Saniti Ambrofii 80 6
■verum crcdis, dcles fmflkìter detonare. I
74. Ambrofìus epifeopus dixit : Si non dixeris
Deum verafn de £>eo vero natum effe , GhriC
tuni neg;ifh. .
Secundianus dixit : Inttmgàtw de Filie-o dedi
refpenjùm-: tpaemadmodum dtbcrcm profteri. ref-
ptmdi. * Htkmus-vcjkm exftfititnem, ajféremnr,
legatur.
Ambrofeus dixit : Hodie afferre debueras,
ceterum tu fubterfugere conaris.b Profefiìonem
• à me exigis ; Se profeifionem à te exigo. Deus l
verus eft Dei Filius ?
Se cun di anus dixit : Vnigenitus efic Deus Dei
Filitts. Et ego eum interrogo: ZJnigenitus efiì
75. Ambrofeus epifeopus dixit : d Ratio permo-
;veat nos , Sc impietas Se infipiencia tua. c Guin
dicis Deum veruni unigenitum, non Deum ve-
•Tum dicis : fed verum unigenicum. Ac per hoc,
ut iftam adimas quxftiónem, ita refponde : Ex
Deo vero Deus verus eft ?
Secundianus dixit : Ergo Deus Deum non ge-^
nuit ì ^ Deus verus ille qui eft , quod eft, genuit-:
unum verum, unigenitum filium genuit ?
Ambrofìus dixit : Non conficeris Deum veruni
, fed vis dicere verum unigenitum. Et ego
unigenitum dico, fed Se Deum veruni.
Secundianus dixit ■: Ego dico genitum a E Atre,
verum genitum dico omnibus.
-Epifcoporum Se presbyteroram qui Concilio
interfuer-unt, nomina. ]
76. TT 7 Aieriunus epifeopus Aquìleienfìs.
y Ambrofìus epifeopus Mediolanenfis.
Eufebius epifeopus Bononienfisi
Limenius epifeopus Vercellenfis.
Anemius epifeopus Sirmienfis lllyricu
Sabinus epifeopus Placentinus.
Abundantius epifeopus Tridentinus,
Philafìer epifeopus Brixianus.
Confinatimi s epifeopus Arauficus, legatus Gallorum.
Theodorus epifeopus Oclodorenfìs.
Domninus epifeopus Gratianopolitanus.
Amanti us epifeopus Nicienfìs.
Maximus epifeopus Emonenfìs.
Bajji anus epifeopus Laudenfìs.
Proculus epifeopus Maffilienfìs -, legatus Gallorum-
Heliodorus epifeopus Altìnienfis.
Felix epifeopus Jadertinus.
EventiUs epifeopus Ticinienfìs.
Exfìuperantius epifeopus Dertonenfis.
Diogenes epifeopus Genuenfìs.
Conftantius epifeopus Scifeienfis.
ffufìus epifeopus Lugduriénfìsfeius legatus Gallorum.
Felix legatus Afrorum.
Nnmidius legatus Afrorum.
* Evagrius presbyter & legatus.
Artemius , Almachius , Ianuarius, lovinus,
Macedonius, Caffi anus, Marce llus , Eufiathius ,
Maximus , * Chromatius presbyter.
a. Ed it. Rom. Habemus noftram exfofit’tonem. . .legftu t.
b . T e l i. & Labb. trofeffionem'à me exigec
. Rom. edit, verus D e i Filins- E t ego te interrogo.
d. S ic -T c ll. & Labb. Rom- aw em ¿¡Jit.R a fie permPVSOf 0 ° s t &
■non impietM : Chifl. Rat ione permeveat m i impietas.
e. Edit. R om . Cùm dicis F ilium v e rum wnge&itftP*. ■• Ut ifyftm
diluas. Sed fine cujufquam fuffragiof
. Eadcm edit. Filium non genuit ì Deus •verus ille . qui eft? Et
qu id eft ¡g en uit? n ifi quia Deus unum. E t infra ¡unigenitum verum
1 Ë P I S T O L À IX .
Cvncilitm Gallis epifeopis grattas agit » eifque Palladii
& Secundiani damnationem fcribit.
Goncilium quod convenir' Aquileiæ, dile&iilì-
mis fratribus epifeopis Galliarum provinciæ
Viennenfîs Se Narbonenfis primæ Se fe-
cundæ.
1. A Gimiis gratias fanitïê unanimitati vef-
i / j k træ,quod in dominis Se fratribus noi!
tris Conftantio Se Prò culo omnium veftri præ-
fentiam nobis contuliftis : fimulque præfcripta
maiorum fequentes, non mediocre addidiftis
pondus fententiis noftris , cum quibus etiam
veftræ fanditatis convenir profeffio , diMnini
fratres dile&iffimi. Itaque ut libenter fufeepi-
ìiius memoratos de veftro noftroque confortio
fandos viros 5 ita etiatn uberi gratiarum adio-
ne dimittimus,
| S Quam neceflarius aiitem conventus hio
fuerit, rebtis ipiis patefeet, quando adverfarii
& inimici D e i, Arrianæ fedæ ac hæreiis de.
fenfores, Palladius ac Secundianus, duo tantum
, qui aufi fune ad Goncilium convenire s
debitam præfentes excepere fententiam, fuper
impietate con vidi. Valete. Incolumes vos Se
florentiffimos Deus nofter tueatur omnipotens,
domini fratres dilediffimi. Amen.
3 E P I S T O L A X.
•Iniperatoribus de -Synodi corivocafiont gratias agit . qui ad
e am convenerint. exponit, bareticorum tergiverfationem '
blafphemias ac pervicatiam memorata tandem implorât
fidem imperatorum y ut & eorum auUoritate exfecutioni
mandentur concilii decreta, & alti nonnulli haretici
ccerceantur.
Imperatoribus clementiflìmis Se chriftianis,
beatiffimiique principibus G r a t i a n o ,
V a l e n t i n i a n o Se T h e o d o s i o ,
g fandum Concilium,quod con venie Aquileiæ.
1. T ) Enedidus Deus pater domiiii noftrì
| j Jefu Chrifti, qui vòbis.Romanum im-
peruim dedit j Se benedidus dominus nofter
jefus Chriftus unigenicus Dei Filii^, qui reg-
num veftrum fua pietate cuftodit, apud quem
gratias agimus vobis, clementiilìmi Principes,
quod Se fidei veftræ ftudium probaviftis, qui
ad removendas altercationes congregare ftu-
duiftis facerdotale Concilium, 8e epifeopis dig-
Fnàtione veftra honorificentiam refervaftisj ut
nemo deeflèt volens ,nemog cogeretur invitus.
1. Itaque juxta manfuetudinis veftræ præcep-
tum convenimus fine invidia multicudinis, Se
cùm affedu difeeptationis : nec ulli de hære-
ticis epifeopi fune reperti, nifi Palladius 8e Secundianus
, nomina vetuitæ perfidiæ , propter
quos congregari Concilium poftulabant de ex-
trema orbis parte Romani. Ecce nullus fedico,
& Deum verum : a li* a c Te li, u t in textu.
* . Evagrius cujus nationjs legatus ad Synodum v cnc rit, non e x -
! prinvtuj : forte cujufpiam privati epifeopi j nam cùm nationum I fuffragia colligercntur, conticuit.
* * . t ) e hoc Chromatio , qui poftea epifeopus Aquileienfis fu it ,
I diximus in Admonitione fortaflc itcrum aliquid d idu ri fumus.
[ g . Quidquid à verbis cogeretur invitus uique ad fencButis g rava-
| lus continetur, in Rom- edit. re jedum fucrat poli iuferiora Ula ,
I f uÌ tr sgeuum & fauferem.
S07 Epiiiolarum Claifis I. S08
hedutis gravatus anhis , cùjiis vel fola eflet re -.
verenda canities, de ultimo finu maris Oceani
venire compulfus eft, aSe Concilio nihil defuit :
Tiullus debile corpus trahens,jejuniorum ftipen-
diis oneratum -, idn^ris eftcoaStus injuria forti-
tucUnis amiilk damna deflere : nullus poliremo
pauperiem in facerdotibus glorioiàm fubfidio
veniendi deftitutus ingemuit. Unde comple-
tum eft in t e , clementiffime principum Gratia-
n e , quod fcriptura divina làudavit : Bent us qui
inte Ili git fuper egenum & paupèrerh.
3. Quam vero grave fuiflet propter duos tantum
b in perfidia cariofos iacerdotes roto orbe
eflent Ecclefise fummis facerdotibus deftitutie-?
Qu etiamfi venire propter prolixitàtem ici'ne-
ris nequiverint, tarnen omnes prope ex omnibus
provinciis occidentalibus, miffis adftiere
legatis , & adteftatiónibus evi denti bus id fe tenere,
quod nos adferimus, St in tradatu Nicx-
ni congruere Concilii defignarunt , ficut Ìub-
jeda declarant. Ubique ergo nunc pro veftro1
imperio concinunt vota populorum, nec tarnen
arbitrio veftro fidei adfertores defuerunt. Nam
ìicet evidentia eifent prxfcripta majorum,à quibus
impium eft Se facrilegum deviare -, tamen
difeeptatìdi obtulimus facul'tatem.
4. Ac primo principium ipfum obortìe difcuifi-
ìnus qiuèftionisjatqiie Àrrii epiftolam putavimus
eflè recitandam, qui au&ór Arrianx ha:refis
invenitur, unde Se hicrefis nomen accepit 5 ea
videlicet Se gratia, ut quoniam Arrianos fe ne- :
:gare coniueverant -, Arrii blaiphemias aut inculando
damnareilt, aut adftruendo defenderent,
aut certe non recufairent nomén ejus, cujus im-
pietatem, perfidiamque fèquerentur. Sed quia
audorem fiìum <= nec damnare poterant, nec
probare volebant j cùm ipfi ad difceptandum
ante triduum provocaflent loco Se tempore
conftituto -, non exipedata conventione, pro-
diiflent, fubito qui dixerant fe quia chriftiani
eifent facile pròbaturosl quod nos-libenter ac-
cepimus, Se optavimus ut probarent ) fugere
congreiTum illico > Se difeeptatiónem declinare
coeperunt.
5. Muìtus tarnen nobis cum his fermo fuit,
propofit^ divina in medio, fcriptura: , difeep-
tandi de primo ortu diei in horam feptimam
copia data, delata patientia. Atque utinam
pauca dixiflent , vel certe qux audivimus,
poflemus abolere i Nam facrilegis vocibus
<ùm Arrius folum Patrem fempiternum , io-
lum bónum^ folum verum Deum, iòlum im-
mortaiitatem habentem j folum fapientem, ioa
. Et Concilio nihil defuit in R om . edit omilTùm crat.
b . Ica cod. Rcg- ac T e li, necnonedit. Labb. & Chifl. nifi quod
T e l i , prima manu habebac curiofos , & R c g . folus pro fuis deftitui
legic fummis deftitui : Se fub tocius periocha: finem , ubi nos cum
T e li. & Chifl. prsfcripta m ajorum, Cod. Regius pra:ferc, referìfta,
Labb. precetta majorum : R om . autem edit, locum fic habec, in
fid e cariofos, facerdotes loto ex orbe hue convenire , ac Ecclefias fu is
deftitui paftoribus, clementia veftra perpendere dignetur. Nihilominut
etfi noi.nulli propter itmeris prolixitàtem venire nequiverint ¡tamen
omnes ex omnibus occidentis prope provinciis, v e l miffis adfuere legatis,
qui adteftatiónibus . . . . & quod Nicen i Concilii congruit traclatui
(roteftantur ¡prout fcripta declarunt. U b iq u e ergo nunc per veftrum
Imperium concinunt, (ìcut nec pro veftro arbitrio fide i adfertores hic
defuerunt. Denique lic e t. . . opponentibus tamen Sic.
. c . R om . edic fo la , nec probare poterant, nec damnare volebant.
Sed in aliarum ac miT leitione nihil mutamus.
d . I t a T e lJ. & C h ifl. Labb- vero, impia commotione : ac cod R e g .
ac R om , edic- impìa commendatione, force melius legatu r, commenlum
potentem dicendo, expertem horum Ei-
lium d impia cómmonitione voluiflèt intelligi j
ifti Arrium potius fequi, quam fempiternum
Deum Dei Filium, Se verum Deum , Se bonum
Deum, Se fapientem } Se potentem, Se immor-
talitatem habentem voluerunt fateri. Multas
boras fruiftra confumfimus. Grefcebat illorum
impietas, nec corrigi uilo poterat modo.
6. Denique cùm viderent fe Arrii epiftolié
iàcrilegiis perurgeri ( quam ideo fubdidimus ,
ut eam etiam veftra dementia perhorrefeeret )
refilientes c de media epiftola: ledione, petie-
runt ut eorum propofitis reiponderemus.Quam-
quam non eilet ordinis neque rationis, ut pro-
pofita interrumperemus -, refponfumque effet à
nobis ut damnarent Arrii impietates, Se de quibus
vellent , ordine, locoque fervano , feorum
intèntionibus reiponderemusi tamen adquievi-
mus prxpoftera: volunrati. Ibi turn Evangelii
fcripta falfantes , propofuerunt nobis , dixifle
Dominum : Qui me mifit, major me eft j cùm
aliter fcriptum doceat feries Scripturarum.
7. Redarguti de falfitate funt, ut faterenrur j
nec tamen ratione correcti. Nam cùm dicere-
mus fecundum carnis fufeeptionem minorem
Patre fuo Filium dici, fecùndum divinitatem
autem pro teftimoniis Scripturarum parem Patri
Se xqualem probari, nec póffe ibi eifeg dife
cretionis gradus alicujus, aut magnicùdinis, ubi
eilet unitas poteftatis 3 non iolùm illi noliierunt
emendare errorem, fed etiam veiàniam augerè
coeperunt, ut Se fubjedum fecundum divinitatem
dicerent Filium , quali ulla Dei fecundum
divinitatem Se majeftarem fuaril polfit elle fub-
jedio. Mortem denique ejùs nòn ad facramen-
tum noftra: falutis , fed ad infirmitatem quam-
•dam divinitatis referuntv
8. Horremus, clementìffimi Principes tam
dira, iàcrilegia, pravolque dodores :8e ne ul-
terius populos deciperent h quos tenebant ,fa-
cerdotio putavimus abdicandos ; quoniam fub-
diti libelli impietatibus concinebant. Neque
enim dignum eft ut ejus facerdotium libi vin-
dicent, queni negarunt.Veftrani fidem>veftram
gloriam deprecainur, ut reverenciam imperii
veftri deferatis audori -, cenfeatiique impieta-
tis adfertores > Se adulteros veritatis b d^tis api-
cibus elementi^ veftra: ad judicia cwnpetentiaj
ab ÌEcclefiie arcendos elle liminibus , Se ut in
damnatorum lociim per noftri parvitatis le-
gatos fendi fubrogentur facerdotes.
t) . Attalum quoque presbyterum de pra:viU
ricatione confeilum , 1 Se Palladii fecrilegiis inìatione.
Quod àucem Rom. edic. habec, voluifiet inteiligere, in hoc
mf. ei nullus adftipulacur.
e T e li. & Labb. de media epiftola elecìionem petierunt.
f. R om . edic. eodem propofitiónibus rtfponderemus ¡tandem Scc.
g . R e g . cod-. diferetionem gradus.
h . Ica reg. cod. T e l i, aucem acque edic. R om . Labb. & Chifl.
quod tenebant, facerdotio putamus abdicandos. Neque enim Scc.
i. Edit. R om . & Labb. cum T e l i. cod. & palam faerilegiis . . . .
comprehendat. Ch ifl. cum R e g . cod. u cin ccxtu. Infra vero ubi
Aerali hujus magifter nominacur S folus cod. Regiu s habet fu lt a -
no Valente, cùm prxnomen in T e li. & tribus edic. przccrmittatur.
H ic porro minime confundendus videcur cum Valente Murfiano
Urfacii colkga,quem verifimilcéftancc hunc annum vivete dcfiilTc :
at junioraliu s potius fnic,iqùi Patavione in Pannonia intrufus ab
Arrianis in fedem M arci pii & cacholici epifeopi adhuciuperftitis}
hoc enim fignat fuperpofitus, inde brevi polì e je& u s , in Italiam fù -
g i t , & illic cas turbas excica v ie , q u z in hac acque in ultima hujus
Concilii epiftola memorantur.