<?«*.).7. »ntidus efFedus, Ninive fé à morte jejunio li- A
Jonty y. beravic. Ec ipfe Dominus aie : Non ejicietur
Mut ih. 17. hoc genus djtmoniorum i nißper oratìonem (ft jejn-
10' ni um.
li. Sed quid plura apud magiftrum atque
b doctorem •> cum jam b dignum premium recu-
•lerint illi perfidiatila:, qui ideo ufque' hue ve-
nerunc., ne fu pere (Tec locus ,in quo non dam«.
* narencur j qui vere'1 fe * Manicheeos probavec
rune , non credentes quia c ex Virgine utique
veniilèc. Qiuenam liiec eft Tappar novorum Ju- B
da;oruni amentia? Si veniife non credicur, nec
cameni creditur fufcepiile : ergo in phantafma-
te vilìis eft, in phantalmace crucifixus eft. Sed
no bis in veritace crucifixus eft , in veritate re-
-dcm tor nofter eft.
13. Manichieuseft , qui abnegar veritatem,
- qui earnem Chrifti negat 5 Se ideo non eft illis
remillìo peccatòrnm : fed eft impietas Ma-
* nichieorum ,quam Se * clemenriiììmus exfecra-
tus eft Imperator, Se omnes qui illos videruntC
quali quxdam contagia refugerunt • ficut teftes
funt fratres Se comprelbyteri noftri Crefcens, -
d d Leopardns, Se Alexander , lancio fervente?
Spiritu , qui eos omnium exfècratione damna.
e tos, Mediolanenfi ex urbe c quali profugos repulerunt.
14. Itaque Tovinianum , Auxentium , Ger-
mina'torem , Felicem , Plotinum , Genialem,
‘Martianum ,Januarium , Se Ingeniofum, quosD
famftitas tua damnavit , icias apud nos quoque
fecundùm judicium tuum elfé damna-
tos. Incolumem te & fiorentiffimum Deus
nofter tueatur omntpotens, domine dilecliffi-
xne frater.
f Item fubfcriptio.
Eventius epifeopus iàluto fan&itatem tuam
in Domino, Se huic epiftola: fubicriplì,
Maximus epifeopus.
Fcelix epifeopus. £
Baiiianiis epifeopus.
Theodorus. epifeopus.
Conftantius epifeopus.
Ex jufiii domini epifeopi Geminiani , ipfo
prxlènre, Aper presbyter fubfcripfi.
• a. QueCn. folus , nuditi ejeètus. A t continuo p oll. vet. edit. •
ponunt : N iniv en amor je jun ii liberavit ; ubi idem Quefn. cuta
R om . & Labb. legit, ut in contcxtu.
b- Quefn dignumpretium. . . .ideo hue quoque verterunt.
* . B.ironiusad annum 38 9 . hoc iandti Ambrofii loco frerus,
Jovinianum bis temporibus ahqua e x parte fenfiflc cum Manichxis
affirmat. Vcrumtamcn cùm Jovinianus catholicis , e x co quod
Deiparam etiam poli partum virginitatem Tuam confo vaile profi-
tetentur , calumniam hxrcfis Manichxorum con fi a ree, uti apud
Auguftinum lib-1 . in Julian, cap. i . 'legere eft ; multo credibilius
videtut non aliud Joviniano lue objici à fancto D o t tore , quàm
confequutioncm e x ejus erroribus, ut in difeeptationibus fieri folce.
Atque ita crimen quod ille orthodoxis perpetam incentabat,
-in fernet ju re merito rctortum fenfir.
c. Quefn. ex virgine v enerit'Chriflus.
* . Quodnam impcratoris cdiiftum hicindicccur, ambiguum eft,
Occurrunt quidem tres leges in Cod. Theod. tit. de Hareticis, qua-
lum prima Manicharis, ne conventus ullos faciant, prohibetur:
fccundà vero 8c tcrtià iidem harretici pelli jubentur. Ad primam
illam , cùm à Valentiniano {èniore jam ab anno 3 7 1 . data fucrit i
hunc Ambrofii locum non pcrtinere in confelTo eft : fed cum ad
fecundam, qua: iy . Kal. ju l. an. 389 . fuit conditura , referendum
autumat Baronius; cùm Godofiedus é contrario eumdem locum
de tertia le g e , cui annus 59 1. adfignatur, intelligendum elle conf
i d a r . Verum tarnen hujus firmamentum dcbilius eft , quam ut
co niti poflìmus; opinionemque Baroni] certiorcm elle ducimus,
ut in Admonitionc obfcrvacum eft. Quod vero idem Cardinalis
Icg .i. de Monachisanni 3 9 0 . contra Jovinianiftas latam arbitratur,
cùm illa (blos orientis monaclios reipicerct, nec multo poft fucrit
¿evocata » cam hotum hxrcticorum c au li datam non clic manifef-
Euftalìus epifeopus, Se omnes Ordines fub-
fcriplèrunt.
^ E P I S T O L A X L I I I . * Scri.
H o r o n t i a n o roganti cur homo rebus alìis , quibus a
longe prxce/lit, condititi fuerit pofterior, nec rei hujus
vel jimbrofius ip/c vel Moyfes rationem depromfirit ; ubi
rejpondit Moyfen conjetluras fuas mifeere noLuiffc libris
diviriìs , addii Je congruas caujaspropofìiunnn. ZJtitur
ergo exemplo convivii, quod hominis caijd fit paratum :
de inde certaminis > cujus homo athleta futurns varias
pugnàs inire debeat : demum id in more ejfe pradìcat ,uc
prafiantijfima in principio & fine collecenturl j unde cìtm
calum primo loco creatum fit > hominem ultimo creari
docuerit. Hujus cum calo comparano, poft quam dotes
eidem concejpt aperiuntur . nec non ipfius in dementa &
beftias imperi um : ex qnìbus alias creaturas congrue
pramijfas elicitur.
A m b r o s i u s H o r o n t i a n o .
ì. “IV yff” Overi te infinuafti mihi,leéto Hexaemero,
quod ipfè fcripli, quia cùm Gena.
tantum divina: feriptura: ferie, vel ftylo fermo- &M-
jnis mei eollatum adverteres homini, quantum
nulli in hac terra animantium, priiis òmnia vel
volatilia, vel terreftria, vel qua: § in aquis funt, g
pròduxerit terra vel aqua, quàm homó, proprer
quem illa creata iunt, generaretur -y ejufque
rei rationem de me requirere, quam & Moyfes
filuerit, Se ego non aiiferim adtingere.
2. Et forte illp oraculi interpres divini , confili
o conticuerit y ne carleftis difpofitionis arbitrimi
fe Se confiliarium pra:ftare videretur j
aliud eft enim loqui quod infundebatur à Dei
fpiritu, aliud voluntatem Dei interpretari : nos •
autem non quali interpretes Dei, led quali ex
ufu humano racionis feminaria colligentes, cefti-
niamus pofle nos ex eo quod humano ufui in
ceteris rebus ipfe Dominus infuderìt, opinari
quoniam decuit hominem poliremum creari.
3. Etenim qui convivium adornar, ut ille
Evangelicus dives ( oporcet enim divina divinis Lue.t4.
conferamus , quo melius colligere pollimus)
utique omnia prius pra:parat, tauros Se faginara
occidic, Se tunc amicos ad coenam invitar.
Prius ergo qua: leviora funt, parantur ,& tunc
rogatur honoratior. Unde Se Dominus homini
tum eft. Quod ad leg. j j . de Haret. anno 41 1 . faftam,qua jovinia-
num plumbó contu'um in infulam Bonn deportari jubetut I non
folum ca videtur Hicronymi, à quo Jovinianus anno 4 0 9 . quo
fcribebat in Vigilantium , vita funftus fignificatur, teftimonio contraria
; veruni etiam cum Godofredi, a quo tarnen pro legitima
habetur, Chronol. in cod. Theod. aperte pugnar.
d. Ita omnes edit. Ambr. atque Labb. at prxtermittitur Xw-
fa rd u i à Quefn. •
c. Quefn. folus ,qu afì profugos reliquerunt. Sed paulo poft idem
Quefn, cùm Labb. lcgit. tlotinum, ubi Ambrofii edit, cxhibcbant
l‘ rotinum.
f. R om . edit Subfcriptio. "Ego Ambr oft us Mediai, epife. fubfcripfi.
Event. epife. Cenctenfis [a iu to. . . . Maximus epife Emonenfis , Felix
tpife. Jadrenfis, Bafianus epife. Laudunenfis , Theodorus epife. OClo-
iiurenfis. Confiantius epife. Arauficanus, Sabinus epife. Plaeentinus.
E x ju f iu . .. . Enfiai hi us epife. & omnes ordines fubfcripferunt. Sed
cùm nomina fedis fingulorum epifeoporum in Antiq.cdit.in Labb.
& Quefn. defidcrentur, non leve argumentum eft ea reperita efle e x
concilio Aquil- maxime cùm duo epiicopi, quibus hic fedes non
tribuitut, in eodem Concilio non rcperiantur. Omnes alia: edit. (atis
intcr fe congruunt, nifi quod E ufiafius geminacur in vet. edit.
& Labb. ac p io omnes Ordines in codcm Labb. Se Quefn. poni-
tut omnes ordine.
g . Nonnulli m(T. maquis fu n t , qua produxerat terra v e l aquat
a d quam caufam propter quem illa creata funt .ultimus generaretur.
Elegantius vero cereri, & omnes edit. ut in contcxtu Ccrerum obi-
ter leftorem admonebimus non pauca effe in hac epiftola, q u x c x
Philonis lib. de Mundi Opificio hauferit Ambrofius. Sed eadem illa
in formam piccati & chriftiana: religioni magis accommodacam
convcitit fan&us Doikor.
tunc r ? ,^ ipfum v rmaliUmr tuncipidmquaftamicumadfuum quaii Ceter° amicum mm,ad P,fuum ræparavicePulils>vpcavitcon-vocavit coneù
A a Pûftoli- Vides quanta certamïna fe rra erro
* exerririnn h-mi-i. ™.i ___ S
vivium j & vere amiemn, quafi caritatis divin*
participem, Sc lieredem gloria*. Denique ipfi
dicit : Amice, quomodo hue yenißi ad nuptias f
;Pr.a:cedentia ergo .ininiileria funt; amicus,qui
ppitrcmus rogatur,
4. Accipe aliud, Quid eft mundus, nifi qui.
,dam agon plenus ccrcammum > ¿Jude Sc in
. Apocalypfi Doaj,i.a..u...s ait '•: svminaceammi dab» mcmsss rruccus vocivi > ita ereo & cafium
mm m U i-ip L-. Patilps ........... — aie ■: Certame» t bommierta-/ v n um c e r c a
ft ditoni, noviffimus'homov quafi qmedam cielef
v i , alibi : Nemo n i f i atti Lecritime f.PYtunìfirif Me 111 fni-i-ic H R H H \ I m
jg?;Se alito- -. nifi qui legume ccrtovirit,
coronatur. Hujus agonis iiiibuirator ucique omnipotens
Deus eft. Qui, igifor agonem fufdpit
■il» iuic feculo , nonne omnia pi .cparat, qux
agoni funt neceflària : Se cune achletas vócat,
pàratis pratmioruni infulis., certaturos ad coronamele
moram patiatqr qui vicqric, fed peculio
dojjacus recedati P.-aiinia ergo honiinis
tetrarum fraftut funt, Se ckIì lumina : illa
- . . 1 lev. x v i l d v i y t i
g exercitiun* eft hominis, cælu-m corona. Aut
quafi amicum igitur præcedere debuerunt mi-
niltena, autb quali athleram præniia.
7* Spetta aliud. In omnibus rebus prfeftari.
tiora funt principia Si finis. Si domum confi-
deres, potiora omnibus fundamerica Se culmina
: fi agrurn, fatio Se melfis, plantatio Se viri-
demia. Quam jucunda inficiva arboruni, quàm
rructus vocivi>Ica ergo cælum primo eft con-
tis in terris creatura. Nam etfi corpore cum
beftiis confertur i animo tarnen cxleltibus an-
numeratur ; ficut enim porcavimus ima<rinem
terreni, ita porcamus Se imaginem' cideftis.
Quomodo non cxleftis, qui ad imaginem Se fi-
miJitudinem faftus eft Dei ?
8» Reifte ergo in conftitùtiorie móndi pri-
mum cxlum , Se novilfimum caftum , in quo
quod carlum elt,cjfeli eft. Denique
V.0.11 rumina : ma quoa ultra cielum elt. Deus cà:li eft Deninn« WÊÊÈ præ S Ìli ad H vkæCde eo magis accipitur : Calum mihi IMI - n o n p n im Muffisi S9M9 r 1 . . .
a:ternar.
5. Quali athleta igitur poftremus ingreditur
m agonem: erigit ad cafium oCulos, videe quia
Se cadeftis creatura vanitati fubjefta eft non
fponte , fed propter eum qui fubjecic earn in
fpe. Videt quia oranis creatura congemifcit,
exfpedans redemtionem. Videt quia omnis ma-
net labor. Erigit oculos, * videt coronas lumi-
nWumM m, luni.e „.& ftiellaBrum Bglobiosi cKonfideiràit oetur, ec meorruptionem induit : illiuscfianra
m iM i i ’ H 'ncmn*> B B H H H h d perit’ifte ftuaiì U H . H H H calo. Ec caftigac corpus ftmm , ne fibiadverfe- tamehinanusDomiiii fecet-nnciììisÌiS,,™
^ J 7 " « " W ) w » / » JICHI J lC l iX I I
calo. Ec caftigat corpus íuum, ne fibi adverfe
tur m certamine: ungit oleo mifericordiie,exer-
cet diurna virtutis palxftrá, a pulvere fe* obli-
nit ,ftadii metam curric non quafi in incercum,
i ft us dirigir , lacertos excutit, fed ñon in vacuum:
percutic ad ver läri um ,quem non videt j
quia illum íblum adtendit 4 cui cedunt omnes,
etiam qui non videntur, in cujus nomine po-
teftates aeriíe divertebañtur. ille crcro icftum
0— —-T • mint inrontis;
non enim Deus fupra elemencum lèder, fed in
corde hominis. Unde& Dominus ait ; Vcnìcmus
ad eum , <& manfìonem afud eum fàcicmtu. Pria,
cipium ergo operis mundani Cielum, finis homo.
9. Cadimi de mundo , homó fupra niun-
dum : illud enim mundi portio 4 ifte paradifi
incoia, Chrifti poflelfio, Ca:lum incorruptibi-
le putatur, Se prateritj homo corruptibilis habetur
,Se incorruptionem illius.cfiaura
n P r l f 1 I r P A l l 'I o im n .A - .A l : . /*
lìt
u - B /T 1 c crs ° !ctum SU1 111 C£ehs.cadi fuoerniim
■ M i H E H g l caiceni levar, E illudihoc quòque non diffiniile fitniamentiim
SSee CChhrniffttuuss iinn vvuullnnuuss ddiirniggiirt., DDeenniiqauuee eettffii nnoonn de Olio dirfum /»fl- ; /. . 5
videbat Pauliis.quos ca:deret, non quafi aera
tamen cædebat 5 quia in Chrifti prædicatione
omnes ipiritales nequicias, qux fibi advería-
bandir, convulnerabar4 Non inimerico ero-o
poftremus homo. ingrelTus eft ftadium, cui y í-
rabatór corona ; ut eum præcederet cælum j
quafi fili præmiumk
6. Sed non folum adverfus nequiciæ fpirita
* . 1 * — ^ 7 u l l U111UUC
tamen fflanusDomini feceruntièctinduin Scrip-
tunt anitoritacem. Sicuc enim de ca:Iis |etì-
int»s : Et opera manuum tuarum Jitnt cali ,■ ita
homo dici: : Manus tusfecerunt me, :l pio fina-
hterunt me s finiiliter quoque ; ta li emrrant Dei
glonam ; & ut caihim fteliiruni fuiget fpléndó-
ribus, ita & homines meritoruni lmninibus mi-
cant, quorum opera coralli Patte fuo hvcent,
qui elt in cadis, Firmamentum cxli fuperhum
illud. h o r hut Sfili/» n n n iC..._____
. . ì p i r iL a - unae 1 1 0 1 1 immento quidaiii a r i C u i u i / r a , r ,u ,
lia ,, qux funt m cxlel ibus, fed v etiam i i d i u adverfus clUVClllIC
£ y W , dedit eiìim nobis » de cdvnxZ ü Æ
earnem. & faDgiiinem luda nobis. Luda adver- S t n i r i n n a h i l ñ / E il irM - .
earnem Se faóguinem luefta nobis4 Lucia adverfus
fatietatéiii, lficla cum ipfis frugibus terra:
lucia cum vino, quo etiam vir jullus inebria-
tus eft , quo eciani integer Juda:oruiii exercitus
fupplancatus eli: luétacunì feris beftiis , lóela
cuni volatilibós c^li, quibus caro laginata nori
redigicór in fervitutem : lucia cum periculis iri-
rierum ^ periculis fluminum, ut aie Paulus : lu<fta
cuni virgultis arboruni , quibus ciédebantur
* . V e l allufum ad coronata Ariadnes, ve! in genere fiderà hic ì
rihc quafi flores fpirfa coronas appellar ¡ nitairum unde coronx
uclianres fieri poflunr. Ita Nannius.
a. Omnes edit. ac m lf aliquot, pulvert fe oblinit fi.sdH,currit & c . !
mfl.Belv. & Albin. pulvere fe oblinit, fi.¡dio enrrit ; L x tìen . fln- I
di um currit ; Prat. dc.ùquc ac Gcm. ut in textu. Quid porro fu
pulverefeobltnere diximus ad lib. de E lia & jejumo c a p .1 1 . n .7 9 . I
. Excrciiium idem quod pálaiftra, inquit Naunius j locus nitai (
de quo didiini ett i Super bòriepemm xdìficabo
Eulefiam tneam \ illud firmamentum elemenio-
B B J am' aiod prxftantius : fu-
xetunt oleum de firma petra • petra enim caro
Chrifti, qux cxlum & totuui miniduin redemit
1®. Quid illa adtótam, & qiiafi.totofladio re
nrgeani, quod hominem Deus divini fteit coh-
fortem naturx, ficut in epiftola Petri ìegimiiss
Unde non immerittì quijaiii ait \cu]i,s&qenfis
fetvn-èj e . HP/lib iQiìim i , a I . . '- y, J — . _■ .* ..
P f ì o i . i ì .
P f .u t 7 3.
Pfal. 18 . i.
Matth. y.
16.
Matth.16 .
X)eut,}i..iy.
ì.Petr.X. 4 .
'Aci. 1 7 . x J .
—/ ---- — '-'jguviuuiic ma ,
& rationabilis icilicet natur£é,uc quarramusil-
lud divinuih , (Juod non longe eft ab imoquo-
que noftrum , m quo A; vivimus & funius &
ìliovemur.
n. Cum itaquè ctìntuliflèt hömihi quod eft
gratiarum niaximum , quafi catiffimo & da.
meltico animanti coi»ce!Et e a , qux in hoc
mundo funt oniriia-, ut nullius iiidìgeret -, quod
elfet ìieceflariiim vel ad vitam j vel ad bonam
I f i’m B 9 B S B r!" rctnt. B B ^ iiiiid B en . I W m
tUum D ominiti, ut estorcerci terram. H x c ille.
b. Itaòmucs mlT. at edit. è contrario , quafi athluatn torma
! & premia.
' c. Rom. edit. M i , 's figura preterii.
d . Eadem R om . edit. & para ve run t me.
. f i - fadem edit. de co'gnitìone fitta. Non ire te , ut fuperiora illa
indicane ; cttjtti & geniti fumiti.
Gin'. i | ì& .