va die , exterminabìtur anima illa de generatìone.
illa ; quia Tefiamentum me um tranßgrejfm eß. He-
brxus quidem negatur habere de o&avodie,
* ficut * Aquila lignificar. Sed non in Aquila
omnis au&oritas , qui quali Judxus in liccera
prxteriit, nec politic oétavum diem.
zj. Interim 8t o&avum diem , Se in Ugno datarci
circumcilionem audifti : lignum aurem rei
majoris indicium eft, indicium vericatis futurxj
& datum Teftamentum Abrahx Scfemifri ejus ,
cm.ii it. cui di&um eft : In Ifaac erit fernen tuum. Ergo
circumcidi licuit Judxum,vei domi ejus natum
vel pecunia ejus emtum. Non polTumus derivare
hoc ad alienigenam, aut profelyturn,nifi
fuerint in domo Abrahx nati ,aut pecunia ejus
emti, vel feminis ejus. Denique nihil dixit de
profely tis, de quibus quando voluit dicere,no-
ccn.i7.\t. mitiavic eos , licut habes : Et loqutttus eß Dominus
ad Moyfcn, di ce ns : Loquere ad Aaron , dr ad
filios ejus, dr ad omnes ßlios lfirael, dr dices ad
eos : Homo homo a ßliis Ijrael, & d profelytìs,
qui funt appofìti vobis, quicumque fecerit holo-
caußum. Ubi ergo comprehendit eos , ibi Lex
eos tenet: ubi oraculo non fignificantur, quo-
modo aftringi videntur ? Sic habes denique :
Levit. i 7 . t , Die ßliis Aaron , quando de facerdotibus dicit.
& fa. Habes, quando Se de levitis dicit.
z6. Ergo omnifariam claret etiam fecundum
litteram Legis, quamquam Lex fpiritalis Ut, Se
fecundum ipfam tarnen litteram ad circumci-
fionem teneri non potuifle nationum populos :
fed iplam circumcilionem in Ugno fuillè, donec
plenitudo gentium intraret j Se fic omnis Ifrael
falvus fieret, circumcifus corde , non exigua
membri unius parte. Ergo fatis Se excufata à
nobis, Seexclufa eftjudxorum manens hodie-
que circumcilìo.
17. Quod autem reprehenlìoni earn di cunt
fuillè, vel effe gentilibus, primùm non habent
* reprehendere iplì, vel irridere, * quod alii con-
fortes faciunt fui. Efto tarnen,fuerit quod irri- !
derentfquid hoc nos movere debet,cùm ipla
crux Domini Jud^is fcandalum, Grxcis ftulti-
*’+‘ tia, nobis autem virtus Dei fit-, atque fapientia ?
Lnc.9.t6. Et ipfe Dominus dixerit : a Jffui me confufus
4 fuerit cor am homi ni bus, confundar & ego e um coram?
atre meo, qui eß in calis >• docens nos iis ,
qua: ridentur ab hominibus, non commoven-
dos, fi qua pro religionis oblequio deferuntur.
E P I S T O L A L X X I I I .
Interroganti cur lata fit Lex, cum earn obefe Paulus indicci
; refpondetur inutilem earn futuram ,fi naturali* *
qua infcribitur cordibus nofiris, & in infantibus deprc-
henditur, fervuta effet : hacfoluta ,illam fuijfe necefa-
riam, ut excufationem tolleret peccatum manifeftando ,
quod poftmodum Chrifti gratia fiublatum eft.
A m b r o s i u s I r e n j e o .
i. I A Ecurfa le&ione Apoftoli, non perfunc-
Y J cone motus es ; quia audifti hodie lec-
*<>«. 4.1/. turn : Lex enim ir am operatur : ubi autem non efi
Lex, nec prxvaricatio. Unde Se conlulendum aril
bitratus es b cur lata fit L e x , f i nihil proderat j
j Quam familiare fit Ambrofio varias Aquila: Iedliones in I
medium profcrrc , turn aliunde turn e x Piàlmi n 8 . expofitionc
qu i vis agnoicat. * !
* • Gentiles illos iatelligit , apud quos ciremncifioncin in ufu
immo oberat, qux operaretur iracundiam , Sc
prxvaricationem introduceret.
2. Et quidem lecundum interrogationem
tuam certum eft nonfuille Legem neceffariam,
qux per Moylen data eft. Nam fi naturalem
legem, quam Deus creator infudit fingulorum
pe&oribus, homines lervare potuillent, non
fuerat opus ea lege, qux in tabulis fcripta la-
pideis ,implicavit atque innodavit magis huma-
ni generisinfirmitatera,quam elaqueavitatque
. abfolvit. Elle autem legem naturalem in cordibus
noftris etiam Apoftolus docet ,qui fcripfit
quia plerumque dr gentes natural iter ea, qux R»»*- 1-14.
Legis funt faciunt',dr cum Legem non legerint,opus
tarnen Legis fcriptum habent in cordibus ftiis.
3. Ea igitur lex non fcribitur, led innafcitur:
nec aliqua percipiturledione,fedprofluoquo-
dam naturx fonte in fingulis exprimitur , 8c
humanis ingeniis hauritur. Quam debuimus vel
futuri judicii metu lervare, cujus teftis confcientia
noftra tacitis cogicationibus apud Deum ibidem»
ipla fe prodit, quibus vel redarguitur impro-
bitas , vel defenditur innocentia. Itaque cum
iemper pareat Domino, tum maximein die ju- ibidem 1;.
dicii manifeftabitur j quando occulta cordis in
examen venient, qux putabantur latere. Quorum
tarnen proditio, occultorum fcilicet, ne-
quaquam noceret, fi lex naturalis ineflet pedo-
ribus humanis 5 eft enim fanda a fine verfutia,
fine fraude, conforsjuftitix, expers iniquitatis,
1 4. Denique interrogemus infantiam, v id i mus
fi quod in ea crimen reperitur, fi avaritia
ambitio,dolus,fievitia,infolentia. Nihil fuurci
novit , nullos honores fibi arrogat, prxferre ie
alteri ignorat, fraudem nefcit, vindicare fe fe
nec vult ,nec poteft. Infolentia quid fit puro
ac fimplici nequit animo comprehendere.
5. Solvit hane legem Adam, qui voluit fibi ßen.y (.
arrogare quod non acceperat, ut eilet ficut
creator Sc conditor fuus,fic ut divinum honorem
affedaret. Itaque per inobedientiam offenlam
traxit, Sc culpam incidit ex infolentia. Qui fi
non rupiflet imperium, Sc obediens fuilfet man-
datis cxleftibus, prxrogativam naturx atque
ingenitx fibi innocentia: heredibus propriis re-
feryaflet. Ergo quia per inobedientiam prxro-
gativa naturalis legis corrupta atque interlita
eft, ideo fcriptum legis exiftimatum eft neceffa-
rium; ut vel partem haberet, qui univerfum
amiferat: Sc cui perierat quod nafcendo adfum-
lerat, difcendo faltem cognofceret Sc cuftodi-
ret. Simul quia caufa dejedionis ejus fuperbia
fuit, fuperbia autem orta eft ex prxrogativa
innocentix ; debuit eaLexferri qux fubditum Rom.7.s.
Deo Sc fubjedum redderet. Nam fine Lege,
peccatum nefciebatur, Sc minorerat culpa, ubi
erat culpx ignorantia. Unde Sc Dominus’ait:
Si non venijfem, dr loquutus non fuiffem Us, pec- johan.^.
catum non haberent: nunc autem excufationem non Ü
habent de peccato.
6. Lata eft ergo L e x , primum ut excufationem
tolleret, ne quis diceret: Peccatum ne-
fcivi; quiaprxferiptum non erat quid caverem.
J fuiflc fupra n um .; & 6. memorarum eft.
a. Q g f i u t mff. g g l m w f i j fm . . . . & „ H m J
j appolice.
j b. Codices Prat, ac Gem. cur ita f i t , L ex f i n ihil See.
Deinde ut omnes fubditós faceret Dep agni- A led quia illam legem exclulerat prxvaricaiio
fin t i# » R H R none peccati. Omnes auteSm9 cfu. bl jd:i.t_o_sr .f ecit, . 1 . >
quia non iolumjudxis data eft, lèd etiam gentes
vocavit; profelyti enim ex gentibùs locia-
bantur. Neque vero exceptus videri poteft,
qui vocatus defuitj Lex enim quos vocavit Se
alligavit. Univeriòrum itaque culpa operata eft
fubjcdionem,fubjedio humilitatem ^humilitas
obedientiam. Itaque quia fuperbia culpam con-
traxerat, è contrario culpa obedientiam gener
f i l. 1x8 .
ac propemodum caboleverat pedoribus hüma- ‘ c
nis, regnabat liiperbia, inobedientiaque le le
dilFuderat j ideo fuccelfit ifta,ut nos fcripto Rem.yi-y.
cönveniret, Sc omne os obftrueret, ut totum
rclunduni faceret Deo fubditum. Subditus au-
tem mundus eo per Legerci fadüs eft, quia ex
prxferipto Legis d omnes convehiuntur, Sc ex A
operibus Legis nemo juftificatur ; id e ft, quia
per Legeih peccatum cognofcitur , fed cülpa
ravit. Unde lex fcripta, qu* videbatur (uper. B «on refaxatur > videbatur Lex nocuilTe, quat
flua , fafta eft neceffaria ¡ ut peccatum pecca, omites feterat peccatofeiÉil
to Iblveret.
7. Sed ne rurfus aliquis deterreatiir, Sc dicat
incrementum peccati fadum effe per Legem ,
Sc Legem non lolum non profuille, led etiam
obfuifle arbitreturj habet quo folarifuam pof.
fit follicitudinem , quia etfiper Legem fuperabun-
davit peccatum, fuperubundavit dr gratia. Quid
fit hoc ,intellfgamus.
11. Sed vertiens dominiis Jefus , peccatunf cdloff. i.
omnibus,quod nemo poterat evadere* dona-'141
vit, Sc chirographum noftrum fui fanguinis efFu-
fione deievit. Hoc eft quod ait: Superabunda- e
vit peccatum per Legem : fuperabuiidavit aii-
tem gratia perjelum j quia poftquam totus mundus
fubditus fadus eft ^totius mundi peccatum
abftulit, ficut teftificatus eft Johannes, dicens:
*• Superabundavit peccatum per Legem 5 C Ecce agnus Dei, ecce qui tollit peccatum mundi. fihan.i
qn umiua npperr TL e(“g« -ePmili magrnn iitriion pn ae—ccnartii , SS rc-cncoenpitit- mm i.hL i. "Et C - HSRh ideo nemo -_ glorietur 1___ ______ ___________in open I bus jquia nemo
l a .
obeffe fcireid, quod per infirmitatem vitare
fadis fuis juftincatur : fed qui juftus eft, dona- -
non poflem j ad cavenaum enim prodeft prx-
tum habet, quia per lavactum juftificatus eft,
fcifle: fed fi cavere non queam , obfuit nolle.
Fides ergo eft qux liberar per fanguinem Chrif.
Verfa ergo Lex in contrarium , tarnen ipfopec.
ti j quia beatus ille cui peccatum remittitur, Se
cati incremento fada eft mihi utilis 5 quia hu-
venia donatur. Va le, fili, 8c nos dilige j quia
miliatus fum. Unde Sc dixit David : Bonum eß
nos te diligimus.
mihi, quod humiliatusfum. Humiliando autem
me , folvi vinculum erroris fuperioris , a quo
E P I S T O L A L X X I V .
Adam Sc Eva nexuerant omnem proprix Ce- d Quod multi Legem, utpote quam Deus condidi/fet, niegd*
r i em f í i r c pmn n i s TTnrlp Rs P l r tminnc mioi t r»Kp_ -A— . «... ... ,
Tern J . 1 0 .
I
riem fuccelfionis,Unde Sc Dominus quali obe
diens venit 5 ut inobedientix 8c prxvaricationis
humanx laqueus folveretur. Itaque ficut per
inobedientiam peccatum intravit, ita per obe-
dientiam peccatum lolutum eft. Unde Se A pof
tolus ait : Jguia ficut per inobedientiam unius hominis
peccatores confiituti funt plurimi ; ita df per
obedientiam unius hominis jußi confiituentur multi.
9. Habes igitur unum, quia Lex Se fuperflua
fuit, Se fada eft non fuperflua : fuperflua in eo, £
quia non fuillèt necelTaria, fi illam legem naturalem
lervare potuiilemus : led quia non ferva-
vimus, ifta lex per Moylèn neceflària fada eft}
ut doceret me obedientiam , Sc laqueum illum
folveret prxvaricationis A d x , qui laqueus totani
adftrinxit hereditatem. Crevit quidem culpa
per Legem, lèd Se culpx audor fuperbia
foluta eft, idque mihi profuit 5 fuperbia enim
culpam invenit, culpa autem gradarci fecit.
bant abrogati darri :aut ex ejus abrogatione utrUmqriè
Teftamentum ab eodem Beo non effe colligebant, id folvi
ex ilio Apoftoli : Lex psdagogus nofter fuit &c. non
enim nifi pueris padagogum neccjfarium ? judais igitur
tamquam infirmis pofitam Legem , cujus pracepta imper-
feEla fuernnt > ftd pcrfeftorum pranuntia. Poftremo ubi
obiterinavàritiam difputatum eft ,fubjicitur ad titrum-
que Teftamentum , quod per bovcm & afinum ab Efaid
defignatur, fufeipiendum exhortatio.
cA m b r o s i u s I r EN IO » e
I. A Udirti, f fili, hodie ledum in Àpoftoìb ^
quiaZoc pxdagogus noßerfuit in Chrifio, Gali‘
ut ex fide jufiificemur. Quo uno abfolutas arbi-
tror quxftiones , qux plerofque movere con-
fuerunt. Sunt enim qui dicant j Cùm Legem
Deus Moyfi dederit, quid, caufx eft ut plera-
que in Lege fint, qux per Evangelium jam vacuata
videntur > Et quomodo unus utriufque
conditor Teftamenti, cùm id quod licebat in
10. Accipe aliud. Non fuit neceftaria lex per F Lege , per Evangelium cccperit non licere j ut
Moylen ,denique fubintravit :quod utique non
ordinarium, b led velut furtivum fignificare vi-
detur introitum j eo quod in locum naturalis
legis intraveric. Itaque fi ilia fuum fervallet locum
,hxc lex ícripta nequáquam ellet ingrella :
a. Vet. edit, ac m(T; a liquot, quo Adam & E v a exuerant. Rom.
& alii m(R melius. . . . nexuerant. Ceterum peccati orlginalis ab
Adamo in omnem ejus propaginem derivatio tarn clare tamque
diflin&c explicatur in iiac epiftola, ut cam ab Auguftino lectam
non fuiflc intelligamus ,quando ejufdem teflimonium in Pclagia-
• nos nufquam adhibct.
b . Ita Rom. edit, ac plurcs' mlF. vet. autem edit. & quidsm m(T.
fe d velut fortuitum.
c. Omnes edit. Sc mff. nonnulli, aboleverát, peíloribtts f R om .
edit, in pedoribus ) humanis regnabat fu pe rbia: reliqui miT. qui
etiam melioris none, ut in textu. Continuo vero poft ubi ea:dem
edit, ac pluces miT. inobedientiaque; duo m ff. legunt, inobedientis,
q u a , tocidem , per inobedientiam qua.
d* R om . edit, fo la , omnes convincuntur.
eft circumcifio corporalis , qux licet etiam
g tunc figno data fit, ut, circumcifionis ijjiri-
talis veritas teneretur 5 tamen qua ratione vel
in ipfo figno fuit? Cur ifta diverfitasxftimatur,
ut tunc circumcidi pieras crederétur , nuile
c. I t a vet. edit. & cunóti ni IT. quorum nonnulli criam addunt :
Sermo fa n B ì Ambrofii a d plebem ; qua; infcriptio in Iibris fcrmo-
nariis Corb. Big. Germ. Se Fu i. in qUibus camdem invenimus
cp iflolam, fola reperitur. A t edit. Rom. eidem buie cpiftolse p r i -
fixit : Ambrofint epifeopus Clemcntia.no. Dubium autem non e li
quin Clementianum idei reo fubfutucnc , pro I renato ; quia banc
& icqucnreru cpiftolam ad eumdem fcriptasfuifle e x fequcntjs initio
manifeflum. fin Verumtamen cùm inutrius ini’criptione vitiunt
refidcat, 11011 tam expedite fla tuip ofllc, à mfli & ant. edit, duxi-
mus non elle reccdendum.
f. Cod. Laud. Cotb. Germ. & Fui. A u d t jli, frAter , hodie
ledum Se c.
,g . Iidem cod. tunc in figno data fit
ipfo figno fu it. Gur ifta d.verfitas sftim,
11 circumcifio fpiritalis >;
r ? Deinde & c .
Y Y y
"J