non itigredientis virimi cft. Cur, inquit, in- Atumqueei, quod boilulafeat. De pace tantum
Sreilus-es? Orna Jnciuam. rune ut inferiori n i.rnniniMria greiTus-es ?Quia, inquarti,tunc pa- ,nnn /la -•_____ _
cem petebam, nunc ut squali. Cujus, inquit«,
beneficio re quali ? Refpondi : Qmniporentis
■Dei, qui Valentiniano regnum., quod dederat,
tefèrvavit.
4. Ad poilrenìum eiupic dicens rQuoniitm
ine lufiftis tu & ille^ Bauto, qui fibi regnum
fub fpeciepueri vindicare voluit,qui edam barbaro~
confpirare ftudia, non de adventu imperatoris,
qiiem moveri non oporteret. Pradèns eram ,
ubi Viétor rediit. Quomodo ergo revocavi Va-
lentinianum ? Legaci iterum miffi ad Galliàs,
qui ejus adventum negarent, apud Valentiam
Gallorum me repererunt : milites utriufque
partis , qui cuftodirent juga montium, offendi
revertens. Quos ego tuos revocavi exercitus ?
s mihi iminifit : quafi tegguo unuoini nhaaubceaaimn j quas ae Italia reriexi a
de reflexi aquilas ? quos immific
’quospoflìm adducere jcùm mihi totmillia bar- B barbaros Bauto comes?
b a r o r i im n n i I f P n r Ar n n n n n o c A m o o T i - ___ : T . ■ . . n 1
barorum militent, & annonas à me accipianc.
Quod fi ego tunc temporis quando venirti 3 non
fi-iUlem recentus v, quis mihi obftitifièt 6c vir-'
tuti me^i
•5. Ad harc egö lehrtet: Non opus eft, in-
quam, ut commovearis , cùm caufa nulla fit
commotionis : fed patienter audias , qua: refe-
rantur ittis. P ro p te re a e g o veni, quia prima
legatione, dum mihi credis, per me deceptum
8. Et quid mirum fi hoc Bauto feciíTetjTranf--
rhenanus genere} cüm tu miniteris imperio Romano
barbarorumaúxilia, 6c turmas translimi-
tanas , quibus cómmeatus k provincialiiim tributa
folvebant ? Vide autem quid interfit inter
tuas minitationes, 6c Valentiniani augufti pueri
manfuetudinem. Tu flagitabas quod barbarorum
ftipatus agminibus Italia: te infunderes-:
uum n.un crcuis, per me aeceptum v aientimañus * Hunnos atque Alanos appro
Valentiniahus approl
te elle ad.erebas. Gloriofitm mihi eft 6c hoc G pinquantes Galli*11 i ____per Alemanni*A l - , _____ térras r f
repro
íalu te pupilli imperatoris. Quos enim epif- flexit. Quid habet invidix., fi Bauto barbaros
rcrotpn'i magis-, quam pupil11l os dj e_bl e_ mus tue_ ri r ctim barhari« ..fbrtif j ____
Scriptum eit ehim : '^udicate -pupillo, & j unificate
yidùam ,■ (jr eripite injnriam accipientem ,• 6c
• alibi : ludices v i du arum, & patres- orphanorum,
(s. Tarnen non exprobrabo beneficium
roeum Valentiniano. Ut verum eloqùar,ubi
ego tuis legionibus obftiti, quominus influe-
res in Italiani ? Quibus rupibus? qua-acie ? qui
K i l t n iirtv ö i -it /'v A — seRKS — ___ . I l n
cum barbaris fecit decernere ? Quoniam dum
tu militem Romanum occupas, dumis adver-
sum ie utrinque praitendit, in medio Romani
imperii finu *Juthungi populabantur Rhedas *
& ideo adverfus Iuthungum Hunnus accitus
eft. Idem tarnen quia de finitimo proterebat
Alemanniam, c-6c jam de vicinia mali urgebat
Gallias j eil triumphos iuos deierere
: — - XU.UUÍ lupiuuse qua-acie i qui- manias-* coadtus elt tnumphos fuos deferere
bus numeris -----. ?------ An - verò-T corpore l meo i i w V claufitibiD >iauil ULfl
ne tu timeres. Confer utriufque factum. Tiì
Alpes ? ■•* Utinám'hoc Utinäm hoc meum eilet eilet!! o objectjpnem
h i e r H o n p m f p
non timerem, non ve-rerer criminationes tuas.
Quibus. promiifis lüfi te ,ut paci adquiefeeres ?
Nonne intra Gallias juxta urbem Moguntia-
èum comes * Victor occurrit mihi, quem di-
rexifti,nt pacem rogaret? In quo ergo te fe-
fellit Valentfnianus-j’qui prius pacem à te ro-
gatus eil , quam poftularet ? In quo te fefellir
Bauto , qui devotionem imperatori exhibuit
fuo ? An quia principem füum non prodidit ?
7. In quo ego te circumfcripfi ?Qui ubi pri-
mum veni, cùm diceres quod Valentinianus ad
te quafi filius ad patrem venire deberet5re f
ponderim non eile jequum , ut afpero hiemis
tempore puer cum matre vidua penetraret
Alpes : fine matre autem tanto itineri dubiis
rebus committeretur ? De pacea nobis legatio-
nèm commiiTam, non de adventu ejus promif.
fionem : fpondere nos id non potuiile certum
eft,quod mandatum non erat: me certe nihil
fpopondiiTe, adeo ut diceres : Exfpedemus quid
Vi<ftor reiponfi referat. Illum autem liquet,
me retento , perveniilè Mediolanum j nega-
- - u ' j a“ tonis comitis itenim fanilus noftcr meminit cpiftola ad
iheodofium. Ejus filiam Arcadio imperatori nupfifle tradir P hi-
roltorgius lib .n . Hiftor. Zozimus vero tarn prolixa volunrate eum-
dem laudar. ut fere fufpicionem injiciat, quod idolorum fuperfti-
tiom addiftus fuerit. Hunc ipfum quoque non alium effe arbitra
bantur abeo Bautone, qui tum remporis confulatum gerebat, cùm
ipn panegyricam oratiönem Mediolani Auguftinus pronunciavit >
u t ipfe fenpfit. üb j , adverf. Litt. Petti, c a p . ij.
* • Q.uam fiuccro afFeftu Ambrofius Valentiniano puero opera
m luam in obeundis hifee duabus legationibus prx ftite rit, idem
c o n n pnncipis iaudatione funebri commemorar, quam
- . * : V 'fto rem , cujus h ic mentio f it , alium effe conftat à Viftore
Ma x im i tilio.quem Arbogaftes à Theodofio poft necem ejufdem
Ma x im im 1 Galiia s miffus interferir- J
a. Plures mff. vobis legationtm fromiffam-, alii & edit, potion fen-
l u , nobis. . i tmmijfam.
------— — - . u L n u i u u b ta ^ LU IU . X II
■feeifti incurfari-Rhetias, Valentinianus fuo cibi’
-àuro .pacem redemir,
j . Adfpice illum quoque, qui cibi ad dexte-.'
ram adfiilit, quem Valentinianus. òum poiier
.iuum dolorem ulcifci, lionoratum ad te redire
fècir. Tcnebac eum;ih itiis terris, atque in ipfo
nuncio necis fraterna; frtenavit irnpetùs : nec -
tibi vicem etfi non pariiis dignitatis , ejufdem
tanien necefficudinis rctulit. Confer ergo s té
E judice, utriufque faétum. Hie tibi * fratrem
cuum viventem -remifit , tu illi vel mortuutii.
redde. Quid illi-reliquias germani abnegas, qui
obi advèrsùm iè auxilia non negavi« .
f. %o. Sed vereris ne ¿xuviarum reditu reno-
yetur militibus dolor/ hoc enim allegas, Quem
viventem deferuerunt, euiu defendent perem-
turni Quid eurti mortuum times , quem occi-
diiti, cùm pofles fervarev Hoftem , inquis,-
meum peremi. Non ille tuus hoftis, fed tu i t
lius. IUe jam non fentit d defenftonem, tu cau-:
i.im confiderà. Si quis advèrsùm te ixodie im.
perium in his partibus uSu-pandum putet qnap
rootrùm te hoftem illius. dicas, an ilhim’ ribii
b. R om . edit, cum paucis mff. provlneiarum.
, * • VerifimiJe cft Hunnos, poft quam una cum G o tb is à T h c o -
> Zozimus lib. 4 . memorar, v ifti fu iffent, pacem ufque
tunc colmile cum Romanis : quod autcm ad Alanos, Gratianus
camgentcm adcodihgebat ut à fe propterea animos Romanorum
abahcoavcrit, dedcritque Ma ximi ufurpationi occafionem,
* . Quos Treb . Poljio Viningos feu Vitinguos vocat ,cofdem
j . cl“ 1 J* 'b u n g i ab Ambrofro hic ap p e llante , fufpicari fc fc indicar
Calaubonus in cum autftorcm p. i . num. 1 0 4 .
c. E r a f & icq. edit. vicini*.- Amerb. & omncs mff. r b
jam de vicinia , . -
* . Quomodo h ic vocatus fu e rit, reticetur à fanfto Prsfu/c • ar
prodit ° n° mCn eÌfUÌffC PacatUS in 1>ancg y r’ Thcodoiii apèrte'
W M deM ,ontm> *“ * ” > c » 4 *m : fcripti cod. magno
numero, defenftonem tuam. Caufam confiderà : Thuan. cxpuneir
tm m , cujus loco R e g . habet tu caufam. Magis concinne; •
Nifi fallor, ufurpator bellum inferi, impera-
tor jus (uum tuetur. Ergo quem non debueras
occidere, ejus reliquias negas ? Habeac Valentinianus
imperator vel fratris exuvias pacis tua:
obfides. Ec quomodo allegabas quòd eum non
mändaveris occidi, quem prohibes ièpeliri ? Potent
igitur crédi quod ei non invideris vitam ,
cui etiam ièpulturam invides ?
11. Sed ad me revertar. Audio te queri quod
ie ad Theodofium imperatorem potius contu-
lerint,qui funt cum Valentiniano imperatore.
Quid igitur futurum iperabas , cùm tu refu,
gientes eos ad pa:nam poiceres • captos neca-
res : Theodofius autem muheribus ditaret, do-
naret honoribus? Quos , inquit, occidi ? Ref.
pondi e i,a Vallionem. At quem virum ?^qua-
lem bellatorem ? Ha:ccine fuit jufta caufa exi-
tii, quod imperatori fuo fidem iervavit? Non
ego, inquit, eum juffi occidi. Reipondi : Hoc
audivimus, quod occidi juffus fit. Sed, inquit,
fi ipfe fibi vim non intuliilet , jufieram eumi
deduci Cabillonum, & ibi vivum exuri. Reipondi
: Ergo propterea 6c illud creditu'm eft ,
quod eum occideris. Quis autem fibi parcen-
dum putaret, cùm occifus fit bellator ftrenuus,
milesfidelis, comes utilis? Ita tum difeeffi , ut
iè traélaturum diceret.
12. Poftea cùm videret me *abftinere ab
epifeopis, qui communicabant ei, vel qui ali-
quos, devios licet à fide , ad necem petebant 5
•commotus eis juffit me fine mora regredì. Ego.
vero libenter,'etfi me plerique *infidiaseva-
fiarum non crederent, ingrefTus fum iter, hoc
iolo dolore percitus, quod Hyginum epifeo-
pum iènem inexfilium duci comperi,cui nihil
jam nifi extremus fupereilet fpiritus. Cùm de
eoconvenirem comitesejus, ne fine velie, fine
* piumario paterentur extrudi fenem, extrufus
ipfe fum.
13; Ha:c eft expofitio legationis mear. Vale -r
Imperator ; 6c erto tutior adverfus hominem
pacis involucro bellum tegentem..
a. Nomen hujus comitis varie reperitur ; omnes enim edit. feti-
bunc Bdlionem : mff. nonnulli Ballionem: alii demum longe plurimi
Vallionem. Opcimeiane. Icanamque de eodem Pacacus in Panegyr.
.citato : Valito triumphalis. . .poft amplijfimosmagiftratus, & purpu-
ras confutares, & contracium intra unum domiti» quemdam hono-
•rum fenatum v ita f e abdicare compulfus eft.
* . Qu od Ambrofius adfèrit iè abftinuillè à communione epif-
coporum, qui cum Maximo facrorum (beiccatem conlervabanc,
nihil mivamur ; quando ipftim quoque Màximum à communione,
u t narrat Paulinus in ejus V ir a , retcidic; divina ultione , nifi eum
pcenitcret, graviifimis verbis denuntiata. Quod aurem ad alios epif-
copos , quos hic indicar, haud dubic Ithacium, Idacium corumque
faurores intelligit, qui Priicillianum, devium à fide (cilicer, ufque
ad capitale fupplicium perlcquuti fune ; qucinadmodum rurfus
epiftola 1 6 . (ignificatur.
* . Forte an ad hoc periculum refpiciébat .Ambrofius , cùm in
funebri Iaudatione ejufdem Valentiniani dolere iè,quod minas à M a ximo
(ibi incentatas evaferit, teftatur.
* . Plumarium, id e ft, plumacca c alcitra, u t paulo mollius frafta
boni illiuS fenis membra cubitarcnt. Cecerum (ùfpicatur Baronius
ad an. 5 8 7 . hunc Hyginum eumdem effe atque Adiginum Cordu-
benfem epifeopum, à quo primum antiftitcs advctlus Pctilianum
concitaros narrat Seveius lib a . Hift. Verum tamen cùm e x eodem
hiftorico, Adiginus illc , (èu Ig in u s, ut in fequentibus appcl-
la tu r , prifcilianiftas admilefit in communionem , id cùm Hygini
noftri generofitace non cohxret ; nifi forte is exfilii propofiti ¿(peritate
deterritus, priorem-conftanciam abjecerit , quod Ambrofio
adhuc in reditus itinere pofito innorefcerc nequaquam potuerir.
b . Edit. Ambrofius épifeopus Studio ; mfli Ambrofius Studio ; Gem.
• * E P I S T O L A XXV.
S t u d i o »um fibi in reos fententiamferre licerci, confìttemi
rejpondet ipfi qut dem ufitm gladìi ejfe permijfum , ut
tamen utatur dementia, expedite. Quam in rem Çhrifti
adulterant mulìerem abfolventis exemplum promit ; Ó*
cur communio judieibus capitalibus neganda non fit »
explicat.
b Amb r o s i u s s t u d i o ,
ì. F ) Ecognofco puræ affe&um mentis , 6c
■ ¿T^fidei ftudium , 6c domini noftri Jefu
Chrilti timorem. De quo etiam ego vererèr
refponfum referre: conftrictus altero, quod eft:
commiiTum vobis propter cuftodiam legum j
altero autem propter mifericordiam 6c gra-
tiam, nifi de hoc Apoftolicam haberes audtori-
tatem : ¿¡futa nonfine caufa gladi um portât^ qui iu-
dicat j Dei enim vindex eft: in eos, qui male
agunt.
2. Quod tamen etfi cognitum tibi foret
) non orioie feifeitandum putafti. Nam funt
cextra Ecclefiam tamen, qui eos in communionem
non vocent facramentorum cæleftium, qui
in aliquos capitalem fententiam ferendam æiti-
maverunt. Plerique etiam fponte iè abftinent ;
6claudantur quidem,nec ipfi eos poiTumus non
prædicare : qui audoritatem Apoftoli eatehus
obfèrvamus , ut iis communionem non audea-
mus negare.
3. Vides igitur quid au&oritas tribuat, quid
) iuadeat mifèricordia. Excufationem habebis, fi
rfeceris : laudem , fi non feceris. Sed fi non po-
tueris facere J , nec tamen nocentes adterere
fquallore carceris, fed abiblvere , plus quafi fa-
cerdos probabo. Poteft enim fieri ut caufa cognita
, recipiatur ad fententiam reus, qui poftea
aut indulgentiam fibi perat ,àut certe fine gravi
feveritate, quod quidam ait, habitet in carcere.
Scio tamen plerofque gentilium gloriari
folitos, * quod incruentam de adriiinift rati one
' provinciali fècurim revexerint. Si hoc gentiles,
quid chriftiani facere debent ?
4. Ad omnia tamen accipe refponfum Saiva-
toris. Nam cùm adulteram reperifient Judæi,
obtulerunt earn Salvatori, captantes ut fi abfol,
Studiofo Fuit autem Studius quidam comes R - P-an.401.lege 1 7 .
de Bonis Profcript. & P. V . anno 4 0 4 . lege 1 j de Èpifc. Sed ucrura
idem ille fucric, ad quem hæc 8c (èquens epiftola deftinatx fune,
definiri certo non poteft.
c. Ica mff. fummo confcnfu : vet. edit, à nobis minime diferépa-
renc, nifi negationem hoc mòdo inlèruiffenc, nam non funt : ac
Rom. edit, negationem quidem rc jc c ir, (èd fimul quoque exemic
è ccxtu fequentes voçes, extra Ecclefiam tamen -. perperam ; ctenidi
nimiam hanc feveritacem non fuifie catholicomm verba in -
ferius polita piane dcmonftrant : Et ideo majores m aluemnt indul-
gentiores effe circa jttdices tee. Eamdcm rem etiam aperte definivic
Innocentius 1. epift. 5• a d Exup e r. cujus verbis (ùpcrièdemus. Ve-
rifimile ergo putamus non alios h ìc defignariquam Novacianos,
qui inter alia,q uæ affeilabanc, rigidions diiciplinæ documenta ,
& illud adjecerint, ut judicem qui rcum jufte capitis condcmnafler,
ab altaris communione removerenc.
d. Omncs edit, ac mff. longe plurimi, nec tamen innocentes :
Gern, vero & Prat, nec tamen nocentes Ec iàne fic legendum hunc
locum evincic quod fubditur, plus quafi facerdos probabo ; .quando
innocentes in vinculis teneri nemo non improbar, Intcrje&is vero
j non mulcis verbis, ubi omnes mff. a c ver. edit, recipiatur a d fen~
I tentiam reus, inde R om. edit, refecaverat, a d fententiam.
* . Id i dicuntur grace aJotua.ii imperium adminiftrare, quale
T . Velpafiani traditili-, cujus vox e ft , fe malic perire quam perde,
re» Ita Nannius : quibus edam addere potuillet à Capitolino dictum
de Antonino Pio : Solus omnium prope principimi prorfus fin e
civ ili [anguine & h oftili, quantum a d fe ipfum pertinet , v ix it.
Avxi'^anrv quoque imperium Severo tribnic Lamprid. ac fallo
titu lo .. 1
* Script.poft
an. j 8 f . Se
ance ann.
387.
b
Rom i ; . 43
d
fohan. %.
& ftq