anóti Ambro fi
fonitu vincuntur : fed Sc deleélationes, Sc dies A impletur , his quatuor Ecclefia congregatur.
fe lli, Se neomenia: fine his efife non poilunt.
Nemo enim poteft nifi divini hauriat promifla
iermonis^ Se refulrantibus credat oraculis, ex-
fultare la:ritia,dies feftos aut neomenias agere,
quibus le corporali grati a , Se fxculari .occupa«
tione vacuatum, Chrilli repleri luce defideret.
Sacrificia quoque ipfa Deo probata effe non
poflunt,nifi confeffio vocis adfpiret, qua: ià-
©erdotali oblatione ad robfecrandam Dei gra-
tiam populos excirare 'confuevit.
114. Itaque fimus prxdicatores Domini , Se
laudemus eum in voce tuba:, non exigua- de
virente ejus Se vilia fentientes, lèd ea qua: pof
fine aurem mentis implere, Se intima: confcien-
tix penetrare lecretum 3 ut ea qux corpori con.
veniunt, divinitati non putemus aptanda : nec
divina: magnitudinem potellatis humanis viri-
bus metiamur ; ut quxramus quomodo quis
refurgat,aut quali corpore veniat, aut quem-
Omnes enim qui làcrofàndla: Ecclefia: copulati,
divini nominis appellatione cenlèntur, prorogati
vam refurre&ionis Se dele&ationis alterno
gratiam confequentur ; quoniam venìent ab iw.15.tj
eritrite di' occidente, ab aquilone di' aujlro, di' recumbent
in regno Dei.
117. Non enim exigua mundum fuum Chrif-
tus luce compleditur} quandoquidem a fummo pf*1 »8.7.
calo egrejjio ejus, di’ occurfus ejus ufque ad fum-
B mum ejus : nec efi qui fe ab fiondai à calore ejus.
Omnes enim benignus illuilrat, nec refutare
levem, fed emendare vult : nec excludere durum
Ecclefia , fed mollire defiderat. d Et ideo
in Canticis canticorum eosEcclefia, in Evan*
gelio Chriilus invitat dicens : Venite ad me omnes
qui laboratis , di' onerati cflìs : di' ego rcfìciam vos.
To/lite jugum me uni fuper vós\ di' difeite a me quia
mitìs fum di’ humilis corde.
. 118. Ecclefia: quoque vocem invitanti.? ag-
Malth. li.
iS-ó* ip.
admodum foluta coeant, lapfa reparenturhoc C nofice jdicit enim : Exfurge aquilo, & veniaußer;
enim arbitrioDei fimul ut ftatuuntur ,implen- perfla hortum me um, dr defluant unguenta men.
tur. Nec lenfibilis tubarum exfpe&atur auditus, Defcendat frater meus in hortum fu um , c dr edat
ied invifibilis potentia magnificentio coleilis fruclum pomiferarum fuarum. Sciens enim jam
operatur ¡ D e o e n i m veile pro fa&o e i l: tune etiam horum tibi fore opera fru&uofa,
nec refurredionis requirendus nifus , led fr u eins
Cant. 4.16.
Ib id . 5. i.
nobis eil expetendus. Quo proclivius celebraras
píen’
Chrilto tuo fruétum de talibus pollicebare: 8c
quo primo te in cubiculum dixiftì Regis in-
bitur, fi exinaniti vitiis plenitudinem fpiritalis duclam, diligens ubera fuper vinum, cùm dilimyfterii
confequamur , gratiamque renovara gentem amares, laílantem quoreres , pericula
•caro fumat à fpiritu, Se fulgorem lucis oterno pro religione contemneres.
•a anima mutuetur à Chriílo. D 119. Deinde à Libano, iponia, rogaris ut ve-
115. Sed non folum fingulomm^verum etiam nias,judicioDomini adhuc tota formofa, adhuc
univerfitatis funt fila myíleria. Adverte enim tota irreprehenfibilis. Sic'enim fcriptum eli :
juxta typum Legis, ordinem gratio. Cùm tuba Tota es formofa aproxima mea, d i' reprehenfio non ibìd. 4.7.
primacecinerit,orientales congregatauafipro- ejlin te. Ades bue a Libano,fponfa , ades buca &
cipuos Se electos : cùm fecunda, fuppares meri- Libano.
tis,qui bfecundùm libanurti lìti, dereliquerint
ludibria nationum : cùm tertia, eos qui tam-
•quam in mari exagitati iftius freto mundi, loculi
hujus flu&ibus vacillaverint : cùm quarta,
: l l _ ■ J ___ I • ............ . r ■
20. Poílea ipfa jam nullos aquo lapfus, jam
nullos Ímpetus deícendentes a Líbano perti-
mefeens, aquilonem Se auílrum advocas, per,
flari cupiens hortum tuum 3 nt in aliís unguenillos
qui duritiam mentium nequáquam fatis E ta tua defluant, in aliis multíplices foecun.
potuerint eloquii fpiritalis mollire procepto 3 ditatis tuo fructus ofFeras Chriílo,
Se ideo iècundùm boream vocati funt , boreas
enim fecundùm Saiomonem durus eli ventus.
116. Itaque licet in momento refufeitentur
omnes,omnes tamen meritorum ordine fufei-
tantur. Et ideo primi refurgunt, qui maturo
devotionis occurfu,& quodam antelucano fi-
dei exortu prodeuntes, folis oterni 'radios rece-
perunt. Quod vel de patriarchìi juxta veteris
12I. Et ideo bcatus quicujlodit verbapropbetia
hujus , quo nobis reiiirredionem eviaentiori-
bus teilimoniis revclavit dicens : Et v idi mor-
tuos magnos di’ pufllos fiant e s ante fidem , dr li-
bros aperuerunt : dr alius liber apertus efi^ qui efi
vita : di' judicati fu n tf mortui de /criptis in libri s ,
fecundum faffa fua. Et de dit mare mortuos, qui
in ipfo erant : di' inferi dederunt mortuos, qui pe-
A fo c . t i. \
¡bid. 1 9 .
feriem Teilamenti, vel de apoilolìs1 juxta Evan- F nesfe erant. Ne ergo dubites quemadmodum
refurgant,quos inferi revomunt, mare reddidit.
122. Accipe etiam quando promittatur gratia
futura juftorum : Et audivi, inquit, vocem
magnam de throno dicentem : Ecce tabernaculum
Dei cum hominibus, dr habitabit cum illis ; di’ ipfi
populus ejus erunt, di’ ipfe Deus cum illis erit ilio-
rum Deus. " Et delebit omnem lacrymam de oculis
corum, di' mors non erit amplius, neque luclus, ne-
que clamor, ncque dolor ultra erit.
vocem invitantis in Canticis canticorum agnofee. V e t. autem edit.
Se cimili m il. nobi/cum faciline, nifi quod prò agnofee, in cjuibuf-
dam iegitur , nudi.
c. MIT.aliquo t, a d fruHum-, minus commode,
f. Plcriquc miT. morissi deferifti in libris : alii nonnulli, ac ver.
edit, mortisi de fcriptis in libris : g ra c e , ¿ * òr * 7 f
01/iA te a , quod eleganter edit. R om . e x Y c rfi Vulg. reddidit, ex
his qua / cripta erant in libris.
gelium jure memoraverim. Secundi autem, qui
ritum gentium relinquentés,ab errore facrile-
go tranfierunt in Ecclefio difciplinam. Et ideo
illi primi ex patribus, fili fecundi ex gentibus j
ab illis enim lux fidei ccepit, in illis ufque ad
mundi occalum fufcepta'duravit. cTertii fufei-
tantur, & quarti, qui ab aulirò, Se qui ab aqui-
Ione funt. His quatuor terra dfilinguitur , his
quatuor annus includitur ,his quatuor mundus
a . Ita Rom. edit. & plcriquc m(T. vct. autem edit. cum aliis miT. |
anima mereatur à Chrifio.
bi-Rom. edit. fo la , fecundùm assftrum/iti. A t infra eadem edit.
cum vet. ac mfl aliquot > iftius ftatu mundi ; ubi mff. piurcs po-
tiorefque iftius freto mundi.
c. Omnes edit. ac plcriquc miT. T e r tii fufeitantur, qui ab auftro:
•magis concinne Remig. cod. Gorb. & Bcnign. ut in contcxtu.
<1. Rom. edit. Et ideo eos in Evangelio Chrifius inv itât. E t in fra ,
Ibid. i l . J*
& 4 *
123. Compara
I rfel. 119.5,
■ Hier. i o .
I ,7‘:
b
1167 De Fide Refurreélionis Liber II.
123. Compara nunc , fi placet, atque contende
vitam hanc cum illa vita5 & elige,fi potes,
perpetuam corporis vitam in labore xrumna-
que miferabili cantarum commutationum ,vo.
torumque txdio, fallidio voluptatum. Nonne
fi Deus" fila perpetuare velie, illa deligeres ?
Nam fi per fe ipfa vita fugienda eli, ut fit.mo-
leftiarum fuga, j-equies xrumnarum • quanto
magis ea requies eli éxpetenda ,-cui futurx re-
flirreclionis voluptas perpetua fiiccedet : ubi
nulla criminum feries , nulla illecebra delic-
torum ?
124. Quis ih dolore cam patiens, qni non
mortem oret? quis in infirmitate tam conllans,
ut non optet mori le pocius, quam debilem vivere
? qúis: in moerore tam fortis, ut non defideret
eo fe vel moriendo defungi ? Quod fi
ipfi nobis dum vivimus, difplicemus, cùm vivendi
finem prafilicum elTe noverimus j quanto
amplius vitx nos txderet iftius , fi fine fine futuros
nobis labores hujus corporis cerneremus ?
Quis eli igitur qui fe velie mortis exfortem?.
Aut quid gravius immortalitate milèrabili ? s i
in hac vita , inquit, in Christo tantum fperantes
fimus, mifcrabiliores fumus omnibus hominibus ;
non quod in Chrifto fperare fit miferum,fed
quia Chriftus fperantibus in fe viram alteram
prxparaverit. Hxc enim peccato obnoxia efr,
illa prxmio refervata.
124. Ipfos curfus breves noftrarum xtatum
quantum videmus nobis adferre faftidium ?
Puer adolefcentiam defiderat, adolefeens cuinos
fibi majoris metitur xtatis, juvenis beneficio
xvi florentis ingratus , fenilem honorifi-
centiam concupifcit. Ita omnibus ex natura
venita velie murari j quia ejus nos quod lumiis,
p ceni ter. Denique etiam ipla poli ufum vota
raftidio funt : & qux mereri optavimus, cùm
meruerimus, abdicamus. >
125 Unde non immerito etiam fancli viri pro-
. longatum incolatum fuum fxpe doluerunt: dolili
t David , doluit Hieremias, doluit Elias, b Sì
.„fapientibus creali tur, & hi in quibus divinus
Spiritus loquebatur, ad meliora properabant :
fi reliquorum judicia feifeitamur, ut cognofca-
mus omnes in unam convenire lententiam j
quanti mortem meerori, quanti mortem for-
midini prxtulerunt ? judicantes videlicet-gra-
viorem meturn mortis efle , qnàm mortem.
A deo s u i s m a l i s mors non timetur, fed
vita: miferiis antefertur i cùm expetitur morien-
tis exitus, & evitatur formido viventis. '
126. Sed elio, huic vita: refurredio prxfera.
a. Irrepferat in mff. nonnullos, & inde in omnes edit, fcquens
lacinia : Contra feci as philofophorum, qui v e l animam folam durare
dicant poft corporis mortem , v e l crcd.mt. Sed praterquam
quod in mff. multo pluribus ac potioribus ¿ion invénicur,
ipfa feries orationis hoc adfuramentum aperte refpuic. Conlèqueri-
ter autem pro , quia ejus nos quod fum u s , codex Thu an p rx fc rt ,
b. M ff. aliquot : S i fapiernes crtduntUr & h i . ■ • f i reliquorum
ìudicto ¡ufeitamurt; unus fujeitentur
* . Per natura: fínem iiitclligc compoíui naturalis dilTolutionein ,
non aurem ambaruni quibus confiar, partium intentimi ¡ quandoquidem
in eos philofophos difputat , à quibus anima: inimortalitas
admittebatur., hoc e ft, in platónicos. Sed maxime ad Ciceronem
videtur refpicere, qui Tufc. Queft i.exp lofis poecarum de fuppli-
ciis ihferorum commentis , mortem timendam effe nemini hoc d i-
fcmmacc colligit : Qssomodo igitu r, aut cur mortem malum tibt v i -
deri dicis , qua aut beatos nos efßciet animis mancnùbtu , aut non
osíferos fe n fs carentes !
S. Ambr. Tom.I I.
A tur. Quid, philolophi ipfi genus poft mortem
aliquoct reperèrunt, quo nos uri magis ,quam
refurgere deleolabit ? Et illi qui dem qui dicunt
ani mas immortales elle, non làtis m ulcere me
polTunc , cùm prò parte me redimunn Nam
qua: poteft elle gratia, ubi non torus evali »
qua: vita , fi in me opus Dei occidat ? qua:
juftitia , * fi natura: finis mors fit, erranti juftò-
ve communis ? qua: veritas, ut* quia ipla fe
moveat , & lemper moveatur anima, immorta>
B lis effe credatur ? Quod nobis in corpore commune
cum beiliis;, ante corpus quid geratur in-
certum - nec ex contrariis colligatur veritas,
fed deftruaturi
127. An ver© illorum fententia placet, qui
noftras animas, ubi ex hoc corpore emigrave-
r int, * in corpora ferarum, variorumque ani-
mantium tranfire cómmemorant? At certe hxc
circeis medicamentorum illecebris compofita
efie ludibria poetarum ipfi philofophi dilTere-
C re folent : nec tam illos qui perpelfi ifta fimu-
lentur, quam fenfus eorum qui ifta confinxe.
rint, c vel ut circeo poculo ferunt in varia bell
tiarum monftra converlos. Quid enim tam limile
prodigii, quam homines credere in habi-
tuen ferarum potuifte mucari? Quanto majoris
eli pròdigiigubernatricem hominis animam,ad-
verfam humano generi beftiarum fufeipere na-
turam, capacemque rationis ad irrationabile
animai polfe tranfire , quàm corporis effigies
£>eiTe mutatasi Vos ipfi hxc deftruiris , qui do-
cetis. Nam magicis incantata carminibus por-
tentofie hujus converfiònis genera tradidiftis.
128. Ludunt hxc poetx , repr^iendunt philofophi
: Se qua: putant ficla de viventibus, hxc
arbitrantur vera de mortuis. IUi autem qui ifta
finxerunt, non fuam probare fabulam, fed philofophorum
errores irridere yoluerunt:qui putant
quod illa anima qux miti hùmilique pro-
pofito iracundiam vincere, patientiam adfurne-
E re , cruore abftinere confueverat 5 eadem frementi
motu leonis incenla , irx impatiens,
effrxna rabie , fitire iànguinem , cxdemque
polfic expetere : Se illa qux populorum fremitus
varios regali quodam confilio temperabat,
Se rationabili voce mulcebat j eadem fe inter
devia atque deferta ritu Iuporum patiatur ululare:
aut qux injufto fub oneregemens,duros
aratri labores queliti milèrabili mugiebat 5 ea-
dem poftea in figuram hominis commutata,
F * levi cornua quarrat in fronte : vel illa quam
prxpetes prius pennx ufque ad alta ca:!i per
fublime aeris alarum remigiis evehebant • ea-
* . Argumentum illud ramcjuam proband.r animarum immor-
talitati eitìcaciifiniuin Plato vcndirat in Ph.tdro , unde hoc ipfom
Cicero in 6 . fuum lib de Republ. cranilatuin à (e commemorar
Tufcul. i . Saniftus quoque Achanafius idem illud in Orat. coni.
Idola proporne atque ex plicat.
* . Ircnicus lib a . A d v . Heref. cap. jp . primum au&orem hujus
erroris Platonem facit. Et quidein negari nequit hunc philoio-
phum in Phalone, in Tim&o, & lib- i o de Republ. fequutum effe
liane opiniouem , fed ab ipfo cani ormai duxifle qua: fupra ad
num. j j . oblèrvabamus, prorfus refelluncc.
V et. edit. v d u t Circeos populos : melius R om . & mff. velut
circeo poculo. Celebris porro fabula cft de Circes filix Solis venefi-
ciis,de qua Homerus Odyif. M . Ov idius lib.14 Metamorph. Fab-i.
Auguftinus lib. 18 . de C iv it. Dei cap. 17 . & alii.
* . L e v i , aie Nannius , cui contrarium cft afperum. Virg- de
P ia tti iiliabus :
Et /epe in le v i qusftjfet cornila fronte.
E E e e