Ibidem.
D i ft- x6-
cup. <3i « f i '
~Difi.6i.cap.
Neophytut.
ut fìlios in fiicerdotio Creare Apoftolica invite-
iur aueloritate 5 habentem enim dixit filiós, non
facientem , neque conjugium iterare.
63. Quod ideo non prxtermifi,quia plerique
ita argumentantur, a uniùs uxoris virum dici
poli baptifmum habitx j eo quod baptifmo vi-
tium fit ablutum, quo adferebatur impedimen-
tum. Et vitia quidem atque peccata dihnmtur
omnia -, ut fi quis contaminaverit fiium corpus
cum piurimis., quas nulla conjugii ,lege iòcia-
verit, remittantur ei omnia: fed conjugia non
refolvuntur, f i quis iteraverit j culpa enim lavacro,
non lex folvitur-: nulla enim culpa conjugii,
fed lex eft. Quod legiseft igitur non remittitur,
quali culpa : fed tenetur , quali lex.
Ideo Se Apoftolus legem pofuit,dicens: Si quis
fine crimine eli: ,unius uxoris vir. Ergo qui fine
crimine eft, unius uxoris vir, tenetur ad legem
facerdotii fulcipiendi : qui autem iteraverit conjugium,
cui pam quidem non habet coinquina-
t i , fed prerogativa exuitur facerdotis.
64. Diximus quid legis fit, dicamus edam
quid radonis. Sed prius oognofcamus non fo-
lum hoc Apoftolum de epilcopo Se presbytero
ftatuifle, lèd edam Patres b in concilio Nicxni
tra£tatusaddidiiTe,neque clericum quemquam
debere elle, qui fecunda conjugia fortitus fit.
Qiiomodo enim poteft- coQfolari viduam , ho-
norare , cohortari ad eufiÒdiendam viduita-
tem , fervandam marito fidem, quam iplè priori
conjugio non refervayerit ? Aut quid inter-
effèt inter populum Se iàcerdotem^, fi iifdem
adftringerentur legibus ? Debet preponderare
vita facerdotis ,ficut preponderar gratia j nam
qui alios prxceptis fuis ligat, debet ipíe legitima
precepta in fé cuftòdire.
6j. Quam refiftebam ne ordinarer ; poliremo
cùm cogerer , faltem ordinario 'protelár
retur ¡ Sed non valuit * prefcripdo, prevaluit
imprelfio. Tamen ordinationem meam occidentales
epifeopi judicio,orientales edam exem-
plo probarunt. Et tamen neophytus prohia.
B ig . cod. unius uxoris dicifoteft baptifmum habita : reftiusalii,
-ut nos in téxtu. Opera; aucem pretium fucrit, quse hic de monogamia
Se continencia facerdotali traduntur, cum iis qua: difputan-
tur lib. 1. Offic. cap .jo. n um .ij7 - & i / 8 . componete, ncc non ob-
fervationem à nobis illic iubjc¿tam conililcrc.
b. R om . edit. Se pauci mil’, in -concilii Nicani trattata : alii
nrff. aliquot , in concilio Nicano traci a tus : icliqui , & vet. edit.
in concilio Nicani traci at us -,ficuc ctiam legitur in ant. edit. Gra-
t i a n i ,& aliorum. A fv e ro q u o q u o modo legamus hunc locum,
dificúltate fua non carebic. Ecenim cùm cationes concilii Nicarni
tantum 1 0 . habcantut,in quorum nullo de bigamisad clcricatum
non admittcndis quidquam dicitur, quid his verbis indicci Am brofius
incertum eft. Baronius & qui eum fequuntur, cuneum
ftbi videneur huic nodo invernile, duro prateer hos 1 0 . cánones
-dicunc alios. quofdam ab cadem Synodo conditos e fle , qui ad
scateni noftram non pervenerint. Vcrumtamen, pace tantorum
virorum , inquifitio Afrorum antiftitum qui temporibus Bonifacii
ac Z o z im i, miilìs Alexandriam acque Antiochiam ad quxtendos
eofdem cánones legatis, tantum zo. receperunt : vetcra cjufdcm
Synodi excmplaria, in quibus totidem inveniuntur, nam quod l i .
habet Rufinu s, nihil eft , cùm ille 4 . è duobus divifis eftcccrit :
poliremo teftimonia Thcodoreti l ib .i.c a p .8 . & Hincmari R he-
men (ìs cpift. ad 1 auduncnicm non plurcs Nicarnos cánones fuiiTe
quam 1 0 - palam faciunc. Quare nonnulli quidem de numero eo-
ium non diffentiunt, fed ii negane agi de canonibus à Doftoré
no fi ro , quem tra¿lacus tantum, hac de re in N iczn o concilio hac
bitos, non autem cánones conditos cedati dicunc. A t vero cùm
prxmifcrir Ambrofius, quid Apoftolus deepifeopo & preibytero
■ftatuerit, manifcftum eft eum quid in memorata fynodo de diacono
& fubdiacono decretum fu c r it, fubjecifle : ncque hunc locum
alio fenfu poíTc incelligi. Nobis igitur nihil occurrit vcrifi-
milius, quam fi dicamus canonem illum ex alio Concilio Nicxnis
canonibus in eo codice, quo utebatur iànctus Antille s, additum
A betur ordinari, ne extollatur fuperbia. Si dila.
tio ordinationi defuit, vis cogentis eft : fi non
deeft humilitas competens facerdotio , ubi cau-
fa non hxret, vitium non imputatur.
66. Quod fi in aliis Ecclefiis tanta fuppetic
ordinandi facerdotis confideratio,quanta cura
expetitur in Vercellenfi Ecclefia, ubi duo pa-
riter exigi videntur ab epifeopo , monafterii
eontinentia, Se difciplinaEcclelìx? * Hxcenim
primus in occidentis partibus diverla inter fe
B Eufebius fandx memoria: conjunxit ; ut & in
civitate pofitus inftituta monachorum teuerer,
Se Ecclefiam regeret jejunii fobrietate. Multum
enim adjumenti accedit ad facerdotis gratiam,
fi ad ftudium abftinentix, Se ad normam inte-
gritatis juventutem adftringat ,Se verfantes intra
urbem c abdicet ufu urbis Se converfa-
tione.
67. Hinc illi procellèrunt viri, Elias,Elifieus,
¿Johannes Elizabeth , qui pelliceis tunicis Se
C caprinis exuviis induri, inopes atque egentes,
anguftiis Se doloribus afflidi ,, in folitudinibus
errabant, inter alta Se condenfa montium , invia
rupium, e fpeluncarum horrida, fovearum
vadoia , quorum converfatione dignus orbis
terrarum non erat. Hinc illi Daniel, Ananias,
Azarias, Mifael, qui ki aula regia pafeebantur,
jejuriio alebantur tamquam in defertis, cibo
afpero , potuque obvio. Meritoque regii fer-
vuli fregnis prxvaluerunt,Se captivitatem de-
j ) cullò jugo contemlèruntjpoteftates fubegerunt,
elementa vicerunt, naturam ignis extinxerunt,
.hebetarunt flammas, obtuderunt aciem gladii, .
ftrinxerunt leonum ora j Se ubi infirmiores fieri
xftimabantur, ibi fortiores reperiebantur : non
refugiebant ludibria humana , quia cxleilia
fperabant prxmia : non horrebant tenebra«
carceris , quibus xterni luminis gratia reful-
gebat.
68. Hos ièquutus Eulèbius landus exivit de
terra fua, Se de cognatione fua , 8e dómeftico
otio peregrinationem prxtulit. Pro fide quo- .
eiTe,qu oil!c in fraudem indu&usfucrit, ficut in limili re alii non
pauci- Sed ncque ullum movere debec , quod habetur , neque clericum
quemquam & c . voccm enim clericum, ad diaconos & fub -
diaconos rettringi confiat , quemadmodum verba quoque Leonis
Magni e x epift. 1 1 . ad Anafiaf. cap 4 . ubi fcribitur : N am cùm
extra clericorum ordinem confittatis nuptiarum focietati. . . . nec fttb-
diaconis quidem connubium carnale conceditur. Quibus verbis fub-
diaconos a c fuperiores ordines intra clericorum claftem includere
voluit fan£tus Pap a , non autem inferiores ; cùm his uxorum copula
pcrmitcefcntur.
* . Prafcriptio idem hic fonat a c ecclefiaftica leu canonica con-
ftitutio : ìmpnfilo autem vis eft atque impetus populaiis. Frequenter
porro dcvcledione (ùa eonqueri folet Ambrofius, exempli caufit
lib. 1 . de Offic. cap. i . nura- 4 . lib. z . de Pan ic , cap. 8 .num.7 1 . Sc
alibi. Quod autem adjiingit ordinatiohem fuam ab orièntalibus
epifeopis exemplo fuiflc comprobatam , Baronius & alii poft cum
intelligendum ccnlcnt de Nettario Conftantinopolithno , de quo
fatis abunde à nobis dùftnm ad ep ift.ij. num.;.
, * . Hanc inftitutionem Baronius ad an. 3 1 8 . ab Eulebio rum
faftam ccnfct, cùm ab iEgypto , quo legatus à Romano Pontifico
miftùs fucrat, ad fuos rediir. Sed cùm Ambrofius non monacho-
aEgyptiorum , ut Baronius adferic , fed Elise, E lifx i ac B ap -
tiftx exemplis Eufebium duilum memoret, ut monafticam vitam
conjungeret cum clericali, nihil prohibet quominus conjumilionem
haue ca legationc priorem arbitremur.
c. Nonnulli mlf. abd:tcat ufu urbis.
d. MU- a liquo t, & edit. R om . omictunt E li fab et h :„ac omiffionis
caufam putamus eile , qitod cam vocem in gignendi ca fu po fi tarn
non adverterunt; phrafi enim g rxca dicitur, Johannes Elifabeth,
fupple filius.
c. MfT. nonnulli, fpeluncarum horrea.
f . Edit. Amerb. atque'Eraf. regis pravalucrunt, Gill, ac Rom»
regi pravaltterunt ; nifi’, vero ut in eextu.
Tit. 1.6 .
Bebr-i.tfi
&f*q>
Dan. 1 . 14.
&f‘V
que exfilii dura prxoptavit afque elegir, con . A bonus athletaait: Spettaculum facti ßmus huic
*' jun&o libi fàmftx memorix * Dionyfio , qui
pofthabuit imperatoris amicitiam exfilio volun-
tario. Itaque memorabiles viri circumdati ar-
mis , vallati exercitu , cùm raperentur de Ecclefia
majore, triumphabant de imperio 5 quia
contumelia terreftri mercabantur mentis for-
x titudinem, regni potentiam, quibus a militaris
manus , àrmorum ftrepitus extorquere non po-
tuit fidem, fubegerunt bellialis animi feritatem,
qux nocere fan&is nequivit. Ira enim regis ,
’rov.19.it- ira leonis, ut in Proverbiis habes.
69. ConfelTus eft viétum fe effe , qui roga-
bat ut mutarent fententiam : lèd illi validiorem
calamum fuum ferreis gladiis arbìtrabantur.
Denique vulnerata eft perfidia, ut occideret,
non eft vulnerata fandorum fides : non defide-
rarunt Datrium lèpulcrum, quibus relèrvabatur
cxleftPdomicilium. Erraverunt toto orbe, ut
t Cor.i.tb. nihil habentes, & polfidentes omnia. Quocum-
que miffì effent, locus deliciarum putabaturj
Htbr. 1 1 .
34-
mundo dr Angclis. Dignus fane qui fpedaretur
ab Angelis, cCim ludaretur, ut ad Chrifti bra-
viiim perveniret} ciim certaret, ut in terris
vitam Angelorum inftitueret j in cxlo nequi-
tiam Angelorum refelleret: coiludabatu^ enim
nequitiis fpiritalibus. Merito munduseum fpec-
tabat, ut mundus imitaretur.
• 72. Hxc ergo vira in ftadio, illa in fpeluil-
ca .• hxc adverfus confufionesn ixeuli , illa ad-
verfus carnis appetentiam: hxc fubjiciens, illa
B refiigiens corporis voluptates: hxc gratior, illa
tutior : hxc le ipfam regens, illa lernet ipfam
coercens : utraque tamen le abnegans , ut fiat
Chrifti 5 quia perfedis didum eft: ¿¡)ui vult t>oß ‘
me venire, ahneget fe tpfum ß b i, & tollat crucem J
fuam , & fcquatur me. Sequitur ergo Chriftum,
qui poteil dicere: Vivo autem jam non ego> vivit <
vero in me Chriflus.
73. Negabat fe Paulus , ciim feiens quia
vincula Sc tribulationes eum manerent in Hieneque
enim illis quidquam deerat, quibus fi-C rulalem , voluntarius fe oflrerret periculis, dides
locuples abundabat. Denique locupleta-
bant alios, iplì inopes ad fumtum , opimi ad
gratiam. Tentabantur, fed non mortificaban-
tur, in jejuniis ^ in laboribus, in cuftodiis,in
vigiliis. Evaferunt de infirmitate fortes. Non
exfpedabant deliciarum i!lecebras,quosfagina-
bat fames : non adurebat èos torrida xftas ,
b quibils refrigerabat xternx ipes gratix : non
frangebant glacialis plagx frigida,quibusfer-
Att.% 0 . 1 4 .
& ffiìcens
: Nec facio animam meam cariorem rnihi^ammodo
confummem curfum mettm, & miniflerium
verbi, quod accepi d domino Jefu. Denique cir-
cumftantibus piurimis,plorantibus& oblecran-
tibus, non reflexit animum : ita fides pronità
dura fili cenfor eft j
74. H xc ergo dimicat, jlla fe removet : hxc
illecebras vincitela refugit : huic mundus trium-
phatur , illi exlulat • huic mundus crucifigitur, G a i.6 .14 .
venti fpiritu vernabat devotio : non verebanturD vel ipfa mundo , illi ignoratur :huic plura tenvinculà
hominum, quos Jefus folverat : non de.
fiderabant redimi à morte, qui prxfumebant à
Chrifto refufeitari.
• 70. Denique làndus Dionyfius exegit votis,
ut in exfilio vitam poneret j ne regrefflis con-
fufa inftitutis leu ufu infidelium itudia plebis
aut cleri inveniret : meruitque haoc gratiam j
ut pacem Domini tranquillo ajfFedu lecum re-
ferret. Itaque ut Eufebius fandus prior levavit
tamenra, Se ideo major vidoria -} illi infrequen-
tior lapfus, facilior cuftodia.
. 75. Denique ipfe Elias, eut eonfirmaretur ;
verbum oris ejus, miffus eft à Domino, ut le
ad torrencem abfconderet Chorath. Minabatur
Achab, minabatur Jezabel, tinnii t Elias & ex- :
furrexit, &iterum in virtute efex intelligibilis
quadraginta diebus ambulavit, &quadraginta
nodihus ufque ad montem Dei Choreb ,&invexillum
confeflìonisj ita beatus Dionyfius in E troivit in ipeluncam , & tequievit ibi • & fic
exfilii locis c priori martyribus titulo vitam ex-
fa alavi t.
71. Hxc igitur patientia in fando Eulèbio
moijafterii coaluit ufu, & durioris obfervatio-
nis confuetudine haufit laborum tolerantiam.
Namque hxc duo in adtentiore chriftianorum
devotione prxftantiora effe quis ambigat,clericorum
officia , & monachorum inftituta ?
miffus eft, ut yngeret reges. Duratus igitur
ad patientiam eft folitudinum incolatu,&
tamquam paftus ad virtutis adipalem agrqfti
alimento proceflìt fortior.
76. Johannes quoque in deferto adolevìt,
{ Se Dominum baptizavit^ Sc cònftantiam tllic
prius exercuitjUt poftea regem increparet.
77. Et quia de fandi Elix habitatione defèrti
¿ Ifta ad commoditatem Stmoralitatem difei-
nomina locorum non oriofa quali
plina,illa ad abftinentiam adfuefada atque pa- F preterivimus, quid fignifìcent reperendum vipoftea
& *9 -
renati
tientiam : hxc velut in quodam theatro, illa in
iècreto : fpedatur illa , illa abfconditur. Ideo
* . Quemadmodum Euiehius Vercellenfis ac Dionyfius Mcdio-
lanenfis propcerca in exfilium à Valente imperatore pulii fuerinc,
quod in Mcdiolancnfi concilio recufavcrint Athanafii fubfcribere
condemnacioni, explicat Achanafius ipfe in epifi. ad Solitarios,
Hilarius extremä epift. a d Confiant. Sdcrates , Sozoracnùs, Sulp.
Severus, Se alii.
a . I t a mfif. prope ad unum : edit. vero diilioncm manus non
agnofeebant.
b. R om . edit. Se mfT. aliquot, quos . . . . g lo r ia . . . . plaga fr i-,
g o ra .- vet. edit. quos. . . g ra fia. . . . plaga fr ig id ita s . mlT. autem
magno numero, ut in contextu.
c. Qmncs edit. & mfT. nonnulli , propiori martyribus ( quidam.
martyrii ) Ululo : alii multo plurcs, priori & c . quod magis vidc-
tur huic loco congrue re, ut cruento icd brevi marcyrio diuturni
exfilii laboresae molcftix , in quibus vitam fìnivit Dionyfius,
prxferancur. Ejus porro obi.tum in civitate Retroienfi provincix
C a p p ad o c ix an n o j7 i.v e l3 7 4 . 8 .K,aI.Jun.contigiftememorane Ba-
S. Ambr, Tom. I I .
detur. Miflus eft Elias ad torrentem Chorath
ibi eum corvi alebant , mane panem afiereronius
ad annum 3 7 / . TJghellus tomo 4 . & Bollandicontinuatores.
Quod autem ad Eufebium , is in fermonibus duobus Ambrofii
nomine hadlenus evu!ga,tis , quos Ughellus e x m f. allegat ante
annos 10 .0 0 . ut putac, fcripto, dicicur inter cruciatus ab Ariianis
ipfi adhibitos expirafle. Aitamcn vcri fimile , ut Baconius ad
ann. 371 . obfcivat ,'minime videtur Ambrofium hoc loco id vcl
prsetermiffurum , vel fecundum vcr. edit. ledlionem Dionyfio ptio-
res in Eufebium delaturum fuifTe, fi hujusexfilium otuentus exitus
coronallet. Sed alibi dc iifdem illis fermonibus ac dc utroque fanito
confeflbre didluri fumus.
d. Omnes edit, a c pauci m(T. ad comitatem: alii veto mfT. ma-
jori numcro > a d commoditatem, nimirum uc proximorum neceffi.-
taribus inferviac, & fe accommodec: fic ctiam moralicas Ambro-
fio idem eft ac naorum faciliras.
' e. Mff. aliquot ', ut infirmaretur verbum 8c c.
f . Ita vet, edit plurefquc mlT. R om . autem edir. cum aliis
cod. nomiullis omittunt, & Dominant beptitcavit.
V V u
mm