45. Ergo liberiti à peccato-, quafi :pretio A qui nurhquam corrumpitur? Nonne cibi vide
fob. 3 1 .3 3 .
W i-
I P e t r.y 3.
Ó"4-
•emd fanguinis Chrifti, non fubjiciamur ièr-vi-
' tuti hominum vel paifionum. Non erubefca-
rnus peccatum noftrum fateri, Vide quam li -
ber, qui poterat dicere : Non reveritus fum multi
tudirnm popnli} Ut non annuntiarem in confpec-
tu omnium peccatum-meum. Qui enim confitetur
Domino, exuitur à ièrvitute ; Juftus enim acctt-
fator eftfuiin principio fermonis. Non folum li-
ber, ièd etiam juftus : led juftida in li ber tate
tur dives , qui habec pacem animi*, tranquilli»
tatem quietis j ut nihil concupifcat, nullis exa-
gi-tetur cupiditatum pròcellis , nec vetera fafi
tidiat,Sc novaquarat, & Temper defiderando.,
fiat in i’ummis divitiis inops?
4. E a e ftb pax vere dives, qua: fupèrat om-
nem mentem. Dives pax, divés modeilia,dives
fides • ‘Fideli enim totus mundus pojfeffto eft:
dives fim.plicitas.j funt enim & divida limpiimiif.
4
eft, Sí libertas in confeifione^ fimul enim acß citaris., qua: nihil difcutit, nihil contradum
■*'"S cripta
-"ci re. ann.
•5*7-
confeflus quis fuerit, abfolvitur. Denique Dixi,
pronuntiabo adversùm me injnftitiam me am Domino,
(fi tu remififti impietatem cordis mei. Mora
ergo ablolutionis in confitendo eft ., confeffio-
nem fequitur peccatorum re mi ilio, Sapiens eft
igitur,qui confitetur 4 liber, cui peccatum dimi
ffum eft, nulla jam contrahens ara peccati.
Vale, Se nos dilige , ut facis^ quia Se ego te
diligo.
♦ E P I S T O L A X X X V I I I .
Sdpientemeffe divitem , ncque hic ullum fexum cxcipi f i
didifiijfe ex Petri e pifio la , cujsu locus emeleatur. Pacem
aliafque vìrtutes divi tes effe > diviturnque ordini
Enoch atque E li am anmtmerandos. Pofi qua Achab &
N abut he inter f i comparat is ,propofitum problema con-
firmatur.
A m b r o s i o s S i m p l i c i a n o falutem.
[debamur proxime in difeeptationes
nihil fufpedum , aut fraudulentum putat, fed
puro fé fundit affedu.
5. Dives bonitas, quam fi quis fervaverit,
paicitur in divitiis caleftis hereditatis 5 & ut an-
tiquioribus exemplis Scriptura utamur : Beatus, fob. 3.17
inquit, v ir, quem arguit Dominus. Admonitìonem
antem Dei ne re cufaveri In fame liberabit
te à morte, in prati 0 de manu ferri liberabit te ,(fi
a flagello lingua te abfcondet. . . . Fera befiia pa-
C cifica erunt tibi, (fi fties quod in pace erit donni s
tua. Mitigatis enim carnis hujas vitiis, Se paffio-
nibus , qua: militare adverius animam fiolenr,
tabernacula tua fine perturbatone erunt, do-
mus fine offenfione, fernen fine defedu, * poi! *
teritas ficut odor agri pieni , ièpultura ficut
meifis. Siquidem quando aliic fuum défédum «
arbitrantur , tunc acervus tritici tui fupernis
maturus infertur * apothecis. *
V id i . 6. Merito m juftus m ièmper .. i .........foenerat 1 , iniquus m . .
ìncidifle philofophia,cum deapoftoli£)indiget. Ille ¿ juftitias foenerat, feenerat man-
Pauli epiftola fumentes exordium , tradaremus
quod omnis iapiens liber. Verum poftea, cum
Petri apoftoli epiftolam legerem, adverti quod
omnis iapiens etiam dives : nec fexum «jxcepe-
fit, qui feminas ornatum omnem non in pre-
tiofis monilibus, led in bonis moribus habere
fcripierit: a Non enim, inquit, extrinficus capil-
lor um implicatio, aut auri circumpofitio, aut habitus
veftimentorum ornamentum ffid ille abfiondi-
tus cordis homo.
Duo funt igitur & eflè hominem in ho-
jmine, & ilium efle divitem, qui fibi nullarum
divitiar-um ufiim requirat. Pulcre autem cordis
hominem dixit , eo quod totus iapientia:
fit abfeonditus , ficut ipfa iapientia, qua: non
videtur , fed intelligitur. Nemo ante Petrum
tali expreifione ufus eft, ut diceret .cordis hominem
j exterior enim homo plurima in ie
membra habet : interior autem cordis homo
datum Dei pauperibus & egenis: at vero infi-
piens & quod putat ie habere , nequaquam
poifidet.* An putas ilium poflidere, qui thefau-
ro fuo die ac nocte incubans , avara Sc miiera
torquetur follicitudine ? Ille vero eget, Sc fi
aliis dives videtur , fibi pauper eft j quia non
utitur eo quod habet, qui adhuc alia rapit, alia
defiderat: U b 1 enim nullus cupiditati modus,
qui fru&us divitiarum ? Nemo eft dives , qui
£ quod habet, fecum hinc auferre non poteft:
quod enim hic relinquitur, non noftrum ied
.alienum eft.
7. Dives Enoch , qui quod habuit fecum Gm.y if.
tranftulit, Sc omnem ilium bonitatis fua: cen-
fum c^leftibus intulit receptaculis : qui ideo
raptus e f i , ne cor ejus malitia mutar et. Dives SaP- +■n-
Elias , qui virtutum iuarum theiàuros curru
igneo fublimis iedibus iethereis invexit. Et ta-
men ifte non mediocres divitias heredi reliquit,
totus plenus fapientiseft, plenus gratis ,ple- F quas ipiè non amitteret. Quis hunc pauperem I7,
nus decoris. yel tuncdixerit,cùm viélus quotidiani indigens 9'
3. In incorruptione, inquit, quieti (fi modefti alimonia, mitteretur ad viduam, ut pafeeretur
fpiritus, qui eft ante Deum dives. Et vere dives, ab ea -t quando ad ejus vocem aelum claudebatur
Se aperiebatur, quando ad ejus verbum
hydria faringe 8c vas olei non deficiebat per
triennium, ièd abundabat : nec minuebatur ufu,
ièd replebatur ? Quis illum pauperem dixerit, iRegi.-y
ad cujus voluntatem defeendebat ignis , quem +
invia aliis flumina non concludebant ièd in
qui in conipeitu Dei poteft dives videri, in cujus
confpeiftu terra exigua^*mundus ipie an-
guftus eft-:.fed folum ilium®eus divitem novir,
qui fit dives a:ternitate , qui non opum , led
virtutum frudus recondat. Quis autem ante
Deum dives., nifi quietus Sc modeftus ipiritus,
. a. Ita m(T. & edit, nifi quod R om . p rx ferc, GJuantm non [ it ,
inquit, See. mf. vero Boyer, totum locum his verbis reddir : Non
in q u it, extrinfecus capiUorum intricatio, aut auri compofitio, aut
•ve/iimtntorum habitus ornamentum e fi, fed interior abfeonditus cor-
). Nonnulli mil', p a x v ert
¡us tamen cereri, ac edit.
. Alluditur ad-Gen. 27.. 1
dives : Boyer. pax v era & dives
ir in textu.
7.- Ecce odorfilii mei f i c u t odor agri
I pieni & c . nec non ad Jo b ./ . 1 6. Ingreditris in abundantia fepuL
e tum ,ficut infertur acervus tritici Scc.
I c . Codex Boyer. fuum fruttum arbitrantur. * . Obi aliquid reponiiur , aie Nanniu s, apotheca dicicur : nunc
autem pharmacopularum oificinas ira appellamus.
d. R om . cdic. juftitias foenerat mandato D ei : aliar, ac miT. jufti-
■ tias foenerat mandatum Dei. In folo Boyer. geminatur foenerat,
! quod faJtcm in aliis iubinccil igitur. *
fuiim
fuum fontem rccurrebànt 5 ut ficco propheta..
tranfiret pede ?
8. Duos finitimos vetus hiftoria defefibit*
regem Achab, Se paupereni Nabuthen j quem
horùm pauperiorem, quem ditiorem credimus?,
Alter regali fulcro divitiarum prjèditus, inex-
plebilis infatiabilifque opibus fuis,exiguam pauperis
vineam defideravit:altera defpiciens animo
id i m\v ró^cs, imperìalefque
gazas ,'fuo èrat cóntentus palmite. Nonne
videtur hic magis dives, hic magis rex,* qui
fibi abundabat, fuas regebat cupiditates i ut nihil
alienum concupifceret ?ille autem egentiffi-
nms, cui aurum fuum vile, alienus palmes pre-
tiofiifimus «ftimabatùr? Sed qua rationebegen.
tiffimus, cógnofce : quia divida: injufte congregati
evomuntur, radix aiitem juftorum ma-
net , Se ut palma floret.
9. An non egentior paupere is, qiii tàmquam
umbra prteterit? Hodie impius exaltatur^ eras
non erit -, nec inveriietut aliquis locus ejus.
Quid ’eft itaque divitem e ile , nifi abundate ?<
Quis autem abundat,qui fit animo contradior >
Qui autem animo contradior ; utique angiif.
tior : quie igitur in anguftiis abundantia?Non
etgo dives, qui non abundat. Unde pulcre David
: Divites, inquit, egucrunt , (fi efterierunt s
quoniam cùm haberent fcripturarum theiàuros
cxleftium, eguerunt qui non intellexerunt,
&efurierunt qui nullum fpiritalis gratia: gufta-
funt cibum.
10. Nihil igitur àffedù fapientis didus, nihil.
iniìpientis egentius. Nam cùm regnum Dei
pauperum fit, quid effe locupletius poteft ? Et
ideo preclare Apoftólus : 0 altitudo , inquit s
di'ùittarum fapventia (fi feientia Dei ! Preclare
etiam David > qui in via teftimoniorum cadef.
tium^quafi in omnibus divitiis,deledabatur. Ex-
prefle Moyiès ,qui ait : Nephthalim fatietas acci-
pientium. Nephthalim^ abundantia fignificatùr
latinà interpretatìone j vel dilatatio. Ibi ergo
abundantia s ubi fatietas : ubi autem fames cue
piditatum, ubi iiiexplebilis appetentia j ibi utique
paupertas; Sed quia vixulla rei pecuniaria;
vel mundi hujus eupiditas iàtietatem habet •
d ideò addidit : Et replebitur benedizione.
il; Secundum hiec Petrus apoftolus defini-
vit non in auro Se argento Se ihdùmentis fe-
minarum effe ornamentum 4 fed in occulto cor.
dis homi ne atque abfcondito % unde nulla iè
exuat cultum pietatis, ornatuni gratia , vita
aternahereditatem. VaIe,8cnos dilige jquia
ìios te diligimus-. ‘
a- Àmerb. cuin m(T. non pàucis, adfpiciens animi.
* . Divirctn cura efic definit Cicero loco cìt» cui tanta poftejfto eft,
ut ad libtraliter v iv en d <rn facile conteMus f i t , qui nihil q tu rd t, n ihil
appetat & c . Maxime fe ro ab ejus argumcntandi ratione in eo dif-
crepat Am b ro fiu s, qu.pd proveterum Romanorum exemplis, qua:
ille adhibet, hic nullis utitur nifi è divina fcriptura peticis.
b. Cod. Boyer. egentifftmusf g t f ia divitia congregata pereunti
rad ix enim Scc.
c. Idem cod. Boyer. latina mterpretationìs fignìficatione abundan-
tiam v e l dilationemfignificat. Quod vero' ad hunc fignificatum, in
eo alludithr ad illa verba citati loci e x Deuc. Nephthali abundantia
perfrnetur , & plenus erit benediilionibus. N am alioqui rcftiùs |
inrerpretaremur idem vocabuluin comparatiOncm, rctorfioncrn ac
torcuoliratcm , ut vulgo (olent.
S. Ambr. Tomi 1 1;
* E P I S T O L A X X X I X .
Faüfiinum propter firorìs mortem hominum ionfiortium
fugientem Arguti, hoc tpfi forori injurium, ac intertiurn
non homiriibus folum., fed (fi civtiatibus communem effe
monens. Nihil ergo illi jam deberi nifi preces ; vetare
fiquidem Apoftolum , ne quetn fecitndum cÀrnem jam
cognofcamus , at novam creaturam. Quanain illa f i t , (fi
quomodo illum fila r i Ambrofius ipfe tencatur, expert- ■
ditur.
Amb r o s i ù s F a h S T i n o iàhitem.
i. \ Cerbo te doliturum dolóre óbiturù
¿ \ germana tua non ìgnorabàm -y noil
tamen ut à nobis té ablegàrés , ièd ùt nobis té
redderes : nam etfi minus jùcuftda folatia mee-
rentibus, tamen nonnumqiiam neceffària fune.
Tu autem.abiifti in fecreta moùtium, & inter
ferarum diverfaris fpelaa^omni humana con-
verlàtiónis ùfu abdicato,Se quòd gravius eft>,
judiciò tuo.
i. Tantumne de i:e commeruit germana tua*,
ut propter quam excellere apud te debuit conditio
humana, qua tà'm égregiam féminam tu-
lit, propter earn apud te minoris pràrogativa
fit ? Ilia certe vitä excedens , hoc iè mulcebat
folatio, quod te fibi fùperftiteni derelinqueret -,
parentem nepotibus, preiuiem parvulis , auxi-
liatorem deftitutis -tu ita te Se nfepotibus Se no-’
bis abnegaS jUt èoniolatlonis illius frudum non
iehtiamus. illa re cara pignora vdcanc non ad
dolendum , ied ad coniólanduifi} ut cùm te vi-
dent,matrem fibicnon credänt óbiiffè;: in te
earn ^ecognofcànt, in tè ejus prafendam te-
neant, in te vitam ejus fibi mane're arb'itrentur.
3. Sed doles quod dudum floreiitilìimà repente
occiderit. Verùm hoc nòbis còmmune
noii iolum cum hominibus, fed edam cum ci-
vitatibus, terriique ipfis eft. * Nempe de Bono-
nienfi vehiens urbe à tergo Clàtéfnam, ipiàm
Bonóniaiii, Mutinam, Rhegium derelinquebas',
in dextera eràt Briìillum, à frotì’te occurrebat
Placentia, veterem nobilitatem ipfò adhuc noniine
fónans , ad lavarii Aperinini inculta mi-
ieratus , Se florentiffimorum quondam populói
rum cartella confiderabas , a'tqùe afFedu rele-
gebas dolenti. Tot igitur ièmirùtarum urbiuni
tadavefa, terrarumque fub éodem confpedù
expofita funera non te admonen't vnìus, fanda
Iice't 8è admirabilis feniinà, decéflìónem confò-
labiliorem habéndam 5 priéièrtim cùrii illa ili
perpetuum proftrata ac diruta firit : hac auterri
ad tempus quidém ereptà nobis, m'eliorèni illic
vitam exigat ?
4. ìtaque iion tam depìorandam, quam pro-
iequendam oratiombus réor : nec nioeftifican-
dani f làcrymis tuis , fed niagis òblatioiiibus-
I <h Boyei;. folus, ideo de-jufto dicitur.
e. Cod. Boyer. non credant abtffe.
* . Imitati© e li Servii Sulpitii ad Cicerpneni Je obitii T u lli*
I fiiix. : Ex. Alta rediens; cùm ab JEgina Megaram vcrfiis navigarci©,
cCepi regiones circum circa profpicere : poli me erat Ä g in a > ance
M c g ara, dextra J?yreu s, fi.niflra Corinthus, quae oppida quodam
tempore florcntiflìma Fucrunt, mine proftrata & diruta ante oculos
jàcent. ( cepi egomet mecuhi cogitare.) hem nos homunculi in-
dignamur , li quis noftrum interne, aut occifus e ft; cùm in uno
loco tqr oppidorum cadavera p ro jeila jic tan t. Ita Nannius.
f- M f. Boyer- làcrymis tuis animam., f - d magis oblatìonibus cittì
commendandam arbitror. Oblervabis obiter Ambrofium hoc loco
ficut ¿c alibi non femel confuetudiuem orationum atque oblationuni
pio mòrtuis facicndarum teftificari;
D O a
,* Scripta
haud multò
pod A n ,