Saniti Ambrofii 1042.
PfaU 4Í - J -
j.Reg.ij.ì
bant, ad vefperam carnei. Non immerito ma- A
Tf,\9j.i;. ne panis adferebatur j quia confirmât cor ho-
minis. Quo ènim cibo nifi niyftico aleretur pro-
pheta ? Ad vefperam caro miniftrabatur. Ih-
* tellige quæ legis , quia * Chorath intelledus
eft j Choreb omne cor, vel quafi cor dicitur,
Berfabee quoque puteus fèptimi, aut juramen.
ti latina interpretatio eft.
78. Primum Elias in Berfabee eonceflìc ad
fandæ legis myfteria, divinique juris lacramen-
ta : poitea ad torrentem mitticur, ad ilium flu- 3
minis impetum , qui lætificat civitacem Dei.
Utrumque advertis unius audoris Teftamen-
tum { vetus Scriptura quafi puteus profunda
atque obfcurior, unde cum labore haurias : non
pletìa 5 quia adbuc qui impleret earn, non venerar.
Denique poftea ait' : Non veni Lcgcmfol~
vere, fed implere. Ideo ad fluvium tranfire faneras
à Domino jubeturj quoniam qui de novo
Teftamentó biberit, non folum flumen eftj fed
etiam flumina de ventre ejus fluent aquæ vivæ, C
flumina intelledus j a flumina cogitarionis, flumina
ipiritalia : quæ tamen perfidia: aruerunt
tempore, ne facrilegi biberent, potarent perfidi.
79. Ibi prophetam Domini agnofeebant corvi,
quem non agnofeebant Judæi. Pafcebant
corvi, quem genus regale illud & nobile per-
fèquebatur. Quæ eft Jezabel, quæ perfêqueba-
tur , nifi Synagoga, vane fluens, vane abun-
dans Scripturis, quas neque cuftodit, ncque D
intelligit ? Qui corvi pafcebant, nifi quòrum
pulii, eum invocant , quorum jumentis dat
efeam, ut legimus ¡pullis corvorum invocantìbus
eum ? Sciebant ilìi corvi, quem pafeerent :qui
juxta intelledum erant, 8c ad’illum cognitionis
iâcræ fluvium efeam vehebanr.
80. Pafcit prophetam , qui intelligit, qui
cuftodit quæ feripta funt. Dat ei fucciïm fides
noftra , dat ei alimentum nofter profedus :
b mentes ille noftras fenfuique pafcitur,in noftro £
fermo ejus intelledu epulatur. Damus ei mane
panem,qui in lumine Evangelii politi ,confe-
rimus ei noftri firmamenta cordis. His alitur,
his viget,his jejunantium replet ora , quibus
Judæorum perfidia nullum fidei cibum fubmi-
niftrabat.Jejunus eft ilUcomnis fermo prophe-
ticus , cujus adipem interiorem non vidént,
exefus & tenuis, qui impinguare eorum fauces
non poteft.
81. Fortafle ideo deferebant ad vefperam car- F
nés, quafi fortiores cibos, quos infirmi ingenio
Corinthii non poterant furnere : & ideo, lade
potabantur Apoftolico. Efca ergo fortior ad
vefperam mundi hujus deferebatur,manepanis. .
Et ideo quia Dominus hanc miniftrari manda-
* . I n lib. de Tuga S ic u li cap. 6. num. 54. Çhorad exponitur
cogniti« : fed Oreb vel ut fcribitur in riiif. Choreb , in eodem libro
dicitur exficcatio, & vulgo etiam cxplicatury'iccitas , defer turn, def-
truSio gladius, à quibus interprctationibus hoc loco non parum
Ambroiius recedit, (cd haud dubie alius cujufpiam fcriptoris aucto.
r'itatcm fcquutus. Quod vero ad vocem Berfabee feu Bctfabee illam
cju s explicationem omnes proponunt.
a . Ita mff. p ro pcadunum : omnes vero edit, flumina cognb-
tionis.
b R om . edit, fola , ¡lie fenfu noftro pufcitur. At eadem cum
aliis non poft multa, his je ju n a diu : m ff. autem utrojnquc ut nos
in textu.
c . Sic omnes edit, ac mff. nonnuUi : alii vero plurc.s> exit us jnaf
t f a l .H i . j .
j .R eg 1 7 .6
i.C e r . 3 . 1 .
vit alimoniam, bene illud propheticum dici ei
hoc loco , convenir : c Exitu matutino & ve/pere
de le ciabis ; & infra : Parafo eibum ilLorum ; quia
ita ejiprdparatio ejus.
82. Sediktis de magiftro ditftum puro , niinc
diicipulorum vitam perlequamur, qui in illam
iè laudem induerunt , hymnis dies ac nocles
perfonant. Har.c nempe Angelorum militia eft
ièmper efle in Dei laudibus, orationibus conciliare
crebris , atque exoraredDominui*l: ftu-
dent leclioni, vel operibus continuis mentem
occupane , lèparati à ccctu mulierum, libi ipfi
invicem: tutam prcebent cuftodiam. Qualishcec
vita, in qua nihil fit quod timeas , èc quod
imiteris plurimum adeft ?Jejunii labor competi-
fatur mentis placiditate, levatur ulu, fuftenta-
tur otiò , aut fallitur negotio ; non oneratur
mundi follicitudine, non occupatur alienis mo-
leftiis , non urgetur urbanis difeurfibu«^
83. Huic vel fervando , yel edocendo mu-
neri advertitis qualis adhibendus magifter fit,
quem reperire poflumus, fi veftra unanimitas
adfpiret,. fi vos donetis in vicem vobis , fi quis
ab a,Lteroe fe liefum putat. Non enim hxc loia,
eft forma juftitia;, ut non kedas eum , qui
te non lieferit j fed etiam illa, ut etiam ei re-
mitras, qui te keferit. Lardimur plerumque
fraude alterius, dolo proximi : numquid hoc
virtutis putamus;, ut dolum dolo uleilcamur,
fraudem referamus fraudibus ? Ecenim fi jufticia
virtus eft, crimine debec f vacare,nec impro-
bitatem improbitate refellere. Qua: enim virtus
hoc à te fieri, quod in altero iple punias? Contagio
ifta improbitatis non ultio eft : nihil autem
intereft cui malefacias, utrum jufto , an
injufto, cùm te malèfacere non oporteat.Neque
diftat quomodo malignus fis,utrum g vin-
dicandi ftudio, an voto nocendi, -y cùm maligni-
tas in utroque genere non careat reprehenfio-
ne. Nam malignum efle ab injufto nihil diftat y
ideoque tibi di cium eft : Noli malignus ejfe inter
malignantes, neque amulatus fueris f.adentes iniqui
tatem} & fupra idem ait : odio habui congrega-
tionem malignantium. Omnes utique complexus
eft, nullum excepit : màlignitatèm teiiuit, non
caufam interrogavit.
84. Qua: aijrem melior forma quàm juftitias
divina: ? Dicit enim Dei Filius : Diligi te inimi-
cos vejlros. Et iterum dicit : Orate prò perfequen-
tibus & calumniantibus vos. Eoulque perfectis
ftudium adimit ultionis, ut la:dentiumb caricateli!
imperet. Et quoniam in veteri Scriptura
dixerat : Mihi vindittam, & ego retribuam , in
Evangelio ait orandum prò iis qui la:lerint ;
ne in eos vindicet, qui vindicandum promifit :
vult enim ex tua dimictere voluntate , in quo
tutinos vefperis , quidam etiam , exitus ma tanni & vefpere der
letlabis.
d. Omnes edit. & quidam mff. JSominttm fin ,len i, orai ione v e l
operibus & c . mff. autem pluics ac probatiorcs nobifeum faciunt.
e. Eraf. & feq edit. f e Ufum non putat : icd abeft ne^atip ab
Amerb. Se cundis mff. nec eam quoque iènfus admittit. Na in qui
fe Ixfum non putat, qtlod alteri rcmittac, nihil haber.
. f . M f f aliquot, , vacare , probit aie imprpbitatem refellere : in qui-
bufdain etiam omit ti tur vox pr obliate.
g . Rom. edit, iola-> ju jlo viudicandi ftudio. Cctcrum videtur
Ambroiius varias caufes;, quibus.. diflìnium in.Eccletia Vcrcellcnff
nutricbatur,ac epifeopi rctardabacur clcclio , hlc pcrftrinsereh.
Mff aliquam m u lt i, caritatem impleret. Non fatis rede .
E phef 4 . J J .
rfal.tf. 1.
FfaUs-s.
Match, f .
4 4 -
h
Ili
il,:*'«!
Colojf.3. r i .
b
Prov. 1 7 . j .
i .P í/ r . i. i? .
lbid emiy .
Ibidem 1 7 .
Ibidem 18.
& 13-
Pfal.33. 6.
Jta.y 6.
i
Philip. 1 . 9
ex^fua conyenirur jifomiflione.^ Quod fi vin- Afu'm in nomine Je fu , quod fuper o'mne nqmeñ
.a,a.«« u .u . /1" ‘ ' ' ' eft. Argeñtum nón habeo , (éd néc réqúíro}
aurum non habeo , fed nec defídero : fed ha-
beo quod vos divites non hábetis , habeo quod
pluris efle etiam vos arbitremini dono pati-
peribus 5 ut in nomine Jefii dicam : Convale/ci-
te, manus remifot, & genud diffoluta.
89. Sed fi vultis di vites efle, eftote pauperes-.
Tunc eritis per omnia divites , fi fiierids pau-
divitem , led
di dam requiris, habes quia in juftus amplius luis
punitur opinionibus ,quam judiciariis feverita-
tibus*
5. Et quoniam nemo poteft efle fine aliqui-
.íjus adverfís , id agamus ,ne nobisa noftro virio
adverfa accidant. N e m o e n i m gravius
alieno condemnatur judicio , quam infípiens
•fuo , qui fibi aú d o r eft malorum. Ünde molefta
& plena contentions declinemus negotia, quæ peres fpiritu - . N on c e n s u s
neqiie frudum h a b e n t ,& impedimentum ad- ® animus facit.
I'hiltp \ . j .
Efat. i f j .
Matth. $-y.
ferunt. Quamquam-id agere debemus, ne nos
arbitrii noftri pceniteat, aut fadi : P r u d e n t i s
eit enim profpicere, ne freqnènter eum poe-
ni.teat fui ; numquam enim poenitere folius eft
Dèi. Quis vero juftitiiE frudus, nifi mentis tran-1
quillitas ? Aut quid eft jufte vivere., nifi cum
tranquillitate vivere ? Qualis forma fuerit domini,
talis totius domus eft ftatus. Quod fi do-
mui quieruntur ifta, quanto magis in Écclefia,
90* Sunt qui íe humiliant in nuiltis divitiis ,
& rede ^ ac prudenter; fatis enim dives omni- •
bus naturie lex eft , cüi cito invénias , quod
abundet: cupiditatibus autelñ óiiinis divitia-
riím abundantia inopia eft.Denique nenio pau-
per nafeitur, fed fit. N o n E R g O natura: pau-
pertas, fed opinionis eft -y ideoque cito iriveni-
tur divés naturx , difficile cüpiditaci. Etenim
quo plus unulquiícjue adquifierir, plus fitit, fi¿
ubi (ir dives & pauper, fervus & Uber, Gratcus C quafi quadam inardefeit ebrietate cupidicatum
& Scytha, honoratus & plebeius, omnes in Chriflo fuarum.
unum fiimtts ? 91. Quid qnafi neceflaríum quæritis cumiN
86. Nemo præfumat, quia dives eft, plus fi- him diviciarum ? N i h i l t a m neceflarium >
bi deferendum. Ille eft dives in E c c l e f i a , i> qUi quam cpgnofcere quid nori fit, lieceffarium.
fide dives eft * fideli enim totus mundus divir ,
tiarum eft. Qhid mirum fi niundum fidelis pof.
fidet , qui polfidet Chrifti hereditatem, qua:
pretiofior eft mundo ? Sanguine pretiofft redemti
efos, omnibus utique non folis pecuniofis dic-
Quid in carnem retorqueris excufationem ?
« N on corporis venter infatiabileni, fed mentis
avaritia facit. Numquid caro fpem futuri ab*
ftulit > Numquid caro fpiritalis gratia: iuavita-
tem ademit? Numtjuid caro fidem impedivit?
turn eft. Sed fi vultis divites efle, íequimini di-D Numquid caro aliquid tamquam furiofis domicentem:
Santti inomni convcrfatione eflote. Non
.folis divitib’us dicit, ièd omnibus 5 quia fine di£
crimine perfonarum judïcar,ut bonus teftis ejus
Apoftolus dicit : Et idèo .non in remiflione,
non in faftidio,non in exâlcatione cordis : fed
in timoré , inquit, hoc incolatus vejhi tempore con-
verfamini. Tempus accepiftis hac in terra, non
perpetuitatem : ipfi tempore ucamini * qui feia:-
tis vos migraturos.
nis, vanis opinionibus adjudicavit ? Plus amat
caro moderatam frugalitatem, qua exuiÉiir onere
, induitur falubritate ;quia follicitudinem dé^.
ponit', adfumit tranquillitatem.
pii Sed nec ipfe divitia: vituperàbiles. Denique
redemtio anima v i r i, divitia ejus j quo- ■
niain qui pauperi donat, redimir animarti fuani.
Eft ergo & his materialibus divitiis virtuti lo-
ctìs. Quafi gubernatores eftis in magno marù
87. Nolitein divitiis confiderej quia oniniaE Si quis bene gubernat fuùm navigiiim , citò
illa hìc reiinquuntur , fola vos comitabicur fi- tranfit fretum j ut perveniat ad portum ¡^qui
,des. Erit fané etiam jufticia comes, fi fides pra:- autem nefeit regere fuum ceiifum , onere fuó
via fit,. Quid vos palpane divida: ? Non aurovèl mergitur. Id,eo. ieriptum eft ; PoJJèfjio divitum
argento , non poflèflìonibus , non fericis vefti- civitas fomijjima.
bus ,i/f vana veftra converfatipne redimii eftis : 93. Qua: eft ifta, nifi Hieruiàlem , qu£ iii
PfoVilO.ljifed
pretiofo fanguine Chrifti Jcfu. Ille ergo dives
eft, qui fuerit heres Dei, Chrifti coheres. Noli
pauperem contemnere , ille te divitem fecit.
Noli egentem faftidire: Jfte pauper clamavityd?
ca:lo eft , in qua regnurti eft Dei > Bona hífcc
pofleflio j qua: fíudus perpetuos facit. Bona
pofleflio , qua: lioñ híc reliñqüitttr , íed illi¿
poífidecur. In hac pofleífioñe qui fuerit, dicit:
Dominus exaudivit eum. Noli inopem refuta- F Portio mea Dominus. Non dicit: Porrio mea ab P fa l.in - .
re^c Chriftus pauper faifeus eft , cum dives
eflet: fed propter , te pauper fadus eft j ut fe
inopia fud divitem faceret. Noli quafi dives te
adtollere: fine pecunia mifit apoftolos fuos, ■
88. Denique primus eorum dixit \ Argentum
& aurum non ^¿fa.Gloriatur in paupercate,quafi
refugiat contaminationem. Argentum,inquit,
dr aurum non habeo: non,aurum & argentum.
. Nefcit ordineni , qui nefcit ufum. Argentum dr
aurum non habeo , fed fidem habeo. Satis dives
a. Omnes edit, noftro judicio . . . . condemnari poteft; optime veto I
propemodum omnes mff. noftro v it io— . . condemnatur.
b. Ita m ff edit, vcro , qui pauperi non f ib i dives eft. In Eccle- |
f i a fidelis dives ’eft ; fidelis enim & c .
c. Edit. Amcrb. deque Eraf. & Chriftus pauper f a 0 its eft , ut te I
inopia & c. Rom. & Chriftus propter te pauper faciut eft ; cum 1
S. An^br. Tom. 11.
illis ufque ad illos porreda & difFufa termiiios.
Noil dicit : Portio mea inter iílos vidrios y iiifl
forte inter apoftolos., inter prophetas , inter
fandos Domini -y hæc eft enim jufto .portio.
Non dicit: Portio mea in pratis, non in fiivis,
lion in campis -y nifi forte in campis filyjg , in
quibus invenitur Ecclefia, de qua fcriptum eft :
Invenimus earn in campis filva. Non dicit : Por- pfa.iji. c.
tío mea greges equorum : Mendax enim equusad Pfd.fr. 17.
falutem. Non dicit : Portio mea armenta bourn,'
I effet dives • ut te inopia See. Gill.- autem & m ff optimé lociim
rcftituunt, ut in corpoíé.
I d S ic mff. maguo numero : edit, ätirerii Gill, ac Rom; non
I habeo. Aurum & argentum nefcit ordine , qui nefcit ufa .-at in
Amcrb. âc Eraf. nec non in m ff quihufdaih lacúna cft;
• Codex Colb. unus. Hon corporis cura.
31
W u íj