H o l Sanili Ambroíli
X ja la t .6 ;j.
i . Cor. iy.13 ,
I IÓ 2
•101. Videmus igitur carium patere vircuti, À fpecie dicere, quoniam fermo propinquat ad
llec fiscelle paucorum : Multi enim venìent ab filiera j ut noftri quoque confummandi eloquii
0cct^ente ? & aquilone (fi aufiro , tuba fit fignum. Septem tubas legimus in Apo- A p oc .\.x.
(fi recumbent in regno B e i, dele&ationem perpe- calypfHohannis , quas feptem fumfere Angeli,
tua: quietis fepukis animorum motibus expri- Ubi habes quoniam feptimus Angelus tuba cementes.
Sequamur Abraham mori bus, ut nos cinit, Se fada eft vox magna de cario dicens:
recipiat in greminm fuum , Se tamquam Laza- Fattum eft regnum hujus mundi Bei noftri (fi A fo c .u .u
rum fu« humilitatis heredem propriis circum. ebrifti ejus, (fi regnabit in fecula fteculorum. Turuiuin
virtutibus pio foveat amplexu. * Non ba quidem Se prò voce accipitur R quia habes :
emm nos in gremio corporali, fed in quodam Quoniam ecce oftium apertum in calo, (fi vox pri- Apoc.4.1.
bonorum tadorum amidu fandi patriarchxQ ma, quam audivi,ficut tubam loquentem mecum
prò ara Deo fucceffio fovet. Nolite , inquit, (fi dicentem : Adfcende bue, (fi oftendam cibi qua
Jeauct, Beus non deride tur. oportet fieri. Legimus etiam : Cani te initio menfis m "dvertimus <luam grave fit fàcrilegium tubas fèd etiam alibi : Laudate eum in fono tuba.
relurredionem non credere ; fi enim non re- 106. Ergo quid libi, velit * tubarum fignifir
§!1^ll!s>er&° Chriftus gratis mortuus eft, er- cario , omni virtute debemus advertere
m »0-4.
Pfal. i j o . j .
go Chriftus non furrexit. Si enim nobis non re-
ilirrexit, utique non refurrexit, qui fibi cur re-
Yurgeret, non habebat. Refurrexit in eo mun-
dus, refurrexit in eo carium, refurrexit in eo
quali fabulam aniliter accipientes periclitemur
fi indigna dogmate fpiritali, nec convenientia
Scripcurarum eminenti« fentiamus. Namcùm
legerimus bellum nobis effe non adverfus car- E p h e f.i.u ,
terra 3 erit enim cælum novum , Se terra nova. C nem Sc fanguinem , fed adverfus fpiritalia ne-
Sibi autem ubi eratneceffariarefurre&io,quem quitiæ , quæ funt in carieftibus: non carnalia
mortis vincula non tenebant? Nam etfì fecun- utique arma,fèd fortia Deo æftimare debemus.
dum hominem mortuus, in ipfis tarnen erat li- Non enim fatis eft tubam te videre, nec fonum
ber infernis.
pfA.s7.-s.
T h iU - 7 .
ejus audire, nifi proprietatem foni tus intellio-as.
103. Vis fcire quam über ? Fatfus fum ficut Etenim fi incertam vocem det tuba,quomodo
homo fine adjutorio, inter mortuos liber. Et bene quis parabit fe ad bellum ?Unde oportet vocis
über, qui le poterai fiifcitare, juxta quod fcrip- tuba: nos fcire virtutem, * ne videamur bartvmrt.
solvitehoc templum^ in triduo refrfii- bari, cùm tubas hujufmodi aut audimus,aut
taboillud. Et bene liber, qui alios defeenderat loquimur. Et ideo cùm loquimur, oremus ut
redemturus. Fadus eft autem ficut homo, nonDeas nobis Spiritus fàndus interpretetur.
fpecie utique , fèd veritate fornratus j quia Se 107. Requiramus igitur in Scripturis veteri-
homo eft, Se quis cognofcet eum ? Etenim in bus quid de tubarum genere legerimus c confimilitudinem
hominumfatfus^(fifpecie inventus ut fentientes eas folemnitatcs , qu« Jud«is Lege
homo,humiliavitfernet ipfumfatfus obediens ufque pnefeript« funt, fuperiorum effe umbram cead
mortem } ut per illam feilieet obedientiam lebritatum, carieftiumque feftorum. Hic enim
ejus gloriam videremùs, gloriam quafi unigeniti umbra ,illic veritas. Per umbram ad veritatem
à /W«?afecundùm Johannem fandum. Ita enim pervenire nitamur. Cujus figura etiam alibi ex»
Scripturas figura fervatur,ut Se unigeniti gloria, preda eft hoc modo} habes enim quia loquutus
Se perfetti hominis natura fervetur in Chrifto. eft Dominus ad Moyfen : Loquerefiliis ifrael, di-
104. Itaque adjutore non eguit : neque E (tns : Menfe feptimo, una menfis, erìtvobis requies
enim eguit, cùm faceret mundum ,-ut egeret, d in memoriale tubarum, vocata fancia erìtvobis.
p f * i 3 1 . 7 .
C o lo f i. 17 ,
S.Cor.if.
jì.
cum redimeret. Non legatus ,non nuntius, fed
ipfe Dominus falvum fecit eum : jpft dixit, &
fatfafunt. Ipfe Dominus falvum fecit eum :ubi-
que ipfe , quia per ipfum omnia. Quis autem
adjuvaret eum , in quo creata funt omnia, Se
omnia in ipfo conftant? Quis adjuvaret eum
qui omnia in momento facit, Se in noviffima
tuba mortuos fufcitat ? Non quia aut prima
Omne opus fervile non facietis, & accendetis holo-
cauftum Bomino. In Numeris autem : Loquutus
eft Bominus ad Moyfen, dicens : Fac tibi duas tubas
dutfiles, argénteas facies eas , & erunt tibi ad
evocandam fynagogam, & promovenda caftra : &
tuba canes tn illis, & colligetur omnis turba ad
oftium tabernaculi teftimonii. Si autem in una tuba
cecineris, ad te venient omnes principes & duaut
fecunda non poffit, aut tertia : fèd ordo fer- F ces lfrael, & tubacanetis fignificationem primam,
vatur, non quo dificultas fero vincenda, fed & promovebunt caftra, & conftituentur ad Orien-
legitimus numèrus explicandus fit. tem. Et tuba canetisfignificationem fecundam
loj. 1 empus autem, arbitror, de tubarum promovebunt caftra, & conftituentur cad libanu
* . Haud abfimili modo quid per Abrahæ finum intellierere nos
eporte at, E xfe fit. in F f A . 38. num. 1 1 . explicatum rcperics. fi loa
adire n te pigeac.
a. Rom. edit. ‘reTccaverat feeundhm fohannem fan ilum > quas
voces e x aliis edit, ac mff. reftituimus.
b . Ira vet. edit, ac m(T. prope ad unum : at R om . edit, cum
uno vel altcro rnlT numemt vindicandus fit.
* . Origenes Tra&, 30. in Matth. deSeripcura: tiibis diflerit.fed
contradlius; tametfi locum d Numetis ab Ambrofio infra fubjeitum
integrum refcrat. Potuitergo Dofto r nofter, q u a hie diTputat, ex
co fontc derivata more fuo ampliiieafle.
* * . T u b a Rotrani utebantur in m ilitia , qucmadmodum tvmpa-
ms a c tibns barban : qua de re Confule Ju ft. Lipfium de M il.
■Rom. lib. a . Dial. 1 0 .
c Omncs edic.ycien;« .-miTvero.alii conjicientes eas,alii concien-
ie sea s , aludcmumconfentienttseas-, qu alcGiovidctu r p rxfcrctda.
um.
d . R om . edit, in memoriale tubarum, vocata fan ti a Domino-,
vet. autem edit, non difcrepant à miT. ac à lâcris cod. nifi quod
virgulam tranlponunt port vocem vocata, fed incongrue.
e. Era f. & G ill. edit, a d liba : R om . a d auftrum. Et utrique
fuffragantur facri codices, quorum alii legunt 'rr*p>/A&í)Mraj \í&a,
alii vói»/. Non dubium tarnen eft quin ledtio Amcrb. & rnfT. bona
f i t , nempe a d libanum; infra enim. num n y . eadem ledtio habecur.
& m u n.119 . Sponfus à libano fponfkm invitât. Rurfus vero ubi nos
cum vet. edit. & cunftis mff. a d boream -, rcpofuerat, edit, a d
mare, in hoc autem non tantum l x x . ei patrocinantur, fed ip fernet
A mbrofius infra num. n / .u b i tcrtiam tubæ fignificationem
mari accommodai. Verum tarnen ab omnibus mH'. & ant. edit, pi-
get di (cedere. Adverte porro nec in hebræo, nec in ullis verfionibus
prarter l x x . haberi quidquamde tertio & quarto tubarum fign o,
& pro co quod eft ubique in facris litteris, caftra qua tonftituta
fu nt ; Ambrofium le gific, caftra qua conftituentur.
i i 6 \ De fide Refurreftionis Liber 11. 1164
Rom, 7 .14 -
Coiojf i - i 6 .
b
Johan, i t .
X T h e f t .
i;* %
Xwf.17.j7l
Et tuba canetis fignificationem ter dam, ó 4 promo-A.
vebunt caftra, qua conftituentur ad boream. Et
tuba canetis fignificationem quart am, (fi promovebunt
caftra , qua conftituentur ad Aquilonem.
Signifie adonem tuba canent in promo tu eorum. Et
cum congregabids fynagogam, tuba canite , (fi non
fignificationem. Et filii Aaron facerdotes tub is canent,
(fi eritvobis legidmum aternum in progenies
vefiras. Si autem exierids in bcllum in tcrram
vefiram ad adverfarios, qui reftfiunt vobis, figni-
ficabids tubis, (fi reminifcemini coram Bomino,
Cfi a liberadonem habebids À moftuis vefiris. Et ®
in diebus latida ve (Ira, cfi in diebusfeßis vefiris,
Cfi in neomeniis veftris concinite tubis , (fi in ho-
locauftìs (fi facrificiis falutaribus veftris, (fi erit
.vobis in commemoratione veftra cor am Bomino,
aie Bominus.
108. Quid igitur , dies feftos in potu Se in
epulis æftimabimus ? Sed nemo nos in manducando
dijudicet 3 novimus enim quia Lex fpi_
ricàlis eft : Nemo ergo nos judicet in efeis aliquibus,
aut in potu, aut in parte diei fcfti, aut neomeniis ^
aut fabbato , qua funt umbra b futur or um, corpus
autem chrifti. Corpus itaque Chrifti. requiramus
, quod vobis quafi noviffima tuba vox de
cario paterna monftravit, tunc cùm dicebant
Judari , quia tonitruum fadum eft ¿Ili : corpus
Chrifti, quod iterum tuba nobis noviffima re-
velabit j quoniam ipfe Bominus in jujfu Archan-
geli , (fi in tuba Bei defeendet de calo : (fi mortui
qui in chrifto funt, rejurgent j ubi enim corpus,
illic (fi aquila : ubi Çhrifti corpus, ibi veritas. ^
10S. Séptima igitur tuba hebdomadis requiem
videtur lignificare, quæ non folurn in
in diebus Se annis & periodis æftimatur ( unde
Se jubilæus fàcratus eit numerus ) fed etiam annum
íeptuagefimum comprehendit, quando in
Hierufalem regrefliis eft populus, qui ieptua-
ginta annis in captivitate duravit. In centefi-
mis quoque 6c in millefimis facri obfervatio
numeri minime præteritur ; neque enim orio- „
iè Deus dixit : Reliqui mihifeptem millia viro rum,
qui non curvaverunt gema ante Baal. Ergo umbra
futuræ quietis in diebus, menfibus, annis,
mundi ipfius tempore figuratur j Sc ideo per
Moyfen mandatur filiis Ifrael, ut fèptimo menfe
, una menfis, fingulis fiat reqtiies in memoriale
tubarum : nec fervile aliquod opus , fed
Deo facrificium offeraturj eo quod in ipfo fine
hebdomadis, quafi mundi fabbato,fpiritalia
à nobis non carnalia opera flagitantur. Quod
enim carnale, fervile j quia animo caro íervit :
e liberum vero innocentia facit, culpa verna-
culum.
109. Oportuit igitur per fpeculum Se in ænig-
mate fieri fpiritalia : Nunc enim per fpeculum v idemus
, tunc autem facie ad faciem. N une fecun-
dum carnem militamus, tunc fpiritu videbimus
divina myfteria. Et ideo veræ legis chara&er
a . R om . edit, fo la , & libtratìontm habebitis ab inimiets veftris-:
quod quidem e x Scripcuris putavit emendandum , fed jam (æpius
obfervavimus exempiar .q u o utebatur fanòtus Doctor, ab iis qua:
circumferuntur , in multis di(crcpa(Ic.
b. M ff. a liq u o t, futuroram , corpus autem Chrifti requiramus.
In f r a vero ubi vet. edit, ac plures mil', fa ilum eft illi.- cor fu s C hrifti,
quidam mff. failum eft. I llic , unus illu d , corf us Chrifti ; R om edit,
è mff. quibufdam ita repofuit, fa lt i.m eft illis , quia tonitruum
fa ilum eft illis corf us ch rifti.
a Nonnulli m ff. liberum innocentia fa c ia t , out f a vernacular» ;
in noftris moribus èxprimatur, qui in Dei am-
bulamus imagine } quoniam jam Legis umbra
tranfivit : umbra Judarisd carnalibus, ima^o no- a
bis, veritas refurreduris.Tria enim hiecfecun-
dum Legem effe cognovimus, umbram ,imagi-
nem, veritatem : umbram in Lege , imaginem
in Evangelio , veritatem in judicio. Sed Chrifti
omnia, Sc in Chrifto omnia, quem nunc fecun-
dum veritatem videre non poffiimus : fed videmus
quafi in quadam imagine futurorum, quorum
umbram in Lege perlpeximus. Ergo Chrif
tus non umbra, feà imago Dei : non vacua
imago, fed veritas. Et ideo per Moyfen Lex 5 fihan.i.i7
quia umbra per hominem , figura per Legem,
perjefiim veritas. Neque enim veritas aliunde,
nifi ex veritate procederei.
no. Si quis ergo hanc imaginem Dei videre
defiderat, debet diligere Deum, ut diligatur à
Deo : & fit jam non fervus, fed amicus , qui
mandata Dei fecerit-, ut poffit introire in nu £*<«*•
bem ,ubi eft Deus. Ipfe faciat fibi rationabiles u
tubas duas dudiles argento probato, hoc eft,
pretiofo verbo compofitas Se ornatas j quibus
non raucum increpans , terribili fonitu murmur
interftrepat, fed fublimes gratin Deo continua
jubilatione fundantur. Talium enim tubarum
fonitu mortui fufeitantur, non crepitu
utique «eris, fèd verbo veritatis animati. Et for-
taffe dux ittx tuba: funt, per quas divino fpiritu
Paulus increpuit dicens : Orabo fpiritu, orabo *Cor' *4*
(fi mente:pfallam fpiritu, pfallam & mente ; al- s‘
terum enim fine altero nequaquam videtur
evocationem habere perfectam.
ni. Nectamen omnium eftutraque canere
tuba, nec eft omnium univerfam colligere fynagogam
: fèd folis facerdotibus, 6c miniftris
Dei canentibus ifta prierogativa defertur j ut
quicumque audierit, e Se feqùutus eò fuerit, ubi
eft Dei gloria , Se ad tabernaculum teftimonii
prematura intentione convenerit:8c opera poffit
fpe&are divina ”, Se legitimum illud a:ternum-
que domicilium in fua: pofteritatis fèriem pro-
mereri. Tunc enim bellum conficitur , hoftis
fugatur 5 quando Spiritus gratia concinit, Se
mentis induftria.
112. Sunt Se iììx fàlutares tub«, fi corde cre-
das, Se ore confitearis : Corde enim crcditur ad
Juftidam ,ore autem confeftiofit ad falutem. H-ic
igitur gemina tuba ad ìllam fanétam terrain ,
refurre&ionis feilieet gratiam , pervtniturj Se
ideo Temper tibi concinant, ut Temper audias
Dei vocem : fèmper te Angelorum propheta-
rumque oracula excitent atque commoveant,
f ut ad fuperiora feftines.
113. Hanc intentionem David verfabat in
pedore , cùm dicebat : ¿¡htoniam tranfttifìin locum
tabernaculi admirabilis , ufque ad domum
B e i} in voce cxfitltadonis (fi confejjionis, fenus epu-
lands. Non enim foli hoftes harum tubarum
unus, venalem. E li autem vernaculus ièrvus domi narus.
d. M il. non p auci, carnalibus & imago, nobis veritas reftffret-
turis : melius tarnen a l i i , Si omnes edit, ut in cex:u ; quibus etiam
verbis earn dem fententiam expreffam reperies Enarr. in Piai. ;8,.
num. i f & lib-i. O flic, c ap .*8 . num. 1 4 8 .
c . Mff. aliquot, fequutuseosfuerit, non fatis reite,
f . Vet. edit, a c plures mff. ut a d Juftrio ra jeftincs in locum tabernaculi
admirabilis -, G ill, unde lacuna fuppleretur , in variisle e -
tionibus indicavit ; indcque locum Rom. edit, reftituit, quam refti-
tionem è mil', noftris multi con firm ant.
iJttm.it
&fiq.
£
t fa l.
I I
Hi
\W't
¡ Ü
E1 H I