* Script*
ci re. aun.
??}•
* E P I S T O L A L V I I I .
P a u l x n i c ^ T h e r a s iu E poft diftributas egenis fitas
fa c il i t a t e s feceJfum nur rat » ne e non fatar as ob earn can-
far» paganorum criminationes , quorum fiuperftitionem
ac caci tatet» luget. Tum nihil pro religione turpe du-
cendum excmplis probans, Jaltdtionetn Davidis , Elia-
que muh tat cm myflice explicat, & defendjt_.
A mb r o s iu s S a b i n o epifclpo.
r Aulinum fplendore .generis in partibns
* Aquitaniac nulli fecundum, venditis B
iacultatibus tarn fuis,quam etiam. conjugali-
bus, in hos ie fé induiiTe cultus ad fidem comperi
j 11t ea in pauperes conferat, qua: redegit
in pecuniam : 6c ipiè pauper ex divite fa&us,
tamquam deoneratus gravi farcina , domui,
ipatriie, cognationi quoque valedicat, quo irn-
penfius Deo ferviat. Elegiflè autem fecretum
.affirmatur Nolana: urbis, ubi tumultum fugi-
tans cevum exigat.
1. Matrona quoque virtuti Se ftudio ejus pro-C
xime accedit,neque à propofito viri diferepat.
Denique tranfcriptis in aliorum jura fuis pra:-
diis, virum fequitur, Se exiguo illic eonjugis
contenta cefpite* folabitur fe religionis 6c cari-
tatis divitiis. * Soboles eis nulla, Se ideo meri-
torum pofteritas defiderata.
3. Ha:c ubi audierint* proceres viri , qua:
■loquentur ? Ex illa familia, illa profapia , illa
indole , tanta pra:ditum eloquentia migraffè
à fènatu, interceptam familia: nobilis fucceffio- D
nem: ferri hoc non poffè. Et cùm ipfi* capita
& fupercilia fua radant, fi quando Ifidis fufei-
piunt facra} fi forte chriftianus vir adtentior
iàcrofànche religioni,veftem mutaverit,indig-
num facinuS- appellant.
4. Equidem doleo tantam effe * in mendacio
obfervantiam,in veritate negligentiam 5 ut con-
fundantur plerique adtentiores ad iacroianctam
religionem videri, non coiifiderantes vocem
dicentis : fihù me confufusfuerit cor am heminibus, E
c onfun dar dr ego e um cor am E atre meo, qui eß in
calis. Sed non confufus eft Moyfès , qui cùm
eflet adfeitus in domum regiam,thefauris^Egypti
opprobrium Cimiti prjeferendum putavit.
Non confufus eft David, qui ante Arcam tefti-
monii coram omni populo faltavit. Non confufus
eit Efaias , qui nudus Se difcalceatus ibat
per populos, oracula clamans ca:leftia.
5. Quid utique tam deforme vifibili fpe&a-
* . Paulinum Burdigake in Aquitania natum pauci ambigunt,
ncc Baronius ipfe refragatur. Unde nihil crat ,cu r hujus loci v c r-
ba magnus Gardinalis à fcriptoribus tranfpofita fuiiTe fufpicaretur,
atque adco fic-ordinanda:P/»«/i»»»» fplendore generis nulli [ecundum,
in partibus Aquilani* venditis facultatibus. Sed finccrum effe locum
non modo conienfus mff. atquc edit, evincit, verum etiam
ipfamet verborum fententia. Non enim iftic negatur eumdem
Paulinum tam paterno quam materno genere e x majoribus R o manis
ortum duxiffe , cùm lènatorii ordinis utrimque effet : fed ei
propriam patriam adfignat Ambroiius. S i tamen e x mente Baro-
nii exponcndus cflét hie idem locus, hyperbacon in eo admictere-
mus» figuram feilieet Audio ri noftro minime infolentem.
a . Rom. edit, cum paucis mff, folaturfe religionis Q- fimplicita-•
tis divitiis : ver. edir. cum rcliquis cod. ut in concextu, nifi quod pro
caritatis Long, habet, cafiitatis. Per ccfpitcm autem indicar (anflus
D o flo r exiguum aliquod prardium Paulino Se conjugi ejus alendis
- * . Paulinus natum fibi in Hifpania .filium > fed eumdem die
©flavo è vivis raptum^ Compiuti in Martyrum balilica fepultum
effe in Poem. ; i - teftificatur.
« . No n levis augur hoc loco fuic Ambrofius. Paulini feccffum
invidioiiflimc riaduxcrunr prophani homines, quemadmodum vd
culo, quam hiftrionicós finuare geftus,& fe-
mineo ufu molliremembra? Deliciarum comes
& luxuria: ludibrium eft lafciva faltatio. Quid
illud quod ipiè cecinit dicens ; omnes gentes
plaudite manibus? Nempe fi corporalia confide-
remus,tamquam muliebribus intermixtum chords
putamus eum concrepare manibus ,& turpi
fono plaudere. Nam Sc de Ezechiel didum
eft : Plaude manu, & percute pede.
6. Sed hiee qua: corporeo adfp.edu fiunc
turpia , facrofanda: religionis contemplatione
b reverenda funt j ut qui ifta reprehendunt, ipfi
in laqueos reprehenfionis animas fuas inducant.
Denique reprehendit Michol faltantem David,
& ait ad eum : £)uid honorific atus e f i hodie rex
Ifiael ; quia den ud at us eft hodie ante oculos puel-
larum fuarum fEt refpondit ei David : Corani Domino
ludam t qui elegie me pro patre tuo , dì* pro
univerfa domo ejus ,• ut confiitueret me regem fùper
populum fu uni lfrael. Et ludam coram Domino,
& denudabor adhuc f ic , & ero nugax ante oculos
tuos , dr cum puellis, quibus dixifti me denuda-
turn, honorificabor.
7. Non erubuit igitur David femineas opi-
niones, nec opprobria apud mulieres fubire pro
religionis obfequio verecundatus eft. Ludebat
enim Domino puer fuus 5 Se ideo amplius piai
cuit ,quia ita fe humiliavit Deo, ut regale poft-
haberet faftigium, Sc ultimum exhiberet Deo
quafi ièrvulus minifterium. Denique illa qua:
faltationem hujufmodi reprehendit, fterilitatis
damnata, non dedit fobolem regiam, ne fiipeiy
bos crearet : Se quod verum eft , nullam eft
adepta pofteritatis fua; meritorumqye fuccef-
fionem.
8. Quod fi quis adhuc dubitat ,xaccipiatEvan-
gelicum teftimonium 5 dixit enim Dei Filius :
Cantavimus vobis, & non faltaftis. Derelidi funt
itaque Judiei, qui non iàltaverunt, qui nefeie-
runt manibus fuis plaudere : adfeita: flint- genres
, qua: fpiritalem Deo plaufum dederunt.
Stultus enim compiexus eft manus fuas, dp devo-
ravit v i fiera fu a , id eft, corporalibus fé implicavi
negotiiSjSc devoravit vifeera fua, ficut
mors prxvalens j 8c ideo non inveniet. vitam
xternam : fapiens autem adtollens opera fua,
ut lucerent coram Patre ilio, qui in c«elis eft j
non abfumfit, fed elevavit vifeera fua ufque ad
refùrredionis gratiam. ìrixc gloriola fàpientis
iàltatio, quam faltavit David ; Se ideo ufque ad
ex Auibnii cpiftolis ad Paulinum hac de re fcriptis > nec non e x hu-
jus ad illum refponfis intelligimus. Vcrùm è contrario generofum
illud hujufcc tanti viri propoiitum fummis laudibus extulciunc
Ambrofius, Hieronymus , Auguftinus acque ahi.
* . Ifid is , qu x aliis I o , aliis Ceres dicitur , cultus olim in Aìgyp -
t o , maxime autem Alexandria: celebrabacur. Ejus facra cùm i' o -
mam inde tranflata client. Urbe tandem ob culcas ac ceremonia-
rum turpitudinem expullà fuerunt Pilone, atque Gabinio Coll,
fed poftmodum iterum revocata, ut difeimus ex Apolog. Terculliani
cap. 6 . Non folum autem capitis ac fuperciliotum, fed etiam to-
tius corporis crines abradebanr, ut D c x Ofiridis eonjugis moicem
lugenti dolorem teftarcncur fuum : q u x res in cauta fu ic , cue
chriftiani imperatores » ne mulieres decalvarentur, mulcis legibus
prohibuerinc. Plura de Ilìde habencur apud Diodorum S ic . lib.i.
Apulcium Milefiar. cap. ultimo, Plucarchum lib. d e l fide & Ofìride
Sc alios.
* . Mcndaciùm hìc vocatidolum aut cultum idoli, plnafi cccle-
fiaffica : quod alio nomine vanitatem appellant. R c g .16 ■ Provocante*
Deum in vunitatibus fuis. PfaU 4 . %Jt quid ddigitis vanitatem
& qutritis mtndac'tum H ie r .8. Square ad iratundiam me provoca-
verunt infculptilibus fu is & vunitatibus. Ita Nannius,
b. Nonnulla mff. reveland a furi
Eteeh (.11,
b
Ó'fiì-
Matthau
Eeclef.^.p.
Matth. f ,
Ibidem 3.
Tfai.84 9.
Cen. 3. 7 .
Gen.) ÿ . s i
federn Chrifti fublinlitate ipiritalis ïàltation'is À 14. Sed efto lit fe viderct, poteràt hon fa--
adfeendit, ut videret atque audiret dicentem
Dominum Domino fuo : Sede à dextris meis.
9. Ergo fi non abfurde a cecidiffè nobis hanc
de faltatione interpretationem judicas ,non fu-
perfedeas. adhuc ledionis labore j ut etiam de
Efàia mecum recenfèas, quod bene tibi cogni-
tum eft illum non lùdibriofè, fèd gloriofiflìme
denudatumefTein confpedu populorum occur-
fantium , ut potè qui oracula Domini ore proprio
refultabat.
10. Sed forte aliquis dicat : Non igitur erat
turpe, ut vir b nudus per omhia iret per populos
5 cùm ei Se virilis iexus Se muliebris occur-
reret ? Non ipfa fpecies ofFendebat oculos omnium,
Se maxime mulierum ? Nonne ipfi nos
infpicere nudos pìerumque reveremur? Denique
idcirco indumentis operiuntur genifalia
hominum, ne deformi vifu obtutum, aciemque
perftringant oculorum intuentium.
cere quod jubebatur? Poterat turpe arbitrari,
quod imperabat Deus? Sara quiarifit, incrc-
dulitatis coarguta eft: Abraham laudarusj quia
in verbo Dei non hæfitavit: Se donatus remu-
neratione maxima j quia j.ubente Deo pie poffè
fieri credidit etiam * parricidiuni.
15. Hic igitur quid yerecundia: effèt pro-
phetæ , ubi'aliud gerebatur ,& aliud figuraba-
turpjudæi propter flagitia fua deftituti à do-
® mino D eo, coeperant vinci ab adverfariis fuis>
Conferre fe volebant ad Ægyptios jut fibi eflènt
præfîdio adverfum Affyrios,qui redire magis
ad fidem, fi boni confulerent, debuiffent. Ira-
tus Dominus lignificaivanam illosfpem gere-
r e , qui ofFenfàm Domini putarunt majore peo-
cato levandam j cùm illi ipfi vincendi forent ^
in quorum auxiliis populus Judæorum confide*
ret : hoc fecundum hiftoriam.
16. Figura autem illa, quia in Ægyptiis con-
11. AdquiefcoSc ego: fed confiderà quæ fi-Cfidit qui luxuriis deditus eft,mancipatus lafci-
gura fit facti hiijus, quidve prætendat fpecies viæ. Nemo autemiè luxui committit,nifi qui
hujufmodi 5eo quod ita nudi ambulabunt pue- recedit à præceptis Dei veri. Ubi autem coepe*
ri Judæorum Se virgines in captivitatem de- rie quis luxuriari , incipit deviare à fide vera,
dudi : Sicutpuer, inquit, meus Efaias > vadit nu- I ca duo committit maxima crimina, opprobria
dus & cxcalciatus. Potuit quidem hoc Se fèr- earnis, Se mentis iàcrilegia, Ergo qui non fèmòne
exprimere , fed exemplo acerbare ma- quicur dominum D.eum fuum, ingurgitât fe luluitj
* ut fpecies ipfa plus incuterethorroris, xuriæ ac libidini, peftiferis corporis paffioni-
Se quod in prophetæ corpore averfabantur, in bus. Qui autem fe ingurgitaverit atque c imfe
pertimefeerent. In quo igitur horror gravior merferit hujufmodi volutabris, perfidiæ laqueos
turpitudinis, in corpore prophetæ, an in per- D incurrit : Sedit enim populus manducare dr biberey
fidorum peccato , quod tantam merids fuis & fieri fibi Deos popofeit. Onde docet Domi-
&M.
E xo d .jì., è j
ierumnam incidit capdvitatis ?
12. Quid fi in prophetico corpore nihil op-
probrji ? IUe enim corporalibus non intende-
bat, fèd fpiritalibus. Namque in excefiu mentis
non dicit : Audiam quid loquar 5 fed, quid
loquatur in me Deus. Ñeque adtendit utrum
nudus,, an veftitus fit. Denique Adam ante pec-
catum nudus erat, fed nudum fe nefeiebàt 5
quia erat indutus virtutibus:pofteaquam vero E
peccatimi commifit , nudum fe effe vidit, Se
texit. Noe nudatus erat, fed non erubefeebat j
quia erat plenus jucunditatis, Se fpiritalis Iieti-
tia:.Denique qui eum rifit ut nudum,ipfe manfit
perpetua obnoxius opprobrio turpitudinis. At
vero Jofeph ne turpiter nudaretur, veftem reli-
quit, Se nudus aufugit. Quis igitur turpis,illa
qua: veftem alienam tenuit,an is qui fuam exuit? •
13. Sed ut plenius liqueat quia non fe,nequè
nus quoniam qui dùobus iftis flagitiorum ge-
neribus dederit animam fuam , exuitur indumento
, non veftis lane«, fed vividse virtutis j
cujus amidus non temporalis, fed xternus eft.
Vale, Se nos dilige $ quia nos te diligimus.
* E P I S T O L A LIX .
Numiato Jacobi presbiteri feceffu ex Perfide in Càmpa-
niam , hujus plaga tranquilliatem laudai , tumultus
queis Mediolanum agitabatur, illi opponent.
A m b r o s i u s ^ S e v e r o epifeopo,
1. 1 X ultimo * Perfidis profedus finu Jaco-
I » 1 busfrater& comprefby ter nofter, Campania
fibi ad requiefeendum littora, Se yeftras
elegit amoenitates. Advertis quibus in locis
d quafi ab hujus mundi vacuam tempeftatibùs
fuppetere fibi poffè prxfumferit fècuritatem,
ea quæ juxta pedes funt, prophetæ adfpiciunt, F ubi poft diuturnos labores reliquum vitæ exi.
M.7. gy. fed cæleftia j lapidabatur Stephanlts, Se videbat
ca:los apertos ,& Jefum ad dexteram Dei ftan-
tem : &ideo lapidum idus non fèntiebat, corporis
non confiderabat vulnera j fed oculis erat
Chrifto affixus ,illi adhxrebar. Ergo Se Efaias
nudum fé non confpicabatur,fèd divina: vocis;
organum fe prcebebat j ut promeret quod ki eo
loquebatur Deus.
a. Mff. a liq u o t, cccinifie nobis , minus concinne.
b. Omnes edit. Se pauci mff. nudus omnìno iret.
* . S p e c ie s ,inquit Nanniu s, ipfius rei coofpeftus vifioqu ecft,
ab antiquo verbo fpcccre, quod videre lignificar.
» . Id c u , ut Nannius ob fcrv at, filii maflationem ; omnis enim
cxdes in cognatos parricidium dicitur, & inco s qui citulum pacris
patria: cmerucrunt. _
c. Mff. aliquot, imtnerftrit volutabris : unus etiam, immerferit
voluptatibus.
* Scripta
circ.ann.
1. Remota enim veftri ora litcoris non fòlum
à periculis, fèd etiam ab omni ftrepitu tran-
quillitatem infundit fenfibus, Se traducit ani-
mos à terribilibus, Se fievis curarum xftibus ad
honeftam quietem 5 ut illud cómmune omnium
fpecialiter vobis videatur congruere Se convenire,
quod ait David de fancta Ecclefia \ Ipfe
* . Severi Neapolitani epifeopi nomen lànflorum albo infcribi-
tur pridic K al. M a ii, cujus etiam pcrhonorifica mentio fit apud
Symmachum quamvis ethnicum lib. 6. cpifi. j i . Hunc autem
ipfum effe ad quem A mbrofiana hsec cpiltola deftinatur , poft
Baronium tradidit Ughcllus tom. 6. Italie, fac ra- ac Bollandifta:
ad memoratam dicm; ubi cjuiHcm lànfli epifeopi vitam edidere.
* . Utrum h x c verbade quadam ipfiulmcc finus Pcfici o r a , an
de remotiorc Peifidis regione inteiligenda fin t , non liquet.
d. Plerique mff. quafi a d hujus mundi vacuum.
I l j | i
l i
I1I' : il i l '