i l i ? Sandi Ambrofii ino
necuxorem expeteretfficetin ea non folum caf-A omne hominum genus benevolentiàvcomplec-
ritaris appetenza fueric.fed eciam piétatisgratia, teretur, ¿ndivifum patrimoiiium docet : S g g
. .. ** i « :__ ____i . , / 4 i.n - r ik n r o o n t- r lr^ liK o ro r Miro auceni modo Se conjugium diifimuTabat p ( p r \ rn M K p rp H ir a .s .
Sciadantiam declinabat : tantaque erat diifimu-
latio ,• ut nobis quoque urgentibus,difterre magis
conforuum, quam reFugere videretur. Hoc
unum itaqtie fuic , quod nec fratribus crede-
ret : non aliqua cundationis h^ficanria, fed vir-
•tucis verecundià. ,
<t a Ouis igicur -non miretur virum inter fra.
^ ° • _______ -T_____ I
di ftributa aut delibata ,fed refervata hereditas.
Etenim pietatem iìbi caufam effe negavit tef-
tandi. Nani hoc quoque ultimo iermone {ignavie
, cùm quos dilexerat , commendare! fibi.
nec uxoris arbitrium fuifle ducendo:, ne à fra-
tri bus divelleretur : nec teftamenti faciendi vo-
luntatem, ne noitrum in aliquo arbitrium ìx -
deretur. Denique Se oratus Se obfecratus à noduö$
alteram vftejnem, alterum facerdo- B bis , nihil tamen condendum putavit : non oblitem,
ætate medium ,magnanimitate non impa.
rem., ita inter duo maxima numera praftitiflej
ut alterius muneris caffitatem , alterius iàndi-
tacem referret, non profeîfionis vinculo , fed
virtutis officio ? Ergo fi libido atque iracundia
reliquorum vitiorum educatrices funt, jure caf-
t-itatem atque clementiam dixerim qualdam vir-
tucum parentes ^ quamquam pietas quoque ut
omnium principatus bonorum , ita etiam femi-
narium virtutum eff ceterarum. ^
. Nam de parcimonia quid loquar, Se qua-
dam habendi çaftitate ?Is e n i m n o n quærit
aliena, qui fua fervat : nec inflatur immodico,
qui contentus eff proprio. Nih.il ergo aliud nifi
proprium recuperare voluit j magis ne frauda-
retur, quam utditarecur. Nam eos qui aliena
quærerent , re&e accipitres pecunia: nomina-
bat, Quod fi radix malorum omnium avaricia
eff, utique vitia exuit, qui pecuniam non re-
quirit.
tus tamen pauperum , fed tantum obfecrans
effe tribuendum, quantum nobis juffum vide-
retur.
60. Quo uno fatis Sc divini timoris expreifit
indicium , Se humanæ edidit religionis exem-
plum. Nam quod pauperibus contulit, Deo
detulitj quoniam qui largì tur pauperi ,Deo fonerai
: Se poftulando quod juftum eff , non exi-
guum, fed totum reliquie. Hæc enim eff fum-
Q ma juftitiæ, vendere quæ habeas, Sc conferre
pauperibus. Qui enim difperßt, de ditpauperibus,
juftitia ejus manet in Ater num. Ergo aifpenfato-
res nos, non heredes reliquit $ nam hereditas
fucceflori quæritur,difpenfatio pauperibus obli-
WBÈÊ . W ÊM ÌMBBH 61. Unde non immerito quantus fuerit, ho-
die quoque per vocem * ledoris parvuli, Spiritus
fanctus exprelfit : lnnocens mani bus, dr
mundo corde , qui non accepìt in vanum anìmam
Dfoam, nec fecit proximo foo dolum : hac ejl genera-
Prov. i j .
H
1 s 6, Non umquam accuratioribus' cpulis aur: tio requinntium T>tum. Hiéergo 6c inmoncem
c^lieftis fercùlis deleitaras'eft, ni fi cùm ami- Domim adfcendét, 8c in tabernáculo habitacôs
rocatet: quantum naturæ iàtis effet, non bit Del ; quia ingreffus fine macula, éferatus eft
quantum vplùptaü fupereffet , requirens, Et jtifiitiam ,Uqmtus ejt ■ventatem, non decepit ÿro-
certe erat noù pauper opibùs, fed tamen » pau- : ximum : nec pecuniam foeneratus eft fuam, qui
MMh.s.i- perfpiritu. De iftius ¿eatitudine nequáquam lemper voluit recuperare hereditariara. Agucique
dubitare debemus, qui ncqac ut opdcr.s, noira oraculum j quod. enim nulla ordiriàvit
csiultavit in divitin^neque ut pauper,esiguum di!poiitio,Spiritus rcvclavit.
quod habuit,judicavit: ... fe. Quid vero illud recenfeam, qufàfupra
i/Sf-.M-
5 7 . Supereft ut ad conclufionem cardina- £ ipfam jultifiain pietate progreffus ¡ cùm quæ-
lium virtutum, etiam juftitiæ partes in eo ce. '
6.
Pfttl. 14 . l i
& 3*
beamus advertere. Nam etfi cognata fint inter
fe , c o n c r e t a t i l e virtutes 5 tarnen fingnlarum
quxdaìn b forma expreffior,defideratur, maxi-
meqite jiiftitiae. Ea enim fibi parcior foris tota
eft, Sc quidquid habet quadam inclementià
fili, dum rapitur amore communi, transfundit
in proximos.
58. Sed hujus multiplex eft fpecies. Alia erdam
* incubatori communium fruftuum mei
contemplatione muneris putaflec effe tribuen-
da,largitatis me jaftabat auftorem, portionis
fua: lucrum ad commune confortium confe-
rebar.
63. Hxc Sc alia, qua: mihi tune d erant volup-
tati, maxime nunc recordationem doloris exaf.
perant. Manent tamen, eruntque femper, nec
umquam velut umbra prxtereunt, neque enim
ga propinquos, alia erga univerfos , alia erga F virtutis gratia cum corpore occidic, nec idem
— ■ i i - . — ------- t------ nature meritorumque finis j licet ipfius natura:
ufus non in a:ternum occidat, fed temporali
quadam vacacione requiefcat.
64. Talibus igitur perfun&um virtutibus,
ereptum periculis defiderio magis quam amiifio-
ne flebo. Suadetenim ipfa opportunitas mortis
vut profequendum magis gratia, quam do-
Deí cuitum, vel adjuméntum inopum. Itaque
qualis in nniverfos fuerir, ptovincialium, quibus
prafuit, * ftudia docent: qui parentem magis
fuiffe proprium, quam judicem loquebantur :
gratum pia neceifitudinis-arbitrum, conftan-
tem aqui juris diiceptatorem.
59. Inter fratres autem qualis fuerit , licet
a. Pauper fpiriltt, his verbis additur in ant. edit, ac mfT. non pau-
¿ s , quoniam ipforum efi regnum cdorum: fed ilia in R om . edit,
tefecata fu n t, & in multis etiam m ff. dcfidetantur. E t fane adfura-
mencum fcriptoris cujufdam nobis v idetut, quod non aptecum an-
teccdentibus & confequentibus cohxrct.
b. Ita vet. edit, ac plures mff. Rom- autem edit, cum mff. non-
n u llis , forma & exprejpo defidertUur.
* . S tu d ia , id e f t , favor ac bcncvolentia. Nam alioqui fatis uG-
'ta tum erat .utdefunftis provincix adminiftratione p rx fc ilis detra-
herent provinciales j immo f*p c ctiam cos accufarent rcpctundac
M ff. non pauci, nec diflributa ant deliberata : legendum forte
. . . . ant delibrata, hoc e f t , imminuta & decorticata.
* . Veteris ejus confuetudinis, qua pueri ad officium leftoris
adfumebantur , jam admonuimus non uno loco.
*• Incubato tern hie cum d ic i, qui prxdia Satyri atque AmbroGi
occupabat, obfervat Nannius; addens in fu per Dion y fi um Siculæ
inciibatorem au lx à Macrobio vocitatum.
d. Omncs edit, erant veluptati maxima , cum recerdatione doloris
exafperavi > G ill, exafperavit, Rom, exafperant : mff. vero ut
nosin textu , nifi quod pro exafperant, non pauci legunt, ajjernnf,
& nonnulli etiam ¡recordatione dolorem exafperant.
1131 D e exceifu Fratris fui Satyri Liber I. 1132
; lendum potemos, feriptum eft enim in com- Xirtiimjrf. Neque H H H H H H MÊÊ
enim prophetico fermone uniilli mulieri ,quæ
figuratur , fed fingulis dicicur, cum Ecclefiæ
diftum videtur.
65. Dicitur ergo Scadine, Scdicit feriptura
cæleftis : Hoccine doces > » fie inftitiiis Dei ple-
bem ? An nefeis quia exemplum tuiun pericu-
B ceterorum eft ? Nifi forte exauditum non
effe te quereris. Primum iftud arrogantis eft
in tempore, & in mulierïbus collaufoberis. Si hoc
ad mulierem , quanto magis ad facerdotem ?
Si de filio , non ucique abfurdmn etiam de fra-
trum amiffione talia poffè memorari ; quamquam
fi mihi fuifle t filius, nuinquam eum am-
pliiis dilexiffem. Nam ficut in obi tu liberornrrt
eïFufi labores, íuícepti fruftra dolores moero-
■ M i « „ r i h H . rCm v^ entur augere j ita etiam in fratribiis
impudentix, meren folum velie , quod mulcis B confuetudinis ufus atque coileeii acerbitatem
^.10.54. etiam fandis negatum novens 5 cùm feias ,quia doloris accéndunr.
non eß perßnarum acceptor Deus. Nam etfi mi-
fericors Deus , tamen fi iemper exaudiret om-
nes, non jam ex volúntate libera, íed ex qna-
dam velut neceflitate facere videretur. Deinde
cürn omnes rogent, fi exaudiret omnes, nemo
moreretur. Pro quantis ergo quotidie rogas ?
Numquid conftitutio Dei contemplatione fol-
venda eft tui > Cur ergo non impetratum ali.
¿ 9- Sed ecce dicentem Scripturam audio •
Noli facere hunc fermonem >ßed confenti perfuade- ibidcm\
ri. ^ ß i enim cafos Sion? Con filare propter dolorem
Hierufalem. Vi des enim quia fancta noßra contaminala
fon t, c & nornen quod nominal um eß fuper c
nos, pene profonatum eft, dr illi noftri contumelia,
m paff funt^dr focerdotes noßri foccenfifont, dl*
■ ü , - „ X. -- levita noftri in captivitate f,'uerunt.dr midieres noCquando^
doles , quod non femper impetrabile C tracontaminata/ünt^ virgines noftravim p a p
4-E^.io.
6.&Mefle
cognofcis ?
66. Stulte, inquit fouper omnes mulieres, non-
ne vides lutlum noftrum, & qua nobis contigerunt,
quoniam Sion mater noftra omnium triftitia con-
triftatur, dr humilitate humiliata eft. Lugete va-
lidiffmc dr nunc , quoniam omnes lugemus; dr
& jufti noftri rapti, dr parvuli nojtri proditi funt,
& juvencs noftri ftrvierunt, dr fortes noftri invalidi
fictiJunt. Et quod omnium majus, fignacu-
lum Sion, quoniam reftgnata eft de gloria fua, nunc
dr tradita eft in manibus eornm, qui nos oderunt.
Tu ergo execute tuammultam triftitiam, dr depotrifia
fitis , quomam omnes contriftm fumus ■. tu ne abs te multimdinem dolorum; ut tibi nurepitie.
emm contpfieris ln fratre. Imemgu terrem & turfortis, & requiem feem tibi Altiffimus r L i e -
dicet tibi, quontam hac eß qua debeat lugere, tan- D rione dolorum.
tor um fttperftes gertninum : dr ex ipfa , in quit, ab
initio omnes nati, dr ulii ventent, dr ecce pene
omnes in perditionem ambulant, dr in exterminium
f t multitudo eorum. Et quis ergo debet lugere magis,
nifi qua tarn magnam muititudinem perdidit,
quam tu qui pro uno doles ?
67. Abforbeat igitur noftrum dolorem communis
dolor, Sc acerbitatem ^roprii meeroris
éxcludat. Non enim dolere debemus eos, quos
jo. Ceflabunt igitur lacrymx} parendum eft
enim remediis falutaribus, quia debet aiiquid
inter fidos Se pérfidos intereffe. Fleant erge*
qui fpem refurredionis habere non poflunt*
qudm non fententia Dei eripit,fed fidei incie-
mentia. Interfit inter Chrifti fervulos > idolo-
rumque cultores} ut illi fleant fuos, quos in
perpetuum exiftimant interiiffè : illi nullas hai
beant lacrymarum ferias, nullam triftitix recernimus
liberatos j
neque enim otioiè tam £ quiem conièquantur, qui nullam putant re^
¡»ni.ma«.-rrtrr.«rAic quiem mortuorum. Nobis vero quibus inors ]
fandas hoc tempore animas corporeis vinculis
reminifeimur abiolutas. Namque velut divino
judicio tam * graves viduas ita uno tempore definidas
videmuSjiit profedionis quidam videa-
tur exceflus, non mortis occafus 5 ne veterana
emeritis ftipendiis pudicitia in dubium diu íer-¡
vati pudoris inciderei. Quos gemitus mihi, quos
dolores tam acerba excitât recordatio ? Et fi
meeroribus non vacabam j tamen in ipfo dolore
non naturx, fèd vita: iftius finis elt 5 quoniam
in melius ipfa natura reparatur, tìetus omnes
cafus mortis abftergat.
71. Certe fi illi fibi aliqua folatia repereruntj
qui finem iènfus, defedumque natura: mortem
arbitrati funt ; quanto magis nos , quibus me-
liora poft mortem prxmia bonorum fadorum
confcientia pollicetur? Habent gentiles folatia
privato , in ipfo tancorum amiflo flore me- F fua, quia requiem maiòni
ritorum, communis quxdam natura me con-,
ditio iolabatur : defixufque in uno dolor acerbitatem
publici funeris, domeftica: ipecie pie-
tatis obduxerar.
<>8. Repeto ergo , iàcra fcriptura , folatia
tua ijuvat enim tuis prxceptis, tuis fententiis
t«c.i<.i7. immorari. Quam facilius eft cxlum Sc terrain
pracerire, quam de Lege unum apicem cadere
? Sed jam audiamus qua: fcripta funt : Nunc
inquic, retine apud temei ipfam dolorem tuum, dr
a . M ff. duo ,f ìc & infiruis Dei plebem; alii cotidem .fu c in e Dei I
Ucclefiam inftituisì
b Rom. cd « . Stillt a , in q u it . . . emnì triftitia contriflatur. . . .
Ó ' Ittget validìjftmc. E t nunc quoniam omnes lugemus : & triftet '
fumu s , quoniam omnes contristati fumus : tu vero contrifiaris in filio. I
Interroga terram . . . lugere tantorum cafum fuper earn germinan- ■
tium: V e t. autem. edit, ac mff. ut in rcxtu , nifi quod E ra f. & G ill,
legunt ctiam flu ita ; fed potius elle ut tetiucamus vocerò flu it e , ex
ìX fd r .io .
S-&16.
um omnium mortejn
exiftimant: Sc uc vira frudu carent, ita etiam
caruifle fe putant omni ienfu Sc dolore peena-
narum, quas in hac vita graves Sc affiduas lufi
tinemus. Nos vero ut erediores prxmio , ita
etiam patientiores folatio effe debemus s non
enim amitti, ied pramitti videntur, qiios nori
adfumtura mors, ied xternicas receptura eft.
7*. Ceflabunt ergo lacrymx 1 aut fi ceflare
non poterunt, in communibus lamentis flebo
te, frater, Sc fub dolore publico domefticos ge*
eo quod habetur in fr a , contriftaris in f r atre .intelligimus.
* • Ambrofius viduarum virx ac morum gravitate prXcellentiuia
mortem libi dolorem Gngularem afferre confueviffe non uno locd
teftificatur.
c . Ita mff. & edit- nifi quod Rom.cdit. fola p rx fc rt , & nomen
quod invocatttm eft.- icquenti autem verfii eadem edit; cum vet;
edit, ac mff. nonruliis
, ubi mff.
habent, (f. illi noftri, fotte legendum, & fil ¡i