terree metus : apud qua? nulla cura p u t t e , & Â Quomodo ergo non accufator, q.ul affeàum
•caftiratis oraria fed poenæ timor eft. Relinqua- aèçufatoris jamdudum exersuit, qui iermone
0 - ■' “ 1 - fuo accufationem deculit, anres caas implevit
clamore, * Se celles audicionis deduxic, cogni-
tionem popofeit ì
18. Quamlibet argumentatus > negare noti
potuilli quod ad Indiciam fcripferis , quoniam
Maximus leu impuliti aliorum, leu dolore proprio
crimen grave detulerit, Sola hæc epiftola
fatis eli ad àccufationis teflimonium y nequ“
mus vernaculis ^ quibus formido eít deprehen-
di magis, quam peccaíTe. Abíit a virgine facra,
ut obílecricem noverit: partus putacur, St re-
medium doloris dücirur , non examen pudoris.
Relinquamus eciam illis , fi qua: grávibus
appetita: calumniis * oppreíía: ceílimoniis,,
ílrangulatx argumentis , ad id confugiant,
ut fe offerant infpeélioni ., quo v e l corporis
probetur cuílodia 5 fi tarnen deprehendi po- B enim te ego tuis ad me datis lictens urgendum
tell in quibus nucat pudoris gratia, Sc dif- putavi, fed iis leáis quas ád virginem dederas,
• i ’ :____:__ :„ tv>t . 1 ^ ~ f p Süfl&P ciplina integritatis. M a l e t a m e n fe habet odvprri diverfiim efíe. ouod ad me ferioleras t
caufa, ubi potior eil carnis^quám mentis pra:-
rogativa. Malo morum fígnaculo, quam corporis
claullro virginitatem exprimí.
i). Jam illud pneckruriv, quod fcripfiíli in-
ímuatum-tibi a quibufdäm quod nequáquam
tibi cómmunicarene, íi earn fine vifitatione fuf.
cipiendam crederes. Ergo judicandi accepiíli
adverti diverfum eile,quod feripieras s
Sc tarnen ciim epiftola: tua: fibi non convenie
n t confulendum te , non arguendüm putavi.
Quid igitur fibi vult ilia argumentatio 4 quia il-
lu3Tdetülerit, quod ad me feripieras , delatam
videlicet earn in turpi crimine j ita ut edituni
8c obriitum partum dici adferat ? Quafi vero
iftud ad Indiciam , non ad rrte feripieris. Illa
formulam. Quides illi, qui volunt præfcribere c ubi aùdivic litteris tuis Maximum fubduci accu.
f—a cerdi otibusG eqSbucIi dt fre qui îd.etb_e__a_m__u__s_ ? nLSiSbHeHrRav_i;, C . «î iifCAr*sc .fn n e n i'n p n lit * . n n m t i c p n m r r i<
mus itaque te à cognitiöhis gravilfima: necelfi-
■ tate, ne neceife haberes formulam mandatam
exfeqiii. S i d nobis futurum eft, qui eorum
■ iludiis non obtemperavimus?
i6. Sed tarnen feio illic plérofque eflè-, qui
"timeant Dominum,. -Nam Se ine vidimus du-
dum , 8c illic elfe comperimtis , qui compofi.
fationi, litteras tuas protulity quibus eum crù
minis delatorem probavit : ad me datas non le^-
•gerat, nec quid haberent, feiebat.
19. Ego autem exhórrui à primo càlumniam y
quia advertebam non crimen intendi, fed inju-
riam virginis de fiderari, cujus inlpeèlio & vifi-
tatio .pollulabatur, non aliquod flagitium de-
ferebatur-, Quis enim iftud à principio fraudé
tarn hanc queraiitur cakimniam : quos aiunt -compofitum nequáquam Sblcotìgruere &con.
co oifbnfos faville Máximo-, quod ifta virgo© venire non atbitraretur vCucùrriffe midieres
non circumeat domos, nec eorum matrònas
' fa lu te t atque ambiat . Qu id igitur fiet-, quomodo
tanto eam exuemus crimine ? quomodo per- '
fuadebimus ut cultus adfumat novos , fuòs
exuat ? Grave flagitium virginem intra iècreta
domus degere, claudi penetralibus fuis ! Sic
certe leclio docet » Mariam domi repertam ,
cùm- ad eam Gabriel Archangelus veniflèt. Su-
iànna fugiefts tùrbarum inducitur. Denique
viles * ad monafterium jaàafle partum Virgili
is , 8c necem pignóris -, de moñaílerió rumo-
rem per populos fparfum jeúmqúe affluxifle in
aures novi affinis Maximi ^ àb ipfò intérpella-
tum epifeopum, dimiflàs eas quæ dixiflè fere-
bantu^atque in fugam coaélas ^ ut apud nos
patuit rèos qui aüdiííe fe dicerent-, ad Eccle-
fiam vocacos prodiife Renatum 8c Leontium}
duos illos iniquitatis viros ^ quos appoluit Jezackmfe
uvaret, paradiiiim claudi jiibebat.Quid £ bel, redafguie Daniel > fubornavit Judatorum
n . ■ ^ r . - .......... p o p u l u s ; u t a u c l o r e m v i t a ; fu a : t a l f o a p p e r e r e n t
teftimonio. Qui tamen cdm fimul compofuif.
fent flagitium, fimul ingreili eflent viam, 8c ne
quid prater eam , adjunili Maximo, comitan-
tibus,ut dixit Leontius, iis qui ilium rumorent
iparierant 5 tamen ubi in meo adiliterunt judi-
cio, pum prirrio de origine cadfe qujererem,
diverfa 8c diilantia promfere, non locorum fe-
parati,ied mendaciorum divortio*
20. Cum igitur fibi ipfi non convenirent J
-autem prxftantius ( pradertim in virgine,cujus
prscipUum opus b verecundia) quam iecretum ?
quid tutius'iecreto , 8c adomnes adus expedi-
tius ? Munia enim pudoris induit, non concur-
iationis. Sed de aliis videro ^ tux nunc mihi ref-
pondendum epiftolx eft.
17. Te miror, frater, qui tantopere defendas
Maximum non fuiife accufatorem , fed parentis
dolore doluifle invidiam fparfi rumoris j cùm
ille fe inimicum 8c adverfarium litigatorem,pro- p
-polito jam jurgio, negare non potuerit adver-
fus iacram virginem judicia adtentaviile : mu-
•roque interjeclo, difcretas xde s uxoris fux ac
virginis , diviiàm germanitatis inter lorores io-
cietatem • c aliaque, quibus doleret quod virgo
in agro affinitatis fux refugiflèt confortium.
* . I t a etiam Cyprianus jam laudata epift. a d Pompomum quam-
: vis inccrtam c(Te hanc indagatici* virginitatis viam agnovilTec, cùm
tamen ageretur de pucllis,qua: fe una cum viris cubitafle confiteren-
tu r, rlegarent autein venereum aliquid expertas efle, prxcipic cas cx-
plorari : Infoici ant ur, inquit, interim virgines ab obftetricibus diligenter.
a. MIT. aliquot, lAariammatrem Domini repertam.
b Vet. edit, verecundia qua fecrela eft, tutius fecreto , ad omnes
aliu s expeditius? Rom. & mil’, a liquot, ut nos ,in tcxcu. Nee male
etiam rcliqui m(T. ita legunt, verecundia, quafecréto eft tutior, fc -
-creto ad omnes alius expeditior.
c- Omnes edit, alia qu e , pro dolor ! & quod virgo Sc c- mil", è con-
-trario ad unum nobifcum faciuiit.
Mercurium 8c Learn viliifimx conditionis 8c de.
teftabilioris nequitix perfonas amandaviflent,
aufugiilèt Theudule, non ignara objiciendi fibi
facinoris, quod ante ledlum Renati fola cubi-
taviflet, ancilla prxfto eilet alia, qux ftupro
eiufdem Renati fe diceret coinquinatam j die
* . Teft es audiiionis ii funt qui remauditu folum & e x rumore
acceptam , non autem propriis odulis confpeclam adlevcrant ; cum
tamen, ut Plautus ait :
Pluris f i t oculatus tcftis units, quam auriti decern: -
6}ui au d iun t, audita ditunt : qui v id en t, plane fciunt.
* . S i monafterium hoc Verona: inftitutum feminarum erat
quod maxime videtur verifimile, inde cognofcas illic è fan£li-
monialibus alias fu ifle , q u x in communi parthenone degerent,
alias q u x in fuis aut parentum x d bus ; privatim enim Indicia
habitavifte liquido e x multis hujns epiftolx locis intelligitur.'
Sed idem obicrvatum quoque aliis lo cis, uti non fcmcl ante do^
figliatura eft.
ipfo, qui diiftuserat cognitioni >fubtraxerunt le.
epifcoporum conventui j liceti etiam pridie fu-
bito iè profeéluros idem Renatus clamaverit.
ii-. Unde ego judicio pradcripfi diem, 8c tamen
nullo acculante j nullis teiiimoniiS perur-
gentibus, infinuavi fanéla: forori quod peteres
coram ipla infpici 8c vi Atari memoratam vir-
ginem. At illa fände infpedioneni quidem re-
cuiavit, fed tellimonium non declinavit, df-
cens nihil fe in Indicia comprehendifle, nifi
quod eiTet virginalis pudoris 8c landitatis : ha- J
bitafle earn Roma: in domo noftra,nobis abfen-
t tibus, nulli eam a fe vitiorum familiaritati de-
diilè, optare cum ea fibi ä dominoJéfu partem
refervari in regno Dei.
22, Paternam quoque filiam noftram interrogavi,
quod ab ea numquam foleat difcederej
cujus caritas vita: hujtfs tellimonium eft. Itaque
etfi quod injurata diceret, fidei facrameni
to conferendum foret j fub obteftatione tamen
profelfa eft alienam criminis quo appetebaturj <
nec quidquam in ea fcire fe bonte vacuum con-
veriationis. .
23. Nutricem quoque libera: conditionis in-
terrogavimuSjCui 8c ftatus haudquaquam degeneri
iervitio obnoxius libertatem vera fatendi
daret, 8c fides atque a:tas ad veritatem adftipu-
laretur, 8c ofEeium nutricis ad cognitionem fe-
creti. Ea quoque nihil fe indecorum vidifle t
nihil fibi quafi parenti commiilum à virgine
aliqua dignüm reprehenfione. d
24 His moti , Indiciam inoffenfi virginem
muneris pronuntiavimus : Maximum autem &
Renatum 8c Leontium ita involvit fententia j
ut Maximo, fi errorem emendaret , ipes reditus '
refervaretur j Renatus autem Sc Leontius ex-
comrhunicati manerent, nifi forte probata iui
pcenitentia, Sc hujus fa èli diuturna deploratio-
n e , dignos fe pra:berent miferieordia. Vale j
frater, Sc nos dilige 5 quia nos te diligimus,
E P Ì S T O L A VL
180.
C um S y a g r i o q u o d In d ic iam con tumtliofit in /p eS lio n i f i r i -
t e n t id f u a a d d t x ij f e t , A m b r o s i u s am ic e e xp o ftu la t ;
e iq u e a lro c ijpm am ultionem » q u am I J r a e li t a ob v io l a -
tarn i n l e v i t a u x o r e c xH ita tem r é p e t i v e r u n t , a n t e o culòs
f to n è its . tot am r e i f e r i em e le g a n t e r d e fc r ib it .
A m b r o s i u s S y a g r i o . -
ii U«e fint in noftro judicio decurfà, co'm-s
V J perta retines j Sc ideo nunc quafi animx
portionem convenio mea:, habens apud te pro
caftitatis contumelia familiärem Sc dolentem
querelam. Itane oportùit inoratam atque in-
auditam virginitatis caulam adjudieariut non
polfit abfolvi ? Hoc eft,nifi fuäinjuriä,nifi ab ho-
nefto pudore traduc^tur ad indeeoram fui con
poris oblationem, grande videlicet relatura lui
tellimonium, ut exponatur ludibrio, Sc proca-
citatis notetur. Hanc igitur prasrogativam de-
tulifti integritati, hujufmodi honorificentiam j
a. Eraf. Sc icq. edit, f e virorum fam iliari iati, Optimo feniu.
Verum cùm nec fenfus le ilionis mlT. Sc Amerb. abfurdus videatur,
ab eorum confenfu recedere religio eft-
. b. MIT. non p au ci, n ifi quingentos : quorum etiam aliquot infra
loco virginuin quadringentarum é jabis excidio' tcfcrvatarum non
nifi trccentals habent. Sed alii & omnes edit, melius ,u t in textu.
. * i Q.UX fcquuntur , non omnia quidem reperiuntur in iàcris c o -
dipibuij.ittamen leguntur apud jo fcp h um lib .j•Äntiq. fttdais, cap. i .
S, Ambr. Tom. 11.
l qua fe laceifi'ri autinvita ri gaudeant j qua: hoc
munus recipiendum pucant j ut amitrant libertatem
communis adfertionis s nec fe jure tuean-
tur vel Ian ¿he legis s vel publico j ut non accu-
latorem exigat, non areerfi’torem lirgeat : fed
impudentiam folam induat i ac fe fe projiciat
ad injuriam ?
2. Non ita majöres iìoftri delpicabilem ha-
bebant caftimoniam , cui tantum deferebant
reverentia:, ut bellum adversùm temeratores
, pudicitix lufcipiendum pucarent; Denique tan- /W»v. id.t.
turn fuit ultionis ftudium; ut omnes-tribules de &feZ-
Benjamin tribù exdnguerencur fcxcentos b
qui bello reliqui forent j natura edi'nqris.loci lb,d 1 ® -
defendifletj lie enim leèlionis divince ferie exi 47
preflum terietur, cujus tcnorem reeenfere congrui
t;
. 3. Levites * vir animo majör cjuam opibiis ^ fUdfcx^.t.
habitabat in partibus monpis Ephra:m ; ei quip-
pe tribui ibrtico obtigerat locus in poilelfionem
I terra: datus pro funi culo hereditatis. Is libi ac-
cepit jugalem de Juda Bethleetm Et ut fe ha-
bent prima copulariim exordia i ardebat ju-
venculam immodica animi cupidi tate : fimul
quia fimilibus ejus non fungebatur s c exardef- «
cebat magis inagifque polle ìli one 5 atque immane
quantum exa:ftuabat. Unde quia nihil refe-
rebatur ex parte, adolefeentula: j vel levitate
amoriSj vel vi doloris^quod haudquaquam mercede
pari fecum decerherety cum eadem expol-
) tulabat. Hinc frequens jurgium : quo mulier *
offenla y* clavesremifit^ domum revertit.
4. At ille amore victus i qui qiiod iperaret iiidein j;
non habebat aliud 3 cùm quartum jam menfeni &fi-
fluere eerneret} eo contendit, fretus quod con-
filio parentum emolliretur animus adolelcentu-
lx. Occurrit pro foribus focer, generum jn-
troduxit y filiam reconciliavit} 8c ut lietiores-
dimitteret, triduo tenuity quafi repararet nuptias
: ac volenti abire, quartum quoque dieni
I comperendinavitj prsitenta humanitatis fpecie,.
moras iimeclendp. Pari modp cum etiam quantum
diem vellet adjungere fuperióribus, 8c jam
novx deelfent cauia: morandi 3 paterno tamen
affeèlu retinend^ filis defiderium non deforet ^
promillam profeclionis copiam diftulit in meri-
diemyut viam cibo curati adorirentùr. Po'ft epiu
las quoque yolens dilationem adtexere y eò
quod jam velper appropinquaret, generi preci-
bus, ag<re licet y tamen adquievit.
i y. Ille iter fuum perrexit la:tus animi, quod ibidem id.
dileetam fibi recuperaviil'et. Qui uno comitati
lèrvulo,cùm jam declinaret diesyfeftino viam
eelerabant gradu. Mulier vehebatur jumen-
tOyviro nullus fenfus Iaboris,-qui frudu defi-
derii, fimul Sc vario mülieris ac vernaculi fer-
mone viam Ievarer. Denique ubi Hierofoly-
mam appropinquarunt y qua: triginta ftadiis
aberat , quam tunc tern poris Jebufiei tene-
bant j fuggeffit puer defleclendum in civitatem,-
Ic. Omnes edit. Exardefcebat magis, a iq u i ; mit. frcqùentiflimi.
exardefcebat magis pojfefiio, atque led omnium opcimc cod. L x t .
ùt in contextu. '
* . Claves remi fit. Hoc petitum eft ex jure Romanorum, quorum
fi quis ùxorem dimitteret fu à s fib i res habere vel ctirare illam ju be -
II b a t , fimulqùc claves eidetn adimebat, quemadmodum ex Cicero^- nis Philip, a . oftcndit Sigonius lib. i . de Antiq . fu re civ. Rom',
cap. $ . & alii,
É C c i j .