Saniti Ambrofii 102 6
integritatis, Se non ingemifcat -, abfic enim ut A vel mortis quatiatur metu. Àtque hic quam
facile credat, certe ut non itùdia deponat, Se
intentionem fu* mentis infle&at? Qu* vidua-
4 cùm compererit nullum eile fru&um viduita-
tis, mallet fèrvare fidem conjugii, Se in triiti-
bus degere, quam fe credere I*tioribus? Qu*
conjugii diítriéta vinculo, il audiat quod nu-1-
lus honos caftitatis fit ,non poffitincuriosii tentati
corporis aut mentis facilitate ? Et ideo
Ecclefia quotidie in lecfcionibus Ìàcris , in iàceralienus
á vero íit, etiam hinc deprehenditur,
quod voluptatem in homine Deo auitore crearan!
adferit principaliter , íicut h Philomarus
ejus fe&ator in epitomis íiiis diíputat, Se hu-
jus>allegat ftoicos efle auéfcores l'entenci*.
14. Sed hoc divina fcriptura redargüir,qu*
ferpentis infidiis acque illecebris j- infiifam Ad*
arque Ev* voluptatem doeet. Siquidem ipíe
íerpens voluptas fit,&ideo vari* ae lubric*,
Gí». }. i.
d'otum traétatibus laudem pudieiti*, gloriam B & velut veneno quodam córruptelarum infecintegricaris
peribnac.
n. Fruftra ergo dicit Apoftolus: Scfipfi vo-
bis in cpifiola, ne commife'eamini fornicariis. Et ne
forte Micant : Non de omnibus mundi nos di-
cimus fornicariis , fed; dicimus quod qui fueric
in Chrifto baptizatus, haberi jam non debeat
ibrnicarius j fed qualifcumque vira ejus accepta
fît Deo P ideo addidit Apoftolus : Non utique
fornicariis hujus mttndi ¡.Se infra -.c Si quis frater
t* paflìones voluptatis fint. Appetentia igitur
voluptatis conftat deceptum Adam excidiife à
mandato Dei, Se fru&u grati*. Quomodo igitur
voluptas ad paradiiùm revocare nos poteft,
qu* fola nos paradifo exuit ?
15. Unde Se dominus Jefus volens nos adver- -,
fus diaboli tentamenta fortiores 1 reddere,cer-
taturus jejunavit * ut iciremus quia aliter illece-
bras mali non poilumus vincere. Denique ipfè
nominatur fornicator, aut avants, aut idoli s fer- C diabolus primum tentamentorum fuorum ipi-
Ephefi S i-
ibidem s .
viens y aut male die us, a ut ebrio fu s , aut rapax ; ctim
ejufinodi nec cïbum quidcmfumere. JQuid enim
mthi de iis, qui for is funty judicare ? Et-ad Ephe-
fios : Fornicario autem, dr omnis immunditia, dr
avaritia nec nomine tur in vobisyficut dccetfangos.
Et ftatim fubinfert : Hoc emm fìtote quod omculum
de voluptate intorfit, dicens : s i Filius
Dei es , die ut lapìdes ifli panes fiant. Unde ait
Dominus : Non in pane f i o vìvit homo , fed in
omni verbo Dei ;• Si noluit faeere, cùm poftèt,
ur magis lectionis ftudio quam voluptati intendere
nos fàlutari pr*cepto doceret. Et quia
Ibidem f .
nis impudicus, aut immundus,d aut avarus, quod i/ti jejüöandum negane, qua- caufa Chriftus je-
eft idol'olatria , non habet hereditatem in regno• junaverit, adftruantjnifi ut nobis exemp.lo ef-
Ghrifii & Dei. De bapcizatis utique dictum li- fet ejus jejunium. Denique in pofterioribus doquet
j ipfi enim accipiunt hereditatem-, qui bap-
cizantur in morte Chrifti, S£ confepeliuntur
cum ipfo, ut cum i pío refurgant. Ideo heredes
De i , coheredes Ghrifti funt : heredes Dei j
c quia tranferibitur in eos Dei gracia : coheredes
Chrifti 5 quia renovántur in vitam ipfius:
heredes quoque Chrifti 5 quia datur illis per
mortem ipfius tamquam teftátoris hereditás.
12. Ifti igitur magis fibi debent adtendere,
cuit non facile malum pólle, nifi nöftro vinci
jejunio, dicens : Hoc- genus demoni or um non ejici-
tur, nifi in or at iòne & je junto.
16. Quid etiam fibi vtìlt Scriptura, qn* do-
cet jejunafle Petrum , Se jejunanti acque oranti
de baptizandis gentibus revelatum myfte-
rium ; nifi ut oftenderet edam ipfos iànctos,
cùm jejunant, tunc fieri pr*ftanciores? Denique
Moyfes cùm jejunaret, Legem accepit. Et
qui habent quod poffint amittere , quam qui £ ideo Petrus cùm jejunaret , edodus eli novi
* non habent. ( Ifti majore agere cuftodia , ifti
cavere vitiorum illecebras, erroris incitamen-
ta debenc, qu* maxime ex cibo, pocuque oriun-
Exod.fi. 6. tur. Denique fedii populus manducare dr bibere,
dr furrexerunt lùdere.
ij.Iplè quoque Epicurus, quem ifti fibi magis
ièquendum quam apoftolos putant, àdler-
tor voluptatis , etfi neget g invectricem mali
elle voluptatem, non negät tarnen ex ea fieri
Teftamenci gratiam. Daniel quoque jejunii merito
ora claufit leonum, fucurorumque tempo-
rum vidit negotia. Aut quæ nobis falus elTe
poteft, nifi jejunio eluerimus peccata noftraj
cùm Scriptura dicat : Jejunium ,& eleemofyna
m à peccato libérât!
17. Qui funt ergo hi præeepcores novi, qui
meritum excludant jejunii ? Nonne gentilium
vox ifta eft dicentium : Manducemus & bibamus.
Matth 1 7 .
A Si. 1 0 . io,
Tìxod ^4.
18 .
D an . 14 .
& f i i -
T o b . il. 8-
qn*dam, ex quibus generentur, mala: denique F Quos bene irridet Apoftolus dieens : si fecun-
•" ..j j«-. f/ominempugnavi Ephefiad befiias, quid mihi
prodefiyfi mortui non refeurgunt ? Manducemus
nec luxurioíbrum vitam reprehenfibilem videri,
qu* repleatur del'eclationibus • nifi vel doloris,
a Edit, omnes, a c pauci m(T. cùm coneeperitalii m(T. clcgamius,
ehm compererit.
b. Ròm. edit, dieant non de omnibus mundi nos dicere fornicariis,
f e d quod qui fu e r it . . . . non debeat fornicarias, qualifcumqu - 8cc.
omnes vcró alice , ac mff. ut in contextu. H ic autem error > ijuo qui
b.ipdzatus icmel fuifle t, negabatur peccare pofle, edam àjoviniano
defendebatut , quemadmodum cognofcimus e x Auguft. lib. de
Haref. cap. 8 a .
c. Rom. edit, f i qui fra te r nominatur, eft fornicator.
d. Omnes edit, ac mff. nonnulli, quod eft idololatra : reliqui
magno numero, quod eft idololatria.
e . Rom. edit, quia transmit ti t u r a lix cum m(T. propc ad unum,
quia tranferibitur.
f . Ita vet. edit, cum miT. pluribus potioribufquc : at R om . cum
aliis nonnulüs , egere cuftodia.
g . Nonnulli miT. invcntricem m ali. Ccterum de co quod Epicurus
ab aliis philolòphis, maxime vero à fan ¿lis pat ribus corpore
a voluptatis patronus habeatur , licer acritcr defendatur à multi*
au&oribus, di&om à nobis eft ad lib-1 . O-ffic. c a p . ij . n um .jp > ,
H i c autem illud unum adjicietur Ambrolium quidquid hoc loco
de Epicuri opinionibus memorar, id e x cjus epiftola ad Menx-
ccum à Diogene Lacrt. lib .io . propolita, ve!, ut Gallcndus exifti-
m a t , è Demarchi libro clic mutuatum.
li. Mira eft in hoc nomine fcribendo varietas : Edir. ver. prx fc-
runt Philuminaris, R om . Philomarus.- mlT. vero Filominus nonnulli
Filttminus. Cùm porro inter Epicurcos nullum lic appcilacum reperire
fin, haud inviti crcdcrc'mus cumdCm effe , quem Diogencs
La crt. initio Philodemum nominar, & cujus etiam meminit Cicero
lib .a . De Finib. at fimilitcr non fine aliqua diverfitate ; cùm
ipfius edit. ac m ff quidam habeant Polydcmum ; alii vero Philoda-
mum : quem Gxdareum- illum effe arbitratur Gallcndus,cujusapud
Strabonem lib. 16 . mentio exftat.
i. Edit. vet. allegai hiftoricos: Rom. & omnes m ff allegai ftoicos.
k . M f f aliq.uot partnn , infufam illatamque È v a voluptatem,
partim,^ infufam illam tamquam JEv s. voluptatem.- ccteri-, & omnes
edit. ut in contextu. Infra vero ubi edit. & quidam mff. voluptatis
fin t. Appetentia igitttr voluptatis ; complures m ff cxhibent, vo-
luptatis fin t appetentia Ig itu r voluptate & c.
1. Nonnulli mff. reddere certaturos , jejunavit.
in. Gcm. codcx, à pocnà liberai.
dr bìb.tm/ts} ciras enim ntoriemur, hoc eft : Quid À 20. Çùm igitùr illos abdicaverit philófophiai
mihi profuit ufque ad mortem contendo , nifi
non excludit Ecclefia ? Si quidem Se ili
ut hominem1 redimerem meum ? Quia fruftra
redimicur, fi nulla eft: fpes refurreétìonis. Ac
per hoc, fpe omni refurredionis amiifa , man-
ducerìius Se bibamus : non amittamus fru&uni
pr*fentium , qui futurorunl nullum tenemus.
Illorum ergo eft .cibis Se potibus indulgere* qui
nihil poft mortem fuam fperantk
17. Denique Epicurei dicunt adièrtores vòhos
e quod mal* caui* habent, iè adiertionibus iuis
impugnane frequenter. Nam etfi principalis
eorum iententia fit quod nullam fuavitatem voluptatis
putent, nifi qu* cibo potuque percii.
piatur-, tameti intelligentes in tam reprehenfi-
bili definitione verfari fe fine fummo dedeco-
re rìon polle, ac deferi ab omnibus * fuco quodam
probabilium difputationum earn colorare
ili
luptatis , * quia mòrs nihil ad nos jquod enim B voluerunt * adéo Ut diceret quidam ex iis : Duiri
diiTolvitur, infenfibile eft : quod autem iniènfi-
bile , nihil ad nos. Quo demonftrant corpore
fe fanturh, non mente vivere: nec animai fungi,
ièd carnis iòlius munere, qui ieceilione anirii*
torporiique diilolvi munus fii* vit* omne exif.
timenc, perire merita virtutum , acque anim*
Dinnem vigorem ■, totos fe deficere cum corporis
ienfu, nihil reliquiarum fuperefle anim*,
cùm ipfum corpus non ftatim refolvatur. Prius
ftudemus delecbationi per epulas Se cantus,amù
fimus eam qu* per verbi , quo folo falvi eilè
poflumus, infundicur percepiionem.
11. Nonne ifti difpares, difcolorés in hac
multiformi difputatione nobis videntur ? Quos
adeo Scriptura condemnac,d ut non pr*terie-
rit eos, quos Apoftolus redarguebat, dicente
Luca in A&ibus apoftolorum, qui eum librum
hiftorico ftylo fcripfìt : Quidam autem epicurei
ergo diflolvitur anima quam corpus * cùm iè- C Se ftoici philoiophi diiputabanc cum eo * Se
cundum fuam opinionem vel carhem Se oda
con fiderare debeant, qu* poft mortem fuper-
funt : fecundum verarii autem adièrtionem negare
non debeantrefurre£tionisgratiam?
18. Merito ergo hos redarguens Apoftolus,
monet .nos ne talibus labamur opinionibtìs,
dicens : Nolite feduci * corrumpunt mores honos
colloquia mala. b Sobrii efeote jufie,dr nolite pece atei
ignorantiam enim Dei quidam habent. Bonum
quidam dicebant : Jfiuid fibi vult hic feeminiver-
bius ? Alii autem : Novorum dxmoniorum videtur
pronuntiator effe.
22. Ex hoc tarnen nurriero non immutìis grati*
abiic Apoftolus, Siquidem etiam Diony-
lius areopagitesc cum Damari uxorefua, aliifi. c
que multis credidit. Itaque illi dodiffimorum
Se eloquentium ccetus fimplici difputatione vici
tós fe effe credentium exemplo manifeftarunt;
ergo fobrietas j quia peccatum ebrietas eft. D Qmd igitur fibi ifti volunt , qui tentant eos
19. Quid quod ille ipfe Epicurus defenfor pervertere, quos adquifivit Apoftolus,quòsrei-
^oluptatis, cujus ideo frequentem facimusmen- demit Chriftus iànguine fuo ? f Quod adierunt
tionem , ut hos aut gentilium difeipulos, Se epL baptizatos inteùdere non debere virtutum difcuream
probemus fe&am fequi : aut illum ip- ciplinis,nihil illis obefle comefiationes, nihil vofum,
quem ipfi philofophi à fuo excludunt con- luptatum affluehtiam , infipientes elle eos qui
fortio tamquam phtronum luxuri* , tolerabi- iis careant: virgines oportere nubere, filios fa-
liorem his eife doceamus ? Clamac ergo ille, ut cere : fimiliter Se viduas iterare , quod femel
*Demarchus adferit,quia non potationes, nel male virili admixrione expert* fint 5 eciartliÌ
qiie comeflationes, nec filiorum foboles, nec fe continere poifint, errare eas qu* nolinc ice*
feminarum copul*, nec pifeium copia aliorum- E rare copularti.
que hujufmodi , qu* fplendido uiùi parantur 13. Quid ergo ? Placet ut hominem exuentes*
convivii, fuavem vicam faciant, fed fobria dif- induamus pecudem : Se exfpoliarites Chriftum ,
putatio. Denique addidit quod ii copiis convivii
moderate utantur, qui non immoderate eas
qu*runt. Succo iolo Se pane vel aqua qui li-
benter utitur, defpuit deliciarum epulas 5 quia
mult* ex his,generantur molefti*. Etiam alibi
dicunt : Non immoderat* epul*, non potatio:
nes voluptatis fuavitatem generant, ièd conti-
nens vita.
a. Ita omnes, edit, ac pars mff. reliqui autem m ff redimerem
eum, quifruftra. Iterum vero , ubi nos cum m ff aliquot, & Rom.
edit. refurreSlionis amijfa-, yet. edit, cum mff. aliis pixfcrunt, re-
demtionis amijfa.
* . Habetur ifta fcntentia in Epicuri epift. a d Mentceum , &
adhuc liquidius in ejus Ratis fententiis ; unde hanc ip (am rcfert
Laertius. Ccterum de opinione hujus philoiophi circa mortalita-
t em an im x , idem plane quod Ambrofius, teftantur etiam Hieronymus
lib .i. Contra fo v in . & Auguftinus lib.6. Confejf cap .iö. at-
quc alii bene multi.
b. Septem m f f Sobrii eftote é r ju f t i: ceteri & omnes edit. Sobrii
tftote jttfle. Melius , quandoquidem habetur in textu Apoftoli,
c/avi^fivn StKstlns.
. * . Quod è Demarcho hic rcfert Ambrofius .legitur quoque in
epift. a d Menaceum jam non femel citata- Id à Gaffendo lib .} de
Vita Epic, oblcrvatum e ft, ubi cjufdem Demarchi mcntio nega-
tu r a lib i, quam apud DoÓoretn noftrum ,ufquam fieri. Sedoppi-
do quàm probabile eft non alium hunc effe ab Hermacho Epicuri
difcipulo, qu icidcm in fcdla & difciplina fiiccclfic , & plurcs fibrosi
edidit in Platoncm & Platonicos, Ut e x Diog. Lacttio cognofcere
eft. E t certe noii ita inter (è dilcrepanc ti ermachuc atque D emar- ,
S. Ambr. Tom. 11.
veftiamur aut fuperveftiamur amiétus diaboli ?
Sed cùm ipfido&ores gentium ne honeftatem
quidem cum voluptate copulandarii putave-
rint, eo quod pecudem viderentur cum homine
includere ìgilos ut belluinos uius humano
infundamus pe<ftori,& rationabili meriti inferi-
bamus irrati onabiles ritus ferarum ?
24. Quamquam multa genera fiiit ànimanchu
s , ut non unum pio alio facile à fcriptoribus accipi polfit.
c. Era f. Sc feq. edit, qued malam cUufam habeàt.- Amcrb, &
omnes m ff. quod mala caufa habent. Non incommode ; idem cnim
fig n a t, acquod in malis caufis f it , folec See.
. d. M ff. aliquot > praterierit quod eos Apoftolus. Infra vero ubi
omnes edit. & m ff longe plurimi, hiftoricoftilo ; nonnulli habent-,
ftoicoftilo. Perpcram,alibi enim ab Ambrofio ftylum beati Lu cx
hiftoricum effe oblcrvatum eft.
e. l i a omnes edit, ac plurcs m ff exceptaRom. edit, ubi habetuc
mtillere ft ta : mff. alii etiam non pauci pro Damari legunt partim
D am a li, partim Damale. Adeo librariis proclive erac in propriit
nominibus peccare. N on hic autem folum , fed alibi quoque D a -
marim Dionyfii arropagitx conjugem facit Ambrofius.
f. Omnes edit. Qu id eft quod adferunt .- cum m ff omittunt,
quid eft, at nonnulli pro quod adferunt, habent , qui adferunt. I cifra
vero ubi Omnes edir. & plurcs mff. v irili admixtione ,in qui-
bufdam cod. legitur, v ii ili amiffione. Non malo fen fu.
g . R om . edit- lo ia , nos & belluinos tlfus humano infundemui
peilori, rationabili menti infcribemus. Non male quidem , fed
hiud minus clegans eft no lira lectio -, quippe qua cxclaipatio cum
quadam ftomacnatiohe cxprimitur.
T T t ij
j i j a ! » Ilici1
» i m
fflSIIl
lilii
l
ìli
i l l