Saniti Ambrofii 1170
dem poftea volatus jam non fuos requirat, Sci
fe humani doleat corporis gravitate pigref-
cere.
1*9. Hinc fortafle Se illuni Icarum perdi-
diftis, quod perfuafionibus veftris inductus ado.
lefcens, prius avem fé fui ile fortaile credide-
rat. Hinc edam fenes plerique dé'cepti funt,
» -» ut gravi immorerentur dolori, cygneis male
creduli fabulis, dum putant modulis fé mul-
ccndo flebilibus albentem molli piuma mutare'
'caniciem.
130. Hxc quam incredibilia * quam deformiai
Quanto illud eft conveniendus , ut credas iè-
cundum naturam, credas iecundùm. ufum fruc-
tuum ceterorum , credas fecundum geftorum
exempla, oracula propherarum, Chrifti cxlefte
promiiTum. Quid vero prxftantius , quam ut
opus Dei judices non perire, Se fecundum imagi
nem Se iìmilitudinem Dei fados transferri
non pollò in effigies beftiarum ; cùm utique ad
b fimilitudinem Dei non corporis fit imago, b ied
ipiritus? Nam qtiemadmodum homo, cui fub-
jeda funt animantium genera ceterorum , in
fubjedum fibi animai meliore fui parte demi-
geet? Non patitur hoc natura, Se fi pateretnr
natura, non pateretur grada.
< 131. c Sed videro quid vos de vobis,gentes,
opinionis habeatis; neque enim mirum debet
videri, quod creditis vos in beftias pofle murari
, qui beftias adoratis. Ego tamen malim
de veftro merito melius judiceds jut non interi
coetus ferarum, fed inter Angelorum confor-
d tia vosd credatis futures.
132. Habet animus ex hoc jam vitx amfradu,
Se terreni corporis colluvione difeedere, Se ad
illa concilia iuperna contendere, etfi iando-
¿ p e c . n . i . rum fit pervenire, laudem dicere Deo (quam
a . Omncs edit. acmfF. nonnulli5 u t g ra v i immorcntur dolori ;
d u o . . . . morerenliir dolore : reliqui concinnius, ut nos in texiu.
Porro per cygneas fabulas indicar Cygni propter Phaerhonris
confanguinei fui cafum dolore confedi converiionem in avem fui
nominis, de qua vide Ovidii lib. %. Mttamorph. Fab. 4 . non iccus :
ac de Icari cafu lib.8.ejufdem O p e r is ,F a b .j.
b- Ita ver. edit, ac mff. frequentiflimi : at R om . edit. & qui- '
dam alii mff. fed ratio.
c. Rom. edit. & pauci 111 IT. Sed video : vet. edit, cum mff. longc
plurimis & probatiffimis. S ed videro.
d. Vet. edit, credatis futuros animos ex hoc jam v ita am-
fra S tu . . . . contendere. Et f ic fanctorum f i t pervenire : ìlom . edit,
uidmam banc partem jugulavittmli.vero noitrainlcdionem fummo
citharizantes illos dicere prophetica le<ftione
comperimus : Quia magnet mirabilia opera tua, ffoc.x^. j.
domine Dens omnipotens : jufia dl“ 1 'era via tua, 4‘
c Rex gentium ! Quis non timebit, dr magnificabit c
nomen tu urn s quia folus fan flu s es , quia omnes'
gent es venient dr adorabunt ante te) videre quo-
que tuas,Jefu, nuptias, in quibus de terrenis
ad cxleftia , concinentibus omnium gaudiis,
iponia deducituf 5 ad te enim omnis caro veniet, 4-3»
jam non fieculo obnoxia, fed fpiritui copalata*.
{ videre thalamosornatos byffino,rofis,liliis,6c
coronis.fCujus enim alterius fic ornantur nup- r
tia:? Ornantur enim confeflorum livore , mar-
tyrum ianguine,liliis virginum , coronis etiam
facerdotum ?
133. Hoc fibi prx ceteris David fan&us opta-
v it, ut hxc fpedaret Se cerneret. Denique ait:
Unam petivi a Domino, banc requiram; ut inha- fyl.xc, 4.
bitem in domo Domini omnes dies vita mea , df
vide am voluptatem Domini.
2 134. Juvat hoc credere , fperare dele<ftat:
certe non credidiffe poena eft, fperaffe gratia.
Quod fi in hoc erro, quia Angelis me poft
mortem fociarimalo ,quam beftiis j libenter in
hoc erro , neque umquam hac me opinione,
dum vivo, fraudari patiar.
235. Quid enim mihi fupereft iolatii, quam
quod me citius ad te , fra ter ,fpero venturum %
nec digreillis tui inter nos longa di vor tia fore5 .
titifque interceffionibus mihi hoc pofle confer-
) ri , ut citius defiderantem tui advoces. Quis
enim eft, qui non fi.bi debeat iftud optare prx
ceteris 5 ut corruptibile hoc induat incorrttptelam, *'Cor' lh
dr mortale hoc induat immortalitatem ? ut qui
nunc morti corporis frägilitate iuceumbimus j
§ fupra naturam fici, mortem jam timere ne- S
queamus.
I confcnfu fiabiliunt.nifi quodlegunt nonnulli,a d fuperna confcendere.
e'. Rom- edit, e x Vulg. verlione, R ex f&culorum: omnes autem
miT. ac vet. edit. Rex gentium; g ra ce , 5 HaoiAiot •ftW d y ia t , R ex
fanftorum. I nfra v e ro , ubi omnes edit, ac plurcs m ff videre quoque
. . . .v ide re thalamos; mff. non pauci habcnt utrobique, videro.
N on iiicis r e d e ; infinitiva enim ilia pendent c fupcrio; i oratione,
Habet animus ex hoc & c . .
f. Omnes edit, ac plerique m ff. S ic eenim cuius alterius ornantur
nuptit confe orum livore ,R om . edit, labore : aptius vero cod.
T u ro n. Germ. & V i d u tin contextu. Livorcm porro hie ponic
Ambrofius pro colore violacco, quem confefforum proprium effc
ad lib-7- Expofit. in Lucam n um .n S - admonuimus.
g . M ff. non pauci, fu pra naturam f i t , u t mortem See.
f&t MW MM WM MW Ott ^ '<*$ f<&) MW MW '«fci MW Mf?? Mbl vfo; «ea {<%*
I N CON.SOLATIONEM DE OBITU VALENTINIANI
A D M O N I T I O.
I N procinttu erat Valentinianus junior ,ut è Galli is in Italiami quo eum barbarorum irruptionem mi-
nitantium metus vocabat, revertere tur, cum è vivis Arbogafiis Comitis fraude fublatu s fu i t idi bus
maiis anni 392. in vigilia facri pente co Fies. Illitts corpus non ita multo poli relatum efl Mediolanum,
ibique tantifper, quoad Theodofìi mandata de jepultura ejus accif erentur, in palatio fuo Cervatum. Alla-
tis demum ab imperatore de hoc litteris, Valentiniani parentalia celebrata* ’funt, in quibus Ambroßus
principem illum anno atatis 20:ex impèrio dt“ vita raftum feqùenti oratione proßquutus eß.
ln ea, quibus cattßs ad dicendum adduceretur, ftrìtfim a expofito, Vale mini anum venijje b ai't ,fed om- Num-r-
n'tum cqui_tamquam parentem publicum eum lugebantdacrymis circumfufum. Deinde Aab Hi er ernia thre- £. Num 3’
nos mutuata $ , ut principem defleat, qui confiliorum ma tur ita te cum adolefcentia flore in fe conjunfla , d. Num. 3.
etiam barbaros in flti venerationem pertraxerat, adfirit totius qui dem Italia luefum effe communem ; ad
Ecclefìam tamen potiflimum cfpeófare, quippe qua Grati ani ac Valentiniani obitu in utramque maxillam e. Num.
percuffa effet. Vofl illa, ubipatefaflum efl quam rari in adolefcentia vel prorfus a vitiis fe contine ant3vel & 6 '
maturius redeant ad bonamfrugemfoflendit eumdem Valentinianum jugo Domini collum fubdidijfe adhuc f. Num. 9.
juvenem dr f i faijftt in ejus mortbus, quod obtretfandi locum praberet, g hoc tam celeri emendationedelè- àrfeq-
tumefle, ut ora maledicis opprimerentur. Tum ad virtutes hujus principis verba convertens > ejus h pietà- I4"
tem, cujus vìrtutis pulcherrima exempla in medium proferì , egregie laudai. Huic annettit amo- h.Num.iz.
rem 1 ejus erga populos , quos nec onerare novis tributis induci poterai , dr à barbaris defendere \
cum evidenti vita periculo paratus erat. lllic virfanctus anìmum Valentiniani in fe memoranti quanto^ &fiq-
que ardore abs fe baptizari, dt“ apud Arbogaflem fe vade uti exoptaverit, eleganter explicans, tener- *
rimos amoris ac dolorisfui motus erumpere patitur 5 ut qua in gratiam ejus principis, à quo parentis loco *
diligebatur, vota dt“ confìlia Jua fuerant, palam faceret. De hinc quanta benevolentia 1 amicos, quqn- 1. Num. \ j.
ta cantate germanas fuasm Imperator complexus fuerit ,fcite amplificai. Et oratione ad has conversa quis m.Num.r, c.
tenendusfit in lugenda.fr a tris morte n ab eis modus , docere aggredì tur ; illudque lenii diligentius, 0 quod & f‘q-
in eo magis deflebant, ipfum vìdelicet ante quam baptifmo ini tiaretur, vita defunti um. Abea confo- ^ ftq ‘'1
lattone ad preces venie, atque obnixe divinam dementiamo P ne Valentinianum d Gradanofejungi vellet3 o f1-
orans dr obfecrans , auditores fuos ut votis communibus utrique Deum placarent, exhortatur. Pofi qua f'^slm i4
amborum dotes majorifplendore illuflraturus filli s applicai Canticorum locos aliquot flfed tan tam cauti onem & feq
religionemque iflhic adhibet, ut omnem ojfenfionis aut calumnia anfampracidat. Adextremum ubi per-
fünfte conteftatus efl nullamfibi umquam nec in precibus nec infacrtficiis t obrepere poflè oblivionem horum r. num. 7i.
principum,rurfus doloris frana permittit : fed hic quoque ad Deum confugiens 3ab eo efflagitat 31 nefe ab illis ^ Num ?8-
infuturo avofinat diflrahi, at imntaturam illorum mortem matunoris fufeitatìonis dono compenfet. 1. Num.su
Ex hac oratione haud agre cognofcimus eam tum temporis habitam effe, cùm Valentiniano jufia folve*
rentur. Quod autem ad annum , drdtem y quibus humatus efl, eorum definii io ex anni ac dici ,quo idem
princeps necatus fuit ycognitione omnino pendei. Atvero in Usflatuendis non Jèmel peccai Marcellinus
Comes ìfic enim fcrtbit tn chronico : Tariano & Symmacho Colf. Theodofiusimp. Italià decedens
Conftantinopolim remeavit. Valentinianus imp. apud Viennam dolo Arbogaftis ftrangulatus
interiit -idibus martiis. Sed primus ejus in hoc error efl, quod Tatiano df Symmacho cojf hanc neceni
fonie. Confiatfiquidem anno 391. quo eam dìgnitatem illi geflèrunt, Theodofium idibus aprilis adhuc
fiuijje Mediolani, Aquileid vero, quo ipfum comitatus erat Valentinianus ,menfe julio non dum abiiffe-, ^
Iterum autem Marcellinus in eo errat, quod Arbogafiis feelus contigijfe ait idibus martiis j hoc enim tempus
cum Us, qua Ambrofius epìfi. tf.ude caloribus afiivis habet, congruere neutiquam poflit. Inde efl quod b '
aberuditis Epiphanii prafertur au fiori las, e am dem necem idibus maii Arcadio fecundum ó “ Rufino primum
Cofl. pridie pentecofles. patratam effe x adfeverantis, hoc efl, ut ante jam diximus , anno 392. die au- T>eMentem
maii 15. Quapropter fiduos menfes, quibus Iuflam drGratam fraternum flevijfe interi tum ynarrat num.l°o*'
Ambrofius, Epiphanii numero adjeceris * hinc intelliges funus ejufdem imperatoris interea dum Theodofii ||!'»»m*;
tnandatum exjpeftaretuf, ufque ad idus julii menfis prola tum effe.
Verum tam&n drin hac opinione dubium aliquodhinc nafei potefi, quod Ambrofius dum epifl. ante citata
fepulturam Valentiniani maturandam fcribit, hanc ejus rei adferat caufam 5 ne reliquia mortui
principis z xftivo calore penitus folvantur, vix enim fuperiorem xftatem tranfegimus. Fatendum z. numr.
quidem eflhis verbis non tam julii menfis medium, quam autumni initium fignificari f i ea fecundum
communem ufum interpreteris : certius tamen efl idibus maiis Valentinianum elifis faucibus inventum
eflèy acnon nifi perduos menfes inhumatum manfiffe, quam ut in autumnum rejici pofiint illi us ex equi a.
Dicendum igitur has duas voces, fuperiorem xftatem , nihil aliud nifi peraftam aflivorum calorum
partem illic fonare.
In antiquis editionìbus hujus opella infcriptio erat: Oratio funèbris de óbitu Valentiniani imperatoris
: in Romanaeditione ; In Obitu Valennniani junioris augufti Cóncio funebris.Variantquoqut
in hoc titulo fcripti codices; non enim de funt, qui illam exhibeant in eam form am : Incipit traclatus de
Obitu imperatoris Valentiniani junioris : fed in multopluribus ita exprimitur: Ìncipit de Coniò,
latione ( tn quìbufdam epiftola de Confolatione) Valentiniani, alicubi additar to junioris. Hinc autem
liquet in lemmatis Oper um multa, pro libi tu adjicifolere a librarii s fed inter iflas levi cui as di ver f i tat es
facile dignofeitur germana infcriptio. Et in hac fané magnos au flore s habuit Ambrofius , quos fequeretur.
Commenta tioni, quam de morte fili a fcripfit Cicero, titulus prafigitur Cònfolatio. Tlutarchus etiam librum
edidit de Coniolacione ad Apollomum. Sed nullius aufloris plures fcrìptiones eo titulo infignitafunty
quam Seneca philofophi, a quo eamdem epigraphen tribus libellis indi tam reperias.
S. Ambr, Tom.I I. E E e e ij