De cuìtu
*1- t0- 4 - ¿ g * ¿
c. N«ot
à. Nu
& Ì 9
I N L I B R O S D U O S
D E E X C E S S U F R A T R I S S A T Y R I
A D M O N I T I O.
MB ROS 10 prater Marcelli »am fiororem , quam perpetua virginitatis votum profeffam, Roma
ut plurimum habitajje,l:bri de Virginibus,^ Ambrosiana ad earn epijlulapalani faciunt fuit ettam
germanas frater , cu'us obi tus hijee opillis caufidm prabuit. H ut c nomen Sa tyro indi turn con Jin t } quo eum
Jantti Dottorts auttoritate Romanum Martyrologium ad x v . Kal. Ottobr. fianttorum numero infieruit.
Sed ipfum infuptr Z ranium cognomwatum effe ex ejus epitaphio, quod tamquam ab ipfomet Ambrofio
d Num 8 f cr*P*uni rcfe rta Dungalus, intell/gitur 1 nifi malueris t ù uranio noti cognominis rationem adiri-
j g j • yuere ^ fieei tantum epiihtti quo Satyri ,jam in calum recepii, beatttudo fignificetur. Nos quidem in me-
c. iYKOT.79. dio rem relinquemus, epitaph t u r n verofubjiciemus his pramonitis.
/w um. 11. satyr us iraqu ■ prtmum in Sfioro caufas oravi tfieinde provinci arum c adminifirationi prafetfus fu it , quod
l.Num 10 . utrunique commune habuit cum Ambrofio. Sed multo plura in tilts emicuerunt quam fimi Him a , dfufique
hi?,L.t+. Ü & aiter W M m v u l t u \ corporis habitu valetudine , ingenio , moribus refercbat; ut aliud fratrum
i. Numi | p * r turn perf ette fib i confentiens v i x umquam exfttterit. Hinc nata illa , qua artius quam natura ip fa
K Num. 17. COS coll ¡gab a t , in t im a r é - nu tua caritas ex qua f a l l urn e jf, ut cum invitus ac r due Ians Ambrofius
l^Num \7- onus fubtffet eptjcop.rle , Satyrus omnem rcrum domefitcarum atque ternporalium S cur am in fie rea per e t ,
m-Num.i9
n. Num.
o .Num.-,
».19. hacfaltem laboris ac follici tudinis parte fratrem levaturus. Contigli autem ut Pro/per h quidam in aliqua
7 s. p rovi"Ciarum Afinca degens , debt tarn firatnbus pecuniam fiolvere detrcttaret. Eo proficifici, licet fir atre
p. Num. i. admodum rcfrag -nte acfreauentibus litteris ‘ ctiam revocante, confiituitSatyrus. Verum fioluta in ipfo curfiu
I B B naVt VUa f reblitlir-> non fine ultimo periculo * appultt a d or am deftinatam. Rem ex animi fien tenda
i. Num 6. t ranfiegt t cum Prcfpero. A ttn Italiani atque adeo Mediolanum rever Ju s , v i x fraternis amplcxtbus red-
{^Num 7 . ditusfiuerat, 1 cum in gravifitmum incidtt morbum, cujus v i (fi a trocí tate extinttu s eft.
uNum.17. Quantum doloris ex ejus morte cepcrit Ambrofius, facile qu ivis e x utrtufique amore acfiuavifiima
W jM lQ VIU f ocietelte intelhgat. Verum tame» hoc cafiu fran g í fie nequáquam paffus, »0» modo exanimi corporis
ocuios m rnanu fiua claudcre, atque feretro11 humeros fubjicere fib i imperavi t : f e d edam conficen fio ambone
* » * * • * 8 ■ b «filie* » audiente innumera popult firequenda, (fi patente prafientis 0 cadaver is fa c ie, eum lau d a v it priore
Cs I ì ‘ harum fìy/i hnm/m rct'ltc fu yi! f KW V,* /. a\nln 1L.ntuif r ;____ .1 _ _ _ __ :. n ì /■ /* • r * n
fi. Num.il. h*rum orationum, cujus fummamhic exhibemus. Principio gradai agit? quod Ecilefiapericulum in fa-
& M- tniliam Juam converfum videa tur : & non tam fibi dolendum quod fratrem amifierit, quam gratulandum
p od eum quandoque habuertt, profitetur ; maxime autem id fibi effe fiala do, quod lacrymas fu as pro-
m.num.+i, frquantur omnium *1 lacryma, quodque jam ne à fra tre umquam divella tur* minime timeat. Hinc ubi ntul-
bb.»um.4} ^ ic em , qua fibi cum fratte interceàtbai, con untfioncm tenemmo1 amoris fenfu commemoravi, dolorem
cc.num.47. J utim da exc tfac, ut eum temperandum pottus, quam delendum adferat. Colligtt tamenquafidam confioUdottnZm*
9' m B B I rn SSÉm lm P 1 “ odf ,atri ex Af nca B B ultima pie tads off eia reddercfibi licuerit. Turn re-
peti ti se) ufde/n fra tris in fe mentis, u ttmorem fuum ob ejus abfentiam ffallacemque ex ipfius rcd'ttu latitÀ°
um.
g <>.»««.
&fe1-
fi. ti am d.ficnbit. Sub hacfinfiituta inter fi, atrts* atque Tabitha luttum comparatine, cur illi rrfu fatati
51 conduxiJft, exponìt. Obi fita S ' fra tris conditioned inter fie comparais, icnuo ad e a qua ßbt eiuf,
non
r . fie comparads, denuo a d ea qua fib i ejufidem
nn »um f j . *xafiperent z defidenum, redit. Dein de afi cardinales virtutes aafiermonem convertens,quantaml,b in Eucha-
W m ’M r‘t * fidu.cietm re? °fuer‘ t quantave prudrnttatcaverit, ne À fichtfmadco“ bapdfmum acciperet, pradicat.
kk.num fi j. ^ ',lc e Us d doqueniia?* fi'rtr ladine, fifimplicitare, SS cafittate, hh temperanti a Überall tate erga pauperes
UVnuin 7 c comrneniitli' quulem fie in f r a tr. s prabu r t t , ex eo quod necil patrimonium d iv i dere,ne c ux arem ducere nec
mm. Num. ledarnentum conde re fiubfiituerit,demo» sha t. Hts licei augeatur conceptas dolor, cur tarnen kk moderandus
f d ' ratiot! es? roPondifeque promitcit illtus memoriam numquam pofiturum. Z ldm o nonnullts 1 a d Mar-
00.MM1..80. ceiilna confolationem inter ettis , poftremum va le fr a t t i mm amantifitme dic it, atque orationem 00 fu fis pro
num. 1. tjus pace ac quiete prectbus clan di t.
l ' Cf i m d*esJ epcf ™ pP elapfì effent, rediit ad Satyri monumentum populas , ceremonias precefique con fu e tas
i t . cclibntturus. Htc alteram h*mm orationum Ambrofius, ¡¡uumvis ad mciilandam rum temporil an n S tiis
Ì Z y 4' admodumfrfam pnnitmta vit foc ferme fenfu. Pofauam prtmifit p r i v i libroWnonnihtl dolori
«. nlm. ,. ’ »dultum e fe , tu top magli omnium bominum tondttionem cmfidernturum f e pollicetur. Inde proponiJ
7 . tn a fra li a n d a , " mortem fe i l t « ! communem e ffe ,nos ejus ope à jxculi arumnis tutos effici, ac d¡müm
é - f a " ' ' t tr l *m ’’efrmrHonem adttum d a r i.V t perjundeat communem « haue legrmferendam efe,v a r ia ext
m adfert ,puta ¡¡nativuatem planitu plaufu fAfiaùtbuutur ■
pia in medium a d fe rt, puta eorum " q u i nativttatem p la n Su , obitum autem pluufu pnírqucbantur : nec
CJ’/f J - fin n T.Vri/irunuXUl mina J et -.Sari ina l .a i t . . - . . / I I- I ,i I » * - :• •: '■ _ • V
^ non Lyciorum ™apndt¡uos v ir i in luiiu vcjlcm indurre mulitbrem legtbus cogebantur.Dehinc adjectis * *ra.
&l,r ttombus nonnullts feminarum 11 in maritorum funeribus impoleniiam gravites caftrgat: & patientiam in
I amteorum morte, ¡¡uàm “ in diutina eorum abfentia diffialtonm ríen effe doeet. Mox ad fecundan, partem
a e c e d c n s , multíplices exponst humana v ita talamantes , ex qutbus nos nifi per mortem non Uberari
l/t.nFt errare, hb” e r ..~ ,- .. ............... rr i l • J ^ . H H
l.lf .
& rea. WBBm m0rte ’/ 1 ln diutina eorum abïenit* di f f cilìor cm hon 1 1 doce t. Mo xa d ficundam “párle
bbb. n . x y ar ccet cns*à ù multlPlues txpontt calami tate s qui bus liberan
tíei 44 m p m m wm lfide. coUtsttcff m m »°» mI mm requies, | H 1 ^ fjm rcPeria»tur. T r * » .
m n. ¡o. fit dentque ad posiremum ddd membrum , ad quod adftruendum triplici genere arguments ufi tur , nimirum
jyo raCloneî cecun,ver iwtis exemplo,teilimonio rei geitx.Ratiomm exigere ut corpus & anima firnul aut
énftq. f«nts aut pm it i aff;tantur,pams perftringit. Atvero in fecunda farte diu moratus, pulcre de natura
generationibus ac mutationibus phtlofiophatur : fofi qua dubiis* quibufidam prudent er exfio.'utis , refiur- »• N u m . f i .
retfionem b Vhcenicis atque humanacgenerations exemplofirmat:expofitoqueA ejufidem refurretttonis ordine pfj
aC r attorie, indignum effe a it , ut ea non ere da tur, cum fhilofiophicis de antmarumc in varia corpora J - ó ° Ù
tranfmtgratione ddiriis , ac poctìcis de fierfentinorum denti um tn homines ** convcrfione ineptiis fides c^*i-
habeatur. Z)nde colligtt prophetarum S tefltrnoniis, quorum locos prof ontt, atque edifferit ,magis creden- f.Num 7 0.
dum. Pofiremo veni tur ad rei gefia h teHimonia , ubi exfofiti trium mortuorum à Chrifto ad vitam revo- S Ar"OT6Él
eaiorum hifioria, nec ii qui ab Elia,~ Vetro & in fa fit one Dominica refiuficirati fune, fratermittuntur. t.Numi7.
Contra ph/lofiofbosfian£fus Prafiul rurjus ‘ infiurgens, refutreciionem rationi confionam effe luculenter mon- ¿fit-
ftrai. Adjcitk Deo (fi chrifio, qui caufia efirefurrettionis ,fidcmprabendam ¡ & quomodo rafiendusfiiin ¿ r “™ %6'
aera 1 Paulus, explanans, fatriarchas vivere docet, m de quorumyirtutibus pie dtfputat. His qua ratione k.Num.9o.
chrifius11 inter morenos liber dicatur, ubi fiubjunxit, qua de tubis 0 Mofes pracepit fipiritali enarraifierr- t x
fu } quibus expofitionem quorumdam è Canticis P & Apocalypfi locorum addtt. Contratta demum tamquam m.Numàf -
in manipulum Itota oratione, votifique ut fratrem brevifequatur ,palam1 conceptis fiermonem abfiolvit. &fe1-
Extra dubium efi hos duos libros confiare totidem orationibus, quas in unum opus , indito librorum ti- o.num 10],
tulo ,& forte etiarn nonnulli s adjettts aut immutatis , conjungi voluti tpfiemet Ambrofius ; unde fiatim & latini
tio fecundi libri hac verba ponit: Superiore libro aliquid indulfimus &c. Eadem operi prafigitur in L T ” n8'
manuferiptis hac infcriptio : Incipiunt libri fandi Ambrofii epifeopi de excelTu Satyri fracris fui q.»«L.13c»
c£ de Refurre&ione mortuorum. /» quibufidam tarnen codicibus aliqua varietas eft , exempli caufia ^ jjfid,
in nonnullis hoc modo infcribitur : Flebitis querimpnia beati Ambrofii antiftitis de Exceilu cariíl r'
lìmi fui fràtris -.fed infimilibus librarlos maxima licentia ufios reperimus. Majoris auttoritatis efi, quod
AugufiinusHibrum fiecundum his verbis allegai: In opere quod icripfit de Refurreclione . utr um que f. Lib.x.A*
autem Ambrofius1 itto lemmate : In libris Confolatiortis èc Refurredionis. De prióre hujus infirip- ltcc-0riz-
tionis parte dìcemus in Admonttione ad Orationem de Obitu Valentiniani, nunc vero tantum monebi- t*E»añ.
mus communi titulo fiermonis argumentum liquidius cjfierri. £>uod ad titulum fecundi libri ,fiere is con- tfal.i.n.fu
cipitur in illam fiormam : de Fide Refurredionis, vel de Relurredione mortuorum, efi eum aptum
effe atque congruum pr ami fifa analyfis ejufidem libri piane convincit.
Illud operis eo ipfo anno compofitum fiuiffe , quo Satyrus migravit ad fiuperos , inficiai iverìt nemo ;
fed quoto anno hac eadem mors incident, obfeurius eft. Baronius u tam dem illi, quern cadi Gratiani , tri- u. Ad *nn,
buendum putat ,idett ,383. fiuamque optnionem inde communit, quod belli atque barbarorum timorem, ,8J*
de quo hìc agi tur, alio referri foffe non exiftimat, nifi ad irrupttonem ,quam extintto memorato principe
, Maximus Italia minitabatur. Verum tarnen prater quam quod neque Maximus, ñeque Eugeriius
barbaros quales priore libro deferiti* fianttus Prajul ,fiecum adduxiffe ufiquam leguntur ; quomodo idem
Ambrofius aut mentionem tam recentis doloris pratermififfét, aut tamfidenter indomum fuam ,quidquid
timebatur omnibus, fraterna morte converfum effe atque expiatum pronuntiaffet ? Accedit quod cum Satyri
navigatìonem Ambrofìani pontificata imtio fiujccptam effe illud fiuadeat, quod in occafìonem non folvendi
debiti eamdem Ambrofii dignitatem trahebar Projpcr,cúmque Sa tyrum in ipfo* atatis flore Ambrofius fiublatum x Lib' **
narret ; ex his clarum fit bellicos illos motus ac barbarorum minas cum exttio Valentis Imperatoris anno nUm‘ ,1*
378. iv. Kal.fept. in tugurio combufti magis quadrare ; hac enim tempefiate ingens a barb arts metus Ita-
liam ac vicinai provincias invafit. Jifuapropter utrumque hunc librum anno infiequenti, hoc eft, 375»,
fienptum effe nulli dubitamus -, idque fiub afiatis initium contigìffe argumento eft, quod Ambrofius fratrem
Cfi fer hyberna frigora navigaffe, (fi paucis à nditu menfibus expiraffe teftatum fiacit.
Antiqui morís fuit apud Athenienfes, ut qui propatria fortiter dimteando occubuiffent, publica lauda-
tìone honorarentur ,quemadmedum Plato auttor efi in Menexeno : Romani vero illufires vtros atque fie-
minas eodem honore profiequebantur, quam confittetudinem a P. Val. Publicóla confule , qui junium colle-
gam publice laudavit, exortam effe -obfiervant hiftorici. Sed antiquiora adhuc ejufidem ritus vefhgia exf
i ant in libris fdcris. Nam vel Davidis plauttus fiuper Saule aefionatha, qui libro 1. Regum capite 1. de-
ficrìhìtur: vel Hieremia lamenta fiuper fofia rege , de quibus libro 1. Paraiipomenon , quid aliud fiunt, nifi
fúnebres laudationes ? Non igitur mirum videri debet, f i tot orationes tn laudem eorum five qui pro
Chrifti fide ac nomine fanguinem profiudtfifent,five qui virtutumfingularium fplendore chrtfiianum no-
men illuflraviffent, habita reperiantur apud Patres E cele fi a graca ac latina: Jèd illud forte videbttur in-
folentius, quod firatris laudes firater ipfie celebrare aggreff 'us fiuerit. Verum clanßima exempla habet Ambrofius
, quibus fe defendat. Namque ut omittamus illud prophanis ufiu venifle, ut magni viri mortuorum
fibi arttifitmo conjunttionis nexu copulatorum encomiali as fe prabuermt, quod fiattum legi tur à'Julio
C a fa r e qui ffuliam ami tam (fi Corneltam uxorem laudavit è more pro roikris , ut ait Suetonius in
tjus vita-, unus Gregorius Naz.ianz.enus , cujus orationes in patris, firatris, ac fororis funeribus ditta
fuperfiunt, Ambrofio fuffìcere poffèt ad patrocinium : pofiea vero (fi Gregorium (fi Ambrofìum Bernardas
in laudando Girardo fratte imitatus efi.
Admonebimus, antequam de tabula manus tollatur, Dungalum a librariis quibufidam , qui ob non-
Ttullam argumenti affinitatem librum de Paradifo his duobus libris una deferipferunt, deceptum, eumdem
librum tamquam tertium de Morte Satyri allegaviffe, in quo ipfum gravi ter allucinaffe nemo non vide at.
fiPuod autem ad epitaphium ab eo memoratum, hac ejus vetba fiunt Ambrofio nofiro non pinne indigna : y- Loc- futk
Uranio òatyro fupremum frater honorem c“'
* Martyris ad kevam detulit Ambrofius. * s.vifto-
Harc meriti merces , ut facri fanguinis humor, risvidciicct.
Finítimas penetrans adluat exuvias.