dere : fi adquiefcat, facrilegiam conficeri,
A! 38^ Nam de Juliano quid loquar * qui cùm
refponiisharufpicum male credulus eflet,* ade-
mit fibi fubfidia revertendi. Ergo in communi
32.-(ibi,inquit, in leges veftras Se verba ju-
rabimus ? Ergo mens veftra, qua: legibus tene-
ttir inelufa, ceremoniis gentium fuffragium col-
ligit, fidem ftringit ? Jam non folum ,pr*fen-
tium,red abfencium etiam , Se quod eft am-
plius, Imperatores., fides veftra pulfacur ; vos
enim cogitis, ft jubetis. 4 Gonftantius auguft*
memori* nondum facris initiatus myfteriis,
contaminari fe putavit , ft aram illam vide-
caiu non eft communis offenia j neminem ece-
nim promifla noftra luferunt.
39. Refpondi laceflentibus tamquam non
laceffitus ^refellend* etenim Relationis , non
exponend* fuperftitionis mihi ftudium fuit. Te
tarnen , Imperator ,ipfa eorum Relario faciat
cautiorem. Nam cùm de fuperioribus princir
©t. Juifit auferri , non juflit reponi. Illud ß bus texuiflet, quia prior eorum numerus cereau&
orkatem facti habet , hoc pr*cepti non monias patrum cohiit, recentior non removit*
habet. addidi’ilet etiarn : Si exemplum religio veterum
23. Nemo fibi de abfentia blandiatqr. * Pral- non facit, faciat diifimjilatio .proximorum; evi-
S E n t i o r E S T , qui fe animis inferit, quam qui denter docuit quid S c fidei tu* debeas, utgenoculis
proteftatuy. Plus enim eft mente con- tilitii ritus non fequaris exemplum: & pietati,
nedi > quam corpore copulari. Vos fenatus co-- ut fratris ftätuta hon vieles. Si enim pro fuis
srendi concilii prxfules habet, b vobis -coit< vo* dumtaxat partibus eorum diffimulationem prinbis
confcientiam fuam, non diis gentium pr*- cipum pr*dicarunt, qui cüm eflent ohriftiani,
ftat: vos liberisfuis, non tarnen ndei fu* pr*- decreta tarnen gentilium minime removerunt:
fert. H *c eft caritas expetenda, h*c eft ca- G quanto magis amori debes deferre fraterno,
ritas major imperio,fi fides tuta fit, qu* fer- ut qui diffimulare deberess etiamfi quid forfivat
imperium.
24. Sed fortafl© aliquem möveat * ita fide-
liifimum principem deftitutum : proinde quafi
meritorum pretium caducis æftimetur præfen-
tium. Quis enim fàpiens non in orbe quodam
atque circuitu locata humanarum rerum novit
negotia- quia non eofdem femper fucceiliis ha-
bent : fed variant ftatus-, & mutant vices?
35. Quem beatiorem Gneio Pompeio Romana 33
templa miferunt ? At is cùm tribus triumphis
terrarum cinxiflet orbem , pulfus acie, bello
profugus, Se fui terminis exful imperii, Canopei
* manu fpadonis occubuit.
36. Quefh nobiliorem Gyro Perfarum totius
orientis terra: regem dederun t ?Is quoque cùm
principes potentiffimos adveriantes viciilet,
* vidos refervaflfet , muliebribus armis fufus
interiit. Et ille rex qui fuperatos etiam con-
feÎTus honore donaverat, exfedo capite, & in-ß
tra utrem plenum cruoris,cfatiari juiTus, inclu-
fo , femineis imperiis ludibrio fuitv Adeo in
iftius vita: curriculo non paria paribus, fed longe
diverfa referuntur •
37* Qnem et*am magis iàcrificiis deditum,
quam Carthaginenfium ducem Hamilcarem
reperimus ? Qui cùm toto prælii tempore inter
acies pofitus dimicantes, facrificium faceret j
ubi partem fuorum vidam eiTe cognovit, in
ipfes quos adolebat, fe præcipitavit ignes : ut
eos d vel corpore" fuo reftingueret, quos fibi
nihil profuiile cognoverat.
a . C o i . Lo ng . Se Læt. Conftantinus. Scd omnino Icgcndum
'Conftantius, de cujus baptifmate fcribit Socrates lib. t . cap. 4 7 .
& alii* ' ' .'••• ’ ■ ' •' • I H I
* . Ambrofius fupra ■epift. x i v . num. 6 Quorum frequenter 1
•prsfentior abfentia fu it : Sc k x c ftntentia fanclo Prscfuli erat ad -
modum familiaris.
b. Vobis cbit in ififf Fere omnibus defideratur.
* . Gratianus dubio procul hie defignatur, de cujus morteadi I
Expofit, pßtl. TX I . & quae nos ibidem annotabamus.
* . Poîhpeium ,amifla Pharfalica pugna , ad regem Ægypti per- |
fagientcm, cùm è navi fua in Ægyptiam ingreflus effet, Achillas I
regius cunuchus nefärie truCidavir, nt Plutatchus inillius Vita ,
Suetonius in V ita j ul-’Oarfaris,atque alii commémorant. Canopeum |
autem fpadonem vocat à Canopo Ægypti u rb e , quæab Alexandria
c x x 0 diis drflìca erat. • r|
* . D e Cyro Perlarum reg e , qui deviftum Crcefiim perhuma-
niter pia ncque regie trad a v e ra t, à Thotoyri capto & obtruncato
icripfit Herodotus libro x. H iftor. Juftinus lib. edam x. acque alii.
tan non probares, ne fraternis derogares fta-
tutis, & nunc teneas quod & fidei tu *, & germani
tatis neceffitudini judicas convenire.
♦ E P Ì S T O L A X I X . 1
A m b r o s i u s ¿ V i g i l i o ad epifiopatum receris
allcttò ì'ttt fibifòrrnam trtjlituii'oriis traderet, obficratus,
adizionet ne fideles ehm infidelibus patiamr inirt con-
jugia : deterreat fopulttm a fraudibus 'atque feenoribus .*
ad hofpitalitatem vero illttm hortetur : Jed potijjlmum
ut memorata chriftianorum cum gentiltbus matrimonia
efficactus prohibeat, hißoriam Samfbnis univerfam de-
eurrit atque edijferit.
* A m b r o s i u s V i g i l i o .
1. Opofcifti à me inftitutionis tu* infig-
nia, quoniam novus accitus es ad fa-
cerdotium. Et quoniam te ipium *dificafti -y ut
oportuit* qui dignus habitus es tanto munere*
quomodo & alios *difices, fignificandum vi-
detur.
2. Primum omnium cognofce Ecclefiam D omini
tibi commiuam j ideoque vitandum ièm-
per, ne quid obrepat offenfionis, & fiat velut
commune corpus ejus gentilium admixtione.
Unde Scriptura tibi dicit: Ne accipias uxorem
de filiabus Chanan*orum, ièd vade in Meio-
potamiam , in domum Bathuel,id eft, domum
iapienti* j c &ejus tibi adquire copulam. Me-
fopotamia autem regio eft in partibus orientis,
qu* duobus maximis per ea locorùm Euphrac.
Satia ri jujfus deeft in ftiff. fere omnibus : at contra in cundis
edit. invenitur.
d. Ita omnes mff. paucis exemtis, in quibus p io reftingueret
habecur reftringerel : omnes vero edit. v e l cruore fuo reftingueret.
* . Hane Juliani apoftatx bellum adverfus Perfas adorientis
imprudentiam, qua combuftis navibus fibi ac Romano exercitui
redeundi fpem intercepit, deferiptam habes apudSozomenum lib. 6.
cap .i. Theodor, lib .} . cap a y . & alios.
* . Yigilium ad quem data eft hx c epiftola, non alium effe à
V ig ilio Tridenti epilcopo jam in Admonit. ad lib. de Tobia indi-
cavimus, nec à nobis hac in re quiiquam diffcnièrit. Ejus porro
mortem Rom. Martyrol. v 1 1 . K a l. julias annuntians, eum à pagania
cùm idololatrix reliquias exfcindere conaretur, lapidibus obrutum
trad ii, in quo illi concinnunt colledio Ufu a rd i, & A d a inM ab il-
lonü Rrtfat. inx. (bum feculum memorata. Unde in promtueft,
cur à permiteendis fidelium atque ethnicorum intei le connubiis
Vigiliium tantoperc dchortatus Fucrit Ambrofius.
e . R em . edir. fo la , & de filiabus Laban tibi fa e .
Scrip.circ.
ann. 385.
G en .z t. I .
te & Tigri flumihibus cìrcumvenitur, % quibus À officia voluntaría, piena pa'cis , & convehienrrs
©rigo eft in Armerii* locis. Influunt autem
diverio meatu 4 in mare-Rubrum ; & ideo Me-
fopotami* nomine fignatur figura Ecclefi*-,
qu* maximis fluentorum prùdenti* irriguis ar-
que;juftiti* fcecundat mentes fidelium , quibus
facri baptifmatis, cujus typus præceffit in Rubro
mari ,infundit gratiam , cuìpamque abluit.
Doce ergo plebem, ut non ex alienigenis, fed
ex domibus -chriftianis conjugii quæratur co
pula.
3. Nemo frandet * mercenariuin mercede
. debita; quia & nos mercenarii fumus Dei noil
tri, & ab eo mercedem laboris noftri exfpec-
tamus. Et tu quidem , 6 quicumque es negotiator,,
mercenario tuo mercedempecuniariam
negas,,id eft , vilem,,caducam .: tibi autem ne-
gabitur merces promiiTorum c*leftium ; Non
fraudabis ergo., ut Lex dicit, wercenciriutn mer~
-cede fua.
concordi* j meliora funt ériim òle'ra cum ami-- Prw.ry.17.
citia & grària, quam fi exquifitis dapibus ador-
netur convivium, fi defit a£Fe«3:ùs .grati*. Le- fudíc- 10■
gimus peremtos gravi populos excidió propter +4'
violata jura hofpitii. Propter libidÍDCm quo- Ge*.} 4 . t y .
que commifia bella atrocia.
7. Sed prope riihíl gráviüs quam copulari
•alienigen*, ubi Se libidinis & difeórdi* incentiva,
& íacrilegii flagicia conflantúr. Nam cùm
ipfum corijugium * velami ne facerdotali , & benediéfcione
Cinctificari opor'teat-; quomodo paté
ft conjugium dici^ ubi non eft fidei concordia?
Cùm oratio communis eife debeat , quomodo
inter difpares devotione poteft efle conjugii
communis caritas? S*pe plerique capti
amore feiirinarum -fidem fuam prodiderunt •
ut patrum populus in Beelphegor. Unde Phi-
riees , arrepto gladio , interferii Hebr*um Se *■
, Madianicen femiriam, &: mirigavit indigriatio-
4. Non dabis pecuriiam tuam ad ufuram 5 q nem divinam-j ne totus populus èxtiriò-ueretur.
quoniam fcriptum eft quod is qui pccuniam '8. Quid de pluribùs exemplis ioquar ? Ex
fuam non dedit ad ufiiram, habitabit in taber- multis unum proferam, Se ejus commemoranaculo
Deirj nam ili© iupplantatur,qui ufura- 'rione liqueat, quam pèrntciofum fit -alienio-en^
rum captat emolumenta. Itaque vir Ghriftia- mulieris adfcivifiè copulam. Quis fortior*, Se
ìius fi habet -, dét pecuniam quafi non receptu- ab incunabulis fuis Se munitiorDei ipiritu,quàm
rus : aut certe fortem-, quam dedit-, recepturus. nazar*us Samfon? Et ipfe proditus'eft, & ipfe Judic. rt.
Habet in ea non mediocrem grati* ufuram. per mulierem non potuit fuam tefterevratiam. 18
Alioquin decipere iftud eft , non fabvenire. Ciijus genera>tionis &: vìt* totius ièriem hifta-
* Quid eiiim durius, quam ut des pecuniam rico digeftam ftylo enarrabimùsfecundum fatuam
non habenti , Se ipfe duplum exigas ? Qui pj cri libri conti'nentiam, qu* in hunc eflmodum.,
fimplum non habuit, unde folveret j quemad- non verborum ferie, fed fenfu.
9. Multos per annos Hebr*orUm pópulurii
fubditum Pal*ftini ac fubjectum habebant^
quoniam fidei pr*rogativarn am'iièrat , "qua
vidoriam patres adepti fuere. Non penrtus ta-
men intercideràt infigne eledioriis apud audo-
rem fuuin , Se furiiculùs hereditatis vfed quia
rerum fecundarum infdientia i*pe extolleban-
modum duplum fol vet?
y. Exemple nobis fit To bis, qui numquam
requifivit pecuniam, quam dederat,nifi extremo
vit* fu* tempore ; * magis ne fraudaret he-
redem, quám ut depofítam pecuniam cogeret
ac recuperaret.c Populi fæpe conciderunt fee-
nore, Se ea publici exitii caufa exftitit. Ünde
nobis facerdotibus id præcipue cur* fit, ut ©a
, tur, dabat eos plerumque in poteftatem hòil
vitia reiecemus , qu* in plurimos videntur ièr- £ tium 5 ut nrore tngenii humani remedium malo-
Pere- . rum de c*lo fibi qu*rerent-. T-u n c e n i m
6. Hoipitem doce volùntarinm magis quam Deo fiibditi fumus, cùm adverfis aliquibus ur-
-ex neceffitate elle oportere5 ne inhoipitio de- gemur rfecund* res mentefn eXtollunt. Quod
ferendo inhofpitalem aifedum animi fui prò- cùm alias ùfu prohaturn fit,tum maxime in ea
l i g i & in ipfa hofpitis fufeeptione per inju- rerum converfione, qua rurfus ’ad Hebr*os à.
riam violetur grafia : ièd magis excolatur offi- Pal*ftinis vei-fa vice res mutataé.
ciorum u fu ,& aliquo humanitatis minifterio. Namque cùm diuturna incuria Tono^: fatoc.'ipix
* Non enim à te munera exiguntur ditia, lèd itìbjectiónis ita eflent deprefià Hebr*òrirìn
* . Mefopotamia ergo propterea dicitar hic te rra t r a â a s , quod
fit uto os m&upt.
a. R om . edit, in mare Rerficum ; ièd prie ftat in geographiam
errorem pati, qua'rn ab omnibus mff. atque edit, deficerc.
* . Eadcm prarcipiebac vir iànétus Conftancio ep ift.t. num. i t .
In i mo etiam chriftianis omnibus \\b. D e Tobia cap.z441um.pt..
•b. I t a m ff. duobus tantummodo exceptis, ubi prima manu po-
fitum fuerar , (upflantator, quod legitur in omnibus edir. Sed ve-
rifimilius eft fufflantatur a d iv o fenfu h ìc ufurpari. Ceterum quod
pecuniam dare jubet fine fpe recipiendi, id quam fimillimum eft
iis ,q uæ Jib.de Tobia cap ì.. num.8 . cap 14 .1m m .4 9 . & cap. 16 .
num. y 4 . præcipiuntur.
* • Eodcm fenfii lib. de Tobia cap. 4 . num. r ; . Q u id vobis iïii-
quius Sec* Item cap.}, n um .x i. Minus datis & pììis exigitis 6cc.
den ¡que cap. 14 . num. 4 8 . Durum eft repetere 8cc.
* . Citato lib. De Tobia cap. 2 • num. 6-. N o * tarn cupiens commeñ-
datttm repofcere Sec.
_ c. Long. cod. Populi fib s condiderunt f i r nor a. : alii, atque edit, ut
in te xtu , nifi quod pro fspe conciderunt, pauci mff. habent f e conciderunt.
Non alii porro populi h îe indicantur, quam C h u n ii]li,d c
quibus lib. de Tobia cap. 1 1 . num. 39. dixit Ambrofius plures fu is
quám hoftüibus jactibus interire. -
*. Non alio plane fenfu idem Ambrofius' lib. I. de Abraham
cap. y . num. j y . N e » opes a te hofpis requirh Sec.
* . N ih il magis omnibus notum, quam feminas apud ethnico*
caput crocei coloris velaminè, dum ad maritum ducebantur-, obnù-
bere confuevifle. H o c etiam apud chriftianos à primis temporibus
ufu receptum effe difciiiius à fcriptoribus Ecclefiafticis : fed ejus
rei originem Tertullianus de Veland. Virg. cap. n . atque Ambro—
fius lib. r. de Abrah. cap 9 . referubt ad Rebecca: imirationem ,quà:
confpcfto marito, ad quem conrendebat, extemplo velavit f e f c ,
quemadmodum feripturæ divina: mémorant-, H a c autem velationé
fignificatum docet Ambrofius nuptiis praire debere verecundiam-.
Ifidorus àutém lib .r . De Ecclefiaft. Offe. cap. 19 . fiibjettioncm uxor
i s erg a maritum fignatam tradir. Porro qaod Ambrofius utitur
h is verbis velamine facerdotali. videtur indicare illud velamen à
(àcerdote ipfo imponi folitum , quod non facile apud allüm au é ta-
reftì invenias. Quod vero ad benediftionem non modo illius ufum
in prima Ecclefia viguifiè oftendune Innocentius 1 . epift. adVitirie .
Synodus 1 v. Carthag. can. i } . lfid o ru s lib .i. deÉcclef. Offic. c . 19 .
& a l ii; fed etiam antehos Tertullianus lib.z. ad '¡¿xo rem e-g . S yri-
cius epift-. i- ad ìiimetium cap. 4 . ubi fic loquitur : I lia benediSiò
quam nupturt facerdos imponit,apud fideles cajufdamfacrilegii infiar
eft 1 f i ùlla tranfgrejfione violetur, Tercullianus autem benedizioni
oblationem jungit : nec (âne mirum , cùm apud pleroiqtie infidèles
conjugium fine (àcrificio non cclebnàrctur.