Tfai.6j.Z -
Johan, i .ti
pohan.t. ii
O’ »i-
M»tthi ti
non enim legatus, ñeque nuntius, fed ipfe Do- j
minus íalvum fecit populum fuum. Solus re-
manet ; quia non poteft hoc cuiquam hominum
cum Chrifto effe commune , ut peccata condo-
net. Solius hoc munus eft Chriiti, qui tulit pec-
catum mundi. Meruit Sc mulier abiblvi, qua;
recedentibusjudxis, remanfitfola cumjefu.
17. Elevans autem caput Jefus dixit mulieri:
ZJbi funt, qui te ac cu fab ant ? Nemo te lavi davit ?
Et illa refpondit: Nemo, Domine. Et ait ad Mam
jefus : Nec ego te damnabo ; vade,ó" amodo vide ne \
pecces. Vide, leólor,divina myfteria,Sc clemen-
tiam Chrifti. Ciim accuíatur mulier , caput
Chriftus inclinat:elevat autem,ubi deficit ac-
cufator j ita nullum damnati vult , abfolvi
omnes.
iS. Breviter autem omnes hxreticorum in-
terimit quxftiones, dicendo :Nemoa te lapida-
v it? epui dicunt Chriftum diem nefeire judicii,.
vel qui ait : Sedere autem ad dexteram me am vcL
ad finìftram, non efmctim dare vobis ¡ ecce Se (
hie ait : Nemo te lapidavit ? Quomodo utique
interrogar , quod videbat? Sed interrogar no-
bis, ut cógnofceremus non effe lapidatalo. Eft
ctiam humani affeétus hxc confuetudo, ut in-
terrogemus fxpilfime, quod videmus. Et ideo
mulier refpondit : Nemo, Domine ; hoc eft di cere
: Quis poteft lapidare, quam ipfe non dam-
nas ? Quis poteft alium fub tali fententix condition?
punire? ]
19. Cui refpondit Dominus : Nec ego te dam-
nabo. Adverte quomodo propriam fententiam
temperavit 3 ut Judie-i de abiolutione mulieris
calumnian nihil poffent, fed in fe magis calumnian!
retorquerent, fi queri vellent r'dimit-
titur eriim mulier,non abfolvitur ; quia deerat
accufator , non quia innocentia probabatur.
Quid ergo quererentur, qui priores à perfecu-
tione criminis, Si ab exfecutione fupplicii dei-
titerunt ? ]
20; Addidit autem devix : Vade, & amodo v ide
ne pecces. Emendavit ream , non crimen
abfolvit. Etenim feveriore fententia culpa dam-
natur, fi unufquifque crimen fuum oderit, Sc
in ie incipiat condemnare delictum. Etenim
cum reus occiditur, perfona magis, quàm culpa
punitur-.ubi vero culpa deponi tur ,abfolu-
tio perfonx eft poena peccati. Quid erg ° :
Vade, & amodo vide ne pecces ?. hoc eft : Ex quo
te Chriftus redemijt, b corrigat gratia , quam j
pcena non emendaret, fed pLecleret. Vale, fili,
Sc nos dilige, ut filius 3 quia nos te , ut paren-
tes diligimus.
a . R om . edit, pofuit condemnavit, condcmnatam , condemnare, j
ubi reliqux & cunctimS . lapid avit tec.
,b. Coib- & Eul. corrigat g ra t ia , quod pa-na non poterat .- qui bus |
verbis concludunt epiftolam.
* . Iienarus il le , ad quem eoe Ambrqfíi epiftol® exftant, quifnam I
fucric, ambiguum eft. Atjamen eum diaconum, aue potius fiscun- |
dì ordinis facerdotem fuiflc conjicimus, cum quod cpiftola foquen ti I
ei iàccrdotalis viex prxcepta eradie fantSus noftcr, eum quod ìpfum I
de Scripcurx di/ficulratibus confultum ex'epiftpla 33. deprehendi- 1
mus. Quod auecm Ambrcfius eumdem in epifiolarum c ak e fi- I
lium ialucac , ncc non propter perfccutioncs ob Chrifti gloriam I
conftanti animo coleracas laudar; hinc force non fine racione colli- |
gacuc eumdem inter clericos Mediolancnfos tempore concieacxià I
Juftina perfccutionis vicam degilTc.
c. R om . edit. Nam abominationes JEgyptiorum facrificabimus |
domino Deo. Cod. Prat, & Gem. abominata apud JEgyptios immo- I
lata D to: reliqui > ac vcc. edit. . . . . immoltmus Dio. R u rfu s vero |
* E P I S T O L A X X V I I .
AE g y p tio rum a b om in a tio n e s I r e n ^ c u m doc e t p e c o ra t jfe :
h in c in t e l li g i p ie ta t em a tq u e v ir t u t em im p ro b is d i j p l i -
c e r e ; a c p ro in d e v ir o s bonos c o n t r a r it i in fta r e f t u d i is
o porte re . H o c i llu f i r a t u r e x em p lo u x o rum Ja c o b a d f a -
g ie n d um p a t r em fe q u en dum q u e con ju gem c o n fe r ifitm p ra -
b e n tium '■ q u a in a lle g o r ia q u id n a rn p ra fta r c c o n v en ia t
acceden tes a d E c c le jiam d c c la ra tu r .
A m b r o s ì u s * lRENaEO falutem.
1. Ti JW Overi te lignificarti mihi, eo quod
j V | legeris : c Abominanda apud JEgyptios
immolemus Deo. Sed habuifti quo iitud folveres •
quia in Genefi fcriptum eft quod jEgyptii pa-
ftorem pecorum àbominabantur , non utique
propter hominem , fed propter pecora, llli
enim aratro terram invertebant : Abraham autem
, Se Ja c o b , Se poftea Moyfes Se David
d paftores fuerunt, regalem quamdam in hoc
munere difciplinam induentes.
i. Oderant ergo ^Egyptiie immolata facrifi-
cia,id eft,perfetta ftudia virtutum, Se piena
difciplinx. Quod ergo vitiofi oderunt , hoc
apud bonos fincerum ac pium eft. Opus virtu-
tis deteftatur/Iuxuriofus, helluo refugit.iEgyp-
tium itaque corpus, quod illecebras diligit,
averfatur animie virtutes , abominatiir impe-
rium , refugit virtutum difciplinas , Se omnia
opera, qux hujuimodi iunt.
3. Qux ergo ^Egypcius refugit , ^Egyptius
ille Se non homo, hxc tu ample&ere, qui ha-
bes Jxumanitatis feientiam. Illa autem declina,
qux illi fequuntur atque eligunt 3 quoniam duo
fibi ifta congruere non pofflmt , prudentia Se
infipientia. Itaque ficut iis qux in quodam cen.
fu imprudenti« atque intemperanti« funt, ab-
dicat fe prudentia, àbdicat continentia : ita eó-
rum exiors omnis infipiens eft atque inconti-
nens, qu« in bonis atque in hereditate fapien-
tis viri funt Se continentis.
4. Denique fanél« ili« tali conjugio Lia Se
Rachel, una laboriolà, altera adipiratio fortis,
refugientes non generis neceifitudinem , fed
mornm difc.repantiam } cùm viri exerciti Jacob
ièrmone edoél« effènt, quod vellet difeedere,
ut Laban Se filiorum ejus invidiam declinaret
atque ignaviam , reiponderunt : Numqttid eft
nobìs portio aut hereditas in domo patris noftri ?
Nonne ficut aliena aftimamur ei ? Vendidit etJm
nos, & devoravitpretium noftrum. Ecce primum,
quia ignavus & invidus laborioiàm Se difcipli,
nx tenacem alienar à fe ac défugit , fefeque
I cadcm edit. R om . cum uno cod. V a t. quod ftudio fo lvtrts : a t c c -
I tcrx cum rcliquis aptius, quo iftud folveres.
I d. P o li voccm paftores Rom- edir. fola repctit pecorum : ubi au - Ìtem vcc. acmlT. longc p lu rimi, difciplinam induentes -, cadcm R om .
cum duobus omnino cod. difciplinam innuentes. Non difplicercc
ineuntes .-fed recepciori legioni ni hi! detrahimus. (e. Ita vcc- edit. & mlT. Rom. auccm edit. immaculatafacrificia.
Nimirum e x Philonis lib. de Profugis, ubi habes , y *f k,
iutfiUa Un7» ut d ftru i' ; quibus yerbis fimilia ctiam leguntue in Ilib- de S a c r if. Scd forte immolata facrificia idem fune hoc lo co,
ac perfetta ; quandoquidem ad corum fpeftabat perfettionem . ut
mola (alia, adfpergerentur'; unde imolandi trattum eft verbum,
| f. Omnes edit. ac mlT. aliquot, Iuxuriofus h elluo. rtfugit JEgyp-
I tius : ita corpus & c . deliqui autem mif- qui & probatiorcs, ut in
1 textu. Quam quidem letìionem idem Philp in libro citato de Pro-
I f ug it unde non pauca huc tra fila ta lune, cpnfirruat. Sic cnim ib i,
I 5 <pt\txub\s ei}V7rlitv ì3A a i!i9ì7CU oàfuo.
* Scripta
circa an.
3 8 7 .
E xod. 8 . 1 6 .
Gen.46.j4.
d
f
Gen z j i t .
G e n .ji.14 .
& IJ«
citpit feparare; quoniam eas oneri elle cernie
fibi, putat fe lucrtìm fecifte , quod alienavit
eas^ Se hoc effe fuum pretium judicat, eumque
frudum voluptatis fu«,
y. Nuncaúdiamus quomodo qux ìiabet vir.
’ tus , non habéàt ignavia 3 aiunt enim : omnes
divit’u & gloria, quam tulit Deus patrinoftro,
nobis erìt, & filli s noftris. Meritò, Deo arbirro,
dicunt eflè fublata i quia ipfe eft auctor bono-
rum, cujus gratia ignavi exiiuhtur • quia deco-
rem heredltatis divi nife capere improbi -atque
infirmi non queuntt* fuccedit autem intentus,
Se fpiritum in fe fortis habens. Quis autem fortis
nifi lòlus Deus3 qui onlnia coercef& regit ?
6. His ergo debetur hereditas Dei. Unde
Se E lai as dici t : E f t hereditas h credehtibus in Dòmino.
Et piilcre ait : Eft hereditas ; ipla enim
Lola hereditas eft , alia non eft; Neque enim
excus thefaiirus hereditas eft , neque caduca
omnia hereditatis habent commodum ; loia eft
illa hereditas, in quibus eft portio Deus. Unde (
fan&us Domini dicit: portio mea Dominus ; Se
alibi: l ì eres faftus fum teftìrnonìorum tuorum. Vides
qux poifideat juftus , mandata D e i, ora-
cula ejus , prxcepta ejus. In his dives eft, in his
pafeitur , in his deledatur, quali in omnibus
divitiis..
7. Hxc ergo polfidentes Lia Se Rachel, opes
patrias non requirebant, in quibus erat pecunia
adultera, irrationabilis fpecies, Se fpiriralis
expers vigóris. Denique quali divites Se liberx
non eum divitem,fed egentem arbitrabantur,
Omnis enim bonarum Se liberalium conlbrs
difciplinarum * neminem infipientium divitem
putat, fed inopem atque egenum , abje&ùm
quoque 3 etfi regalibits diviciis affluat, Se fuper-
bas auro fuam jaibet potentiam.
8. Fugienda eft igitur talium focietas, etiamfi
qua generis copülentur neceifitudine : N o-
, x i je s u n t jenim. converlàtiones cum infi-
pientibus , Se inficiunt fobriam mentem aC de-
■colorant; quia ficut adhxrens làncio lànéliis
eriSjita cùm perverfocperverfus eris. Frequeii-
ter enim accidit, ut quis contra propofituin
fuum intemperantem audiens, cùm velit ipiè
continenti« difciplinam tenere , fuco iiilipien-
tix coloretur , meritoque contrari« fibi funt
Se repugnantes difciplina atque iniblenria,
•9. Unde cùm vir exercitatus earum ienten-
tiam quxreret, voeem emittunt probàtx jam
diuturno exercido virtutis : Numquid eft nobis
portio aut hereditas in domo patris noftri ? id eft,
conlulis nos utrum velimus ab eo recedere ?
Quali vero non cognoveris quod nullam ha-
beamus cupiditatem ejus focietatis,nequenos
d dulcis pluribus Ixcularium divitiarum cupi.
ditas teneat,aut luxurix lxtitia ? H xc funt qux
jnos mifera, ac nobis aliena duximus : hxc lune
a . U lt im i edit Parif. Succedit awtcm ìntus. Non bono lenfii.
b. R om . edit. lo ia , fervientibus Pomino.
* . Tullius quidefn Pavadoxo ultimo iòlum (apicntcm divitem
efle difputat : (ed cadcm fcntcntià apud Philoncm quoque rcpcri-
tur libro jam laudato, quejn confuir.
c . Vocibus pctverjus e ris , addic. R om . edit. ficut fcriptum eftd
. Ita vet. edit. & cunfli m(T. at R om . edit. relecavit voccm
pluribus.
e. Omnes cdjt. & mfi! nonnulli, in quibus maximus vigor da-
$us eft . , . . quia [piritalem monetam am ijit, quia & c . Sed prxter
quam quod triplo major numcrus miK lcitioucin noftrani conili^-
S. Ambr. Tom.lì.
f\, qux pfena inopi« atque egeftatis arbitramùr,
10. Adjiciunt edam caufam fecelfionis\
quia veràm gloriam ■, Se boni thefàuri copias
amifit Laban 3 ein quibuà nafeimur. ’Vjo'or da»
tus eft mentis, Se boria moneta imaginis Dei Se
fimilitudinis 3 quia ipiritalis moneta. Amifit*
quia iplendida magis ixculi elegit, quam vera
Se utilia vitx fux : quorum decor expertem di-
vinóruni bonoruiri prxterit} quoniam illequX
putat pulcra 3 in iis le fallir ìpfiim Se decipit.
j Unde audi ejus verba 3 Se judica,
- ìi. Seqiititus fanilum Jacob Se filias fuas; rie
forte apud eas iuorrim vitiórum reperiret ali-
quid , Se revocandi ad fe haberet aucloritatem,
coarguerts juftufn, cùm ratione effet redargu-
tusjöc riihil refpondere ac referre poffet, quo
eum deberet tenere : si ahnuntiajfes, inquir,
mihi femiftjfem te. In quei prodidit quid juftits
fugerit,ne eum prolèqueretur 3 rie dediicérer,
ne tali comitatu ftipatus procederet. Primuiri
: quod multoruni dominorum mancipio le fub-
jicere non debuit j ut ab eo tamquam fervuliis
dimitteretur. Deinde quia vir exercido intentus,
& quxrens verairi viani ad virtutem perlài
qui , non hominem deductorem 3 fed Gracula
quxfivit cxleftia. Qux me3 inquit, hinc pi«,
ceperunt abire, Se nuric Comitantur viantem,
12. Sed quomodo me dimififles? An cum lx,
titia tua 3 qux pieria eft mixftitudihis 3 Curri tym*
panis feilieet atque orgatiis g immoderatà irioi
, dulantibus,& fonis tibiarUm fuavibiis ihfuavia
réfultanribus 3 fonis diffonis, crepitibus difere-*
paritibus 3 vocibus mutis ^ cymbalis animam fé.
rieritibus ? His me deleclari polle tredidifti i
his revocari ?Hxc furit qux ego fugi ; nec vd-
reor verborum tuorum invidiam. Fugi, ne mè
talia fequerentur, ne quid de tuis accipiens
abirem,
13. Non enim talibus deductoribus ad Ec-
clefiam Chrifti pervenitur , ad quam tendebac
Jacob; ut eo deduceret populorum copias,iri-
veheret nationnm divitias 4 pofteritatem infuii-
deret, fugiens umbras inanium ter uni, prxfe-
rens infenfibilibus fimulacris virtutum fpirari.
rem decorem , plaufibilibus prarponenì feria,
Vides enim quemadmodum convivia gentiles
adorrienr, fella annuntient :fed ea piis menti-
bus infeftiora funt; quia iis plerìque decipiun-
tur 3 dulcibus capiutìtur epulis 3 capiuntur fal-
tanrium choris : dum jejunia noftra fugiunt^
dùm ea libi afpera putantjdum corpori noxia
Se molefta arbitrantur.
14. An opinatUs es quia aurum tuurri defi-
derarem ?Sed. non habes aurum igne examina-
turn,quo jufti probantiir. An quia argentum
Cuperèm•? Sed non habes argentum 3 li qui non
habes fplcndorem allóqtiii cxlellis. Sed fbrtaffe
Ìperavi quod adjìceres mihi ad pbfequium fer_
tùunt, ei ctiam (etidis perfpicuitas patrócinatar.
f . Toft emifißetn te fub.jun^it edit. Rom. cum Utitia & cymbalis.
At mèlius illa pixterniitti indicar fubjcéta dubitatio : S e i
quomodo me dirr.ififfest
g. Rom. edit, fo la , tmmòdulaia modulantibus.- a l i ® , ac mffì
immoderata, hotum noanujli, immoderate .m odulantibus. Infr^
vero > “ hi omnes edit, excepta Amerb. vocibus mutis -, omne$ prope
mlf. pr*ferunt , vocibus mttlrìs. Scd fcriptòrum imperiti® hoc
tribucndurti; hic enimi rcfpicicbat Ambroiìqs illa Philonis xn'-xai
h h e tfu t il « a ijà ih
. Èadcm Ròrii. tdit. quia fplehjorèm qlioquii uleftis abjecifti
L L I ij