Saniti Ambrofii
quìàcm non fpernent me : adfumam te , & tn-
ducam te in domttm matris me a , c£* in ftcretum
ejus qux concepii me. Votum dabo tibi a vino ope-
irò f i unguenti , à f i t*xu mulo rum granatorum meo-
rum. Lava ejus fi*b caput meum, & dextern ejus
completfetur me. Promittit fratri auguttx memoria:
Gratianus prxfto fibi fru&us diveriarum
eilè virtutum ^ * fuit enim Se ipiè fidelisin Domino,
pius acque manfuecus, puro corde. Fuic
edam caftus corpore , qui prxter conjugium
■nefeierit feminx alcerius eonffietudinem.
7y. Ideo in foribus iedis ftix habec fru&us
paratos, nec longe pecendos. Offert qux fer-
vaverit fratri nova Se vecera,hoceft,8eTeda-
menti veteris, Se Evangclii iacramenta , & dixit
: guìs dabit te, f rater, fratrem miki Infierite
m ubera matris me a , hoc eft , non quicumque
te, ied Chriftus iliuminavie gratia fpiritali. Ille
te baprizavit, quia humana tibi officia defue-
runt. Plus adepeus es, qui minora te amifiilè
credebas. Qux fune ubera Ecclefix, nifi facra.
menta baptiimacis ? Et bene a it , latte ntem
quali eum qui baptifatus lactis nivei fuccum
requirat. Inveniens, inquit, teforis, ofiulabor te,
hoc eft,extra corpus te reperiens ,ofculo myf-
tic-x pacis ampledar. Nemo tefpernet, nullus
excluder, in penet+alia te Se arcana Ecclefix
matris inducam, Se in omnia fecreta myfterii}
ut bibas poculum gratia: fpiritalis.
76. Amplexatus igitur fratrem , deducere
eum ccepit ad propriam manfionem : a Se quia
pio officio ad ukeriora prpceflerat, cum fra.
tre ccepit adfeendere, petens ut libi Se fratri
major illic caricas augeatur^eo quod vìtia humana
defecerant, invidia acquejadanda,qux
in plerifque folent fraterna: pietatis jura vacuare.
77. Videntes eos vel Angeli, vel alix^ani-
m x , quxrunt ab iis, qux veluci comitatu fuo
fratres hos Se officio deducebant , dicentes :
N on unus Ambroiius virtutes G raciani celebrai -, ncque enim
de ipÌis minoraquam ille prodìderunt Rufinus lib.x . n ifi- cap. i j .
Taulinus Aquileienfis l ib . i t . H'tfi. Se Aufonius in Panegyr.
a . MIT. plcriquc, ©> quia pro efficio- Minime nule.
* . H ìc alludo manifelta eft ad ilios duos Virg iiii verfus c lib .
6 aEneid
Fortunati ambo ! f i quid me a carm'na fojfunt,
N u lla dies umquam memori vos eximet avo.
b . Nonnulli m(T. nulla v o x : melius alii, & edit. nulla n ox ; hìc
enim fpondcc far.Aus P rxlu l non folum inrcrdiu, veruni etiam noctu
p ro Vaientiniani quiete oraturum. Cùm porro tot fint loci &
in libris do Txcejfu Sa tyri, & in hac (èquentique Oratione , qui-
bus precum ac laerifteiorum pio vita functis inftitutorum uius ad-
fcia tur ,u t tamen alii abeffent, hic unus fufficercc adftrucndx e i-
dem ventati. Scd non lòlus Ambroiius illam teftatur : alii quoque 1
Patres cò concurrunt tanta frequentia, ut heterodoxi antiquira-
tem ejufdem ulbs agnofccrc eoa A i , tantum modo effeAum ac fi-
nem iplius obfcurare variifque ftrophis implicare conati fint. Rcf-
pondebant hi quidem ohm communi ac fui temporis opinioni
Patres celli fie ; vcnim curo à fide videreturomnino alicnum, ut ilìi
viri tam claris chriftianx rcligionis luminibus illuftrati , tantoque
illius ab omni labe ac macula vindiéandx defiderio infiammati,
hunc errorem, fi quidem error hic eflèt, non deprehendiftent, aut
deprehenlum ignava & turpi p rx vai ¡catione non tam dilfimulaf-
le n t, quam confirmaficnt ; à recentioribus defèrta fuit ea refpon-
lio. Itaque Angli edicores Opcrum Cypriani , ut hujus fa 11 Ai
auAoritatcm hac in re eludetene, muhum led in vanum labora-
Verunt. Locus eft ex cpift t . iilonim edit, ubi vit fanAus hoc
modo fcribit : &uod episcopi antectffores nofiri eenfuerunt, ne quis
fra t e r ad tutelam v e l curam clericum nominarci : a c f i quis hoc
fe c ijfe t , non ojj erretur prò eo, nec [acrificium pro dormitone ejus celebrar
etur- E x his autem verbis clarumeft à Cypriaoo, ejufque de-
celToribus locum aliquem , in quo animx vivo rum precibus juva - I
rcntu r, admifium clic. Quid ad hoc editores! Concedjint quidem !
orationesoblationelqueinfidei,fpei & caritatis telTeram m u tu o |
rum ergo fieri folitas, negane vero eafdcm in illorum fubfidium,
aut ab ardorjbus purgatori! ignis refrigerium fuilic inftitutas. V e - I
A S&AefihAC qtiA adfeendit candida ,innitens fuper C a n t . t . f ,
fratremfuum?Nec nos quidem dubicemus de
meritis Vaientiniani, fed jam credamus vel teC
timoniis Angelorum, quod decerla labe peccati,
ablutus adfeendit, quem fua fides lavit, Se
petitio coniecravit. Credamus Se ficut alii ha-
ibent, quia adfeendit d deferto, hoc eft, ex hoc
arido Se inculco loco ad illas florulentas delec-
fationes , ubi cum fracre conjundus xternx
vitx fruitur voluptate.
B 78. * Beati ambo, li quid mex orationes va- *
lebunt 1 nulla dies vos lìlentio prxteribit, nulla
inhonoratos vos mea tranfibit orano, b nulla b
nox non donatos aliqua precum mearum con-
textione tranfeurret : omni bus vos oblationibus
frequentabo. Quis prohibebit innoxios nominare
? Quis vetabit commendationis proiècu-
tione compiedi ? Si oblitusfiero te ,fltnfia Hieru- -W-ijì.j.
falerni hoc eft, fanda anima, pia Se pacifica
germanitas, oblivifcatur me dextera mea : adha-
C reat lingua mea faucibus meis f i non meminero tuit
fi non meminero Hierufalem in principio me a latiti
a . Ipfe me citius, quam vos oblivifcar : Se ii-
umquam fermo tacebit, Ioquetur affedus : Se
fi vox deficiet, non deficiet gratia, qux mei$
eft infixa prxcordiis.
79. Quomodo ceciderunt potentes ? Qgo-
modo uterque luper illa Babylonis ceciderunt ^
fiumina ? Quomodo rapidiora c utriuique vitx c
fuerecurricula,quam iplius Rhodani funtfluen-
j ) t a ? 0 mihi Gradane Se Valentiniane ipeciolt
Se cariffimi, quàm angufto vitam fine clauliftis i
quàm proxima vobis mortis fuere confinia •
quàm ièpulcra vicina • Gradane, inquam , Se
Valentiniane, in veftris nominibus adh^rere
juvat, acque deledatin veftri commemoratio-
ne requiefeere. O omnibus Gradane &Valen-
tiniane lpecioli Se cariffimi » Infeparabiles in vi-
ta , &in morte non eftis lèparati. Non vos dif
ere vie cumulus, quos non difcernebat affedus.
rum ut eorum refponftonem mente lànAorum patrum piane ab -
horrcrc dcmonftraremus , quamvis abunde eflet fi leAores vacuo
animo , & ab omnibus prxjudiciis expedito indicatos Am -
brofii locos expendere tantum jubcremus , nihilominus tamen
duos è Patribus g r x c x latinaque Ecclcfix adducete ju v a t , quorum
(èntentiam opinioni Anglorum opponamus. Primus erit
Epiphanius , qui Har. 7 / 11 um. 3 • Aerii errores enumcrans ,
I hujus hxretici verba fic r e fe n : Pergit deinde-, & qm ra tio e fi f i n .
1 quii , pofi obitum mortuorum appellare nomina ! N am ut v ivu s or e t ,
aut inpauperes bona fu a di/penfet, q uid ex hoc tandem a d mortuum
restiti 8cc. En opinionem proteftantium inter hxiplès relaram ab
Epiphanio. Sedparum e llc t, nifi catholicam lèntentiamconftitue-
ret ; unde ut precum prò mortuis fruAus dedlaret, illa lùbjungit:
Nam ¿ r jnfiorum pariter & peccatorum mentionem facimus : pecca-
forum quidem, ut iis à Domino mifericordiam imploremus: juftorum
a u tem .. .u t D . f . Chrifiumfingsslari quodam honore profequentes ,
ab ceterorum hominum ordine fegregemus & c . Habetis doArinatn
orthodoxam da re atque diftinAc expofiram, Attamenadhucaper-
tius illam Auguftinus cxplicat cap n o . Fnchir n um .19 . ubi poft-
quam adlciutt negandum non cflc defunito rum animas pittate fuorum
viventium relevars , cism prò illis [acrificium mediatoris ojfertur ,
v e l eltemofynt in Fcclefi a fiu n t quinam illi fint quibus ea profutura
credantur, docet. Mortuis igitur in tres clalles diftinAis > qua-
rum prima eft valde bonorum, ultima valde, malorum > quibus
utrifque preces ¿c orationes prodefte neg a t, addit medium qu em-
dam ordinem effe nec valde bonorum,ncque rurliis valde malorum,
quibus vivorum pietas prodeft : obiationes igitur Se eleemofinas prò
v ald e bonis ej]e g ra’.iarum aHiones, prò non v ald e m tlis propitiatio-
n ts , prò v a ia i malis qualofcumque vivorumconfolationes. Ncque d i-
xeris Ambrofium noftrum de Valentiniano tamquam jam beato h ic /
palfim loqu i; non enim aut de hujus , aut de S a t y r i, Theodofiive
bcatitate aliter venit intelligendus, nifi quali qui pia quadam c rc-
dulitate duAus loquatur ; cui remunerationem prsfumo j inquit
num.47. Q n » quidem pia perfuafiò quomiuus etiam nunc prò
bene tr.ultis demortuorum preces ofrèramus, ni lui prohibet.
c . Nonnulli mff. utrifque v ir is fuere curr¿culai
119? De obitu Vaientiniani Confolatio. 1195
Non caulk mortis feparavit, qnos pietas ima A videbo patrem meum ! Specioià de me volunjungebar.
Nonvirtutum diftantia difpares fe- tas tua, fed non efficax prsfumtio. Hei mihi
eie,quos rdigio una fovebat. Supercolumbas vana fpes in hominei fed tu in facei-dote Doìimplictqres,
fuper aquilas leviores, fuper agnos minum requirebas. Hei mihi quod voluntatem
clementiores, fuper vitulos innocentiores.Gra- tuam non ante cognovi ! Hei mihi quod non
tiara fagitta non eft revèrfa retro, & Vaienti, cianculo ante mififti • Hei mihi qualia amili
mani jtiftma non fuit.vacua, nec inani; aufto. pignora, uàinum M iotti, & Perii- L *«.
ritas. quomodo fine pugna ceciderunt po. rum erma anmfijieniu ? *7-
tentes f , . • So. > Domine quia nemo habet, quod alii
? ? ’ -° in E B B ^ rat,ane> fùiivis mihi plus deferat, quam quod fibi optat - non me
valde. Plurima dedifti tux pietatis inlìgnia. B ab illis poft mortem fepares ,quos in hàc vita
Tu me in ter tua pericula requirebas, tu in tuis cariffimos fenfi. Vernine, peto ut ubi ero fuero 7 , „
extremis me appellabas ,meum de te plus do- fint & illi mecum -, ut vel illic eorum perpetua m** *
Jebas dolo rem. Doleo etiam in te , fili Valen- copula ffuar, quia hìc uti eorum diuturniore
rimane, ipeciofus nubi valde. Deciderat amor conjunffione non pótui. Te quxfo fumme
tuus in me ? ficut arnor pignoris. Tu per me Deus, ut cariffimos juvenes matura refurre&io-
"putabas eripi te penculis : tu me non rolùm ut ne b fufeites & refufeites ; ut immaturum hunc <■
parentali diligete; ¡ fed ut redemtorem cui, vita iftius curfum maturiore fufeitatione com-
Se liberatorem fperabas. Tu dicebas :.Putalhe , peniès. Amen. mmBBmm mffig «-* — SS * p»-11 1 1 B B —IM . & ¡m***..... I I matura refurreUtone comptnfes.
IN OR AT IO NEM DE OBITU THEODOS II IMP-
A D M O N I T I O .
P Ofijuem Thtolofim Megnm iiem Mit Mtiielem, Hohorius t]usfilim , qtttm ultimo effiSti, morbo
ex oriento ai, le acctverat, corpus M a s ConJlantimpoUm referri conßituit, ut in fepulero fueiri,-
. rum tmperatorum totdem canderetur. guawobtem ut memoriapaterna,priufquam M e corpus amovere
tur, ¡ußa pcrfilvcret, quairagefimo ite àcafaris obitu ejus pare malia morefilcmni curavit eelebrania
Vum tg,tur tilt principi/„premi honores exhiberemur, Ambrofius, prafemeeodem Ho»orio,a„em Ocei-
aemu tmperatorem pater inßituerat, hae oratione itmortui virtutes commendavi!.
Duolo exordto * à proiigiis qua videbantur Tbeodoßi mortem pranumiatfc, illuni non remo ex cidi (Te, , ,
fed terreni Ice, ueleite aecepijf, adfirmat. b Subdit filmum ipßus lugendam non tffi orbitatem, cìtm iir - s „
tutumfuarumhereiitatem,gratiam cbrißi militumfidem illis reliquerit. Mox pompa Ma funebri '
qua patrem die quadrammo pnfequcbatur Honorius, ‘ cum honoribus àjofcpho cadaveri paterno exhibitii c u,™ ,
comparata Jelictorcm facobo oftendtt fuiffe Tbeodofium, quìppe qui tyranms atque idololatriam pro/ira- &M-
, mjfet. tuie ad prtnctpts t vemens teßamenlum , quo ille & fubditis tributormu relax alt onem à- illis i Duo,
qm pro, Eugenio armatulerant .veniam concodebat-,ex hoecolligit ab illis omnibus imperatorio fui bene- ‘
ficta in filtri ejus remetìenda. Sub qua eonverfus ad milites, ut quemadmodum eos fides Theodofti defen-
derat ,tta & ipfi fide fua filiorum ejus adolefcentiam defendant, ' exhortatur, eofdem cum vigoria ex Eu- e. ita,. 7.
gemo dmsmtus telata , tum/variarum tanti principis virtutum memorili infiigans. Adjunnt autem Ar &r‘S-
cadtum atque Honorium non minoris atatis ejfc, tqu'amjofias & Afa, quando regimen populorum cap,fi- J f Z " "
verum,futurum vero ut illis turno uberius prafidium impetra à Deo Theodoftus, quanto pra horum pa &*«">• ’>•
rem,bus majori piarne exccUucrnt. rum inßituta*pfalmi 114. cxp,fitione,ill«m adillußrandas ejufdem „
imperatone virtutes adhtbet ,mmsrum ptetatem ejus, clcmemiam ¿jußitiam ,ó-frmmam in fubeundo ¿■fa
pubLica pamtentia jugo k burnii,tatem : quibus & alias quafdam quafuam in ipfumbenevolemiam cari-
tatemquri pellexcrant, ubi fubjunxit, communem pro ilio precationem “ è memorati pfalmi verfibus eoncin-
natam pronuntiat, etiamfi puf im teßetur eumdem virtutum fuarum pramiis in calo fruì. Beatimi illic
eum effe aßrmat, a quod Crariani, aliorumque liberorum & uxoris ° Placa Ila conforti 0 jam potiatur, ficut & fa
etiam p Conßantini chriftianorum imperatorum primi, quo fub principe d fang a Helena lejus parente Do- m ( ‘
mtmea crucis i,gnum dclcgum efi. Hujufee Ugni prafidiofraffam effi tyannorum infolemiam, confirma. tn Z .,,.
tamque chnßianorum Cafarum fidemnepietatem dicit;in primiseveroGtatiani (j-Theodofii,quorumglo- 6 fa
nam ci qua v iv i fiorucrant. Unge prafiare adfeverat. Denique ubi dcmonflravitThcodofiumgrnvi [jugo Ä *
prejfumfuijfc, primo cùm pater ejus crudeli morte affcBus fu it , Unum cùm imperiipondus infe fufiepit, i K-"» 4i.
poftremo cum Maximum ac Eugcnium bello adortus eß s Honorium poßca t confi Unir, quod ipfi per publi- & r"‘ -
cam non liceat utilitatem paternum corpus profequi Conßantinopolim, quo illud nobilifimà pompi refe- ii
rendum ejfe.aceam urbemfeliccm tam augufio üpignoro futuram pradicat. t. iium.,,,
Huicorationi prafigim in codicìbusquibufdam bxcepigraphe,PlaÌmùs e x iv . in Obitu Theodofii
imp. haud dubie propter expofitionem cjufdtm pfalmi illic infertam ,fid ali or um codi cum tam feriptorum
quam edilorumpotior infcriptio tß.Porrö cùm eamdem orationem die à morte Theodofiiquadragefimo habi-
tam confici, huncqueprinciperà x v i. Kat.januariasannifalulisqsq.exfpiraffèaque etrtum fu,eamdem
v i. Kal.febr. digamfuijfe intelligtmus. Ncque tamen dìJSimulnndum Magdeburgenfes ,* aliofqWnon- rClM
nulla an hoc cpiccdium Ambnfio tribuendum fit ,in dubium revocale. Vtrum nec minima,» dubii fui
rationem reddunt, & contra ipfis intinta hißoricorum ctentuum firies ,ßjl»s opcris,& firiptura interpretanda
da Argumente accommodanda ratio invitte pugnarli.