G c x .',. 1 5 .
M a ttk , i . i
'Ib i demi 4.
M.ittb 4 . 1.
b
3-R^- co:
Mattk. 3 .
ztf.
eq.
viore errore converfione fc fé reformaverit. j
Hac vero epiftola deEcclefix filia nobis (èrmo
fi t , quam dominus Jefus quemadmodum primó
fufceperit, erudieric , confummaveric in fuo
Evangelio, confideremus.
1. Sufcepit itaque earn primó tuendam in
confufione pofitam • exful enim paradifi ubi
nifi in confufione degeret anima uniufcujufque
hominis ? deduxitque earn in Bethleem. Jam
profedtus fuiceptæ animæ fignificatur , quod
adfcendit ad domum pañis, in qua famem fi-1
dei Se fterilitatem nefciat. De noitrarum ani-
marum genere Se ordine Ioquor, quibus nos vi-
vimus Se movemur, non de aliqua fpeciaficer 3
non enim de proprietate Se fpecie alicujus, led
de genere, ut dixi, animarum diiputandum putain
us.
3. Defcendit in Ægyptum Chriftus, patro-
cinium Si dudtum noftræ animæ ferens, inde
rediit in Judæam. Fuit in deferto, fuit in Ca-
pharnaum, fuit juxta fines Zàbulon, circa ma-1
ritima, tranfivit per fata , fuit in Bethphage,
fuit in Ephrem, in Bethania ; inde tranfivit in
paradifum, ubi le capiendum dedit, paflus eft
in Golgotha.
4. Omnes iftì proceflu? animæ noftræ funt,
per quos exercitata gratiam piæ inftitutionis
invenit. Nam pofteaquam excluía de paradifo
conditio humana in Adam Sc Eva, in caftel-
lum a relegata eft, vagari ccepit hue atque illue, ;
errabunda circumferens veftigia fine ullo deleghi:
led tempore com placito fibi exinanivit
fe dominus Jefus, ut exfulem in le fufeiperet,
& veteri reformaret gratiæ. Itaque b inventam
recurio amfradtu erroris revocavit ad paradifum
, ut Evangelii docet le&io.
j. Periata earn duxit, utjejunam pafeeret,
primum in deierto,deinde in Capharnaum,agri
non urbis incolatu : deinde juxta fines Zàbulon
, circa nodurna profluvia , id eft, prophe- ;
tarum obfcuriora ænigmata 3 ut difeeret pretendere
ad fines gentium , quo omnes convenient
, nee timeret flu&us vitæ hujus Sc pro-
cellasjquia habet Chriftus naves Tharfis, in-
telligibiles fcilicet,quæpercurrant mare, &ad
templi conftru&ionem pias merces advehanr.
In hujufmodi navibus navigar Chriftus, Sc in
puppi tamquam bonus gubernator tranquillo
quiefcit mari : commoto excitatur, Sc increpar
ventos,ut fuis tranquilliratem refundat.Tran-
fiens quoque ad gentes, hanc animarn libérât,
quæ Legis vinculis tenebatur3 ne tranfiret ad
nationum conibrtia.
6. Venit in Bethaniam, in locum obeditioa.
MÎT. non pauci, relígala efi. Rurfus autem p ro , fine ullo deleft
» , qua: Ieftio eft cunâarum edit, ac plurium mif. in quibufdam
liorum Jcgitur , fin e ullo d ila tu , in paucis delicio , fed male.
b . MÎT. aliquo t, inventam recurfu , amfraStu Sec. Intcrje&is
vero tribus vocibus R om . edit, tola pofuit > ut Evangelica UStionis
docet adfertio. ■
c. Belv. cod e x, in qua Spiritus habitaret.
* . Admonuimus ad lib. de lapfuVirg. cap .g. num. 3 6- nonnul-
!os eflc, qui cum ex verbis quibufdam illic exaratis , turn ex hoc
ipfo epiftolæ itlius loco cam Ambrofiò affingcrenr opinionem, qua
inter cæleftcm beatitudinem infcrniquc fupplicia mediur quidam
ftatus ab aliquibus admittebatur. Sed prætcrquam quod e x citato
Jibro , cujus audtor non plane compertus e f t , dc Ambrofiii hac in
re (cntentia nihil certi colligi p ote ft, qui adcentius propoli ta e ju f-
dem libri ac epiftolæ hujus verba difeuflerit > e x eis non difficultér
fenfum ernet commodiorem. Etenim advertendum eft illic fermo-
s em fieri de ilia pue ila, quæ amiffis continencia: aliquamdiu fervanis,
ideo ibi mortuus fufeitatur -, cùm enim caro
fubdica fuerit anima: , tunc jam non quali
mortua jacet in fepulcro fuo conditio humana,
fed refufcitatur per gratiam Chrifti : ibi edam
iè pro Dei nomine paífioni difcit offerre. De
loco obeditionis, ut Johannes docet,in Ephrxm fo h a n .n ,x
ducitur, id eft, ad bonorum frutftuum fcecun-
ditatem :inde in Bethaniam reducitur,id eft,
obedientiam -, ièmel enim qua: pia: fubjeétionis
fruótum guftaverit,(ervare earn , Sc in ea probari
fiepius nequáquam recuiàt.
7. Unde jam probata Hierofolymam venit,
digna qua: fit in templum Dei, c in qua Chriíl c
tus habitaret. Denique fedens liiper pullum afina:
dominus Jefus cum gratuladone Sc gaudio ib id em n .
innocentis fulcipitur xtatis.
8. Poftea in paradifo verba vitx sterna: do-
centurjunde etiam Dominus iè permifit capi,
ficut Johannes fcribit Evangelifta , fignificans fihan,\i.%
animam noftram, vel potius conditionem hu-
manam, iolutis erroris vinculis ,eo unde ejecta
erat in Adam, per Chrjftum regreíTam. Unde
Sc latroni illi confitenti dicitur : Amen amen di- Lut.ih 4l
co tibi, hodie mecum tris in paradifo. Ille dixerat : & 43-
Memento mei , cum veneris in regnum tu um 3
Chriftus non de regno refpondit, led ad cau-
iam : Hodie mecum eris in paradifo, id eft, refor-
mandum eft ante quod amiiTum eft , poftea
conferendum id quod augendum eft 5 ut per
1 * paradifum ad regnum perveniatur ,non per s
regnum ad paradiium.
9. Servatur difcipulis, quod plus conferatur
pro laboribus 3 ideoque incolatum promifit,
regnum diftulit. Itaque is qui fub i<ftu mortis
convertitur, Sc confitetur dominum Jefum , me.
reatur incolatum paradifi: qui vero multo ante
fe exercuit, Sc Chrifto militavit, adquifivit po-
pulorum animas, pro Chrifto iè obtulit:habeat
paratum ftipendiis fuis Dei regnum , cujus ie
remuneratione donatum gaudeat. Ideoque Petro
dicitur : Tibi dabo claves regni calorum. Ex Mattkac.
latrocinio conveifus requiem habet,in apofto- I?*
la tu probatus accepit poteftatem.
10. H sc eft anima Evangelica , hsc eft de
gentibus, h sc filia Ecclefis , longe melior è
curfu, quam illa ex Judxa proje£ta, ad dominum
Jefum, Sc ad fuperiora fe bonis confiliis,6c
operibus adtollens, quam fufcepit in Golgotha
Chriftus. * Ibi Ads fepulcrum ; ut ilium mor- *
tuum in fuá cruce refufcitaret. Ubi ergo in
Adam mors omnium, ibi in Chrifto omnium
refurre&io. Vale, fili ,& nos dilige 3 quia nos
te diligimus.
tx nec non aliorum bonoruiti operum meriti? , graviffimorum criminum
veniam per continua: poenicencia; labores dicitur effe impc-
tratura : hie vero eum qui tantùm fu b iftu mortis convertitur , cum
I ilio comparati, qui vircutum ac piorum operum meritis cumulatus,
! • viviscxcefTerit. Unde nullo negotio incclligctur illam poena v acati
on em, illam requiem, ilium paradifum, quo pcrvcnturos hu ju fmodi
posnicentes Ambrofius promitcit, nihil aliud effe , nifi ultimarti
in domo Patris manfionem, hoc eft infimum bearitudinis
grad urn : regnum vero quod iànétis & apoftolici meriti viris ad ferii
deftinatum, de fummo g lorix cxleftis apice inceli igendum. O prime
igicur aie : per paradifum ad regnum pervenitur ; quia prius eft uc
! quis admi(forum veniam obtineat , quam ut chronum me rea tur
fublimiorem. Idem quoque leges lib. de F ide Refurr.dc quo nos ibi.
* . H ic maceri® fu ® Ambrofius Hcbrxorum quorumdam Se
aliorum veterum opinionem accommodat.de qua lib. io . in L u -
cam num.i r 4 . idein loquitur : ad quem iocum à nobis etiam a li-
quid obfcrvatuin eft.
EPISTOLA,
E P I S T O L A L X X l t .
JRvgabdrtt aliquicur Deus eum in Tefìamento veteri circum-
cifionem inflituerit » earn abrogaverit in novo ? cur
etiam eie illa omnino legem tnlerit, cùm ipfa pucrurn in
diferimen adducent ? cur tandem in ea corporis parte
fe r i voluerie ? Primum igitur ut illis fatisfaciat, qui
trant a fide alieni : reponit circumcifionem a fapienti-
bus viris , plurimifque populis ujurpatam effe, nec deejfe
rationem, cur oliavo die celebraretur. De inde chrifiia-
ttos docet in illa fignum fuijfe redemtionis, ac proinde
ubi pretium hujus folutum ejt, illam omitti jam debuiße. ß
Tum hareticos legem de fundendo fanguine calurnniantes
ojlendit pafßonem Domini fimul damn are. Hinc eos re-
fe llit , qui fidei circumcifionem obfuiffe criminabantur,
ficut 0 “ illos , qui partem corporis, qua naturalis ejfet ,
argutabantur non effe recidendam. Postremo pluribus de
occulta chriftianorum circumfione difputatis , eos ad ex-
ternam probat non obligari.
A m b r o s i u s C o n s t a n t i o .
1. ^TOn mediocris plerofque movet qusftio
, qua caufa circumcifio Sc veteris G
Teitamenti audoritate quafi utilis imperetur ,
&novi teftamenti magifterio quafi inutilis re-
pudietur 3 cùm prsfertim Abraham primus ora-.
culum circumcifionis celebrands acceperit,
qui diem domini Jel’u vidit, &gavifus eft. Quod
utique in evidenti eft , quia non corporalibus,
lèd ipiritalibus legis divins intender^ Sc ideo
veram Dominici corporis palfionem a in agni
conipexerit immolatione.
z. Quid ergo dicemus lèquutum patrem D
Abraham , ut id primus inftitueret, quod ejus
aion ièqueretur hereditas ? aut qua ratione cir-
cumciduntur infantulorum corporajb Se in ipfo
ertu iubjiciuntur periculis, Se hoc imperari ora-
culo 3 ut diferimen falutis fiat de myfterio reli-
gionis. Quid hoc fignificat ? JLatet enim cauia
veri , Se oportijic aut aperto aliquid myfterio
fignificari, aut non perieuloiò myfteriorum in-
dicio manda ri.
3. Cur vero fignum Teftamenti divini in ea.E
datur parte membrorum, qus vifu inhoneftior
sftimaturi aut qua gratia ipie operator corporis
noftri in ipfo noftrx generationis exordio
circumcidi voluit opus fuum , Se vulnerari, Se
cruentari, Sc abfeidi partem , quam velut ne-
ceilariam, qui omnia difpofuit ordinate, cum
ceteris membris faciendam putavit ? Aut enim
prster naturam eft hsc por tio corporis noftri,
Sc non oportuit habere omnes homines, quod
eflet prster naturam : aut iècundum naturam p
e ft, Se non decuit amputari, quod iècundùm
naturs perfeètionem creatum foret 3 cùm prs-
lèrtim alieni à portione domini Dei noftri, id
prscipue irridere foliti fint. Deinde cùm pro-
pofitum fit Deo, ut frequenter ipie teftificatus
eft, plures ad làcrx obièrvantiam provocare
religionis j quanto magis invitarentur, f i non
aliqui circumcifionis ipfius aiit periciilo, aut
opprobrio revocarentur.
4 Ergo ut ad prima redeamus, Scpropofi^.
tum perfequamur ordinem, de ipfa circumci-
lìonis qualitate dicendum videtur. Cujus gemina
debet eile defenfio, quia duplex eft acculano
: una qus irrogatur à genrilibus, altera
qus ab iis, qui de populo Dei finit, sftima-
tur. Vehemelitior autem genrilinm, qui viros
circumcifione fignatos etiam * opprobrio Se *
iilufione dignos arbitrantun Sed etiam ipfo-
rum fapientiifimi quique ita circumcifionem
approbant , ut electos luos erga cognofcenda Se
celebranda myfteria circumcidcndos putent.
y Denique AEgyptii, qui Se geometrix, Se
colligendis fiderum curfibus c operam inten- c
dunt fuam , impium judicant facerdotem ,qui
nequaquam habeat circumcifionis infìgne.Nam
ngque magici carminis fapientiam, nec geoitie-
triam , nec aftronomiam judicant vini fuam a
obtiiiere fine circumcifionis fignaculo. Et ideo
ut impetrandi vim operationi adhibeant fus,
purgationem quamdam vatum fuorum circumcifionis
arcano celebrandam exiftimant.
6. Reperimus antem in hiftoria veterum norl
folum * AEgyptios, fed etiam ^Ethiopum , Se *
Arabum, Se Phoenicum aliquos circumcifione
erga fuos ufos. Et hanc putant fe adliuc pro-
bands viam fervare rationis 3 eo quod fui corporis
primitiis Se fanguinis initiati,infidias dx-
monum , quas illi generi nòftro moliuntur ,
exigus partis arbitrentur confecrationibus de-
ftruendas 5 ut qui totius hominis làluti nitunrur
nocere , infirmari operationem fuam putent
circumcifionis faers vel lege, vel fpecie. Ar-
bitror enim quòd in prsteritum ipfe dsmonunl
princeps celiare fuas artes erga noxis òpera-
tionis effeétum sftiinaverit, fi ei nocere cona-
retur, quem fignaculo circumcifionis faers ini
tiatum adverreret, aut ei qui videretur in hoc
laltem munere legi divins obtemperare.
7. Jam qui fingulorum membrorum officia
diligenter expendit, non otiofam caufam in hac
membri hujus porciuncula sftimare poterit i
qua ratione non folum circumcidatur puer, verum
etiam ocfcavo circumcidatur die 3 quando
incipit mater pignoris nati in lànguine efie puro
, qus ante odavum diem fertur in fanguine Gin. 17.it.
immundo federe. H sc àdverfum eos dieta finr,
qui nulla nobis unitate fidei fociantnr 5 Se ideò
tamquam adverfum dilfidentes difficilior difpu-
tandi locus.
8. Refponfiim autem fibi hujufmodi hàbéaiit,
qui credunt in dominum Jelùm , quod nudare
noluimus, cùm adverfum opiniones gentilium
difputaremus. Kam fi redemti fumusnon cor- ì.Petr.ì.ìt,
ruptibilibus argento Se auro * fed pretiofo fan. ^ 19‘
guine domini noftri Jefu Chrifti 3 quo utiqiie
: a l i® & cun£li mfT. in agni. Sed per
il in Exodi cap. 3 1 . & fupcriori epift. per
a . Rom. edic. in a
agnum aries bonificati
Viculum bos liv e cauius.
b. MfT. nonnulli in ipfo aHu.
* . Judxospropter abfciifum prxputium à prophanis per ludibri
um curcos , verpos, ac rccuticos appellati folitos deprehendita
ver. edit, ac mfT propaad unum : edit* autem R om . ope-
tptndunt fuam. Ceterum de peritia ffigyptiorum in mathe-
cuaricis difciplinis non (cmel alibi loquitur Ambrofius.
S. Ambr. Tom. 1 1.
innulli, v iam fu am d. Vet. edit. &'mfT. n : Rom. edit, ac plures
mfT. v im fuam.
* . A pud Ægyptiosnon folrm mare s, fed feminas etiam circum-
eidi folitas ex teftimonio quorumdam refert famftus D o ilo r lib .ì.
de Àbrah. cap. 1 1 . num.78. D e illis vero ceterifque nationibus,
à quibus ufurpatam circumcifionem idem h ic nariat,-confuti p of-
funt Jofèphus Antiq. lib .ì. cap. 13 . & lib. 8 cap. 4 . Epiphanius
Harefi jo . nnm.30. & Polydorus cap. 3. ubi inrei alios auftofes
Cyprianum c ita r , fed fcrmonc eidem Patri in antiquis ejuscditiòa
nibus perperam adtributo deccptus.
Y Y y
i j 1! i
i
I I I i *
làl!lki
i l ' II yiìil1