tium, * quæ amiffo pari, concubicu indulgere Atiorem viris fecit. Non hìc in fèxu fuo vieta
nefeiant, 6c tamquam fòlicarise vite zvumexi-
gant: plurima quoque herbis vefeantur fimpli-
cibus,anec alias niii fonte purofitim reftingue-
re noverint „• canes quoque videas frequenter
interdi&o cibo temperare iolitos j ut jejuna fame
ora fufpendant, fi imperetur abftinentia.
Ab hoc igitur revocantur homines , quod didicer
unt per hominem etiam mute non pre-
varicari beftie
eft natura, fèd in cibo fuo vicit. Efther regem Efihsr. 4,
fuperbum fuis inclinavit jejuniis. Annaeo£to- 16 ■
ginta quatuor annos in viduitate fua jejuniis 8c L u c .i. 37.
obfecrationibus in templo die ac no&e ferviens,
Chriftum agnovit,quemJohannes abftinentiæ
magifter 6c quidam novus terrarum Angélus
annuntiavit.
30. O itultum Eliiæum, f qui filveftribus gru- ,4; +•
rais 6c amaris pafcebat prophetas ¡immemorem
16. Quid autem pulcrius abftinentia, quæ ® Scripturarum Eldram, qui memoria Scripturas ^far. 8.,
facie etiam juventutis annos fenefcere 3 ut fiat
morum fene£tus » Namque ut redundantià ci-
borum ac temulentia etiam maturior etas ca-
lefcic j ita mitigatur juVenturis ferocitas epu-
larum parcimonia,birriguoque fontis. Exterior
ignis aqua: infufione extinguitur, non mirum fi
edam interior eftus corporis fluviali potuc re-
frigeratur 3 cibo enim fiamma alitur ac deficit.
Siquidem fcenum , ftipula, lignum , oleum, atreddidit
j infipientem Paulum, qui gloriatur in
jejuniis j fi nihil profunt jejunia «
31. Sed quomodo non profunt, quibus vitia
purgantur ? Que II deferas cum humilitate,
cum mifericordia, ut Efaias Spiritu divino lo- ]
quutus eft, ofla tua pinguefcent, 6c eris ficut
hortusebrius. Pinguefcit igitur anima tua,vir-
tutefque ejus fpiritali adipe jejunii , 6c fruitus
tui mulriplicantur nbertate mentis tua: 3 ut fit
que hujufinodi alimenta ignis fune, quibus paf-C in te fobrietatis ebrietas , ficut illud eft pocu-
citur,: ea fi detrahas, vel non (uggeras , etiam
ignis fopitur. Similiter ergo vapor corporis cibo
alitur aut minuitur : cibo excitatur , cibo
folvitur. Luxuria igitur mater libidinis eft.
27. Quid quod natura: conveniens tempe-
rantia eft , atque illi divine legi, qua: in ipfo
rerum ortu omnium fontes potui, fruétus ar_
borum efui dedit? Vinum poft diluvium juftus
ad tentationem fui reperit. Utamur ergo temlum,
de quo ait Propheta : Et poculum tuumine- pfal li -s-
brians quam pr.ee Iarum eft I
31. Sed non ilia folum laudabilis, quæ parca
eft ciborum temperantia 3 fe.d etiam ilia quæ
concupifcentiæ. Denique fcriptum eft : Poft con- Ecrf.18.30,
cupifeentias tuas ne eos, g & à voluptate tua ve- g
tare. Si dederis anima tua concupifcentianh gaudio
eris inimicis tuis ; 6c infra : Vinum dr mulleres 9' 1'
apostatare faciuntetiam fapientes. Unde ôc Paulus
perautiæ naturali cibo , utinamque poffimus ¡ D edam in ipfis conjugiis temperantiam docet 5
I. C#r.7 . i ,
&f'ì>
Sed quia non omnes for tes,ideo Apoftolus ait
Vino modico titere propter frequentes tuas infirmi-
tates. Non ergo propter voluptatem biben-
dum eft ,fed propter infirmitatem. Pro reme-
dio igitur parcius , non pro deliciis redun-
•dantius.
28. Denique Elias, quem Dominus ad virtutis
erudiebat perfe&ionem, ad caput fuum * coL
lyridam 6c vas aqua: reperit 3 8c ideo in virtute
e s t enim velut qufdam adulterincontinens
in matrimonio, qui legem Apoftolicam prie,,
varicatur.
33. Quid autem loquar quanta fit h virgini.
tatis gratia, que meruit à Chrifto eligi 3 ut éflet
etiam corporale Dei templum, in qua corporali
ter, ut legimus, habitavit plenitudo. divi-
nitatis? Virgo genuit mundi falutem, virgo pe-
perit vitam univerforum. Sola ergo non debet
Colojf.i,
Exod.i7 . c . efcæ illius quadraginta diebus jejunavit. Patres E elfe virginitas , que omnibus in Chrifto profuit?
Dan-i. 8-
ZUB.r4.30.
Dan. 3. 40.
Judith. 13 .
l6. I
noftri, cùm mare tranfirent pedibus, aquam
non vinum bibebant. Daniel 8c Hebrei pueri
patrio cibo, 8c a que potu ,ille fororem leonum
repreffìt, illi ardentem ignem innoxio vidère
ta<ftu circa membra fua pafei.
29. Et quid de viris loquar ? Judith luxurio-
fo d Holophernis haudquaquam inflexa convivio
, iblo titulo iobrietatis defperatum lacerds
virili bus reportavit triumphum, patriam obfi-
dione exuit, ducem militise fuis manibus occi- F
dir. Exemplum evidens,quod 8c illum terribi-
lem populis bellatorem virum luxuriafuaemol-
livit , 6c hanc feminam temperantia cibi for-
* • Turturem indicat iànftus Prxful>quam roto cap.ip libri i .
f i ex asm. ob tam infignem contincntiam pulcre commendar, ftriftius
vero Serm. 19 . in Pfal. 1 18 - num. 13 . & alibi.
a. Edit. Amerb. nec alias nifi fonte ; Eraf. & feq. nec alio tee.
m(T vero prope ad unum , ut in textu. In fra etiam ubi omnes
edit. & quidam mflf- tane fatte videamus ; mff. multo plures no-
bifeum faciunt.
b. Omnes edit irriguoque fontis exterìor CRom. E t f i exterior)
ignis a q u i infufione : mfi. nonnulli, irriguoqtte fonte exterior ignis
atque infufione: alii nobis patrocinano«.
c. Lset. codex, refrigeratur-,ac deficit ; cibo enim fiamma alitar.
Siquidem & c . .
*■ Gracis Hctov&t & JtflMveif, panis e li fubcincricius, de quo
vide Voflii Etym. in voce Collyrium.
d. Vet.edir. & miT. aliquot, Holofhemi haudquaquam inflexit,
l'miT. infiexi ) convivio: cetcrorum a liq u i, Holofhernis haùdqua-
Virgo portavit, quem mundus ifte capere ac
fuftinere non poteft. Qui cum ex Maria: n af.
ceretur utero, * genitalis tarnen ieptum pudoris,
6c intemerata virginitatis confervavit fignacu-
la. Itaque in Virgine Chriftus reperit, quod
fuum efle veilet, quod fibi omnium dominus
adiumeret. Per virum autem 6c mulierem caro
ejecta de paradifo, per virginem juncta eft
Deo.
34. Quid de altera Moyfi forore Maria lo- Exed ij.
quar, qua: feminei dux agminis , pedes tranft J'0,
mifit pelagi freta ? Quo muñere autem venera-
bilis Thecla etiam leonibus fuit; ut ad pedes.
quam infelici deleítala con v iv io, alii a
R om . edit, u t i
& pro lacertis v irilibu s, in quibuidam
igitur , lacerti i
1 tcxtu. Sed
iribus. Non
c. Codex Remig. & R eg. oiloginta tret.
f . Ver. edit. acmiT. nonnulli, qui filveftribut ramis > Rom.cdir.
. . . . glttms : optime cetcri mflì qui filveftrihus grumis. Nam quid-
quid minutum eft grumus dici tu r , unde ip fernet Ambrofius lib. de
E lia Ó ' Jeyurs. cap. g. num.18 . in camdem lententiam ait : Vi tit
agreftis grumulis menfat onerabat
g . Cod- L a t . Gem. & Big. a voltsftate tua avertere.
h. Omnes edit, virginitatis gloria : omnes miT. virginitatlc
gratia.
i. Ita mil. prope univerfi ; nonnulji tarnen Sc edit, genitale tarnen
8cc. obiter autem animadverrc quam aperte pronuntiet de
M a riz poft partum intcgritace etiam corporea,.Sc confule qua: nos
ad lib .t . in Luc. num.; 7 . ncc non a d c p i f t .4 i ,n .4 . oLfcrvavimus.
prædæ fiiæ ftratæ impaftæ beftiæa íacrum de- A olera manducet^ccipiât uxorem.- qui validior eft
ferrent jejunium jiiec procaci oculo virginem, —— ’■ - ' ■
nec ungue violarent afperoj quoniam 6c ipfo
adipedu virginitatis violatur fan&itas.
35. Denique qua reverenda virginitatis Io-
, quutus eft fandus Apoftolus : De virgmibusprêt-
ceptum Domini non babeo, confilium autem do, tam-
quam mifericordiam eonfequutus a Domino. Præce-
ptum non habet, confilium habet5 non enim
fortiorem virtutis cibum expetat.Meritoquead-
junxit : Nam qui ftatuit in cor de fuo ftrtnus , non
habens necejjitatem , poteftatem autem habens fua
voluntatis; & hoc judicavit in corde ftto ftr*vare
virginem fuam, bene facit. Igitur (jr qui matri-
monio jungit virginem fuam, bene fa c it: dr qui
non jungit, melius facit. Mulicr vinffia eft legi ,
quanto tempore vir ejus vivit. £)uod f i dormierit
l .C o r .y . ) i .
& f e q .
przdpitur , quod fupra legem eft : fed magis -vir ej»s, liberata eft cui vul, mb* t, Untum
B M Ü H H co„niill°- Nec auclontas præfu- B Domino. Bcutior autem erit,ftfie fermanfirit ,femitur,
fed demonftracur gratia: nec a quocum^
que demonftratur, fed ab eo qui mifericordiam
Domini meruit. Horum ergo meliora quam
apoftolorum confilia? Apoftolus b dicit: Confix
lium do ,• ifti difluadendum putant, ne qua ftu-
deat virginitati.
3^. Cujus quantam Iaudem brevi verficulo
propheta exprcflerit, vel potius Chriftus in
, propheta, debemus cognofcere. Hortus, inquit,
cundum meum confilium ; puto enim e?o Spiritum
Dei babeo. Hoc elt confilium Dei habere,
explorare diligenter omnia , 6c qua: meliora
funt, fuadere 5 qua: tutiora, demonftrare.
40. Providus du&or multas oftendit vias,
ut qua vult unufquifque, quam fibi accommo-
dam arbitratur, incedat •, dummodo occurrat|
quo poifit in caftris pretendere. Bona virginitatis
via, fedfublimis 6c ardua validioresreclaufus
foror mea Sponfafortus claufus, fons fig- C quirit. Bona etiam viduitatis, non tam difficilis,
natus. Chriftus hoc dicit ad Ecclefíaiíi-, quam
Efhcf.4-17- VLJ1C effe virginem , fine macula, fine ruga. Bonus
hortus virginitas, qua: plurimos boni forat
fruiftus odoris. Hortus claufus ; quia undique
vallata eft muro caftitatis. Fons fignatus 5 eo
quod virginitas fit fons 6c origo pudicitie, que
inviolata cuftodiat integritatis fignacula : in quo
fonte imago Dei luceat 5 quia cum munditia
corporis congruit etiam puritas fimplicitatis.
ut fuperior : fed confragofa 6c afpera cautiores
exigit. Bona etiam matrimonii, plana & direfta
longiore circuiti! ad caftra ianéforum pervenir,
ea plurimos recipit. Sunt ergo virginitatis premia
, funt merita viduitatis, eft etram conjugali
pudicitie locus. Gradus fingularum funt 6c incrementa
virtutum*
41. State igitur in corde veftro, ne quis vos
fubrnat, ne quis poifit fubvertere. Docuit nos
37. Nec poteft dubitare quifquam quod Ec- D Apoftolus quid fit ftare , hoc eft, quod Moyfi
ibidem 3
&[cq.
clefia virgo fit , quam etiam in Corinthiis de-
ipondit apoftolus Paulus, virginem caftam ad-
fignare Chrifto. In fuperiore igitur epiftoladat
confilium , 6c exiftimat bonum efle niunus virginitatis
5 ut nullis inftantis leculi turbetur ne-
ceifitatibus , nulla illuvie coinquinetur, nullis
exagitetur procellis :in pofteriore fponfor eft
, Chrifto , quod virginità tern Ecclefie in illius
plebis confignare poifit integritate.
38. Refponde mihi nunc, Paule, qua ratio- E
ne propter inftantem neceffitatem des confilium
» Quoniam qui fine uxore eft yfollie it u s , in-
quit, eft qua Domini f i n t , quomodo place at Deo.
Et addi die : Et mutier innupta dr virgo cogitai qua
fu n t Domini > ut fit fanfia corpore drfpiritu. Habet
igitur murum fuum adverfus mundi hujus turbines,
& ideo ièpto divine c munita prote<äionis
nullis leculi flabris inquietatur. Bonum ergo
confilium ^ quia in confilio utilitas eft, in predidum
eft : Locus enim in quotufias, terra fandla Exed.¡.¡:
efts nemo enim ftat, nifi qui fide ftat, nifi qui
fixus ftat fui cordis fententiâ. Afibi quoque l'egira
us : Tu autem hìc fta mecum. Utrumque ad
Moyfen à Domino dictum eft, 8c : V b i tu fias , D eut.j 3 1.
terra finóla efts 8c : Hic fta mecum, hoc eft, mecum
ftas, fi ftes in Ecclefia. Ipfe enim Iocus eft
fandus, ipfa terra fecunda fanditatis , & opima
virtutum meifibus.
42. Sta ergo in Ecclefia, fta ubi tibi apparui,
ibi ego tecum fum. Ubi eft Ecclefia, ibi firmif-
fima ftatio tue mentis eft : ibi fundamentum
animi tui, ubi tibi de rubo apparui. Tu rubusj
ego ignis : ignis in rubo , ego in carne. Propte-
rea ignis, ut tibi luceam , i?t tuas /pinas, ut tua
peccata confumam, ÔC meam tibi deinonftrem
gratiam.
43. Stantes ergo in corde veftro lupos fugate
ab Ecclefia querentes predam tollere. Non
cepto Iaqueiis.CÒNSiLiuM invitât voluntarios, p fit in vobis defidia, non fit pravum os, lingua
preceptum adftringtt invitos. Si qua ergo ie_
quuta fuerit confilium ,6ceam non peeniruerit,
adquifivit utilitaterti: fi quam vero poenituerit,
non habet quod accufet Apoftolumjipfaenim
de infirmitate fua judicare debuit: 6c ideo fibi
voluntatis fue rea eft, cujus graviore quam fer-
re pollet, laqueo fe ac nodo ligavir.
39. Itaque tamquam bonus medicus, qui 8c
forcibus ftabilitatem virtutis coniervare cupiar,
6cinfirmisfalubritatem dare,aliis dat confilium,
aliis demonftrat remedium : Jf)ui infirmus e ft,
a. R om . cd\t. facro deferrtnt j e ju n io rcliquz ac m(T facrum d e .
ferrent je jun inm , quidam dijferrcnt, minime male, ciim idem hie
e ile t ,a c producerent. Thccla: porro cxemplum, ficuc & fubjccla
ratiocinia quam (int Ambrofio in ca^ifa iimili fainiliaria, fuperva-
caneum pucamut admoncrc.
amarior. Nolite inconciUo vanitatis federe
fcriptum eft enim : Non fedi in concilio vanita- ?fal-ts *
fis. Nolite audire detrahentes de proximisj ne
dum auditis alios, provocemini ; ut 6c ipfi de-
rogetis proximis, 6c dicaturunicuique veftrum:,
Sedens adverfus fratrem tuum detrabebas.
44. Sedentes detrahunt, liantes autem Dominum
benedicunt, quibus dicitur: Ecce nunc
benedìcite Dominum omnes fervi Domìni, qui ftatis
in domo Domini. Qui ièdet, ut de corporeov u/u
loquar, d quali otioio refolvitur corpore, atque
! b. MÌE non pauci ,d ic ìt : Confilio, ifii dijfuadendum.
" f. qiixdam edit- munita ytrfcBi
P fa l .* 9 .t o
P f a l . i t f . i .
nff. qunfi
. . . . corporis : alii mff. partim , qitafi oli
[ ut nos in textu.
refolvitur corpore : Rom.
■efolvitur corpora ì partira
T T t