet in corpore conftitutus, pr<ebuit magifte-
Ifiterentur. Hujufmodi fuiffe Ebionitas ac Sjmmachianos litteris
mandarunt Epiphanius H tre fi jo . Auguftinus lib. de H ire f. cap.9 .
Se r o . l ib . i .C entra Crefcon. cap 3 1 . & lib - i? . cantra F a u ß ,cap. 18 . IPhilaftrius atque alii.
* . Eodem fenfii lib. de Fide Refurr. Morte ejus fignnmur > inquir,
mortem ejus or antes annttntiamus & c . Tertuflianus etiam de Co-
. rona Milit. cap. ) . hanci fronds muniendx expreffa crucis imagine
I religionem, quam e x apoftolica traditione manaffe docet, ad fin.
I eulos quolque a ¿his setate fua iterati confuevifle au d o r eft. Qu a
, de re adi fimiliter Hieron cpift. 1 - ad ' Eußoch." n ' Cyril],~ Hierof,
' "*
Catech. 13 . & alios.
rium, & hortatus eft difeipulos ad integritatem, A totius carnis illecebras tamquam præputium
exuit j ut fit in fpiritu, non in carne, 6c fpiritu
mortificet corporis fui actus.
il. Et hæc eft,quæin occulto eft circumcifio,
dicens: Sunt fpadones, qui fe eafiraverunt propter
regnum calorum; qui pote/i capere , capiat.
17. Cum fit autem homo compolitus excor-
pore & anima ( fans eft enim interim hoc di-
cere , * 8c filere de fpiritu) non eft in utroque
idem fecundum naturam: fed quod eft fecun-
dum corporis naturam, id contra naturam eft
anima: j 8c quod (ecundum naturam eft anima:,
id contra naturam eft corporis j ut fi dicam
quod-fecundum naturam eft.vifibìli, id contra ® non totam carnem exiiit,fed folum praiputium.
ficut Abraham ante in præputio erat, poftea
faftus eft in circumcifione. Sic interior homo
nofter, quando eft in carne, tamquam in præ-
putio eft: quando autem jam non eft in carne,
fed in fpiritu , incipit effe in circumcifione, non
in præputio. Sicut autem qui circumciditur,
” ’ ' ’ " ’ ^ ubi corruptela frequentior $ ita qui in occulto
circumciditur,carnem illam exuit,de qua fcrip-
tum eft : Omnìs caro foenum, & ornnis gloria ejus} '■
ut fios fieni. Aruit fitenum, & filos ejus de ci dit ;
•verbum autem Domini man et in aternum. Et re-
manet caro , qua: videbit falutare Dei , ficut
fcriptum eft - Et videbit omnis caro falutare Dei.
sQu« fit ifta caro, munda aures, ut intelligas,
22. Talis ergo debet effe in occulto circumnaturam
eft e i, quod non videtur j 8c quod fè-
cundum naturam eft ei, quod non videtur, id
contra naturam eft vifibili. Nihil ergo incon-
gruum “¡in hominibus D ei, fi fiant aliqua contra
naturam corporis, qua: fint fecundum ani-
mie naturam.
18. Qui autem dicunt quoniam plures credi-
di flent , fi circumcifio non fuiffet,ii fibi refpon-
fum hoc habeant, quoniam plures crederent
fi martyria non fuiffent : fed præftantior eft for- C ci fio , ut nullam habeat comparationem çum
Johan, i . j í .
titudo paucorum, quam remiffio plurimorum.
Sicut autem plurima baptifinatum genera pra:-
mifla funt, quia ièquuturum erat verum illud
unum in fpiritu 8c aqua facramentum baptifl
matis,quo totus redimitur homo ; ita plurimorum
b circumcifio prannittenda fuit j quia iequu-
tura erat circumcifio Dominicie paflìonis,quam
pertulitjefus quafi Agnus Dei, ut talleret peccata
mundi.
ea , qua: foris eft, circumcifione. Et ideo qui
in occulto Juda:us eft, ipfe pr£EÌlat} qui eft à
Juda, cujus manusfupra cervicem inimicorum Gtn-49*-
ejus, qui recubans requievit ut leo, 8c ut catu-
lus Ieónis, quem laudant fratres ejus. Ab hoc
Juda non deficit princeps-quia fermo ejus prin-
cipes facit, qui non fiiDjiciantur illecebris fie-
cularibus , 8c captiventur voluptatibus iftius
mundi. Et quia ipfe Judas in hanc generatiq-
Matth. j .
19. Hæc ideo fcripfimus, ut o f t e n d e r e m u s D nem venit, c ideo plurimi, qui poftea generati
. quia 8c debuit priemitti circumcifio, qua: foris
eft,ut 8c ea jam poft adventum Domini jure
videatur exclufa. Nunc autem circumcifio eft
neceffaria , qtue in occulto eft , ficut Juda:us
prjeftantior, qui in occulto ,in fpiritu, non lit-
tera; quoniam cum fint in uno homine duo homines,
de quibus dictum eik:Et f i is qui foris efi,
homo mfter corrumpitur fecundum defideria erroris,
fed qui intus efi, tenovatur de die in diem ; 8c
fune, præferuntur j ut virtutum principatugau-
deant. Habeamus itaque circumcifionem in
occulto, & in occulto Judæum, qui eft fpirita-
lis : fpiritalis autem, utpote princèps, dijudicat
omnia, ipfe autem à nemine dijudicatur.
23. Debuit ergo dLegis mandata prcefcripto
circumcifio,quæ ex parte erat, celiare3 pofteaquam
venit qui circumcifionem façerét totius
hominis , 8c impleret circumcifionem Legis.
alibi : Condeleffor enim legi Dei fecundum interio- E Qjfis autem eft ifte ,nifi qui dixit : Non veni Le-
rem hominem 3 interior eft homo noftpr, qui eft gpm folvere, fed implere ?
Gen. 1 . 7 .
ad imaginem 8c fimilitudinem Dei fa&us, exce.
rior qui figuratus è limo. Sic denique 8c in Ge-
nefi duas tibi creaturas hominis oftendit,iècun-
dò creatum hominem fignificans,
10. Sicut ergo duo homines, ita 8c gèmina
converiatio eft: una interioris hominis, altera
exterioris. Et quidem plerique adus interioris
hominis perveniunt ad exteriorem hominem,
24. Quamquam lì diligenter intendas, 8c illa
fit ratio , qua jam celiare debuerit pra:putii circumcifio
5 quia plenitudo gentium venit. Non
Matth. $.
enim gentibus circumcifio mandata eft, led fe-
mini Abraham 3 fic enim habes in primo oráculo
: Et dixit Deus ad Abraham : Tu autem Tefiß-
mentum meum obfervabis, tu & fernen tuum po 'fe
te in progenies e or um. Et hoc efi Tefiamentum
quemadmodum caftimonia interioris hominis F meum, quod obfervabis inter me & vos, & fernen
tranfit etiam ad caftitatem corporis. Qui enim tuum poß te in progenies eorum. Circumcidetar
. 1 * — — J;- :------ - :j~— vefirum omne mafeulinum, & circumcidctis carnem
pr.eputii veßri, & erit in figno Teftamenti inter me
& vos. Infans óffo dierum circumcidetur vobis,
omne mafeulinum in progenies veftras. Vernaculus
domus tu a dr pecunia emtus ab omnifilio alterius,
qui non efi ex feemine tuo, circumcifione circumcidetur
: ed~ erit Teftamentum meum in carne ve fird ,
in Teßamcntum aternum. Et incircumcifus mafeu-
lus, qui non circumciderit carnem praputii fui otfaadulterium
cordis ignorat, idem utique nefeit
corporis adulterium : non tarnen etiam illud
eft conlèquens, ut qui non adulteravit corpo-
re , non adulteraverit etiam corde, lècundùm
illud : Quoniam qui viderit mulierem ad concupif-
cendum e am , jam adulteravit earn in corde fuo.
Nam eri! adhuc non fit adulter corporis, tarnen
jam afFedu adulter eft. Ergo eft interioris
hominis circumcifio : nam qui circumciditur,
* . E x anima & corpore conßamtts fpiriu* inquit fanitus D oitor
lib x - de Cain & Abel c ap .i. num. 6 . Quani quidem hominis dcfi-
nitionem p.iifim apud eum adverrcre eft.
a . Ultima: edit. Parif. in operibus B e i. Sunt etiain aliqua toto
hoc numero mutata in R om . edit, fed qua: aliumiènfum minime
inducane.
b. Esdcm edit. Parif. circumcifio pntermittenda fu it . Et infra ».
S. Ambr. Tom. I I .
debuit pretermini circumcifio. Neutrum commode.
c . Ita R om . edits & mfl. aliquot : ver. autem & mlT nonnnffi,
ideo p lurimi. . . . proficiunt , ut virtutem : cereri cod. ideo plurimis
. . . .p rafertur, ut & c . Minus commode.
d. Omnes edit. ac paüci m S . Legis mandato pnferipta : rcliqui
mff. ut in contextu.
c. R om . edit. ib la , fritpailum meum.
Y Y y ij
K l
P lw
l l f l II
I
H