j-C o r . 1 4 .
3 1 . & Ì 6 .
e p i s t o l a l x i x .
Roganti quare Lex viros vejle muliebri , ac mulieres v ir
A Non enim pcrmìttìtur eis loqui, fedfubditas effe,
' ficut Lex dicit. Si quid autem volunt difiere,
domi viros fuos interrogent. Et ad Timotheum;
Mulier in filentio difiat f cut» omni fitbjetfione.
Docere autem mulieri non permitió, ñeque dominati
in virum.
il i uri prohibeat ; refpondet d natura id abhorrere , ut
ex brutis ipfis imelligitur i feminas tamen virorum,
quarti viros ftrainarum cultura fumere tolerabilius •* at
legem potius effe de moribus, quarti de veftibus. Pojìqua
in eos, qui capillos crijparent, invehitur.
A mb ros i u s I r e n a o falutem.
!. Ertulifti ad me quafi filius quxfivifle
aliquos de te, quid iìbi velie quod tam
ievere Lex immundos eos dixerit, qui alieni
iexus uterentur veftibus, vel viros fcilicet vel
mulieres ; fic enim fcriptum eft : * Non erit rcs
•viri ftijtcr mulierem, »eque induetur virfiolam muliebrem
> quia immundus efi Domino omnis, qui fece
r it hac.
2. Et (I vere difeutias, incongruum eft, quod
ipfa etiam abhorrec natura. Cur enim homo
non .vis videri effe, quod natus es ? cur alienam
tibi-adiùmis fpeciem ? cur mentiris feminam:
vel tUj femina, vir um?Suis unumquemque fè-
xum induit natura indumentis. Denique diver-
liis ufus, diverfus color, motus, inceffus, b diverta
vires, diverta vox eft in viro Se femina.
3. Sed etiam in reliqui generis animantibus
alia fpecies Ieonis, alia lexnx, calia vis, aliusib-
nus:: alia tauri, alia vituta. In cervis quoque
quantum diftat fexus, tantum diferepat fpecies
5 ut eos etiam eminus poflìs difeernere. In
avibus vero etiam propius ad veftitum eft inter
eos Se homines comparano $ in illis enim iè-
xum naturalia ipfa indumenta difeernunt. Pavi
mares fpeciofi,temine non item pennarum vario
pinguntur decore. Fafianis quoque diver-
fus color, qui diftinguat fexus diferetionem.
Quid in pullis ? Quam canora vox galli, * noc-
turnis vicibus folemne munus ad excitandum
&canendum miniftrans ? Numquid illa mutant
fpeciem fuam ? Cur nos mutare defideramus ?
4. Et quidem grxco more influxit ut femina:
viriUbus quali fuccindioribiis tunicis utantur.
* Efto tamen ut illa: imitari videantur melioris
fexus naturam , quid viri inferioris fexus men-
tiri fpeciem volunt ? Mendacium Se in verbo
turpe e ft, nedum in habitu. Denique in tem-
plis, ubi mendacium fide!, ibi mendacium natura:.
11 lie adfumere viros muliebrem « veftem,
geftumque femineum , facrum putatur. Unde
Lex dicit quia immundus eft Domino omnis
v ir , qui ftolam muliebrem induerit.
5. Arbitrar autem quod non tam de velie ,
quàm de moribus dixerit, vel de ufibus nollris
atque adibus,quo alius virum * alius feminam
deceatadus. Unde Se Apoftolus ait, quafi in-
terpres Legis : Mulieres ve f r a in EccUfia taceant.
a . R om . edit. Non erit vepitus v ir i fuper mulierem, «eque induetur
v ir p o ia muliebri ; quantum immundus ep domino Deo
tuo & c .
b. Diverfa v ir e s , ab hifee verbis hiat ingens lacuna m mfl. fere
omnibus & edit. Amerb. quam nifi fupplcyiflct Erafmus , nobis
ad earn reftituendam folus Lare, codcx auxilium fuppeditaiTcc.
c . Ita Erafi Sc feq. edit, a t L x c . codex, v e l a lia v i s > alius
* $ É o i Eraf. & feq. edit. noBurnifque v ie ibus é r canendum ?
Numquid & c . L x t.c o d e x , ut in textu.
* . Multa Concilia virilium veftium uiu feminis intcrdicunt,
ut Gangienfe can. i j . & alia. Quod vero fimilis murario viris
non item prohibita reperitut, illud inde e f t , quod tari qui fexus
iu i dignitatem liac infamia dchoneftaicnt, futuri crediti funi.
6. Quam deforme autem virum facere opera
muliebria ìErgo Se pariant,ergo parturiant,
qui crifpant comam licut femina:. Et tamen
illæ ve-lantur ,ifti belligerantur. Verum habeant
B excufationem, qui patrios ufus fèquuntur, fed
tamen barbaros, ut Perta, ut Gothi, ut Arme-
nii : M a j o r q jj i d e m eft natura , quam
patria.
7. Quid de aliis dicemus, qui hoc ad luxu-
riam derivandum putant * ut calamiftratos Se
torquatos habeant in minifterio, ipfipromiffà
barba, illos remifla coma » M e r i t o i l l i c
non fervatur caftimonia , ubi non tenetur fexus
diftindio i in quo evidentia naturæ magiC
C teria funt, dicente Apoftolo : Decet mulierem
non velatam orare Deum ? Nec ipfa natura docet
vos quod vir quidem g f i comam nutriat, ignominia
e f i illi : mulier vero f i capillos hub cat, gloria
e f i illi ; quoniam quidem capilli pro velamene ci
dati fient. Hæc funt qux referas requirenti^
bus. Vale, & nos ut filius dilige ¿ quia nos te
ut parentes diligimus,
E P I S T O L A L X X .
D Ouemadmodum fortis anima efl in bono ßare » ita debilis
labi >' ac refurgere. Quocirca cum in Canticis proceffus
anima robußioris deferibantur, in Michaa vero prophe-
tia lap fa converfio ; earn confiderandam proponit. Pra-
miffa igitur nominis Michaa interpretatione, mi feriara
peccatricis anima expo nit , internas çorreptiones narrat >
addit exhortaciones oc paratura Domini auxilium ffeli-
cern ejufdem immutationem apcrit, Ó" quam ei Chriflus
largitur ,foecunditatem ac tranquillitatem. Deinde ubi
repetivit non panca ex fitperioribus » Jubjungit ejufdem
anima pro fua libérât ione grattar um aStiones. Pofi qua
p Horontianurn adperfeverantiam exhortatur.
A m b r o s i u s H o r o n t i a n o .
i . Rophetæ quidem congregatiònem gen-
¿ dum, atque Ecclefiæ annuntiarunt ædi-
ficadonem futuram ; fed tamen quia inEcclefia
non iolum fortium animarum jugis profe&us ,
verumedam infirmarum lapfus, Se rurfus converfio
eft : ideo poffumus ex propheticis libris
colligere quemadmodum aut preclara illa Se
P fortis anima fine ulla gradiatur offenfione,auC'
infirmior labatur, aut lapfa reparet, ac refor-
met gradum.
2. Itaque ficut in * Canticis canticorum beata:
illius anima: continuos proceffus legimus,ita
in Michæa , de quo nobis propheta fermo
e. L x t . codcx , vePem g epiun t, qua femineum facrum putetur:
melius vero edir. At inte rjeû is tribus vocibus fola- R om . edit,
habet : Quoniam immundus ep domino Deo tuo omnis, qui fecerit
hac , hoc « P , v ir & c- <
f. Cum omni fubjeitione, in míT. lacuna definit ad bate verba ,
quibus Ameibachius ifta prxmitcit : ApoPolus inquit : Mulier in
filentio difeat.
g . Edir. & plures miT. f i comam habeat, Et infra ,pro velami-
ne ei funt : alii nonnulli utrobique melius, ut in texiu.
’ . Prògreflus animæ in Canticis cani, obfcurc adumbratos in
lib. de ifaac & anima exponit arque il lu ftrat Ambrofius. Quod
autem hîc ait fibi cum Horontiano (ermonem de Mich.ra exortiim
clic, iàtis indicai caulam huiccpiftolx non aliunde quam ex eodem
colloquio fuilfc profecía in.
Gen. j . i ì . .
ì .T im .t .u .
i.C flM x .lj,
ibidem 1 1 .
1 + & 1 f .
g
exortus eft, confideremus lap ta converfionem. A d & appropinqua affilia Sion ; ut parturias. Dolores a
uieb-s- Non enim odofe te movit : Et tu Bethlcem do- enim parturientis tribulationem operantur, trimus
Ephrata, quod dictum eli ab hoc prophe. bulatio pati enti am, pati enti a probationer», probata.
Quomodo enim poteft domus furoris effe, tio fpem y fpe s autem non confundit in at er num.
ubi Chriftus natus eft ì Hoc enim exprimunt Simùl egeritur atque excludicur omne quod adlocorum
vocabula,ièd illuftrant operationum verfum eft bonis moribus y ne refidentia ejus
myftena. frutefeant femina,atque in novos iterum ger-
3. Ac primùm confideremus quid interpre- minent partus,
tationis in latino habeat Miclueas. Signifìcat 7. c Nec otiolè dantur ei cornua Se ungula: 5 c
autem , quisà Deo : vel, ut alibi invenimus, ut conterat omnes manipulos area: , ficut via
quis ifte, » Morathi filius, id eft, heredis. Quis ß tulum Libani. Nifi enim manipuli contriti fue- .
itich.i. »• autem heres, nifi Filius Dei, qui ait : Omnia mihi rint, paleo: ventilata:, fru£tus apparere incerio-
Motih. 11. traeiita patre meo ; Se cùm ipiè eflet heres, res Se abfolvi nequeunt. Comminuat igitur atnos
effe voluit coheredes ? Merito quis ifte, queexcutiat prius anima proficiens paflìonum
non è populo unus, iéd ele<ftus ad gratiam Dei, iuperflua j ut fructus fuos demonftrare poffìt
in quo loquitur Spiritus fan&us , qui prophe- in ipfa fegete. Quanta adverfa funt,qua: partus
Micha- S care coepit in diebus J oath an, Achaz, , & impediant bonosiHa:c prius exftirpanda funt 5
Ez,ccḥ~regum Juda. Quo ordine fignificatur vi- ne his fruttifera internecentur animje fata,
fionis protèthus ; à malis enim regibus ad boni 8. Tunc etiam illud profpicit providus aniregis.
pervenit tempora. .ma: confultor, ut concludat eam in voluptati-
* 4. Et ideo quoniam * anima afflitta fub ma- C bus fuis, atque intercludat ejus cupiditates, ne
lis ante laborabat regibus, quem procefflim in iis deletletur, Uciles enim funt correptiones Prw.1j.14.
converfionis lux habeat, confiderandum vide- parentis ,qui non parcit virgx j ut obedientem
tur. Deftrutta erat quafi infirmior, Se omnis prxceptis falutaribus prxitet animani fìlii fui.
munitio ejus fatta eratrvia tranfeuntium, Se in- Virga enim vificat , ficut legimus : vifitabo in p/ì/.88.jj.
curfus paflìonum', luxuria refoluta, ac deliciis , virga iniquitates eorum. Itaque qui virgä maxiltiich.
4-*- contrira erat, ac relegata à facie Domini -.Tur- lam percutic Ifraeliticx animx, erudir eam ad
I e/«, j.i. ris ejus fquallìda erat} qux polita eft, ut in Efaix difciplinam patientix Dominica correptione.
cantico legimus,in medio florentis vinex.Squal- Nemo enim deiperare debet, quicumque corh
let etenim turris,quando vitis arefeit, b Seovis ripitur atque arguitur 5 qui enim diligic filium, u
fua errar : regrediente autem vitis vindicate, D corripit. Nemo de remedio diffidar,
vel ove, refplendetj nihil enim fquallidius ini. 9. Ecce cibi ubi domus furorem videntis
quitate,nihil fplendidius juftitia. erat, ibi domus panis eft : ubi crudelicasibi
j. Ad hanc turrim revocatur ovis , quando pietas rubi pcenainnocencium,ibiuniverfbrum
anima revocatur à lapfu, Se in illa ove Chrifti redemtio , ficut fcriptum eft : Et tu Bethlcem, MUh.s.t.
Afte. 1.8. regnum redit, quod eft initium 5 quia ipfe eft domus Ephrata, non es minima inter principe sjuinitium
Se finis, veL initium ialutis : fed tamen da ; ex te enim exibit Princeps in ifiael. Bethcorripitur
priùs,eo quod tam graviter errave- leem domus panis eft : Ephrata domus furorem
m M ri t, Se dicitur ei :Z Jt quid cognovìfiis mala ? videntis. Hoc habet interpretatio iftorum no.
numquid rex non erat tibi ? Hoc eft,habebas minum. In Bethleem natus eft de Maria ChriC e.uc.±.c,
regem , qui te regeret, Se tueretur , deviare àE tus : eadem autem Bechleem , qux Ephrata. In
juftitix tramite non debtiifti , nec relinquere domo igitur furoris generatus eft Chriftus: Se
vias Domini, qui tibi racionabiles fenfus im- ideo jam non domus furoris, fed domus panis j
« pertivit. cUbi erant cogitationes tux ,ubi con- quia panem recepir eum,qui defeendit de cxlo. fo a n .6 .$•.
Elia , quibus prxvidere injuftitiam , propulfare Domus autem furorem videntis eft Ephrata ;
ibidem. iniquitates infito tibi vigore potuifti ? Cur com- quia illic Herodes dum Chriftum requirit, peprehendernnt
te dolores ut parturientis ; ut partu- rimi ftatuit infantulos} unde Vox in Rama au- Matth.%.
rires iniquitates, Se pareres injuftitias» Nullus dita e f i Rachel plorantis filios fuos.
enim major eft dolor, quam is qui peccati mu- jq> Sed jam nemo timeat 5 quia requies illa
crone vulnerat confcientiam : neque ullum gra- quam quxrebat David , audita eft in Ephrata, pfai.iji.c.
vius eft onus , quam peccatorum farcina, Se F inventa eit in campis filvx. Tunc adhucfilva
pondus flagitiorum. Deprimit animam , curvar erat nacionum congregano : fed poiteaquam
ufque ad terrain j ne fe erigere poflìt. Gravia, in Chriftum credidit, fruduofa fada eft j quia eut.i. 4 1 .
fili ,gravia nimis delidorum pondera. Denique benedidi ventris frudum recepir. Mortua eft 19.
£««.ij. 11. illa in Evangelio mulier,qux curvata erat, fpe- ergo Rachel parturiensj quia jam tunc quafi
ciem prxtendens animx laborancis ,à Chrifto patriarchx uxor furorem Herodis videbat ,qui
potuit folo erigi. ' nec minuiculx xtati pepercir. Simul quia in
Mich.+.io, Huic ergo animx dicitur : yirilitcr age, Ephrata peperit Benjamin ipecie fuperiorem,
a . Ita vet. edit, ac miT. R óm . autem edit. Morafthifilius y heres. I I to dicit : Michaas jurss tu li, . . ■ apud nos fo n a t , quis q u a fi, v e lt
Alludit porro Ambrofius ad prima hujus propheta* verba: Verbum I I quis velut ; prxtcr|lias igitur expofitioncs eriam explicatur M i-
Domini. . . .a d Michsam Morafihittm; quibus quidem non ipiìus J | chkeas humiliatus, pcrcuflus Bte,
p ate r, (cd patria cena fignificatur : acque adeo M oraflhi, feu Mo- I I b. MA’, aliquot, ó> u v a fu a torre! ; & in f r a , viriditate uv a
rmlìi filiu s « utroque enim modo rcclc fcribicur, idem eli ac Mo- I Ire'fplmdet. Acque ita in Icqucntibus femper u va fubftituitur , fed
rad ili natus. De vocis autem fignificatione Ambrofius cum H ie - | | minus re£lc.
ronymoin Prologo ad ejufdem M ichcx prophetiam piane convenir. J J c . Rom. edit. Aut confii'.ium tunm p e rit i? quafi dicat ; U b i
' * . Innuuntur alia; nominis M ic h x x fignificatus. N am prscccr I j funt & c . f
quam quod exponi poteft, quis a Deo, vel quis ifte q u x quidem | I d . Eadem edit. & dole ,filia S ion , ut parturient.
jnterpretaciones, modo tamen primani (cripferis quis adeo non quis i 1 e. Rom. edit. Cornua tua ponam fe r r e a , & ungu'as tuas ponam
à Deo, haud ita recedunt ab co quod Hieronymus loco fiipracica- 11 tneas. Non otioft Se c.